Poeten uharan
ZURRUNBILOAN
I
ZARRASTADA PINTATUAK
EGUNEZ EGUN
Lo-txatalak
1
Gabezien gaindi,
goiza irribarre oparoz,
eguerdia amets argiz,
arratsa xuxurla ameslariz,
jantziko duen
atseden ordua da gaua.
2
Adinez aurrera noan heinean
ilunak biltzen ditu oroitzapenak,
aurrerago adinean,
kamutsago dut bizipoza.
3
Ortzadarraren koloreetan
bermatu nuen bizipoza,
zaldiko-maldikora igo nintzen
ingurua neure egin asmoz.
Eskaneatuta ditut bizipenok,
hareazko orduak aurrera,
ikusmena lakratzen zaidanerako.
4
Goiz irribarretsua damaizu
lo goxoaren egunsentiak;
begitarte goibelez esnatzea dakar
begiak josi gabeko gauak.
5
Atalez atal kraskatu zait
biziaren ontzi hauskorra,
zauriak egonean milikatuz
banjoaren hariak puntuatzea da
azken-lo aurreko denbora-pasa.
6
Bizitza:
jaiotza, ezkontza, duelua,
heriotzaren
misterioa.
7
Gauaren erritoa:
egunsentiarekin topa egiteko
arkanoa.
Asepsia
Taberna litzake
gizartearen erakusleihoa,
herritarren parlamentua,
politikaren galbahea,
ilargi gau sorgindu batetan
kasta politikoak
asepsiatu ez balu.
Fardeleria
Garenon hasiera, amaiera,
osagaien konbinaketa berri bat
besterik ez da den oro.
Bi aldaketen tartea,
besterik ez garela onartuz,
ez ginateke hain
fardeleria arduratsua.
Argitarte
Eguzkiak ausentziaz
damaizu existentzia,
gau.
Bi argialdiren arteko
ilunaldi emankorra zara,
gau.
Alkimia
Potosiren irrika,
El Dorarodora ahalegina,
agian iraultza amestua,
besterik ez zen alkimia.
Amandre
Komuna, bideta, lababoa, bainera, dutxa,
berogailua, harraska, hozkailua,
garbitzeko berotzeko, edangarri edo izotz,
ura,
forma eta izaera ezberdinetan,
etxeko amandre ilargia.
Kidetza
Bestearengana urratsa:
bizikidetzaren arima,
harremanen lotailu.
Norberaren sorbalda:
hurkoaren sostengu,
kidetzaren itzala.
Izara
Izara,
malkoen aterpea.
Izara garbia,
plazeraren gailurra.
Airezko estatua
Urezkoa nahiz urrezkoa,
beti dago bakarrik eta urrun
estatua,
bakartiago eta urrunago,
irudikatu gizaki edo gertakizuna.
Iragana lausotzen omen harago,
irudimen kamutsak,
kontzientzia txarrak,
ordura arteko utzikeriak,
interesak, gehienetan politikoak,
jasotzen ditu estatuak,
gutxitan oroimen desinteresatuak,
edo maitasun zintzoak.
Hargina I
Tximistargiak zeharkatu zuen
egoera momifikatua,
esperantza hitza zizelkatuz
mesfidantzaren mahaian.
Hargina II
Errauts artean darraigu,
jainkoen erantzun bila,
jakinik geu soilik garela
esperantzaren etorkizuna.
Ezerezaren eremuan,
utzi gaituzte gaueko itzalek,
herria izanen da
bakea eginen duen hargina
Hiru kliskada
Ostiral gaupasa:
asteko hondarrean
lilia landatzeko ametsa.
Itsasargiaren kliskada:
urrun datorrenari
besarkada zifratua .
Gaubeila:
hitz iraungiari
agur mutua
Ispilu bikoitz
Ikus zure gaua
bestearen eguerdian,
zu zeu bestearen ispiluan,
zure egia bestearen gezurrean.
Herena
Gaua,
egunaren herena
besterik ez da.
IBILTARIXA
Ibiltari beti
Ibiltariak gara
ibiltariz trabatutako bidean,
adar eroriak bizitzaren joanean,
ezpal zauritu zein ezpatatxo dirdaitsu,
ibiltari beti, egunen dantzan, bizitza abian.
Ibaia
Ibaia,
lehen paisaia,
nire bigarren sabela,
non bota nuen esparbela,
nondik zeharkatu lehen muga.
Ibaia,
naraman altzoa,
ibai egin nauena.
Ibaia,
bizitzaren lehen erdia,
beste erdiaren ametsa.
Goitikan
Hegazkina talai:
ederrago dager ibilbideak,
ezereztxo dakuskit ibiltariak.
Itsasoa sigilu
Labarrak joz
Kantauria,
hondartzak laztanduz
Mediterraneoa,
bi itsaso, bi herri,
bi itsasoak
zigilu bereizgarri.
Errekasto
Errekasto naiz
bizitzaren ibaian,
korronte nagusiak narama
bilgune orotan,
nire baitan ainguratuz
besterik nahiko banuke ere.
Aire baltsamatua
Haizea, ura, lurra, sua
izan nahi nuke;
txirularen soinu,
aire baltsamatu,
atzenduen bilgune,
erein ildo-bizkar,
babil dardarati,
bihur nadin.
Poema liburua
Talaia batetara jasotzen nau,
ikuspegia aldatzen dit,
bizipoz geruzaz biltzen ingurua,
ukitu bereziz janzten,
hausnartzera narama;
gizakiagandik hurbilago,
izadiagandik barnerago.
Mundu berri bat da poesia.
Dakidana
Ez dakit
zer den zer,
zer eder bat non den,
ezer ederrik ote,
lorategia dela bizitza,
arantzadi ere,
hori badakit.
Flumina Babiloniae
Jaiotzatik heriotzara
doan tarte hori,
altzairuzkoa,
harrizkoa,
zurezkoa,
urezkoa,
bizitza,
zubia.
Bateltxoa kulunkaz
Batel kulunkaria zen justizia,
batelariari benda kendu zioten arte,
geroztik haitzetan lehertu zen batela.
Bide ertzatk
Meandroak:
zutargi baten distirak liluratuta
patxadan geratzera tentatzen gaituzten
bizitzako bihurguneak.
Helbidea:
heldu ez zen gutunari
falta zitzaiona.
Bide ertzak:
bizitzako zedarriak.
Sarean
Internet:
noranahiko bidea,
mundura lotzen gaituen,
mundua atrapatzen dugun,
sarea.
GRAFOA
Konbinaketa infinitoa
A-tik – Z-ra:
idazlearen jolas maindirea.
Haize gorria
Norabidea erakusten du
haize gorriak,
baina ezinen du aldatu
pausoen norakoa.
Dotorea da izenez,
mugatua ahalbidez,
haize gorria.
Arnas taupada
Kritikoa,
baina ez kriptikoa
behar luke izan
bizitzako liburuak,
ulergarri egiteko
arnas taupada.
HEGOAK BUSTITA
Branka
Ez galdu itxaropenik,
marraztu ur arrastoa ortzadarrean.
Zentzua
Diru-zoroen esku dago gidaritza,
horregatik dugu gizarte eroa,
utopiaz erotuek ez bestek
bideratuko gaituzte zentzura.
Aztia
Aztia izan nahi nuke
zenbait poema ulertzeko.
Nor litzaken, berriz, magoa
amestu poemak idazteko
Antzezleak
Poliglota:
gizartean murgildu zenean,
gizakia ulertu ezinik,
mutu geratu zen.
Aktoresa:
Andre hark,
oihala jaistea erabaki zuen
drama latzak antzeztu ondoren.
.
Filosofoa:
bizitza eta heriotzari
hesirik jarri ezinik,
isiltasunean gorde zen.
Agurea:
txotxongiloak garela jabetu zen ezkero,
parkeko jarlekuan eserita dago
haritik nork tiratuko zain.
Piktogramazko poema
Bizitzari buruzko
12 piktograma
jarri nahi nituzke
poema berri batetan.
Gailuak
Eskuak,
“homo habilis”aren lehen gailua,
arrazoira jauziaren lehen isla,
nork zerk bihurtu ditu hiltzeko arma?.
BIZITZAKO BI GURPIL
Torturarena
Tortura,
deskripzio ororen irudiez haraindi,
gizarte ustelduaren kiratsa darion
errealitate gordina.
Natura
Noria,
biraka eternalean,
bizia damaigun
harri-uraren armonia.
ELKARTASUN PUSKAK
S.A.
Bi hondeamakinek muinoa lautu dute,
hamar gizonek zementu-tantaiak birlandatu dituzte,
herri berri bat jaio da:
anonimoak anonimoaren zerbitzura.
Moduluetan
Zementuz burdinez alanbrez,
mendeku humanoz batez ere,
modulutan isolatu dituzte
nodulu bihurtu nahian,
presoak,
baina birus eta bakteriek jai dute
herriak ditu immunizatu eta.
Mezugrafo
Norberak behar du izan
itxaropenaren babes bakarra,
mezugrafo guztien gaindi.
Osagaiak
Putzu karela, eraztuna,
luneta, fruta ontzia,
errota tobera, bizkar teilak,
osagarriak dira noski,
baina batez ere,
hurkoak behar du izan
ilunean argi,
bakardadean lagun,
orduen pozgarri,
malkoen zapi,
bizitzako osagai nagusi.
Eztena v eztia
Ziztadez mindua ordez,
eztiz gozatua behar luke izan
gizakion basamortua.
BEGIETSIZ
Soen sona
Barne musikak soilik
interpretatu dezake
begiek dakusaten partitura.
Agurreko soa
Agurraren nostalgia dario
zaharron begitarte azkenduari.
Erromesaren soa
Arrasto bat jarraiki ernai,
geometria marra baten diziplinan,
irribarrez abaildua arren,
malkoak gordez,
galburuak eskainiz,
sufrikarioak leunduz,
sugarra lez gorantz,
beti zut nahiz urratua,
zursarean eta beiratean
ostendu gabe,
erantzun bila,
atalasean edo lemazain,
hurkoaren sinonimo anonimoa,
trapezioan kulunkari,
armiarma sarea eskalatuz,
bizitzari buruz galdezka:
erromesaren begitarte bera opa diot
gizaki orori bizitzaren joanean.
Ispiluaren soa
Argazkikoarena ez zen
bizarra egiten zuenekoaren
begitarte bera.
Kontrasoa
Dena eta dirudiena,
erreala eta isla,
beharra eta ilusioa,
bizitakoa eta oroitzapenak,
mezua eta keinua,
irudiaren soslaia,
bizi diren hildakoak,
hilik dauden biziak:
zer datza begitarte ostean?.
Meninaren soa
Meninak bezalatsu naiz,
nire garaian gatibu,
ahapaldi bat nahi nuke idatzi
nire aurpegi islatuan,
baina ez dut ispilurik
ez ezpain pinturarik.
Erruletako soak
Eskale soa gizakiarena,
bizitzako erruletan,
baina beti gara galtzaile
krupierra bera ere.
Zaharron soak
Zaharron
begitarte
lausoak!..
Matearen soa
Maite ditut maite
irribarreak
ezpainetan marraztean.
Maite ditut maite
zure begiak
irri dagidatenean.
Soa soilik
Kutuna alboan eserita,
hori da zoriona.
Maitasun soa
“Begiak farrez farrez,
bihotza negarrez”,
bihotz pozez kantariak,
begietan ere irri.
LIPARRAK
Arratsa lausotuak
Jubilatu aldrak
bide-sareetan ibiltari,
bizi-minaren bizi-minez,
adin pitzaduretatik datorkien
arrats izpiak jarraiki.
Albumak
Bizipen minberatuak
oroitzapenetan biltzen ditugu,
edertuko zaizkigun itxaropenez.
Bizipoz
Eta mantxuak ere,
halabeharrez,
bizi izaten ikasi zuen.
Hizki artean
Hitzak beti labirinto,
nahiz esanahia jakin.
Autografoa
Salgai dagoenaren
ikurra
Diptikoa
Zabaltzean
eder usaina darion
ate pintatu bikia.
BIIZI PUSKAK
Puskak biziz
Iltzatuak adinean,
nor bere bakardadean,
nor bere ezinean,
nor bere agurrean.
Agurra
Laguntza eskatzen zuen,
agian agurra zen,
itsaso ilunean hondoratu zen
zaharraren eskuak.
Zaborra ez
Tristura-poltsak,
zabor-kamioek jasotzen ez dituztenak,
geure baitan gorde edo erre behar ditugunak.
II
BIHOTZ TAUPADEN ORDUAK
SARRERA GISA
Kosmosaren zurrunbiloan
orduak
joanaren pausoak.
AZTARNAK AZTERTUZ
Txupa
Larruzkoa,
sekula izan ez dudan
jaka.
Hareazko erlojua
Hareazko erlojua da zaharrona,
hondar multzo osoa darakus,
goian jada txikia,
kopuru ia osoa behean.
Erloju digital batek esanen du
azken alea noiz mehargunetik.
Katua
Katua,
zenbait poema bezain
animalia konplikatua.
Arribada
Adina umotuz heinean,
urte luzez arraunean,
besondoka nekatuta,
berenean uzten da batela
moilara den arte.
Sutauts
Sua zeridan gaztetan,
sanjuansua suargia txondorra nintzen,
berotu argitu biziberritu nahi nuen dena.
Sutautsa besterik ez naiz orain,
berotuko nauten txingar bila
supazterraren karelean.
Labirintua
Barre eta malkoz,
urtaroz urtaro,
ateak itxi eta zabaltzea,
hori da bizitza
Labarra
Labarrak eskalatu,
ikuspegiaz une batez gozatu,
eta rappel arinean jaitsi,
hori da bizitza.
Kiribila
Orduak larrutzerakoan,
zeure barnean bilduko zara,
kanpoko zirimolak
eraman ez zaitzan.
Ortopedia
Lokarriztatze guztiez harago,
zu zeu ez den oro
ortopedia bilakatuko da.
Ni neu
Ez dut inor ezagutzen,
ni neu ere
anonimo natzait eta.
Ezkilak
Izan zaitez zu zeu
eta ezkilak entzungo dituzu
zure barneenean.
Ilargiaren orduak
Ilargi berrian,
ilgora da esperantza.
TALAIATIK
Talo-pala
Gorantz edo beherantz,
betea edo ilunean,
puntu bat baino gehiago
bilakatzen zaigu ilargia
aldarte aldaketetan.
Gaueko hotsak
Begiak itxita
hotsak bereiztea,
jolas erakargarria:
egin ezazu froga.
Zurubia
Labainak izan daitezke mailadiak
barandarik ez denean.
Bidaia
Gizakitik,
bidelaguna.
Euskarri bat
Irudimena:
zurruna malgutzeko,
malgua zurruntzeko,
mirari bizigarria;
utopia gauzatzeko,
eskuartekoa edertzeko,
alkimia mirarigarria.
Arrats apal
Hegietan zein itsaso lautada ertzean,
naturaren apaindura zirraragarria da
egunsenti arratsetako friso gorria.
Atzerritar
Atzerritarrak gara bidaiariak erbestean,
atzerritarrak etorkinak ere gure herrietan,
lekuz aldatu garen eraikin biziak denok,
bizibeharrez batzuk, gozanahiz besteak.
Barraskiloa
Barraskiloa,
eraikuntza ez den
bizitoki mugikorra.
