Poeten uharan
LAUHAZKA
1
ZALDIA
Gauza sinestezinak errealak dira gaur egun Euskal Herrian.
Errealitatea eta irudimena nahastea ez da epika arazoa,
gezurra egiatzat baliatzeko teknika politikoa baizik.
Hasi da beste Troia gerra bat,
gerrari berrekin zaio,
jaio dira Ulises berriak,
eta ez da Homerorik ere faltako.
Zaldiaren sabela
Lauhazka da berriro zaldia,
ez dakigu nork eta non zabalduko dion sabela,
baina eskurik faltako ez denik bai badakigu.
2
ITSUA
Hondamena amarauntzen duten jainkotxo asko dugu gaur egun euskaldunok,
kantoreak, aldiz, jainkotxoon kantoreak dira gehienak.
Itsua ate joka
Joko dio herri honi atea itsuren batek
egunotako historia luze eta gordina kontatzeko,
gertatu gabekoak kantatuz
nahiz gertatuak ezagutu,
eta hezur haragiak zaizkigunak
gezurrak, asmatuak, zirela usteko dute entzuleek,
egia zela onartzeko baino lotsatuago.
Epikaren dardarizoa
Irrintziz bilduta
doa rapsoda bidez-bide
ahotsa entzunen zaion arte.
Loreak eta lantuak
Jarri ginen mahai batetan
Priamo eta Akiles,
bizitzak berdinduta,
“minari buruz elkarri
mirespen eta erruki”,
- hala uste kokolo guk-,
senidetu gabe altxa gara,
eskuetatik ihes egin digu
berdintzen gintuen adurrak.
Eta zer da Itaka
Itsaso haserreak,
ondinen abestiak,
bidaiako nekeak,
eraman zailak zaizkigu,
errutari begiak tinko,
askatasuna, bakoitzaren duintasuna,
horiek dira euskaldunon Itaka.
Kantu eder eta hilezkorra
Politikoak eta medioak dira gaur egungo poeta iruzurtiak,
izanen ote noizbait egia esanen duen Homerorik,
hainbeste gezurrek itxaropen hori ere lapurtu baitigute.
Bozkarioa zamalkatuz
Bozkarioan tematzen da herri hau,
egurrezko zaldia soilik aurkituko ote
Itakara heltzean ere?.
Labirintuan ibiltari
Minotauroak beti zain
labirintuaren ertz eta bihurgunetan,
banatuta elkartuta baino sarriago,
zauriak zein biolin sokaz josiko,
bihar hori nola birsortuko, …
hari horietaz doa ehuntzen
euskaldunon biharamuneko sinesmena.
3
EPIKA
Beti dugu akuilu maitasunen bat,
maitasun bat ihartzean beste bat doa berdetzen,
hil eta berpiztu, bizitzako erritmoa,
beti gaude bizirik, beti dugulako maitasunen bat.
Hautskarrietan
Denboraren esklabo bizi gara,
gezurrezko kronometroari lotuta,
setioak eta egunak enbor bereko direlakoan
mamira gabe,
zirkuluak hutsunea arnastera eramaten gaituzte
Egin dezagun zaldi bat
Sinetsi behar dugu arkaren batez,
baina baita
kanpoan badela beste inor ere.
Doitu begiak
Ireki ahala ixten dizkigute leihoak,
zabaldu eta itxi,
oso luze doa bidea,
zein den dakigun arren.
Hozmin
Ez dakigun egunsentian
herri labirintu kiribilduan
eguzki jaio berriari so.
Dantza eta hauspo
Duela urte batzuk esnatu naiz
amestu herriaren bihotzean.
Izkiriatzen
Mailua, ogia, eta iskilua dute gure eskuek,
iltzea labea eta soldadua duten ezpainen bila gabiltza,
elkartasunezko herri txiki bat sortarazteko,
epika bat izkiriatzen ari gara
Odisea batetan gauzatuko den esperantzan.
4
UBERAN
Leviatan jainkotuek ekaiztu dute Kantauri sakon urdindua
Baleak gogoan
Dardara zimurrean dator barku itxurako arima
bidera aurreko balantzaka urdurian,
Leviathanen bat olatuen sakonetik agertuko beldur,
herdoila kentzeko ahaleginean,
balea desagertuko ez zaion itxaropenez.
Aingura askatua
Urrats biluzietan, ez iltze ez mailu,
aingurak askatzen dizkion oasia zaio
bidaiariari ibilia bizitzako desertuan
Geure buruan sustraiturik
Euskaldunok badugu motibo franko
baleontzia hondoratzeko
nagusi salduen ahalegin ordu honetan,
apar artean egurrezko hankari eutsiz,
garroa arpoi bihurtzeko.