Ortzadar
Nor izanen da
bufoiaren bufoi,
barreak utzitako zuloa
bizipozez koloreztatzeko?.
Eskerrak
Zer da hoteleko gela
kartzelako ziega apainagoa baino?,
zuk duzu giltza,
eskerrak!.
EGUNAK MARRAZTUZ
Kaka burutik
Usoa eta estatua
elkartu egin dira:
tanta zuria buruan.
Preso
Hoteleko gela:
etxekoa bezain
presondegi
Biharamun
Gaua:
egunerako
atsedena.
Inventarium
Inbentarioa,
luzea zein motza,
erraza, korapilatsua,
porrotean edo ametsean,
bizipenen-gauzen zerrenda,
beti urduritasun eta kezkaz bildua.
Makulu
Taupagailua,
bihotzaren bihotza.
Zigilatuak
Zigilua:
gizartea mailakatzen duen
jabegoaren ikurra.
Bizi
Zutabea baino
lur-zorua nahiago.
Poeten uharan
ZAURIAK
Langak
Langa bat jaso, beste bat jaitsi,
heriotza-bizitza erabakia da
bizitzako erabaki bakoitza.
Ziega ikusezinak
Ziegarik gabeko kartzeletan
betetzen dute ezarri gabeko zigorra
presoen senitarte, lagun eta herritarrek
Lurpean anonimo
Denok elkarrekin lurperatu
hilobian nortzuk adierazi gabe:
ahalegin horretan ari dira;
Zapaterok abertzale oro nahi du lurperatu,
Ibarretxek, aldiz, Ezker Abertzaleko oro.
Ehizaki
Euskal Herria,
politikoen harrapakin preziatua,
edozein azpijokotan osteko prest.
Beti harraparion erasopean irautea,
ehizak ezarritako zauriekin bizitzea
hori da beldurgarria.
Poeten uharan
UNEAK
UNE MINAK
Legea zertarako
Erantzun bakoitzak galdera berri bat dakar,
lorpen bakoitzak helburu berri bat eskatzen.
“Arriba parias de la tierra”
“Zutik emakumea…”
Legea,
herria kateatzeko botereak darabilen arma bortitzena.
Legea-askatasuna,
beti kontraesanean,
biak, baina, elkarlotuak.
1968-2007:
Legeak aldatu dira,
baina berdinean darraigu,
demokrazia tirania da,
batena ordez gutxi batzuen diktadura,
hauteskundez mozorrotuta.
Objektuen herstura
Mugatua izatea da muga nagusia,
muga guztien artean
gizakia bera da muga zitalena,
muga zitalen artean
politikoak dira mugarik ankerrena.
Gizakia dago muga guztien segidan.
1967-2007:
Paretari ate bat atera geniola uste genuenean,
beste pareta bat jaso digute irekiduraren aurrean.
Madarikatuak politikoak,
edozein dela bere izena.
Orain eta beti
Bideginean saiatzen ari gara,
zakur amorratuen erasopean,
gorbata daramate batzuk,
peloteroa besteek eskuan,
politikoa-polizia biak zakurrak,
elkar osatzen duten binomioa.
Geuk egiten dugu destinoa,
hori da egia borobila.
1968 eta 2007, dena da berdin,
gaur egun ere badira erreboltak,
baina 68an ikasi zuen botereak
lehen arnasatik ito behar direla.
Ene pentsamendua
Gaztetako baikortasunak dira poeta gaztearenak,
etsipenaren estalgarriak zahartzaroan
baikortasun iritzi eta ahaleginok.
Ezin herdoilduok naturaltasunez onartzea da
ilunabarreko argi izpien ederra.
Sortu den dena da zigarrokin izana hauts bihurtzean;
ezpain eder edo atseginetan erre bagara,
lurrin gozoa atera badugu,
gozamen eta patxada apur bat eragin badugu, …
ez gara erabateko zigarrokin etsigarria izanen.
La cimitiére
Zaharrok,
itxurosoenak ere,
kanposantuko itzala gara.
Ez gara kolore urdinen
krudeltasunaren
pintzel plastada.
Bizitzak duen erritmoaren
margo iheskor bat besterik ez,
argiaren istant berezi hori.
Izan ginen,
izan ginelako dira,
izan ginelako direlako
izanen dira.
“La Cimitiere” ez ote
zaharron isla ispiluan!
Barnean dut otsoa
Gizartearekiko konpromisoak
damaio zentzua bakardadeari
Barne zauriak
Partekatuak direnean
norberarenak eta besteenak
orduan dute bidea eta segida
bizipenek
“Gerora zer dago?”
galdera antzua
besteei begira
egiten ez denean
Herioaren egia
Nire errautsak
nire gorpuzkinak
zerbaiten ongarri
izanen dira.
Baina,
batez ere,
taldeko ahalegina
izanen da
etorkizunean
iraunkor
nahiz
ahaztua
galdua
ikusezina.
ORDUEN MAILUA
1
Saminak dira
bakardade pertsonalak,
jasan zailagoak
taldearenak, ekarpenenak,
ideienak, asmoenak, …
2
Kanpai hotsak,
kanpai-jolea bizi da behintzat.
3
Ura badoa errekan,
erreka ez da lehortu,
ura joatea ez da arazoa,
erreka lehortzea baizik.
Kea desegin da
baina su-hautsa
ongarri da.
Hori da bizitza
Izanatik harantz
Heriotza ondoren zer?.
Oraina segurtatuta
daukanaren galdera.
Ez naiz ogiaz soilik ari,
herri eta gizarte baten
oinarrizko eskubideez baizik.
Ogia misterio zaionak
gau neketsuko egunak ditu
Zuhaitz urratuak
Herri bezala zer garen,
euskaldunaren galdera.
Izaten utziko diguten
galdetzen dugu,
baina basoa matarras moztuz
erantzuten digute,
gorputzak kolpez more utziz.
Gauzen erantzuna
Geroaren zantzuetan
sineste zoroak
egungo existentzia
hutsune, zuri, ezerez,
gezur eta laino
bihurtu dezake.
Gauza beraren galde
Euskaldunen orainak,
Euskal Herriaren geroak,
nau ni kezkatzen,
nor eta zer
izanen garen lehian,
nor-izatea, zer-izatea galdera
filosofiko existentzialistez harago.
Hegaka doa
Une bakoitza
baliatu behar dugu
euskaldunok,
helburua
zail eta urruti
dugula jakinez,
eskubideen lehian,
beti joanean,
helmugarik ez duen
maratoian.
Garenez harro
Herri bat gara,
aske nahi duen
herri kateatua.
Galdetzeak
jartzen gaitu bidean,
erantzunak damaigu
ibilirako indarra,
garena garela,
garenez harro.
Ilgora
Errepresiopean
odola bero,
errepresiopean
burua hotz.
Hiltzailea
bestea den bitartean
beti izanen da herioa
eta madarikazioa.
Norberaren ukazioez
jabetuz
emanen dugu
lehen pausoa
konponbidera.
Uste eta promesak
Esperantza nagiko
gau larria
bizi du euskaldunon
existentziak,
etorkizun fidantzako
uste eta promesak
amildegian behera
etorri zaizkigun honetan.
Gauzen mindura
1
Ura igelaren presondegi?,
ura baita bere habitat naturala.
Uraren mugak dira presondegi.
Barnera begiratzeko ahala
pribilegiatuen ahalmena da,
samingarria ordez, pizgarria
Hemengoa naiz,
hemen geratuko ere,
kosmosaren zati,
fede pizgarria da hori,
eternitatearen hazia,
ioi dardaratia,
izateaz harro,
ilundi distiratsuaren barnean.
2
Loa,
bizitzeko indarberritzea,
gozamenaren hazia.
Esposatua naiz
gizartearekin,
horrek egiten du urrezko
nire bizitza,
besteentzako
ikatz berogarri izateak.
Behe honen bestaldean
goiko goidura bera
aurkitzen da,
borobila baita ama lurra,
eta antipodetakoa gure anaia.
Existentzia,
unean uneko
karanbola zoragarria,
nahiz nire esku ez dagoen
bidea gauzatzea.
Fedea enbortzat
Ez kanpora ez gora,
barnera behar du begiradak,
behean behar du oina gizakiak.
Enborra,
zer da gizakiaren enborra,
non da sustraitzen?.
hor datza esperantzaren gakoa.
Gizakiaren bekatua,
mugaz haragoko ametsa,
garenaren ezinaz izutzea,
garenaren gutxia ez onartzea,
ahal dugunaren guztiaz ez jabetzea
Kosmosa da jainkoa,
biziberritzen gaituen altzoa,
betirakoak egiten gaituena,
ez gara bukatzen,
itxuraldatzen baizik.
Askatasunaren dolorea
Besteengana naramana da
nire bakardadea,
bestea etsai zaidanean ere.
Aukeratu beharrak damaio
gizakiari beldurra,
erabakitzea nola saihestu da
izuaren iturria,
ahaltsuen inposaketa da
bizi-egarriaren aizkora zorrotza,
jainko errealen labana hiltzailea da
odolusten gaituena.
Bizitza,
erabakien kate etenik gabea,
harro naiz gaitasun honetaz,
gaitasun erabat baldintzatua arren,
ametsa besterik ez bada ere.
Askatasuna,
erabakitzeko ahalmena,
ametsa hutsa,
jainko aitorturik ez dugunon
jainkoa,
sasi-jainkoa berau ere.
UNE MINBERATUAK
Ordurik ez denean
Ez da arazo edo kezkarik gabeko
egunaren hondarrik.
Une isil bat aurkitzean
hor datza xedea,
hor dago koska.
Kontzientzia kamutsa
behar baita
horretarako gehienetan.
Ariman kantak
Uneoro behar genuke
Agata Santaren bat
barne pleguren batetan
kantu isil baterako.
Promesezko zelai
Ikastolak Erriberan,
Erribera euskaradun
izanen den
itxaropena
Kantauri itsasoa
Kantauri itsasoa
hainbat familien
sorbalda urdina.
Kantauri,
itsaso oro da misterio.
Kantauri,
bazter honetan
inguratu gaituzte,
katez lotu
gogoen barne eremuetan,
baina ez dugu
itsasoz alde eginen.
Kantauri,
estropada egun ederrean,
ontziak oraindik uhinen aparrean,
egurtu gintuzten zipaioek,
askatasunera boga
egin nahi genuelako,
itsu dabila Ibarretxe.
Aleluia
Gabon,
sentimenduen
festa-egun.
Gabonak
Merkatarien
festa-giro
Naturaren sakona
Loa,
gauaren oparia.
Lorik eza,
biharamun mikatzen iturria.
Lo hartze goiztiarra,
esnatze berantiarra,
gauaren ertz desiratua biak.
Lo sakona,
egun kontzientea luzatzeko
kontzientziaren ausentzia
Dakit
Nire barrena hizkiz, ezta hitzez ere,
husten ez dakit,
horretarako gai ez naizela dakit.
Agian horregatik
niregan biltzen naiz,
inongo edo inoren arrosa
ez izanez neureegi nahi dut bizi.
Nahiago dut nire baitan galdu,
kanpoan alderrai izan ordez.
Ur gazte
Izan nintzen,
orain naiz.
Penak eta alegriak,
hori da bizitza.
Nintzen, naiz,
nadin beraz.
Ni neu
eta kito.
Agorreko arratsean
Oparo eman dit
bizitzako urtaro orok,
nik neuk urri emanaz
naiz zahar kezkati.
Gozatu dut uneoro,
baldintzapeko gozamenez.
Bizitzako arratsean
ez naiz biziaz damu,
ordu mozkor gutxi,
atsegin asko,
plazer nahiko.
Esker ona diot bizitzari.
Ez naiz poeta
Poeta izan behar da
poesia idazteko.
Bada poeta ez denaren
poesia itxurakorik.
Ikuspegia eta sentiberatasuna,
hor datza poesiaren funtsa,
ez hitzak dottoretto
edo irudiz lotzean.
Poesia ez da hitzekin jolaste soila.
Enarak zeruan
Hondartza ederrenetara joan,
kopla beltz guztiak utzi,
txirla politenak jaso,
barnea kantari, airea koplaz bete, …
Maiteak ez daki
hondartzara joan zarenik,
esaten ez badiozu.
Komunikatzea,
maitasunaren funtsa.
Lararin-larara
Nigana,
zugana,
lararin-larara,
ezkutukoak ohi dira,
lararin-larara,
zirri gozoenak,
lararin larara.
Hibaiak.
Italian barna heldu ziren
sortaldetik basoak Euskal Herrira,
milaka urteko etorri geldian.
Bizi ahula ibaiak?,
oparotasun berdearen hazia da
bere joan geldoa.
Ez behera, ez gora,
ni ere etorri banoa,
kosmosaren altzoan
karanbola berri batera.
Ez dut stop egin nahi,
ametsek, asmoek, esperantzek,
arrastoren bat utziko zuten
ziurtasunez.
Materiaren handia
Bizi naiz,
hala fortunatu zen.
Ni neu naiz kantu,
olatu eta poema.
Laster batean
beste zerbaitekin
beste zerbait
sortuko naiz.
Kosmosaren
bihotz harrigarriaren
eraginez.
Ezinaren ezina
Ezinaren galga, porrotaren hazia,
ezinaren eta itxaropenaren lehia
hori da bizitza.
Pesimismoa erein,
etsaiaren arma nagusia.
Ze zaila norberaren ezinak onartzea!!!.
Ezinean zein ekinean,
asperdura da
etsipenaren sorburua,
porrotarena ere.
Izanaren gose
Ez naiz bizi izanaz damu,
zenbait jarreraz bai,
banaiz damu.
Ederraren ederrez
Gizonen begiak
emakume gorputzen
esklabo.
Bizia da udaberri
Zuhaitzek
garunik balute,
biolentoa
terrorista
deituko lioke
basomutilari.
Urtoro
Neguan
bizipozik
ez duenak,
udaberria
motel.
Pasa ziren
Bizitzako
aukera
galduak!!!
Ziren desiraz
Zitezkeenak
balizko
geratu
zirenekoak.
Amuarrainen ametsa
1969tik 40 urte geroago, herri hau oraindik ez da tamariz ihar, harizti eta pagadi berde gazte berri izan asmoz lehian dirauen herri zahar zauritua baizik.
Nor poeta
Zer da
poeta izatea?.
Zertan datza
poesia?.
dotore eta ezberdin
hitzak txirikordatzea?,
arazoen gainetik
labaintzea?,
jolas bat?,
ihes bat?,
barne dei bat?.
Bizitzari
errotik helduz
behar du poesiak,
bizitzari
ikuspegi berri
ezberdin batez
begiratu.
Izadiko zati da
gizakia ere.
Lizartza
Lizartza,
2007an,
etorkin politiko
eskuin muturrekoek
Espainia osoan
ezaguna egin zuten
herritxoa.
Poeta non?
Ze poema labain iheskorra,
irakur-goxoa arren,
baina zein da
poetaren esperantza?.
Mozoloegia naiz nonbait
jabetzeko edo igartzeko.
Poema hau idatzi zen egunetan
Burgosen epaitu gintuzten,
Euskal Herria kalean zegoen,
herri baten esperantza epaitzen zen.
Non zen poeta?.
Ze plazer
Ze plazer,
zerek eragindako plazera?.
1970.
Poeta Parisen zen,
iheslari anitz Frantzian gordeta,
ni kartzelan Zamoran,
apaiz mordo bat lagun, …
herri osoa jazarria
Poesia
mundutik ihesbidea ote?.
UNE MINBERAK
Holakoa naiz
Tipo bitxiak gara
gizakiok.
Ni
kontraesan bat
naizela onartu
eta kito!
Askatasunaren esperantza
Kendu zigutena berreskuratu,
duguna gorde,
konkistatzaile edo atezain,
bi zeregin zail,
biak zama astun.
Iñigo eta Xabier
Iñigo eta Xabier,
oraindik hautabidean diraute,
ezpatak dantzan bidegurutzean.
Euskal gogoa galdu ez delako!.
Koplak
Badira
kristal hauskaitzak
badira
burdina hauskorrak
Koplak bezala
Hautsiz eraiki
Hautsi dugu!
orain eraiki!
hori da bizitza,
berritzea,
izana izanez
oraina jarraitu.
Horra zoriona!
Kain eta Abel
Konfrontazioa,
herrien arteko betiko jokoa.
Jainkoa Abelekin hil zen,
irabazlea da orain jainkoa.
Kolorea ikur
Gorria horia morea zen
gurasoei paparrean ezarri
lore lerden zirudiena;
gorria horia gorria
haragitan iltzatua dugun
ezarri gezi zornatua;
zuri gorri berdea da, aldiz,
gure krabelin gorri amestua.
Egunabarrak
Behatoki zoragarria Anbotoko gailurra,
milaka euskaldunen biziraupenerako arnasa.
Anboto barreneko laugune berdea,
asteko nekeen ukendu lasaigarria.
Azal zakarra, aurpegi gogorra,
Euskal Herriko tragediari
irtenbidea gauzatzen ez dieten
politikoena da.
Diruaren behatzak
Hiriko bideetakoa,
auzoetakoa ere,
ez da nahasmena,
irabaziek ehundutako
diru-sarea baizik.
Bakoitzak bere zeregina
betetzen duen txotxongiloak
besterik ez gara
asfaltoko txerpolariok,
hariak diruaren behatzek
mugitzen dizkieten
zirko korapilatsu honetako
aktore aktoresak besterik ez.
Zentzu gabe xurgatzen dugu
ontzi distiratsu erakargarrian
eskaintzen diguten pozoia,
asaldatu ez gaitezen,
tantoka eskainia,
matxinoak baitira
beraien borreroak.
Bekatuaren simaur hori da,
biziraupenerako droga,
Europako andetarron koka.
Zurrunbiloa
Poemak gaitzesten duen horrek
egiten du bizitza erakargarri.
Begiradak zaunka
Eskalea,
denok dakigu
gizon hori
gure senidea dela,
baina gu
oskol gotor batean
bildu den barraskilo
bilakatu gara.
Lepoa egin
Gizarte honen erantzuleen aurka ekin beharko genuke biraoka matxino ekinean, beraiek moralik gabe jarraituz, moral estu hau ezarri digutenen aurka. Ez da egia denok garela errudun, denok erantzule. Beraiek ezarritako moral zitala pairatzen dugun gizajoak besterik ez gara. Barkatuak gaude jadanik gu denok. Moral hori ezarri diguten horiei lepoa mozten diegunean izanen dugu barkamen osoa.
Hiltzaileak.
Politikoak, poliziak,
enpresa-gizonak, etxegileak,
droga eragileak,
militarrak, irakasle salduak, …
horiek eta beste asko gehiago dira
hiltzaileak.
Hildakoei,
hiltzen gaituztenoi,
hilko gaituztenoi
deitzen digute
hiltzaileek hiltzaile.
Mamuak hondartzan
Hiru ez, lau, sei hamar eta gehiago mamu azaldu dira euskal Herrietako hondartzetan. Horregatik ditugu kaleak poliziez josita, politikariak bizkartzainez hesituak, epaileak politiko bihurtuak, … kartzelak matxinoz gainezka.
Pobere
Tamalez
poetak ez dira
Euskal Herriko
pobere bakarrak
Herri hautsia
1936 - 2007.
Harriak oraindik hautsiak diraute,
harriak oraindik hausten darraie,
Espainia handiaren itzalpe berean.
UNEAREN ERTZAK
Zu, natura
Natura,
poetaren
poesia-herria,
giza harraparien
sarraski eremua,
kontsumitzaileon
zabortegia.
Hegazkinean
Zerua,
nik lurrari
goitik begiratzeko
behatokia.
Poema kosmikoa
Ni neu naiz
poema kosmikoa,
takada miragarri baten
karanbola miragarria,
beste takada batek
karanbola berri batetara
eramango nauen
izpi kosmikoa.
Eremu desesperantea
Gaztela:
Aletegi oparoa
hauteskundeetan
politikoen harrapakina.
Bisita-leku,
pasabide
berde horia
urtaroaren arabera.
Eskuinaren habia
Euskaldunon etsaia.
Materiaren garrasia
Ni,
natura.
Soaz harago
Naturari so sortzailea,
bedi, hori da poeta izatea,
bego, hori da poesia.
Baina poemetan
gizakirik ez bada,
gizakia denean
absente nabarmena,
antzua izanen da poema.
Gizakia ardatz ez duen poesia,
ez da poesia.
Ebak Adani
Errua besteei egostea da
gizakion errua.
Oraina eta geroa
Beharrezkoa da egoerari buruzko hausnarketa, kritika, salaketa. Baina irtenbidea aurkitzea da arazo nagusia. Herria liluratzean datza irtenbidea. Nola liluratu herria, hori da asmatu behar duguna eta asmatzen ez duguna. Gainera, arazoaren bihotzean politika dago, dena irentsi baitu politikak. Eta politikak politikoen interesa besterik ez du. Herriaren interesengandik urrun beti.
Poeten uharan
UMOTUZ
I
1
Heldutasuna da heriotza,
malkoz edo irriz
berak hartzen gaitu beti,
aurrera edo atzera
begira gaudela,
bere altzora garamatza,
nahikoa izan garela
uste duenean.
2
Agurra damaien txoriak,
euria dagion zauria.
Bizitza dario urari.
Irautearen gatibu,
minari lotuta.
Urari bizitza dario.
Egunsentitik pauso idorrez
izena duen helmugara.
Bizitza ura.
Izatearen jarioari eusten
idortea dela ere.
Ura bizitza.
3
Lorratz ibiltarien sarean
euri-tanten sinfonia zait aterpe,
pintzelada koloretsuak dira
lonazko irla kurbatuak
urezko basamortuan.
Ur errezelak ez du bizipoza ito,
biziraupen eztenak zirikatzen du
belaunaldien erromes sena.
Atabala zait karabana sabaia
tapiz bustia aurreko horma.
4
Hil beharrak ez du lilurarik,
idazmenak bai.
Zahar darrait oraina ezin irauliz
pentsamendua goldatuz
udazkenaren oroimenean,
ez baitut ahaztu nahi
gaurkoaren gomuta.
Hitzak geratzen zaizkit
oroitzapenak ez dakit non
eskegita geratu zaizkidanean
huntza horman bezala.
5
Bilakaera, edozein bilakaera,
kosmosaren abentura.
Gizakiaren barnea,
bilakaeren labirintua,
begirada infinitua behar duen
misterioan barneratzea.
6
Oraina biziz
geroa bizi nahi dut,
horma bat jaso,
huntzak izan dezan zeri heldu,
odol gorriz idatzitako
poema mindua da gaua,
irrien egunsentian
arima astunak hegan egin dezan.
7
Bikez erretzen dugu emakumea
Erdi Aroan baikinen,
uhinei ordez hondeamakinei
egin behar die aurre harkaitzak.
Lantu izoztua da gizartearen deiadarra
gizarte aldrebes honetan
hormarik gabeko huntza baikinen.
8
Bizitza heriotzaz txertatua dator,
heriotzak bizi izana du gozamen.
Huntza
ez da eternoa.
9
Huntzik loratzen ez den ilargian
giza arimaren lorratzak
bakardadean kiribildurik diraute
galdutako egia nork erdituko zain.
10
Esnako ametsak dira
egunerokotasunari talaia,
aurrekoari begiz begi so,
bizialdi bakoitzari
zentzua damaiotenak.
Itxaropena zor diot egunari
ametsek argitu dezaten begirada itsua,
huntzak izan dezan horma.
11
Azken geltoki jakinik ez duen
bi infinituren tartea da bizitza.
Erantzun baino galdera gehiago,
garunak herdoilduak, giharrak nagi,
arnasa beteago, bizipoza kamuts,
hilik bizitzen hasten zarenean,
etsia zaizu jada bizitza
huntzak ez du jada zeri heldu.
12
Landare inbaditzailea da huntza,
urteek gaindituta, hutsa naiz
13
Zain luzeetan zabaltzen ditu hostoak huntzak,
hari luzeetan saretzen errokak,
nahikoa du eskukada lur eta edozein horma
luzatu eta mardultzeko.
Ai bazinateke huntza
zure lur eta horma bihurtzeko
14
Hitza nahi nuke izan,
edo hitzaren oihartzuna,
leihoa besterik ez den etxea,
ametsean kimatutako huntza,
nire gorputzaren itzalak
arima askatu dezan,
kokatu nadin puzzlean.
15
Bestaldean zer dagoen
nahi nuke jakin,
infinituraino luzatu
ispiluan hitza,
huntzak bere garroetan
preso baitauka egia.
16
Huntz itogarria da bakardadea
halabeharrez ezartzen zaizunean,
goizalbako ihintz bizigarria
infinitura begira biltzen zarenean,
huntz edo ihintz
biluz utziko zaitu beti
17
Orainak ez du oroimenik
odola adintzean,
ezdeus kolorgetua bihurtzen da izana
ahanzturaren morrontzapean,
mihirik gabeko kanpaiak dira urteak
arima errealitatez biluztean,
ez da argirik itzalen argizaioletan,
arrea da txingarra eguna itzaltzean.
Udazkenean laru eroriko dira
udaberrian berde jaio ziren orriak
neguan ongarri bihurtuz
itzal bare berdetzeko udaran.
Huntzaren berdeak ez du urtarorik.
18
Bihar gabeko oraina,
betirako geldiunea,
ezerezari irekitako leihoa,
ez direnen bakardadea,
iruzurrik ez dioen ispilua,
zu eta ni bustiko gaituen euria,
zer besterik da herioren besarkada.
19
Amets koloretsua egunsentian,
lili usaintsua eguerdian,
oroipen gozoa arratsean,
musua, bizitzako kimu eztia.
20
Amaren musua abiatzean,
herioren besarkada amaieran,
galderetan korapilatutako
hitzen sarea da bizitza.
Musuak eta begiradak dira
ametsei darien erantzuna.
Luzeak dira huntzaren garro eta zainak
II
21
Kolorez zein estiloz
aro egun une oro
erakusketa berritua
gozatu ahal du natura
begiratzen dakienak.
Ireki iezaiozu leihoa
kolorea dakarren huntzari
22
Huntza hormari bezala
bizipozari itsasten dakiena soilik
ez du eramango udazkeneko hego bortitzak.
23
Luzatuz aurkitzen du
bidea huntzak,
joanaren joanean
gauzatuko du norakoa
haurrak, margolariak, poetak,
maitaleak, ibaiak, ezpainek,
lurrinak, haizeak, …
eginaren eginean.
24
Berde trinkoa da huntza
berde margula zahartzean,
poetak edertuko duen arren
bizitza lausotua da zahartzaroa.
25
Udazkeneko euriak blaitu du lurra,
udaberria da gaztearen arima
burutazioen gatibutan ere.
26
Bizipozez bustitako ariman
beti da udaberri.
Hauskor zaharraren anima
kraskara txikienak lezake hautsi.
27
Zeruan labainduz doaz
larrazkenean usoak,
hezur herdoilduak aldiz, nagi,
orri okreen zaparrada pean,
diskronia sinkronizatua
naturaren ordularian.
28
Bizidun bakoitza
edozein edozer
den ez deusa ere
hutsari bilduki bat da,
existentziaz zedarritutako hutsa,
Oteizaren eskultura bat,
ederra baina azkenean hutsa.
Galdera bat da.
Ez da erantzuna
29
Errailen gurpil hotsa da
joan zitzaidan maiteñoaren gomuta,
ez dut gehiago bere berririk
baina geltoki orotan dirau
memoria hilkorrean hilezkor.
30
Isiltasunaren infinituak
denboraren mugak
gainditzen dituenean
isil geratzen dira nire
irudi pauso arnasak.
Ez dira ispiluaren bestaldean ikusiko
gorde nituen lagun minen argazkiak
kontzientziaren hitz aspertuak
nire espazioaren erreinuan
denbora hiltzen denean.
31
Ametsak
okrez margotzen du
adinekoon udazkena,
margultzen oraina.
Ametsa,
adinekoon zaldiko-maldikoa,
gaurkoari ihesa,
aldi berean euskarria.
Zergatik izan naiz?,
ametsetako galdera.
32
Nire bizitza heriotza da jada,
bidelagun hurbil onartua zait herio,
badoa bizitza poema bat bezala
denboraren bestalde infinitura,
udazkena margotu da nire azalean,
maite dut bizitzaren hatsa azaro okrean.
33
Inora joatea asmatzen dago beti gizakia
ibai ertzen bila korapiloa askatu nahian
baina geltokiak ateak ixten dizkio.
34
Bakardadearen osinean bizi da gizakia,
bakardadea bizi du desertuko oasian,
ametsen jopu, garra baino txingar,
marra gorriko labirintuan heriorekin noiz topo,
balizko geroaren itxaropena du joanerako droga
III
35
Ihesle eta iheskor,
ezer gutxi edonon,
ez-premiazkoa inorentzat,
galtzekorik ezer,
zergatik urduritu gizontxo!.
36
Geroz eta denbora urriagoko espazioa
kolorez hornitzea da jubilatuaren
espaloi amaierako azken garrasia,
orduaz oharturik iraun ahaleginean.
37
Bizitza estropada dela esan nahi dizut,
aparrez blai, gandor edo sakonean, arraunlari bakarreko
olatuei branka bogan doan traineruan zu,
beti duzu aurrean helburua uste duzun baliza
baina heltzean ziaboga besterik ez da.
38
Zenbat zirrikitu bizitzak,
dituenik ere jabetzen ez garenak,
edo estaltzen ditugunak.
39
Izpirituaren kolorea lausotzean
zer axola egia ala gezurra
kantatu duen txantxangorriak.
40
Lozorroa gaztigatu dit udazken okreak,
hor egonen da arre uzkur izoztua lez bizi-mina,
aldi berean udaberriak kristalen bestaldean
larruazalak pentsamenduak gozatuko dizkit.
Nahasiak ohi dira arimaren urtaroak.
41
Irribarrea dakusat munduaren ezpainetan,
irrist egiten dut bizitzaren gaubeilan,
topa kristalezko orduetan,
berdatuz gorantz noa huntzaren bularrean,
hegaberekin zeharkatzen zeru amaigabea,
poesia xurgatuz letren mozkorraldian.
42
Izan ginen.
Hitzak ere hil egin ziren.
Pitzadurek irentsi zituzten koloreak.
Baina elur diraute nenufarek.
43
Heriotzaren uharan galtzen dira
bizitzako aparren arrastoak,
ez dut alfonbrapean ezkutatzeko
basamortuko larruazal orbelik
ez baitut sekreturik marinelarentzat.
44
Munduaren arnasa
izakion bizipoz,
bihar atzo,
beti da gaur.