“ Cada dia i per senper”
Engranaje baten zatiki,
itsaso zabaleko ur tanta,
belartza ederreko belar izpi,
izatea zait zirraragarria:
hor nago,
ez naiz asmakizun bat izanen.
Perdido
Perdido, eibartarrena ez ezik,
beste askoren mito.
Hor bertan dugu guk
baina bere barrenean geratzen gatzaio,
nahikoa zaigu bidaltzen digun
errekaren zurrumurruaren sona.
Pirinioak
Itsaso uhintsua antzo mendiak,
tontorrak bata bestearen atzean,
korapilo berean lotuta,
batak bestea jarraiki,
denak berdinak baina bakoitza bera,
ataritik begiratuz, mendien sinfonia da
Pirinioetako musika emanaldia.
Mundua bide
Bidaiatzea
arnas luzeko
murgilketa
Donostia
Donostia
asmatua baina erreala,
batzuen ametsa
zenbaitzuen arantza
5
HARAGIZKO ZALDIA
Urteek otzandu naute, “nire betiko badian / ez da bakarrik harria / betiko mudatu dena”.
Egunekoari ihesa da asmatzea, dugunari heldu, horrekin nahiko dugu.
Medioena da gaur egun egia bakarra. Baina norberaren egiari eustea da egi ofizialean ez itotzeko salbabide bakarra.
Zaldi hau
Sufrimendutan garestia zaigu
harrizko zaldi hau.
Herria naiz ni orain bertan ere,
zaldiak sabelean mila ukazio baditu ere,
hitzez defendatzea ezinezkoa egin badidate ere,
labela garesti ordaintzen badut ere,
betiko jauntxoek negozio bihurtu badute ere,
zaldunek berri batez ordezkatzeko hilzorian jarri badute ere.
Harrizko zaldi honentzako maitasuna lapurtzen didatenean,
orduan bai, zaldia akabatu ez ezik neu ere hil naute.
“Laur-oiñka”
Korapilatsua da zaldiaren collagea
denok gara beraren zati
esan gabe esan ahaleginean.
“laur-oiñka”, “irrintzika” dabilen
eta maneiatzen den zaldia,
zut jalgitzen den zuhaitza,
hori nahi dugu izan
lur puska hau geurea baita.
Zaldizidak
Gutako asko, zoritxarrez,
ausartu da eta ausartzen ari da,
interesa arrazoi eta politika medio,
zaldi hau akabatzen.
6
HERIOTZA TROSTAN
Gustukoa dut ia jende dena, baina bakardade zalea naiz.
Garestia dut barrea, agian lagunarte gutxi dudalako.
Ahaztura,
zahartzaroari azkarregi heltzen zaion aroa.
Harria ulertu
Harriarekin malda berdintzen saiatu gara,
harriarekin hitz egiten ere,
baita harria ulertzen ere,
baina berriro harria eramatera kondenatu gaituzte.
Isiltasunaren beste aldean
Bizitzako zirrikituen atzealdean
musu eman genion elkarri,
eguneroko zertzeladen beste aldean
musu ematen diogu elkarri,
geroaren pleguen atzean
musu ematen jarraituko dugu elkarri,
isiltasunaren beste aldean etzaten gareneino
Beraienak gara
Bizitza ala heriotza?.
Oiloa ala arrautza?.
Ze inporta.
Bizi gara, eta kitto!.
Nahi duenean
Heriotza etorriko da,
mozorroturik,
ze inporta!.
bizitzari zor diogun
bidesaria baita.
Izan ez izan
Beti izan beharra, zergatik?.
Heriotza da beste aukera,
fisikoa, politikoa, kulturala,
dela gizakiarena, dela gizartekoa,
dena da hil ala bizikoa,
bizitze oro berritzea baita,
heriotza bezala.
Kontraesanen harira
Hiltzen gaituztenek
bizitza aukeratzeko
aholkatzen digute.
Buruaz lepo
Batzuetan gertatzen zait,
nekatu egiten naizela gizaki izateaz,
tresneriak gaina hartzen didanean,
zereginetan itota sentitzean,
kideak edo neuk espero bezala ez erantzutean,
asmoen gurdia lokatzatan mugiezin gelditzen zaidanean,
adina Sisiforen zama bihurtzen zaidanean,
batez ere gizartea zaidanean Sisiforen zama,
gertatzen da bai,
oraindik mundu honetan
ze demontre egiten duzun
zure buruari galdetzen diozula.