45
Goiz-albarik gabe ibilbidea mugatu zaion
kristal urtuen bestaldean bizitzarik ez duen
herri hutsa da poesiarik ez duen herria.
46
Poema
enarak
bizi-minean
zintzilikatu
udaberria
47
Biluzten ez dakien gizakiak
ez du zorionik izango
48
Arma hotzak
bihotz hutsa,
hezur hotsa.
49
Karonte dakust goizero
Edigia ibai ertzean
txikota askatzeko prest,
Parkek batelera igotzeko
noiz aginduko didaten zain.
50
Inon inoren begiek
Afrikan nahiz hemen
irakurriko ez didaten segurantzan
eguneroko elikagai zaidalako soilik
horregatik idazten dut
nire begiak itxiko diren arte.
51
Ez da egiarik ez duen gezurrik,
Ez gezurrik ez duen egiarik,
balizko egiak soilik dira hipotesiak.
Errealitaterik den ez dakidala baneki
dena legoke zintzilik, ez nuke biharrik
ez oroimenik, ez nori so egin
52
Gutxiesten dugun landare apala da huntza,
berak, baina, edertzen ditu horma kolorgetuak,
berak ezkutatzen begiluzeengandik bakardadeak,
lehorrean berde, hutsaren babesle umila huntza
53
Ezetz esaten ez dakienak
porrot ugari jasoko du
agur zein gorrotoen truk
54
Delfosera joan nintzen,
hondakina besterik ez zen,
neure baitara itzuli naiz
kanpoa hobeto ezagutzeko.
55
Ez ditut gogoko aireportuak,
maletei agur, maleten zain,
bakardade kosmopolita,
denbora irabazteko denbora galdu beharra.
56
Neu naiz, hemen nago, poesia dut sarraila,
giltzak aterik zabalduko ez badit ere,
beti dut nonbait huntza bidelagun.
luzeak dira huntzaren garro eta zainak.
Goiz-alba, gauaren irribarrea.
Poeten uharan
TROIAKO ZALDIA
ULISES ITZULI ZENEKEOA
Herri tatuatua
Aspaldi nago itzuleran,
bukaera da nire itzulera,
azkena baita nire bidaia hau,
bidaia laburrez
osaturiko bidaia nagusia.
Saminik gabe
ametsik gabe,
ez dut iraganik urkatu nahi,
hauts izanen naiz
lorratzen hautsetan.
ADIO USAINAK
Noan
bizipenen orean,
bidaietan nabil,
lehiatzen naiz,
herriaz borrokatzen,
hori baitut,
itzuleraren
legamia.
TRAIDORE DEITU NINDUTEN
Itzuleran ustez,
-agian nahia besterik ez zen-
bidegurutzean elkartu ginen,
deselkartze borobilean.
Joanean gara berriro,
bakoitza bere bidetik,
beste bidegurutze batetara
etorrera den itxaropenean,
-agian nahia besterik ez da-.
ASKATASUNA OPARI
Komedia omen bizitza,
drama baina gehienetan,
politikoen jarduna aldiz,
ulertzen ez dugun fartsa.
Troia adina kiribildua dugu
herri honen egoera nahasia.
ESNA NADIN
Esna bizi izan naiz,
besteak izan zaizkit akuilu,
bizipoza eragile.
Gorputza ahultzen,
garunak dorpetzen,
esna nola iraun da arazoa
hilotz baino lehen.
EZ DIOT ERLOJUARI ORDURIK ZOR
Askoren gaitza da
herriaren Gaitza,
horregatik ezin dute
poema kiribilez ere
herria makurrarazi.
IRRIÑO BAT ZIRIMIRIARI
Gorroto otoitza egin du
gure balizko hilerrietan
jite guztietako agintari orok.
Ez dugu bake garairik ezagutu,
baina beti da lore bat gure hilobian,
gure garaipenaren ukapenak
beraien garaipenik ez dakarrelako.
GAURKO ABERRIA
Aldrebesa eta ulerzaila da
gure herriaren egoera nahasia.
Gerra omen bakerako tresna,
bakea botererako baliabidea,
Troiako zaldia beti
erraietan lehertzear.
GATZA ODOLEAN
Halaz ere,
maitatzeko
kondenatuak
jaio ginen.
ITXAROPENA NONBAIT
Alda dezagun paisaia,
ikusi ahal dezagun
lauhazka jostagarrian
euskaldun zaldia.
HARRESIEN GERIZA
KATU BELTZAK
Politikoei egin diegu autopsia,
katuen erpeak
besterik ez diegu aurkitu.
AZAL UBELDUAK
Letradun eta zientzialari orain,
kalekume zireneko adore beraz,
oldartzen jarraitzen dute
kalea utzi ez zutenen aurka.
HALABEHARRAZ
Adinaren ajeak
ditugu orain ezaugarri,
bizkarrean dirau, aldiz,
amnistiaren aurreko zamak,
manifestaldietan sinestea,
bekatua ez ezik,
hori dugu itxaropen.
INOZENTZIA
Inozentzia zenbaitzuk
hankarteetan galdu zutelako,
harria bota eta eskua ez ezkutatzean
galdu behar dute berea
hainbatek oraindik gaur egun.
ARIMA SALDUAK
Sugeak bezain liztor hilkorra du
demokraziak,
aizkora zorrotzenez mozten du lepoa
konstituzioak,
zaldia ustez izutu zuen sugearen
testigantzarekin.
BIHARAMUNAK LAUSO
Igande arratsaldeko batzarkide haiek
konpondu zuten beraien astelehena.
Baina irauli nahi zuten gizarte hark
astelehen berri baten ametsean dirau.
BIHARKO BART
“Ez da bigarren zati onik”
“Iragana beti hobea”
hala diote errefrauek, baina
hobe antzinakoari begira ordez,
oraina biziz,
geroa amestu.
BOGAN
Badu ura zaldiak;
egarri bada
edan dezala,
eta kito.
ZALDIA TROSTAN
Beti dago
bizkarrean eramango zaituen
zaldiren bat.
Beraz, lasai.
ZUREZKO ZALDIA
ERIA ETA KRUDELA
Errepresioaren estatistikan
Madrilen aldartea da
euskaldunon zoria.
ZALDIAREN IRRINTZIA
Konstituzioa gurtzen dute,
euskal tribua
desagerraraziko dutelakoan
TXORIMALO INOZO
Indarraren lubakietako
desertzioa
sistemaren aurkako
disidentzia
bihurtzen ez den bitartean,
arrazoiak zurikeri,
gudari nekatuak izanen dira
desertoreak.
LAMBRO ITSUA
Desertorearen lagun zirenak dira
desertorearen beldur direnak
KIPULA ZURITZEN
Desertoreak ba ote zuen zalantzarik
su-etena eskatzen zutenak
ez zirela gizakiagoak.
PARADISUA SINESGAI
Zoritxarrez,
gauero gaude koadrotik at.
Zorionez,
egunsenti bakoitzak dakar
argazki berri baten itxaropena.
SAMINAREN TRAFIKARI
Denek uste dute
bestea dela
saminaren trafikantea.
Horregatik dute beti gertu
zaldi ernaldua
musuak galaraziz.
ITSASO GORRIA
Kolore berdineko kristalak
jartzen ez ditugun bitartean,
batzuk zein besteek
gorria ikusiko dute
murgiltzen gaituen itsasoa.
Optikoa da behar duguna,
ez adarbakar hegalduna,
urdina eta barea
dakigun itsasoa.
ITAKA
HAURDUN
Azken hatsa?.
Norena!.
Iraungo dugu
AITORTZEN DUT
Aitortzen dut
une erabakigarria dela,
mesfidantzak hor daudela,
Aitortzen dut,
baina, nire baitan diot
poemaren aitorpena
drama poetikoa dela.
KEINU ORDIGARRIAK
Zenbait erretolika ez ote
ipuinak besterik ez diren
asmakizunetarako plaza
BELAUNALDI BEREKOAK
Harresi banatzaileak
gure garunetan daude
BAREALDIRIK GABEKO GUDA
Errealak dira ejertzito anonimoak,
eta porrot amestuen gaindi
egunerokoa iraultzen dute.
ERRUDUN SENTIPENA
Zeru urdineko marra zurietan
ezabatu ziren,
bakearen izenean,
demokraziaren gezurrez,
zinatutako mezu ustelak.
Sekula sinetsi gabeko hitzekin,
piztu nahi ziguten esperantza.
Bitartean gure odola isuri zuten,
bere zauriak ixteko aitzakiaz.
Besteari dena ukatzen dionak,
ez du zer eskaini.
GALDETU NIZUN
Galdezka ari gara,
garrasi ezberdinez galdezka,
erantzun baten egarri,
konponketarik ba ote.
Baina ez da erantzunik,
konponezinarena ezik.
MAIUSKULAZ ZEIN MINUSKULAZ
Traidorea da desertore oro,
darabilen hiztegiaz haraindi,
edozein dela lubakia.
BEHAR DA BIZI NAHI IZATEA
Fenix hegaztia
bere errautsetatik
berpizten zen.
MALKO IZOZTUAK
Bihotza izozten duen
sentiberatasunik eza
nabari zaio
begirada irritsuen ostean
botere gose diren horiei.
ORTZEMUGA NOIZ IREKIKO
Erretolika landuoz harago,
eguzkiarekin altxatuko gara
poemon biharamunean.
Poeten uharan
IRRIBARREA
“Desorduetan eta deslekuetan,
halaxe ibiltzen dira maitaleak”
ondasun pribatu bihurtu baitugu
maitasuna.
1
Etzan gaitezen nagi belatza gerizatsuan,
beratu ditzagun maskurrak olatuen azken lasterrean,
anaiki murgildu giza bagetan,
ordulariaren tirania hautsi neurtu gabeko joanean,
hitzekin jolastu hizkien lorategian,
arteaz bazkatu sortzaileen erakusleihoetan.
Tartekako ezteiak, urtaro agorretan,
adinaren distantzian urrun.
Gazteek esaten digute, presentzia hutsez,
izan zela garai bat,
ileak zuzen-zuzen mozten genuena,
bizitzaren luzapena zaigun oroipena.
2
Baso-ertz batetan ezagutu zintudan,
kate hautsezin ziren atzamar kiribilduak,
zuhaitz zoztuen neguan han izanen ginela esperantzaz.
Amorez amore, amore emanez,
mila koloreetan lehertzen da oraindik musu hura.
Utopien labirintuan bidaiatzea baita bizitza,
arropa barnean biluzik,
egunerokoaren monotonia hautsiz,
auzokoaren begiradapean beti.
3
Aingira likits labainak besterik ez dira gelditzen gure ibaietan,
aspaldi akabatu genituen ortzadarreko arrain koloretsuak,
demokraziaren izenean emaniko eraso bortitzen bidez.
Maiteminduek elkarri ematen dioten musua da egia bakarra herri honetan.
4
Agintari ustelak daude hirietan,
agintari ustelduak, urtaro orotan,
muskerrek jan diete bihotza,
tximeletarik ez da beraien begietan,
pipien hautsa besterik ez tiraderetan,
ukazioarenak dira paperetan ezarri zigiluak.
Barnera irekitzen ditugun leihoak dira oraingoz
ferekatzen gaituzten begirada bakarrak.
5
Larru hutsik gelditzen dira politikoak,
zirrikitu ezkutuena ere hustasuna,
toles gordeena ere usteldua,
demokrazia zikoitzaren zor ordaindu gabeak agerian.
Robot herdoildu bat bezala,
txatar piloa bihurtzen zaigu
demokraziaz uniformatu oro
eskua ematera hurreratzen gatzaionean.
6
Herdoilduak ditut sarreretako kontzak,
kolorgetuak tximeleta hegalariak,
astuna eztarriko txilina.
Agurren bila nabil helduleku orotan,
baina inork ez du aldabarik jotzen nire atean;
badut oraindik istoriorik kontatzeko,
baina jada ez dut eztarririk horretarako.
Arabiera dut ikasgai helburu,
Aladinoren lanpara amets.
7
Beltz jaio zaigu goiza,
halaz ere, zabalduko dugu ikastola,
irakurtzen ikasi nahi dugulako,
tematiak izatea iraintzat
aurpegiratzen badigute ere.
8
Bakardadea hausteko
bere poemak idaztera behartuta dauden
biktimak ere badira herri honetan,
arriskutsua baita zenbait biktimen poeta izatea.
Zurtz bizi behar duen biktima asko du herri honek,
biktimen laguna izateak biktima bihurtzen zaituelako,
telebistarik gabeko biktima anonimoak.
Isileko bisitak soilik
edo bahitzaileak baimendutako bisitak
jaso ditzaketenak.
Saguzar gosetiak inguratzen gaituzte
ormatzarra gainditu ahaleginean,
baina ez digute ahoa lokartuko,
tximeletak bezala paretan iltzatzen bagaituzte ere.
Bizitzaro oro lurperatu digute,
badakigu nork eta non.
9
Ez gara jada geu,
besteek nahi dutena gara,
egiten gaituztena.
Ahalegintzen gara barnera murgiltzen,
goreneko ikuspegia hartzen,
jantzi koloretsuez mozorrotzen,
baina inork jantzitako txotxongiloak gara,
inoren esku dagoen hariaren muturrean dantzan.
10
Bizitzako udazkenean
inora iritsiko ez naizen sentipena dut,
gozoki pozoitu asko jan dut,
zirimiri geldoak sarri blaitu nau.
Ez dakit inon bukatuko dudan,
orban asko dut bihotzean,
gizarteak eragindako plagio ahaztu bat izanen naiz,
baina geurean bukatzea nahi nuke.
11
Begiratzen diet gazteei,
eta halako konplikaziorik gabe
elkar maite dutela deritzot.
Hizkuntza langa gainditu ahaleginean,
ezkutalekutik atera nahian,
geroagoko malkoak gerorako utziz,
bizitzari entzungor egin gabe,
kaleetan igerian bizipozez,
ikusten ditut gazteak.
12
Ez da koba zulokoaren aldean bestelakoa gaurko gizakia.
Zer gertatzen edo gertatuko dar-dar,
babes bila bidaiatzen du beso epel bila,
ehizakiak haitzetan marraztu ordez,
panpina mutuak asmatzen ditu,
hitza berak jarri beharko dien panpinak.
13
Ortzadar bati lotutako soka muturreko begiztan
dantzari zintzilikatu dardartia
besterik ez da gizakia,
poetek eta filosofoek asmatutako istorio koloretsuak
politikoen ahotan entzuten dituen bitartean.
14
Larre-lorea da maitasuna,
lilura erakargarria.
Unean unerako jaiotzean da,
ebakiaz bat zimeltzen.
Halaz ere, jaso egiten dugu,
lorontzi ederrena eskaintzen,
eskuetan bertan maskalduko zaigula jakitun arren.
15
Iparra, hegoa edo mendebala,
oldarrean zein emeki,
haizerik den arteño,
beti izanen du kometak nork eutsi,
uneko eusleari
nylon hariz besoak mozten badiote ere,
edo soka muturretik zintzilikatuz urkatzen.
16
Nostalgiaren habiak, ez besterik,
dira Euskal Etxeak.
Gure minari burla egiten dietenen
proklama eta prentsaurrekoak saihestuz
eraiki beharko dugu nazio amestua
17
Denboraren kontzeptua bera,
neurria batez ere,
birmoldatu beharko dugu,
poemak bukatu, ekaitzak baretu,
armairuak berrantolatu:
igande goiz amestuak gauzatu
eta atarian ongietorriak nahi baditugu.
18
Ez dakit zer naizen, ez dakit zer garen,
hotzak direla besarkadak dakit,
erosiak daudela lekukoak,
antzuak garrasiak dakit.
Egunen batetan epaileak epaituko ditugula,
hori ere badakit
19
Besarkatu asmoz urreratu
eta labankada jaso genuen;
bakearen bila tiradera zabaltzean
gorrotoz beteta aurkitu genuen;
lagunartea eskaini genien
eta desertura bidali gintuzten.
Infernua dira,
Infernua
besterik ez dakarte.
Baina zirrara sentitzeko gai garelako,
erreko ez dituzten postalak bidaliko dizkiegu.
20
Amets gaiztoen aro honetan
itxaropen bat ez dut galdu,
mahai-gainekoak dantzatuko ditugula
askok uste baino lehen.
Poesia da, behar du izan,
ez mailua edo (h)iltzea soilik
baita mailukarien (b)ilgunea
21
Lepoalde desitxuratua dut,
bisigu begiak aurkitzen ditut ispiluan,
lo txarrekoa naiz,
kamioi kabinetan ibilia,
kondenatu pila dut inguruan,
hegazkinen leihoa dut gustuko,
goizero jaten ditut intxaurrak gosaritan,
ihes egiten diet merkatu txikiei.
Nomada izan naiz urtero aldi batez,
bele-kumeen kabi nahi nuke bihotza,
belarria zornatzen zait igerilekuan.
Horrela iraun nahi dut,
inoren, ezeren, zain egon gabe.
22
Bakardadea da egoera erosoena,
zer axola nitaz ari ez badira,
bakarrik egoten ez dakiena
bakarrik egonen da lagunartean ere,
bakardadea maite duenak du
lagunartea maiteen.
23
Edertasunak ez du arazorik konpontzen,
maitasunaz hitz egiteak ere ez,
are gutxiago opariek.
Larru-jotze eder bat,
lasaigarri aparta da gutxienez.
Betidanik
24
Isil eta ezezagun,
besteen oihartzun,
besteentzako argi izpi,
hori dut gustukoen.
Inor ez doan tokira joanen nintzake,
neure neurrian beti,
neure baitan egoteko,
amaraunean ez galtzeko.
Ni ere desagertuko naiz,
baina ez naiz desagertuko,
aparkalekurik ez duen gizartea
hori baita nire gizartea.
25
Neure bila jo nuen barnera,
eta besteen antzerakoa aurkitu nintzen,
malko kolorgetutako pailazoa.
Pailazo-kideen bila atera nintzen,
baina pintura-kaxa besterik ez nuen aurkitu.
26
Oroitzapen txikiak dira haurtzarokoak,
ia aipatu ere egiten ez ditugunak,
lotsati bezala gordeak,
oroitzapen goxoak arren gehienak.
Arnas lasaia emango liguke
haurtzaroa sarriago gogoratzeak,
arrain koloretsuek argituko lukete
eguneroko igeri neketsua.
27
Bakean bizi naiz tristeziazko garatxoekin,
zer axola koadernoetako hutsuneak,
tarteka lehorrekoa, baga kulunkarian hurrengo,
ez naiz arduratzen galdutako puzzle piezez.
Behar zen tokian egon naiz beti,
duintasunez, uste dut.
28
Larru-jotze klandestinoak,
tranpolin-jauzi malguak,
horiek dira, asmatzen ez ditugulako,
aitortzen ez ditugun gezurrak.
29
Min deragit inoren zapatak janzteak,
min zapatok nora eramango nauten ez jakiteak,
mingarria zait inoren zoriona babestu beharra,
mingarria musika bortxatuez dantzatzea.
Erauzitako hegalez hegan,
min asko ditut ezagutuak.
30
Maite dut bizitza,
bizitzako zertzelada xumeak,
bizi naizela ez ohartzeari diot beldurra,
automataren sentiberatasun-ezari.
31
Nork ez du noizbait,
bere ahizpa txikia igogailuko zulotik behera bota,
zapatei begira geratzen zaion arduratu gabe,
nork ez du norbait lurperatu eta ondoren gorrotatu,
poliglotak gara elkarrizketa mutuetan,
gogortu zaigu bihotza era guztietako txangoetan.
Baina, batez ere,
gure etxeko belardiaren jagole bihurtu gara,
inork lapurtu ez diezagun
bilatutako bonboi belgikarrak.
32
Eroso bizi naiz naizenez,
izugarri ernegatzen badut ere
nire negar eta ezinekin.
Ez dut inoren pianorik behar,
ez sona berririk.
Ezta beste zapatarik ere,
nahiz tarteka pedikuroari zor diodan bisita.
33
Negar erraza dut,
lasaitu egiten nau negar egiteak,
hobe hori,
psikiatrari bisita edo pilulak baino.
Gizakide egiten nau negarrak,
hurkoarengana hurbiltzen,
sentimendua da negarra,
komunikazio modu bat,
maitasunaren aurpegi ezberdina.
Gizakiago naiz negar egiten dudanean.
34
Hipotesia soilik,
utopia gehienez,
besterik ez da,
balizko egoera bat.
Beraz, dudan jantziari egokitzea,
urratu ugari dituen arren,
hori da bizitzea.
35
Maite dut jendea,
irri egiten didana ere,
ez dut inor gorroto,
beti nago barkatzeko prest,
pistola eskuan begira dudana ere.
Baina ahal badut,
neuk eginen diot lehenago tiro.
36
Bizigai ezberdin askoz osatuta dago bizitza,
bakardadea da horietako bat:
tximinietan kateatutako kometa,
bete gabeko monobolumena
besterik ez da izango,
hori onartzen ez duena,
destainez besarkatuko da
inorekin noraezeko denbora mutuan.
37
Handi izatea zen haurtzaroko egi txiki nagusia.
Kristal hautsien ertz zorrotzek erakutsi digute
zergatik zartatzen zaigun azala,
zerk gorritzen dizkigun ukabilak,
zergatik garen lagunik gabeko etxekalte.
38
Minaren irakasle asko dugu aspaldian,
ugariagoak min eragileak ugariak.
Mina poz bihurtzeko alkimia nork asmatu,
hori da herri honek behar duena.
39
Ospea,
etekina ateratzeko asmakizuna.
Hobe inork nitaz galdetzen ez badu,
nire argazkia erakusten badizute,
esan ni ez naizela,
hor nonbaiten galdu nintzela.
40
Gauero jasotzen ditu
hoteleko bezero guztien fitxak
poliziak.
Ondo dago jakitea.
Badaezpada.
Lozorroan pasa ez dezagun bizitza,
plastiko artean noraezean,
irri baten egarriz,
mezuak desitxuratu nahian,
moketei begira,
itotzeko beldur.
Ondo dago jakitea.
Badaezpada.
“Milioi bat gaixotasun diferente dira maitasuna”,
baita beste milioi bat bizipoz diferente ere.
41
Bada Apokalipsia liburu bat Biblian,
baina badira beste zenbait ere,
sinesgarritasun antzerakodunak denak.
42
Nahiago dut Txanogorritxo ipuina,
infernuari buruzko apaizen sermoiak baino.
43
Ez zaigu ezer opari emango,
izerditan dator gozamen oro.
44
Ni neu naiz neure zelatari salatzailea,
okerreko antzerkirik antzeztu ez dadin
nire barneko aretoetan.
45
Supituki hil nahi nuke,
hiltzera noala jakinez,
baina bizia kontzienteki arnastuz
bizi nahi dut,
aske izan nahi duten askeekin,
eguneroko haizea irabaziz.
46
“ Hain urruti ta hain hurbil”,
genion kantuz gaztetan.
Kontraesanez zaurituta darrai,
etenez eta ekinez,
ezinek baldintzatutako elkarrizketak.
47
Nora eramango zaituen jakin gabe,
egunero metroa hartzea,
hori da idaztea.
48
Hondartzan nudistak bezala,
zergatik ez gizartean
barnetik biluztuen esparruak.
Psikiatren kontsultategi bihurtu kalea,
azpildurak lotsarik gabe agerian uzten ikasi,
bata bestearen konfidente izan.
Ez legoke poema etsiak
idatzi beharrik egongo.
49
Ezerosoa desagerrarazi,
gustukoa gerarazi,
jarrera erlijiosoak dira,
jainkoari errezoen arrastoa.
Ezer desagerraraztea ez da irtenbidea,
egunerokoa aldatzea baizik,
daukagunarekin biziz.
Gero eta gorrotoago du isiltasuna gizakiak,
ezinezkoa egin zaio bakardadea ikastea.
50
Eskailera mekanikoari egin nion erronka,
kontrako norabidean, Municheko geltokian.
Irabazi egin nion, leherra ordain.
Kontrako norabidean darrait,
beheranzko eskailerak gorantz igo ahaleginean,
gorenera helduko ez naizen sentipenez,
baina nasako metroak inora ez naraman ziurtasunez.
51
Ezagutzen ez dudan zeretxo bat naiz,
besterik ez.
Inoren insomnio izatera heltzen ez den
ezereztxoa.
52
Bizitza,
orain eta hemen,
poemok ulertu ezina da.
53
Zer da idaztea,
lubakia ala gordelekua
54
Elkarri eraso gabe, txanda emanez doazen ziklistak,
edo atzean doazenak atzerago uzteko da,
edo aurrekoen ihesa suntsitzeko.
Ez da erasorik gabeko txirrindularitzarik.
Izugarrizko parafernaliaz egiten dituzte aldarrikapenak,
errepideko zoruan idatzitakoak gaitzesten dituztenek.
55
Cortazarren “Rayuela” gogoratu dit poemak,
arropak eskegitzen dituztenen pasadizo zoragarri hura.
Kronopio bitxiak gara gizakiok.
56
Ni neu neronekin nagoen bitartean,
ez naiz bakarrik izango
57
Kometa bat nahi nuke eskuan
check point oro zeharkatzean,
nire oinei ordez
tximeleta hegalariari
errepara diezaion zelatariak
Hizkien nahas-mahasean
norbera aurkitzea da
idaztea.
Jolas bat besterik ez,
agian.
58
Ez dakit zer den tristeena,
albokoaz ez jabetzea,
ala ezikusiarena egitea.
59
Badator pausoz pauso
ez udaberririk ez lorerik
izanen den aldia,
laborategiak izanen dira
natura berria;
baina ez da ezer gertatuko
gizakia bera eraldatuz doalako.
Ez udaberri ez lore,
lur bakarra orubearena den
hirietan bizi da jada jendea.
DVD, CD eta ordenagailu fosilen indusketan
ikertuko dute laster gaurko gizartea.
60
Animalia bitxiak gara gizakiok,
kontraesanen paradigma,
ezintasunez oratuak,
aldizka koldar,
aldizka heroi.
61
Monotoniaren asperdura itogarria,
egunerokoaren sama jasangaitza.
Halaz ere ihesari muzin eginez
betikoan dirau munduak.
62
Bizitza laburtzea neritzon loari
maitalerik ez nuenean,
lotaratze grinatsuak, esnatze pizgarrienak
ekarri zizkidan maitaleak gero.
Bizibeharraren premia ahultzean,
eskua luzatu eta ohiko lekuan ohe-kidea aurkitzeak
ematen dio bizitzari loaren neurria.
63
Mundua aldatu nahi genuen,
baina munduak aldatu gaitu,
garratza izan da gure belaunaldiaren porrota.
Bada mundua aldatu nahi duen
belaunaldi berri bat,
gure errautsetatik ernea,
lengoaia ulergaitzez mintzatzen dena.
Kartzelara eramango dituzte batzuk,
aisia-furgonetak erosiko besteek,
baina norbaitek bestea menpe duen bitartean
izanen dira erreboltariak.
Kontraesanek eragindako gurpila da
aldaketarena.
64
Bestearen gatibu,
maitasunaren kartzelan:
hortaz bai ez garela ezer aldatu,
hortaz baita ere ez dugula ezer aldatu.
65
Ez dakit non hiltzen den jende gehiago,
tontorretik erorita ala mendi-horma goran.
Ez dakit egia esatea
gezurretan ibiltzea baino etikoagoa den.
Ez dakit askatasuna kateak haustean datzan
ala beste zerbaiti norbaiti kateatzean.
Ez dakit zein den bizitza eramangarriagoa,
lagunartekoa ala bakartiarena.
Nori musu bat eman, sofan eserita arratsaldea norekin pasa izan, …
egia, bizipoza, askatasuna, lagunartea zaizkidala dakit
egunerokoari eusteko arrazoietako nagusia
hausnarketa guztiez haratago.
66
Ordenagailua dut nire tximeleten gordailu,
tarteka soilik uzten diet hega egiten,
irakurtzea ofizio duten lehiaketako inkisidoreek
bizia ala zakarrontzia erabakiko duten arte.
67
Poemon ifrentzua izan nahi dute izan iruzkinok,
aterki zulatuan iragazitako hizkiak biltzea,
nire beldurrak, erruak, dardarak, irribarrea bera,
ezagutu nahi ez dutenei ere erakustea,
Castillori 70 eskerronez.
68
Mundua abandonatzear,
jaikiko ote oheratuz,
arnasa doitzen diot orainari,
ezinarekin egiten baitut estropezu,
zain ez dagoenaren bila.
69
Ihesak ez du zergatirik, ez onik ez txarrik,
bidegurutzean galtzea da ihesa, besterik ez,
laburbide ordez, luzeena, luzatu nahian laburtzea.
Ihesa dira Castilloren poemok,
alditan zidor, hurrengo mingots, kiribilak oro.
70.
Nora ez geratzen naiz poemon labirintuan,
hega egin nahi izan dut
baina urtu egin zaizkit hitzak.
Isildu ahal nuen, iritziak armairuan gorde,
baina kafea hartu nahi izan dut aulki tapizatuotan.
Aitortu behar dut simulakroa bilakatu dela nire ahalegina.
Agian egun batez,
leihoko gandua ezabatzean
ispiluok erakutsiko didate
gaurkoz gelotan aurkitu ez dudan arkanoa.
Zer da askatasuna,
non da beste alde hori,
ez dakit,
agian horregatik,
hitzen labirintuan galduta,
oroipen bat besterik ez zait izango
Castilloren Souvenirra
Poeten uharan
MUNDU NANO HAU
Iraun beza
gure izate leunak
edonon
Jakin nahi nuke nik astronomiaz
gaueko zerbitzugunera joan-etorrian;
ahaztu zait nekien ia dena,
gaur egun Hartz Nagusia, Ipar-Izarra,
Artizarra eta Aldebaranetik haratago
ez dut ezer ezagutzen.
Baina ikuspegi orokorraren
edertasunak berdin dirau
Handi gertatzen zaigu
guri mundu txiki hau
PLEGUETAN GATIBU
Arkanoa
Olatuen azpitik,
bizitza harrigarria
antz ematen dugu
antzeman soilik.
Berdintsu ere
herri honen arimak
ihes egiten digu
Hitza dut tresna
Ez dut hitza beste lanabesik
bide edo ahalmenik
barnea azaleratzeko
baina arkatza hartzeaz bat
“hitz are zimurragoez”
ari naizela dirudit
Mila legoa bitarte
Ezin bizi Euskal Herritik aparte,
are gutxiago atzerrian.
Bizitzaren gakoa
Zigarro kea irentsi eta erabat gozatu,
edo zigarroari tiratu ahala
kea irentsi gabe bota,
hor datza bizitzaren gakoa.