Min da haragia
Bide egin nahi dut itsaso honetan,
trostan egin nahi dut zaldiak bezala,
bideari amore eman gabe.
Heriomin
Zahartzaroko ajeak dira
adineko zaldiaren sabelean
egiten ditugun hausnarketak.
7
BIDEA EGIN
Errealitatea konkistatu eta ametsa galdu,
gizarte eta gizakiaren aukera tragikoa
Letrak eta hutsuneak
Sarri galtzen dut fedea
hitzak eta hutsuneak berdintze ahaleginean,
askotan erabaki dut
baldintzarik gabeko askatasuna ematea hitzei eta hizkiei,
baina, hitzek eta hizkiek, ni neu egin naute meneko,
eta ordenagailura lotuta naukate esklabo.
Hudud, erlojua eta tenpoa
Hur nabari dut hudud muga sakratua,
nire tenpoa jada denborarik eza da,
nire desertuko hareak azken hondarrak besterik ez dira,
hareazko erlojuko espazio mehea zeharkatzen.
Ez dut izan hitz debekaturik nire basamortuan,
nire basamortua ez da izan desterrua.
Begiratu dituk begiratu beharrekoak,
laster kosmosa izanen da
nire sorterri eta deserri tenpo berean,
izkiriatu ditut hainbat izen tenpoaren ildasketan,
ezabatu zaio jada debekuaren zigilua nire hudud-ari.
Dena darama argindarrak
Hariz biltzerik ere ez dute behar jada hitzek
hegan egiteko,
baina argindarraren esklabo darraite.
Itsuaren alfabetoa
Barne alfabetoaren ahanzturak
egiten gaitu hain itsu.
Kabitu ezinik denok
Istant bat bezala joan ohi dira egunak,
asmatu nahi dugu kabituko garen atseden tokia
baina denak joan diren leku bera izanen da
8
ITAKA
Eta haragia egin zen
Ama hustu zen ez dakit ze ordutan,
eta haragi egin zen hirugarrenez Mispillibar gure etxea,
duela 74 urte.
Bizi-minez begiak,
kantu zitzaien nire negarra,
gaur 74 urte.
Maitasun hariaz bildu ninduten,
maitasun hariaz biltzen joan naiz
74 urtez.
Azken oihua
Taupagailua makulu,
bihortzak tak-tak hor dirau,
74 urtez.
Poeten uharan
KRABELINAK
1
Denbora
“denbora uhin gainetik labainka”
zelako lasterrean gainera
behin gure adinera ezkero.
2
Galtzarpeak
Kalatxoriek ez omen
“hegalpeko lumak elkarri erakusten”,
gizakia aldiz, uneoro ariko da
albokoaren besapeak miatzen.
3
Tamaina arazoak
Txikitxoa izan nahiak
“laguntza handia ematen zidanan”,
handi izan nahian datza
gaur egungo zorion ezina.
4
Urdina eta beltza
“urdin koldarra eta beltz mugagilea”,
beltza izan daiteke mugagilea,
baina zergatik koldarra urdina?.
5
Jainkoak
Asmatutako jainko guztiak
”laguntza gutxikoak bait dira niretzat”,
laguntza handia dira jaungoiko guztiak,
bizirik dirauten bitartean,
nork ez du jaungoikotxoren bat.
6
Eternalak
“Zu ez zinen hil: alde egin zenuen”,
naturaren, kosmosaren, zati garelako,
hilezkorrak gara, eternalak, iraunkorrak,
zaharron bizipoza.
7
Kometa
“Zeru guztiak altuegi zeginaten hegan
ihesean kometa galduak bezala”.
Altuegi izan genuen zoria lehen egunetan,
baina badirudi eskuratu dugula kometa.
8
Euskarria
“Edalontzia eta zigarroa,
euren euskarri bakarra”
bidaiatzea ez zaigu
euskarri nagusi.
Hala bai?.
Poeten uharan
KOPIA EZ DIREN KOPIAK
Beti da igande bihotzean
zer axola nork zizelatu nauen
ekaitzak mututzen ditu erantzunak
neronez edo bestenez, baina bizi naiz
Beti da igande bihotzean
memoria: bizipen ehoak
oraina: hausnarketen amildegia
geroa: aldiz bizipoz, beti esperantza
Beti da igande bihotzean
galderak jakin-minaren zurrunbiloan
bidezidorren bila gandupean
periferian galduta
Hautsez lauso daude bizitzaren misterioak
hautsoi putz egitea da poesia
Bizi-puska lorratzei jarraiki darrai poetak
NAIZ
Ainendi
Banintz
maluren ifrentzu, utopien branka,
irribarre kutsakor, amets iturri,
bizipoz xirripa, bake hegalari,
mutuen hitz, zaurien ukendu,
egarrien oasi, goibelduen bozkario,
noraezen itsasargi, pena zurgatzaile …
Ainendi
Naizena naiz
eta kito
Gomutak amets
Zizak kukuka belardian,
oinutsik hondartzan oinatzak zigilatuz,
urtaroen xarma,
orbel musika hego-haizean,
elurra mara-mara.