Paradoxa
Ulertu ez
baina gustatu
eta gozatu,
bizitzaren
paradoxak.
Poeten uharan
MINTZAK
A
Mundua korapilatsua da
gizartea zailagoa
gizakia erabat ulertezina
labirinto batetan bizi gara
agian kaos sailkatuan
B
1
Aguretxo bat ikusi ei zuten
gizarte-zidorretan galdu itxuran
ez zen gutxienez bizirik usteldu
2
Argia egin zen
baina gizakiak
leihoa itxi zuen
3
Gizakiak
zerrautsa asmatu zuen
zerion odola xurgatzeko
4
Garantiarik gabeko objektua da gizakia
horregatik asmatzen dituzte gerrak politikoek
5
Errazagoa da tximino batekin
zerbeza pitxarra konpartitzea
zenbait poemen labirintoan
nondik norakoa asmatzea baino
6
Dibertitu egin naiz poema
irakurtzen aurkezlearen titi handiak
ikusi ditut fikzioa baita
errealitatea argia nintzen txapak
txanpon erredukzionista izan gabe txikitan
kaniketan dibertitzen nintzen
7
Ur tanta itsasoan lez
poemotan bildu nahi nuke
baina olio tanta bainintzen
azalean geratzen naiz
8
Hor daude koloretsu
ertz kiribileko txatalak
puzzlea baina ezin dut osatu
9
Zaila dugu pelikanook
poemon zoologikoan
bizirauteko sena gordetzea
10
Joanak joan
Juana eta Juan
11
Eguzkia esnatu zen
odon agureekin pilotan
jolasteko plazan txarangek
adostutako errehabilitazio irrealaz
12
Medusek igeri egin zuten
bi milako hamarkadan
sorosle insolidarioak
heldu ziren arte
13
Bidelapurrak notaritzan
valeriana premiarik gabe
errimak ostu zituzten
laboa hil zen egunean
14
Eta metastasia
poeman hedatu zen
15
Zein da bertsoon
eskaintzan eskaintzen
zaigun errealitatea
errealitaterik balego
16
Limoia lapurtu
zure zera kolorgetu
konfiantza galarazi
urak morokildu
tom eta jerry akabatu
nahi dizuten honetan
oh euskal herria
ez utzi justiziari zure
lorontzian sartzen
ez baita kabitzen
zorionarekin batera
17
Mediterraneoa lasaitasun
urdina pilatutako
liburuak lagun hitza
dute burutapenek ezezagunak
ezagutuz atzerritarrez
herriago hezurrak ere
malgu erantzuna ote
galderek urre koloreko
arratsean plazerez blai
18
Inork ez du ezagutu
egia ispilu ostean dago
ostendua errealitatea biolentzia
botere etsipendutuaren merkatuan
betidanik kotizatua legezko
trafikanteen erreflexua besterik
ez den galdetzea terrorismoa ote
19
Gaur egungo peter pan-ek
bideo digitalean beharko
lituzkete aurkitu poemak
galimatias hauek baino
ulergarriagoak
20
Aizkoraz intsektizidaz amodioa
zapuztuz sinboloak tiobiboan
irabiatu dituzte ezer gutxi
garela dakigu trakeskeriaz justiziak
prestigioa papurtu nahi digu moralak
esklabo egiten du etsipenak
menpeko atzerritarrek bizipozez
iraun nahi dute euskarak
oraindik dirau egunsentian
nazio izanen gara ze demontre
21
Karabana denak aldatu dira
lekuz belar trinko berdea
mardul dator hego haizeak
lehortu du lurra txakurra
ez da agertzen nor
izanen ote bihar auzo ez plagio
ez poesia txantxa da et ita porro
22
Egun batez potak gogoeta
ereiteko ulergarri bide
berri bat aurkituz barre
eginen dio alea esperimentuari
23
Hara non poeman Zamoran
Julian Murtziakoak irribarrez
aholkatu hitza aurkitu
dudan ataraxia
24
Oparitu zidaten
amets belarra
oparituko diet
poesia uneak
biziko dituzte
25
Zatika-zatika
lerroz lerro
bere kosmosa
marraztu du poetak
antiejuarena baina
norbere esku utzi du
26
Koadro ederrenak pintzelada
ukituz eginak dira kolore
zoragarriak pigmentuz argazki
liluragarriak pitzelak sen
berezia behar da poetaren
kromatismoa osoki jasotzeko
27
Poemon azokan arimarik
gabeko rodolfo alfredo
merkatari teologoek baietz
hermeneutika guztien gaindi
hitz debekaturen bat aurkitu
28
Irribarre maitagarriz
begiak kizkurtuta
urrutira begiratzen du
azal-hegaletik poetak
baina nire begirada
lerrootan galdu da
hegan egin ordez
D
Geroaren itzalean
Oraindik balore batzuetan sinesten dudalako
Irakurtzeko apustua egiten dut. Baina
Zertarako?. Garunak herdoildu ez zaizkidan.
Bihar hurrengo eskaintza irakurriko dut zer
Pentsatu emango didan esperantzan
Altxor umilak
Kaleko ibiliari dimentsio berri bat ematen
Dio poemak. Betirako galtzen diren
Pentsamenduei iraunkortasun bizia nola
Eman ikasi beharko genuke ukitu apalez
Osatzen baita bizitza
Ilinti
60 bidaiari autobusean, zaharrak denak,
Zaharkituak asko. Kantari, bozgorailuaren
Oihartzun, aiton- amonon zurrumurru apal
Kantaria hedatzen da airean. Egun lasaien
Egunsentiak irekitzen die bizipoza euripeko
Egunetik hondartza gorietako urdinera.
Bizipozaren hegalak zabaltzen ditu gaztetako
Oroitzapenak. Abestiok oin dantzarien txingar
Zirenekoak. Ilinti dirauten ametsak.
Adinaren mugan
Arrakalak azalean, artrosia junturetan, gizaldi
Bateko joan zabalaren lekuko, bakoitza da
Historiaren zatitxoa, bakoitzak ditu kontaezin
Istorio. Inork kontatuko ez dituen historiako
Istorioak. Hiztegietako pertsonaien ospea
Ahalbideratu zuten pertsona anonimoak.
Mediterraneoko INSERSOko adinekoak.
Joanak joan
Ez dugu galdera ikurrik zaharrok,
Buruarengandik banatutakoak dirudigu,
Unekoak soilik loratzen zaizkigu. Eguzkia
Atera da baina haize hotz finak eserleku bigun
Sakonez hornitutako aretoan baztertu gaitu
Hildako orbelak zirimolan bezala Ekaitz
Gotorrei aurre egindako haiei ekaitz zaie
Eguzki epeleko kirria bera.
Izan zirenak
Andre Platonoven , “Lubakia”n murgilduta,
Jada jaio izanari esker soilik bizi garelako edo,
Aspertutako zakur zaunkaria bezalakoak ote
Garen pentsatu dut. Horrela bizi izan dena,
Azkeneraino jarraitzen du berdin bizitzen.
Geure bizitzak ez ote gaituen izutzen, barne-
Barneko esanahirik ez dutenak topatzeko.
Pentsatzen ez dugulako zentzurik gabe
Jokatzen ote dugun, egiaren jabe ez den
Gorputzaren ahulezia ez ote dugun.
Koloreen anabasa
Korapilatuegia bihurtu dute poetek berez
Ulerterraza behar zuen hitzen jolasa. Zama
Handiegia ezarri diete hitzei. Hainbeste
Kiribildu behar ote hitza bizipen zuzen eta
Argiak azaltzeko. Ez ditut eskatzen
Ortzadarraren kolore zehatz lerroak, baina ezta
Ezer agitzen ez didan kolore nahasketa ere.
Pintura bezala, poesia ere letren
Aristokraziarentzako produktua da. Hitzen
Jolasa besterik ez, ez herriarena ez
Herriarentzat. Gaurkoa ez da biziraupen
Lubakian irakurriko den poema, gerra garaian
Bataila ondorengo bizinahian irakurritakoen
Bikia. Poetarentzat estetika arazoa besterik ez
Da poema, agian, Edo bakoitzaren barnea da
Ulertzaila, formez harago, agian.
Jerolifikoan
Irudi iritzi hitzen nahasturaren geruzaz biltzen
Du poetak egia. Poesiaren pasioan jarraituko
Dugu zenbaitzuk Mariek alferrikakoa dela
Usten badute ere. Agian aurreikusitako ezer
Eskaintzen ez duen arkanoarengatik. Ez dakit
Hitzak ulertzeko direnik, nik neuk ez ditut
Geografia poemakook ulertzen, ez baitiet zedarririk
Aurkitzen, baina poemon bidegurutzetan
Jarraitzen dut jakin-min eta bizi-minez.
Pag. Maritim
Cambrilsetik harago genuen zita. Pag.
Maritim. Eta ibilira atera gara. Gaur egun ez
Dakigu bakarrik ibiltzen, eta txakurrarekin
Ateratzen gara, edo ez dakigu oinez ibiltzen,
Eta bizikleta daramagu lagun, azkar ibili
Beharrez agian patinak jartzen ditugu oinen
Luzagarri. Bide-gorrira mugatu ditugu
Bizikletak eta patinak, txakurrak ez,
Kaka jasotzeko plastikozko poltsa badaramagu
Eskuan. Gutxi batzuk gurutzatu gara, ez diogu
Elkarri begiratu ere egiten. Dibortziatuen
Gizartea gara. Txakurtxoa emea da, lazo arroza
Da bere matrikula. Iazko ibilbide berean
Gaude, pasealekua hobetu dela baina gizakia
Eta herriaren elkarbizitza lehengo okerrean
Dirauela sentimenez. Eguzki egunean ibili hau
Aukeratzea ez da inola ere tragikoa erantzun
Ezazu Cambrilsez galdetzen badizute.
Talaiatik soa
Goregitik nonbait begiratzen diet poemoi,
Behatoki batetik bezala. Lausoegi dakust
Lurraldea, bristadak, zuhaitz, lorategiak,
Belartzak, soro udaberritu eta abar. Hurreratuz
Zehaztasun bila, gozatzen dut lore, orri, garau,
Belar eta abar bakoitzarekin baina
Osotasunaren edertasuna ez dut eskuratzen.
Ahateak zeruan
Mila dira ditugun galderak, beharrezkoa eta
Garestia bakoitza. Hurbilekoen arteko arazoak
Konpondu ezin baditugu, nola Euskal
Herrikoak. Burukomin gehiegi erregalatu da
Harategietan herri hau pozoituko zelakoan,
Behatz txikia jarri digute nini aurrean eguzkia
Itzaliko zigutelakoan. Txingorra ari du eta ez
Digu balio aterkiak, aitaren etxea eraikitzea
Zaigu aterpe bakar. Haserretuko zaizkigu
Jainkoak, baina ez dugu ihes egingo ez
Heriotza duinik onartuko. Hegalak petrolioz
Zikinak arren, ahatek zeharkatuko dute zerua.
Pausoka
Bere orbitan dirau munduak, Gladys garbitu
Zuten manifa, bortxaz sakabanatuta, ez da
Oraindik bukatu. Gladysek badu parkea
Donostian, baino ez gaude iraganari begira,
Alizia ez da inongo lurraldera joango.
Erasotasuna
Esperantza predikatu digute baina inoraezaren
Norabidean. Aireportu bihurtu dute herri hau,
Iritzien Babela, bidaia eroso merkeak debalde
Salduz. Baina heltzear dira senide berriak eta
Amestu hegalaldia ez da jada geraraziko.
Geu jaungoiko
Ez betiko estaltzen du lurzorua elurrak,
Temati azalduko dira urtzean eragindako
Zauriak, fosilduak ere. Gurea dugu guk
Lurralde gurea delako harrotasunez ederrena.
Tronpatu egiten dira hildako baten kontra
Borrokatzen ari direla uste dutenak. Gu geu
Gara geure jaungoiko, lore-haziak ereiten
Ditugu aitaren etxea jasoko den orubean. Heroi
Izateko borondatea dugulak., Zorionez,
Kuraia baitugu elurra ur bihurtzean orbanetan
Erneko diren loreen esperantzaz. Saiatzeak
Merezi duela jakinean. Bitartean, farolak,
Jendea, katuak, malkoak, gauak, whiskya,
Zinea, … maluta dantzariak besterik ez dira.
Noiztik da gezurra ametsa, ametsa gauzatzea?.
Zapata lokaztuak
Zapata lokaztu gehiegi darabilgu gizarte
Honetan. Asia: Urruna Erdikoa Hurbila,
Europa: Ekia nahiz Mendebala, Ipar Erdi
Hego Afrika, hiru Amerikak, … bota
Lokaztuek lorratzen dute bizipen oro. Baina,
Batez ere, politikari, banku, multinazional,
Komunikabide, … bulegoetako hautsez
Lokaztutako Armani zapatek. Hor konpon
Lokatzok estaltzen duten odolagatik ez balitz,
Irudi ederrenez ere poetek garbitu ezingo
Luketen herri xaloaren odol merkea.
Bizitza jolas
Galerak kontrolatu heinean, bingoa bezalakoa
Da bizitza, jolas bihurtzean datza plazera,
Eskuarteko diru apur sobera bat akuilu dela
Bakea erosgai
Politikaren merkatuan sinonimoak dira bakea
Eta biolentzia, magnitude berean neurtzen
Diren produktuak, saldu eta erosi egiten dira
Eskaintza-eskaera araberako kantitate eta
Prezioan, teoriaz bederen, artifizialki
Egokitzen baitituzte aldagaiak uneko irabazi
Tasaren ezinbesteko aginduetara
Lehendakaria
Hitzak azken lerrora heldu direnean, poemari
Buruz galdetu diot Lehendakariari, baina ez dit
Ezer zentzuzkorik erantzun
Dream it
“Dream it”. Poema ulertu dudala egin dut
Amets, baina debaldekoak ohi dira ametsak
Ebakin
Gorpuzkin da atal ederrena odolak blaitzen ez
Badu, lore hila da arrosa lorontzi ederrenean
Ere ebakin bihurtuz gero. Poemok antzo.
Arratsa
Hondartza gaineko pasealekura atera gara.
Itsasoa bare dago, zerua erabat urdin, eguzkia
Urrutiko marra ilunean gorde da nagi, ez zuen
Hodeirik arratsa gorri bihurtzeko. Eguna
Bezain zaharrak gara ibiltariak, burua lauso,
Pausoa zurrun. Afalordua da. Egunak eman du
Berea. Eta nik ez dut poemari buruzko esaldi
Finetan kiribiltzeko abileziarik.
Jili ginen
Jili samarrak izan ginen iraultzan sinetsi
Genuenak. Hitzen oldean murgildu ginen,
Bitartean, poemakoen antzerako mezu
Sublimalez automata, herriak bainuetarako
Bidea hartu zuen.
E
Bizipoz
Aste Santu batez etorri ginen lehenengoz. Udan jende larregi egonen zela aipatu genuen. Bueltatu ginen. Beste Aste Santu batez edo. Karabanaz ere izan ginen. INSERSOrekin gatoz orain, jada oporrik ez dugu, bizipoza oraindik bai.
Makulu
Mila aldiz egingo zuten xextran. Ozta-ozta elkarrekin iraun soilik egin zuten aldiak ere egongo ziren. Banatuko ote ere … Gaur egun elkarri lagunduz eusten diete hezur zurrunduei. Pozik oraindik elkarrekin dirautelako, elkarren bastoi.
Ahoa bete hezur
Oso gutxi dakite Marxi buruz Mediterraneoko aitona-amona jubilatuek. Apollinair izan zenik ere ez. Gerra ostea ezagutu zuten eurek, trukerako ezer ez zegoen garaia, hortzak oporretan egon ziren egunak. Horregatik betetzen dituzte platerak gainezka arte mediterraneora ihesaldietan.
Gai
“Eta orain, zer egingo det, ni zu gabe ezin naiz bizi …” gaztetako abestiak gutxienez ulertu egiten zituztela aipatu dio agureak amonari poema irakurri ostean.
Arauak
Eta agureak pentsatu du poetak lurrera begira amore eman ziola editoreari liburua argitaratu ziezaion. Legea horrelakoa baita.
Erretreta
Errepublikaz entzun genien gurasoei. Euskadiko Gobernua eta 36ko gerra ere aipatzen ziguten. Diktadura guk geuk ezagutu genuen. Demokrazia izan da iraultza-ametsa irentsi digun azken esperientzia. Orain, ilobei erretirorik geratuko ote zaien da inkognita.
Beltz
Zenbaki gorriz tindatu du krisiak ekonomia, kale gorrian geratu da langileria, larru gorritan utzi dituzte bankuek aurrezle xumeak, gorriak ikusitakoak gu ere, kezkaz begiratzen dugu argi gorririk piztuko ote dion hilerokoari Segurtasun Sozialak.
Bizi haiz
Amildegian behera jauzia dela zahartzaroa esan zioten. Urte saldoaren muturrean ispilu aurrean jarri da. “Kaixo” esan dio aurrean datzanari, “oraindik bizi haiz”.
Adio
Hurbil nabari du joateko ordua. Badaki ez duela ezer eramaterik. Musika jarri eta utziko duena ordenatzeari ekin dio.
Arintasuna
Astuna omen urteak pilatzea, halaz, ezingo liguke eraikinak eutsi adinak pisurik balu, ehunka baikara hoteleko bezeroak, kontaezinak batzen ditugun urteak. Bada, baina, bizipozaz arin datorrenik, oraindik burua urdindu ez zaien jubilatu berriak dira.
Kabia
Hoteleko besaulkietan eserita, zerbaiten norbaiten zain edo egon hutsean besterik gabe, antikuario erakusleihoa dirudite. “Etzi helduko gara” dio batek mugikorretik. Denok dugu nonbait, oroitzapenean bederen, lekutxo bat gordetzen digun norbait.
Adinaren langa
90 dira bidaia-kide gehienek hartu nahi genituzkeen urteak, batzuk gainditu duten langa, helduko ez garen muga besteontzat.
Ispiluan
Adinekoak gurutzatzen gara edozein dela ibilbidea. ”Herriko zahar bat, ala jubilatu-erromesen bat ote, hoteleko bezero-kidea agian”. Hori bera pentsatuko du nitaz berak ere.
Tom badoa
Umeak jolas bihurrian, gazteak solas irribarretsuan, gurasoak txikiei maitekiro so, adinekoak berezko geldoan, … denbora galdu atseginean denak. Nire adinak ere atsedena behar luke, baina, beti etorrian, joanean darrait. Ez dakit zergatik.
Sena eta dena
Nahi zuen baina ez zen. Jantziz prestua, harroxko zut, goitikako begirada, ibili pausatua, … aristokrata genea zeramala zirudien. Jantokiak, baina, uzten dio agerian pobre sena. Genea, sena, zena, zuena, bereizten gaituzten berezkoak.
Anonimoak
L.R.C. Laura Ruiz Casado, L.C.R.ko burkidea izan zitekeen. Iraultzaile jubilatua, edo jubilatu iraultzailea. Koadrila honetako edozein. Anonimoak baikara jubilatu denok.
Izar
Izar dirdaitsuena ere itzaltzen omen. Baita berriak sortzen ere. Stella. Adina adin, beti dugu gure zerutxo mugatuan zamalkatzen dugun izartxoren bat.
Poeten uharan
L U M AK
Alferrikako gauzek egiten dute bizitza eramangarria.
Ez balira bezala dira, zenbait gauza.
Zenbaitzuk bagara, baina ez bagina bezala
Bihar izan nahi dudana irudikatuz
horrela “ezagutu naiteke gaur
atzo ezezagun nintzena”
Badira
Badira
itsas taupada duten
idazleak,
badira
poetak
I
Puskak batuz
Beira hauskorra naiz,
bakoitza gara beira hauskorra,
bizitzako zartadek mila zatitan
hausten duten beira,
geureak inorenak,
beira puskak jasoz bizi gara.
Bestearenganako begiruneak
egingo gintuzke iraunkor.
Tok-tok
Tok-tok ni neu nintzen,
nigan sartu,
eta ezezagun bat aurkitu nuen.
Iraunarria
Ez naiz ispiluaz fida,
ez baita errealitatearen isla leiala.
Nahiago dut sugandila izan,
egonarriko arrakalak gordeleku,
aitaren etxea gordetzeko.
Sugelorea ere izan nahi nuke,
arrakaletako hezetasuna pizgarri,
denon minak batzeko,
arnasa dugun bitartean.
Gauden lekuan irauten ikasi dugu.
Zure begiak
Itsasargi dirdaitsuak dira
zure bi begi apartsuak
itsaslabarraren erpinean
itsas zabalari keinuka
Oinazeen osinetik
Behazunak garraztu zidan eztarria,
gatzez tirokatu zidaten haragia,
“azukre ttanta bat mingainean”
eskatu nizun alarauz oinazeen osinetik.
Badut jada zertaz goza,
bizitza zait orain gozo.
Talka
Moldean egin bagintuzte lez
errepika egiten dira nortasunak,
elkar ulertzera baino
oldartzera garamatza horrek,
argindarreko polo berdinak antzo.
Petalo
Mundua aldatu nahi nuke
herentzia naizen ezertxo honekin,
nire oinak besteen ibilira batuz,
nire eskuak guztien ahalari lotuz.
Petalo batek ez du lorea egiten
baina ez da lorerik petalorik gabe.
Aingirak
Ibai artez eta ur gabikoa da berenez egia,
non denok garen arrain, denok peskari,
batzuetan harrapari, bestetan amuari ihesi.
Mesfidantzaz pozoitu genuen ura,
inor ez da jada egiaz fida,
zirkulu bihurtu zaigu meandroa,
itsasorik zain ez duen aingira gara.
Egia bizi-min
Hitz-joko gozagarriz iluntzen dugu
argia behar lukeen egia,
minbizi iluna bihurtuz
eguzki dirdaitsua zen bizi-mina.
Nahi dut
Ez badaukat ezer, ez banaukat,
ez badaukazu ezer, ez bazauzkazu
hartu ahal banauzu, hartu bazaitzaket.
Ez dut nahi ezer barik jarraitu.
Euliak
Errudun sentipenik ez den adina dut,
are gutxiago irrits edo debekatutako laztanik.
Putz batek astintzen dituen eltxoak
nahikoa dira bizirik sentitu nadin,
inolako ziztada lizunen premiarik gabe.
Ez dugu jada damurik kanporatzeko,
agerian dugu haragia inolako samarik gabe,
ezer eskatzeko ere arduratik harago.
Emana dugu eman beharreko dena
Iturriko ura
Alde batera zein bestera
iturriko urak herrestatzen gaitu
ontziak garbitzeko ere astirik gabe,
elkarri ura eskaintzeko ezinean,
lagunari hitz egiteko ezgai,
ezin baitugu iturria itxi.
Urteen aihena
Azken loaren erresumina dut aihen
lurrera isuriko nauen hego haize epelean,
udare heldua bezala noiz eroriko
itxarotea besterik ez baitzait gelditzen.
Baina erresuminaren aihenean
ez didate urteek alferrik gainez egingo,
usteei euskarriak bilatu dizkiot,
balio dudan apurra
izter arteko putz ustel bihur ez dadin.
Ohitu ezin
Kitatuak ditut nituen zorrak,
ez dut jada inolako esku luzaturik behar,
ze axola galderei erantzunak.
Ez dut aulkirik berotzeko,
berba mendreenik ere ez oparitzeko,
gutxiago gaitasunik matazak askatzeko,
ez bainaiz oraindik nirekin ohitu.
Orratzaren begitik begiratzen dut,
baina ez dut birikarik aurkitzen josteko,
haustear baitago haria,
nitaz ohitu naizen baino lehen.
Egiak eta gezurrak
Ze zaila den begi ederrenetan ere,
zabalik zein zerratuta egon,
zer egia zer gezur
gordetzen duten irakurtzen.
Nire sinetsi gurak eginen dute
egia gezur, gezurra egi.
Zure begietako egia gezurrak.
Galdetzen
Galdetu nizulako ez zintudan galdu,
ez ninduzun galdu galdetu zenidalako,
galderen galerak biok gelbera galduak
geldotzea galarazi zuen.
Autobuseko kristala
Gaueko zaparradaren ostean
lehen eguzkiak ezabatu zuen
autobuseko kristalean
utzi zenidan mezu umela.
Alfonbra azpian giltza
Begiraden jolasa bukatua,
zinena soilik betazalen kliskadentzat
nini orotan labaintzen zarenean,
alfonbra azpian uzten duzu giltza
mundua bere kasa utziz kanpoan.
Zailtasun gordina da bizitza.
II
Ezinen jolasa
Ezinen jolasa naiz,
lur hezearen usaina,
gorde ahaleginean
erausitako harria,
oreka bila
desorekatuaren mina.
Itzala eta isla
Jauzitako azala bezalakoa naiz,
hondartzako harea alea,
gorputz atalka eroria,
nintzenaren itzala,
aldi berean isla.
Udaberri kilikagarriak
Barne urak gazitzen ditu
farfaila pean zirika ilberri isilak,
zainetako errekak urdintzen
bai-ez ageriko ilgora pizgarriak,
zilbor hestea zulatzen
ilbete sentsual kilikagarriak.
Ipar, Hego Eki nahiz Mendebalean,
gordeak, kukuka, nahiz agerraldi betean,
bularrak
haginkada txikiz zein ausikika,
zurgatzeko fruitu tentagarriak.
Harlegea
Hilerokoa dugu harrok ere,
odolik ez dakarrelako
nabaritzen ez zaiguna,
baina gure aldarte aldaketan
ukaezina dena.
Bihar gu
Hau gaur da
ni naiz hori
hura zu zara,
elkarri eskua luzatuz
bihar ikusiko dugu
gutasun berri bat gara.
Haurrak
Amatasun aitatasun misterioa,
maitasun sentipen haragizkoak,
sexu zurrunbilo idealizatuak,
gorputz atal irensleak,
betirakotasun grina malmutza, …
Mundu horren eragile ardatz eta ondorio
haurrak,
gizaki gehienok kosk egiten diogun
naturak jarritako garnata.
Zer
Ezinen ametsa,
zer beste da bizitza,
utopia baita perfekzioa,
porrota lorpena,
zitekeenaren lausoa
besterik ez delakoz
eder zaigun oro.
Itsas handi
Ur handietan beti,
ilargi beteko marea biziek
astindu gaituzte labarren kontra.
Baina, malkoak lehortuz,
erditze minetan diraugu
ur hautsietan azaleratuz
eguzkipeko lehorrera ahaleginean.
Zor zaiguna
Azala erortzen utzi ez dezagun,
irribarre antzua ontzat eman ez dezagun,
iparrorratza aburura zuzentzeko,
askatasunaren esklabo izateko,
“emantzat emandakoa desemateko”,
emankizunik ere ez demaigutenean,
beste modu bat aurkitu behar dugu
eman behar digutena
eman diezaguten.
Ajeak
Demagun laurogeita hamar urte ditudala,
soberan dut eskudela,
urteek irentsi dute desioa,
jairik ez da egutegian,
euria zein eguzkia,
asperdura dakar une orok,
bost axola kaleko inurritegiak.
Barnera so
Ez dakit noiz,
lausotuak nituen
aurpegiko begiak,
barnera begira jarri nintzen.
Oskarbi
Ederrak ziren egunsentiko koloreak,
ederrak dira arratsekoak,
haizeak eramanen ditu
hauts arreak
koloreek uzten nautenean.
III
Oharkabean ohartuta
“Ez daitekeenetik” hasten gara
“ahal balitz litzakeenetik” ordez.
“Ez ezinaren ederragatik”
edo “ederraren ezinagatik”,
teilape bakoitzean,
muda berri bat topatzeko ilusiorik gabe,
oharkabean zein ohartuta,
muda bustitzen jarraitzen dugu,
mailatutako madariak bezala amaitzeko.
Ardura non
Egunerokoaz arduratu behar ez denak
egiten du hitz bizitzaz
gertatua balitz bezala.
Egunerokoa zail duenak, aldiz,
gaurkoan du ardura nagusia.
Bihar itxaropen
Maiatzak ertza jo du,
gereziondoa ez da loratu,
hurrengo maiatzaren zain
itxaropenez diraugu.
Arma-harriak
Hitzarriak antzuak direnez,
galtzadarriak erauziko ditugu
kaleak barrikada bihurtzeko.
Bilusik
Gizaldiz gizaldi larrutu gaituzte,
azal-berritzeko astirik ere eman gabe.
Ez gara herri biluzi bat,
haragi bizian arren,
azal geruza bat dugulako babesle.
Oinutsik
Zapatak lapurtu, eta
ez amesteko agintzen diguten honetan,
oinutsik eginen dugu bidea
kale nekatuetan zehar
amesten genuen geroraino.
Ibilera
Oinatz sakon irmoa
erakusten du
herri honen ibilerak.
Hegan
Erpeak zorroztu
eta hegada ahalik goren jaso
hori da gaur egin behar duguna,
berez eta doan ez baitzaigu ezer etorriko.
Iruten
Nahi dut eta ez dut nahi,
arima bahitu digute,
egia ukatu, errudun bihurtu.
Nahi dut eta ez dut nahi,
ez da itsasargirik keinuka
estrapozuka goaz, nekatuta.
Nahi dut eta ez dut nahi,
urrutitik gatoz, urruti dugu geroa,
utopia bihurtu nahi digute esperantza.
Nahi dut eta ez dut nahi,
nahi ez duguna ere nahi dugulako,
amarru gabeko amarauna irungo dugu,
Semaforora arte
Hurrengo semaforora arte
auto-stop egin dizun neskatoak bezala,
iraun ohi dute fantasia sexualak.
Bidegurutzean
Zebrabidea bezalakoa da
INSERSOko txangoa,
tupust egiten dugu,
gurutzatzen gara,
eta bagoaz.
Zatika
Adin batera ezkero,
bizitza osoa zoaz galtzen,
oroimenarekin batera, zatika,
inor begira duzula
jabetu ere egin gabe.
Hutsik
Norbera esertzen den aulkia
hutsik dagoenean
bizitza da betetzen ez dena.
“Bazen ordua”
Badira egoerak
heriotzari
“bazen ordua”
esaten zaiona.
Oraindik
Arraunean
diraut
oraindik.
IV
Zer nahi
Ez dut
utzi beharreko ezer
nahi
Lama umil
Pospolo xume bat naiz,
itzaliko den pospoloa,
su argi bero apur bat
eman nahi izan dut,
norbaiti atzamar punta bat
erre behar izan badiot ere.
Fedea
Ez da
federen bat
ez duen
gizakirik.
Aberri
Aberri askean
ez da atzerritarrik
Gezurrak
Gizakiaren gezurra
gizakiarekin bukatzen da,
gizartearen gezurrak
egituretan irauten du.
Aurrera
Besterik ezean,
dugunarekin,
aurrera.
Dirudi
Irudipenak irudipen,
hemen bukatzen da
poema-liburua,
hala dirudi.
Poeten uharan
LUBAKITIK
Memoria
Oso gogorra zait memoria galtzearen eguneroko errealitatea.
Pausoka galtzen ari naizen ahalmena.
Edozer galduta ere kanpoak bere horretan dirau,
nire barnean baina hondamendia gertatzen da.
Ni neu galtzen ari naizen bizipenak eragiten dit leherra.
Mozorroa
Bizitza osoa asmatu dugu geure neurrira,
egiatik auskalo non den errealitate birtuala.
Egunerokoa jartzen zaio ordea aurrez-aurre,
eta hortik datoz gure ezinak.
Kanpolarrosa
Testuen bazterretan babesten naiz,
beti itxurakeriak egiten.
Neronekin ados, baina.
Nire itsaso hondoa, berriz,
itsaso barea bihurtzea nahi nuke.
Zinez
Ezagutu berri dut poeta.
Mutil gazteak ditu aipu.
Eskerrak.
Bestela pentsatuko nuke
bere proposamenak baztertzen dituzten
horietakoen artean sartzen nauela.
Eta nik presoen sakabanaketaren aurkako
bere ekarpena adeitasun zintzoz hartu eta eskertu nion.
Zinez.
Baitan
Egoten naiz bakarrik tarteka.
Maite dut bakarrik egotea.
Ezer oroitarazteko besteen arnasa premiarik gabe.
Denbora tarte aparta da isiltasuna.
Norbere arnasa sentitzea barne bakardadea.
Robotak
Izaki estandar bilakatzen ari gara,
norbera izate abenturaren xarma eta gozamena galtzen.
Ontzi erraldoi bat gara flota bat ordez,
engranaje bakarreko erlojua besteei loturiko gurpiltxoa ordez,
zuhaitz bakarra baso bat ordez,
animalia bakarra fauna bat ordez, …
Disziplina
Galerak aurreikusteko joera dutenen familiakoa naizela aitortu beharra dut,
bizitzaren hainbat goxotasun barreiatzen zaizkidala nigandik at.
Baina ez ditut itxarobideak kontainerrean pilatzen,
tematia naiz, sistematikoki diziplinatua, aurrera egiten duenetarikoa.
Haurtzaro
Haurtzaro dena dut gordeta armairuan,
noizean behin ateratzen ditut, ateratzen zaizkit,
txikitako oroitzapenak.
Pozez.
Tristurarik gabeko aldia agertzen zait haurtzaroa.
Banu
Tarteka bakardadea.
Ezberdina.
Lasaigarria.
Bizipoza dakarrena.
Azoka
Zain jarraitzen dut ia norbaitek irakurri ere egin ote duen
nik astekari eta antzerakoetan idatzitakorik.
Lehiaketetan irakurri, irakurriko dutela uste dut epaimahaikoek,
baina horien deirik ez dut inondik ere espero,
ez bainaiz irabazteko aurkezten, akuilu bat eduki beharrez baizik.
Hainbat idazleri aipatuko nizkieke beraien idatziei buruzko nire iritziak,
baina lotsatu egiten naiz.
Kritikak kritikari ofizialen esku geratzen direlakoan nago,
baina horiek ez dira herri irakurlearen iritziak.
Salmenta litzake agian liburu bat onartua izan denaren seinale
baina ez beti:
propagandaren eraginez, kalitateagatik baino, erosten baita liburua,
Durangoko Azokan esaterako.
Zorion
Kanpinean naiz zoriontsu, edo bidaian,
presiorik gabeko egunak direlako.
Egun lasaiak.
Lasaitasuna da zoriontasunaren osagaia,
agian iturria.
Perfekzioa
Denok garela inperfektuak,
egia absolutua da hori, denontzat balio duena alegia.
Hori onartuz soilik dator elkarbizitza erosoago eta errazagoa,
lotsaz inor biluzik utzi gabe, eguneko ordu guztietan.
Arrastoa
Beti uzten dugu arrastoa,
nolabaiteko arrastoa.
Arrastorik ez dela geratu hori,
arrasto ikusezin baten arrastoa da.
Txerpolari
Trapezista izatera behartuta gaude,
hari gainean oreka gorde ezinik,
edo geroaren haritik zintzilikatuta,
zanbuluka prozesuaren hari mehean,
gu geu garela sare babesle bakarrak.
Nora
Irri urdurien garaiak hauek,
beldurgarriak,
bizipozean pilatuta,
erantzunik ez diegun mila helikopterotan zatituta.
Hiru zirkuluak
Bizitza hirukoitza dugu denok,
azalekoa: bizitza sozialekoa, …
zirkulu estuenekoa: familia, bikotea, lagun minak, …
bakoitzaren baitakoa: sentimenduak, pentsamenduak, irudimenekoa, …
Bizitza bakarra eta agerikoa soilik bagenu
uso mezulari gehiago legoke,
bakardadea laztan gehiagoz inguratuko genuke,
elkarbizitza sakonago eta abegikorragoa eginen genuke,
lotsarik gabe elkarri gerritik helduko genioke,
maitagarriak izaten ahaleginduko ginateke,
nahiz beti egonen litzaken aireportuan abandonaturikoren bat, iheslariren bat.
Barneko dena agerikoa balitz,
gure miseriak erakustean lotsa sentituko genuke.
Eskubidea
Norbere buruaz egiteko ahalmena,
gutxien aipatu eta onartzen den
norbanakoaren eskubidea.
Aipatzen den orotan
beti baldintza oso bakan eta mugatuetan.
Aitortzen dut zaila dela
banakoaren bestearekiko konpromisoak eta loturak
norbere buruarekin egitearen eskubidearekin ezkontzea,
eskubide hori erantzukizunekin harmonizatzea,
baina norbere buruaz egiteko eskubidea kenezina da, norberarena.
Isil
Gogokoa dut
jendeari begira egotea,
jendeaz gogoeta egitea,
lagunarteko koadrila.
Lotsatzen nau
ezikusiarena egiteak,
baina isilik egotea dut gogoko,
han nagoela jabetuz isil egotea.
Daude - gaude
Beti datorkigu
norbait, noiznahi eta nonahi,
isil eta gordeta gaudenean sarri,
burmuinetan ezkutatzen garenean ere.
Garrantzitsua da lehenagotik han gaudela jakitea,
baita geu ere beti norbaitengana joaten gaudela jakitea,
garrantzitsua da bestea lehenagotik hor dagoela konturatzea,
burmuinetan ezkutatuta agian bera ere.
Han gaude, baina baita han daude.
Biluzik
Gozoagoak eta errazagoak lirateke harremanak
biluzik biziko bagina,
neurtuagoak lirateke hitzak eta jokabideak.
The end
Pentsatzen hasia naiz jadanik istorio baten bukaera,
biografia baten azken orriak direla geratzen zaidan denbora.
Maitasuna
Zorionez
bi aurpegiko txanpona da
maitasuna.
Erbestea
Norbere baitan tarteka babestea
hori litzake erbestean bizitzea,
askatasunaren funtsa.
Diana
Bala hutsak antzuak dira,
gizakia errotik astintzeko bolbora
hori behar dute balek,
zaharra inarrosi,
gizaki berri baten hazia erein,
ezten zolia izan,
oinarri ustez sendoak sartatu,
nortasuna aldarazi, …
Horrelako balek jo behar dute
eguneroko egunerokotasuna,
poemak bala direnean.
Fernando
Koman dago,
ikusezina bihurtuko zaigu laster,
hastear du hegalaldia infiniturantz,
espekulaziorik gabe galduko da eternitatean,
bere izena galduko da izan garenen anonimatuan,
baina bere errautsak loratuz joanen dira,
lora izanen “eta kitto” dirauen arteraino.
Kontrajarriz
Beldurra diogu dialektikari,
bake faltsu bat etetea dela deritzogu,
tesi eta antitesia kontzienteaz
aurreratzen ikasi behar dugu,
dialektika bizitzan hezurmamitzen,
osagai kontrajarriez urratsak emanez.
Politika
Politika herriari begira eginen denean
egun oro izanen da
poema bat idazteko une gozagarria.
Ezezagun
Ezagunen artean ere ezezagun,
gizakia da misteriorik handiena,
telefono mugikorren sarean
elkarri itsatsita bizi garen honetan ere.
Udaroa
Epaileak bilera politikoak baimendu eta debekatzen,
berri-paperak epaile, legelari eta diktadore:
gizarte beltza gurea
lantoki eta ikastetxeko gulagetatik aske,
azala eguzkiaren gatibu egiten den urtaroan.
Artelan
Artelan bihurtzean datza idaztearen gozamena,
baina sormenak ahalegin zailean du funtsa,
zailtasuna beti da astun,
horregatik idazlan gutxi da artelan.
Sarean
“Hain urruti ta hain hurbil” Lourdesek,
“hurbilean urrun eta urrunean hurbil” Castillok.
Kontraste horretan mamitzen dira maitasun harremanak,
hurbiltasunean eta urruntasunean saretzen da maitasuna.
Zoriontasuna ere.
Sare bat baitira biak, maitasuna eta zoriontasuna,
bizitzako zutabe, biak,
harriak baino hutsune gehiago dute,
horregatik harrapatu egiten gaituzte.
Hilotz
Tanatorioan hilotz laguna,
urrunduz babesten gaitu heriotzak,
bizitza jasanezina bihurtzen zaigunean.
Poema 1
Poema,
mila burutapenen iturri,
mamia aurkitu asmoz
oskola urratzeko bizturi.
Idatzi
Ez dakit zergatik edo zertarako idazten dudan,
gogoko dudalako?,
agian besterik gabe.
Panfleto eta antzerako agitazio izkribuak soilik dakit
zergatik eta zertarako idazten ditudan,
eta horiek idaztea dut gutxien gogoko.
Hiltzenago
Biziago sentitzen naiz idazten dudanean,
agian hiltzenago nagoelako,
bizitzaren korrontetik at bizi naizelako.
Egunerokotasunetik erretiratzea bezala da idaztea,
egunerokoari atsedenaldia ematea,
geroaz idazten duzunean ere,
iraganaz zipriztinduta idazten baituzu,
orri hilez estalia bezala.
Isolamendua
Zu zeure buruaren aurrean aurkitzea,
zure bizi-puskez hesitua,
hori da isolamendua.
Maitale
Hainbat pertsona maite ditut,
maite ditudala ere ez dakitenak,
maite ditudala dakiten ere arduratu gabe,
ikusi nahi ez ditudan zenbait ere maite ditut.
Erbestean
Iraganean bizi gara,
edo erbestean,
errealitatetik albo,
bete ezineko asmoez bizi garelako.
Kontrajarriz 2
Egia eta gezurra
bizitzako sarean ehun nagusiak biak,
gizartearen zutabe agerikoak,
bereiz zailak gehienetan.
Zohardia
Itxarotearen zama jadanik berunezkoa zaienei,
luze baitoa,
zera esanen nieke,
badela lainoetatik gora izartegi bat.
Helburua.
Idazteko nire helburuak?.
Auskalo!. Neuk baneki!.
Uste ziurra dut idaztiok
ordenagailuko anonimatuan
ahaztuak geratuko direla.
Mirari bat dira lehiaketetako sariak,
karanbola harrigarri bat.
Norbaitek irakurriko dituen ametsak
jotzen du tarteka nire irudimena.
Beti dago helbururen bat, isilekoa sarri,
nahiz toles-gune batetan ia aurkiezina.
Idaztea
Norbere baitan bidaiatu,
norberarekin zintzoa izan,
hori da idaztea.
Goitikakoa
Hausnarketarako hari-mutur zorrotza
behar du izan poemak.
Baina ulerterraza?. Ez du zergatik.
Ziria, abiapuntua, zorutik goitikakoa,
goitikako hegaztiaren ikuspegiaren begirada.
Poema 2
Hitz irudien jolasa,
gogoeten bidegurutzea,
ulertu gabe ulergarria,
oldozte librerako tresna,
txoriaren hegoak bezala.
Lorik eza
Gau ilunak
gardenago egiten ditu
argi berezi batek bilduak
gogoetak eta ideiak
tamala lausotu egiten direla
eguneko argian.
Zerbitzuguneak
Zerbitzugune bat ote mundua?.
Desagertu egiten dira gizakien arrastoak,
zerbitzugunean hondakinak bezala.
Baina bezeroak badirelako existitzen dira zerbitzuguneak,
bakoitza gara nahitaezkoa,
arrastorik uzten ez badugu ere.
Oporrak
“Zakur suizida bat bezala atera gara herritik ihesi”, poetak.
Opor garaian gaude.
Zoriona
Lapurretan datza zoriona batzuetan,
ohikoari kendutako une-izpi horietan.
Zahartuz
Bizitzari lapurreta bat iruditzen zait
argitzen eta iluntzen zaidan egun bakoitza.
Zirrikitutik begira
Zirrikitu bila bizi gara,
zirrikituetatik begira,
uneko edertasunari itsu,
dugunari ihesi,
beti kanpokoa amets,
urrutian hamalau intxaur.
Joanean
Zenbat aldiz joan egiten garen!.
Misterioaren erakargarritasuna,
arkanoaren tira,
abentura sena.
Desafioa, neurketa,
txerpolariaren beheko hutsunea.
Ahazmena
Ahazmenari esker
bizi gara.
Perfekzioa
Perfekzioa da sormenaren galga,
ekimen eder askoren balazta,
artelanen draga.
Perfekzioa:
artelan gutxi batzuen ukitu harrigarria.
Zabarkeria: sasiko uzta.
Mordoilokeria: arrunkeriaren hazia.
Poema 3
Tiro behar du poema bakoitzak,
bala pizgarria, mingarria ere,
goizeroko hausnarketa iturri,
seminarioko meditazioak antzo.
Sekretuak
Ai gure barneko sekretuak,
garunetan ehotzen ditugun burutazioak,
aitortu gabeko gogoetak,
bitez isilean,
bala hiltzaileak bihur ez daitezen.
Maitasuna
Kenketa edo kendutako guzti horiek dira maitasuna,
banaka zein osotasunean,
bizipen xume horiek dira maitasuna.
Banoa
Bideko zati tarte txiki asko pasa zait behar adina gozatu gabe,
bizimodu ahalik eta arruntena egiten saiatu naiz,
bizitzako korrontean ur tanta soila izatea izan da nire ahalegina,
zenbait hegitan zerbaiten ikur izatea tokatu bazait ere,
gizartea izan behar delako historiako protagonista, ez gizabanakoa,
bizipen-pusken arteko lotura galtzeko zorian ikusten dut neure burua,
galtzen hasia naiz jadanik,
agian horregatik bizi dut puskak ahalik iraunkorren lotzeko irrika,
osotasuna iraunkor bihurtzeko gosea,
iraganaren errolda osatzeko grina,
ilusioen zati guzti haiek hitz idatzien lokarriz biltzeko premia,
egoera berri bat, ilusio berritua,
lehengora ez bainaiz itzuliko,
oxigenoaren konposatu batekin bizitzen hasia bainaiz.