Zurearekin trukatu nuen begirada iheskorra
istant batean
betitik betirako maite zintudala zioen.
Errazak dituzu poz zein atsekabe malkoak
inolaz dira buztin oinak
beraiei esker dirauzu arnasan.
Gizakiok ehotako anabasan
letrak bidelagun
zeharkatzen du gizarte labirintoa idazleak.
Artizarra kukutu da, eguzkia esnatu,
egun berri bat argitu zaizu.
Ebidentziak
Zigarro keaz gozatzera atera den zerbitzariak
mostradore ostera ez itzuli beharra du amets.
Iraun beharrak aterarazten du gauez
labezomorroa gordelekutik argiaren beldur.
Ez urkamendirik aipatu
haitz bertikalean atzamarretatik zintzilik
soka baten babesean ari den eskalatzaileari.
Zakila eta alua maitasunaren ikur bihurtzeraino
zabartu da gizartea.
Kalean lo dagitenak dira, agian,
amets gehien egiten dutenak, ez, baina, ameslarienak.
Mamu zital bezala amesten ditu sarri umeak gurasoak.
Bere barnean bilduz, bere buruari so,
kanpoari kiki dagienak betetzen du bizitzaren hustasuna.
Munduan galduago eta bakardade gordinagoan
utzi ohi du sarri poetak irakurlea.
Iratxo mezulariak
Gozagarria da liburu bat irakurtzea
gozagarria
maitale bat besarkatzea bezala
altxor gordailua irekitzea
hego-haizeak zorabiatu bazaitu ere
udaberriak negu badirau
nahiz kukua zeken atzeratu
gozagarria.
Itoaren arnas
gauez egun
larrian poz
asperrean arindura
liburua
edabe pizgarri
egunsenti argitsu
jakituria iturri
barnera xendra
Bizia darie apalategitik
udaberriko txori-kanta bailitz
Gozagarria delako
gozagarria
liburu bat irakurtzea
Begirada
Barnera so ez dauden begiek
ez dute garenaren begirada.
Begirada negutuak, udaberri irritsuak
ezezagun begirada sarri.
Garden nahiz lauso
garena gara begietan.
Erromako zubia
Lilura dakarte arratsak eta egunsentiak
gorri datozenean.
Dagigunari zukua ateratzeak damaio
laranja kolorea bizitzari.
Musker berdea eguzki epelean kamuflatuta,
neguari udaberriak darraio.
Itsas barea eta zohardia,
arrantzalearen berme urdina.
Oasia desertuko atseden,
hondartza horia herriaren bizipoz.
Anila letxadan eta lixiban,
antzinako detergente umila.
“Zutik emakumea” sona airean,
bela morea darama berdintasun ontziak.
Ortzadarra,
bizipozaren zazpi bidezidor.
Galderen errota
Sentsazio koktel bat naiz,
zer dago errealitate subjektibo horren bestaldean?.
Istant neurtezina izanik,
zer da denbora?.
Atomoa elektrizitatea besterik ez bada,
nolatan da trinkoa materia?.
Karanbola infinitu bateko bolatxoa naiz,
nola eta noiz lehen takada?.
Zergatik ez du ia inork gauzatzen
norbere buruaz beste egiteko eskubidea?.
Maitasuna,
kimika besterik ez?.
Ze udaberrik liluratuta edo ze neguri ihesi zihoan
gurpilak zapaldu duen beldarra?.
Ze ahopekoz limurtzen du pilotariak
hainbatgarrenean pilota errebotean jartzen dion aurkaria?.
Sinesten du Jaungoikoagan Erromako Miru Zuriak?.
Erantzunik gabeko galderak ehoz
ustezko errealitatea da
bizitza.
Errai minduak
Zulatuak ditut erraiak
ziztada mingarriz
sagar umotua harrak lez.
Beldar ernatu zaizkit
udazkeneko oroitzapenetan
udaberrian ereindako
amets koloretsuak.
Hardun sagarra naiz
inola ere ez ustela
zimurtua agian.
Kanporatuko ditut beldarrok
pinpilinpauxak
bihurtuko esperantzan.
Harmonia
Gaurik ilunenak ere
goiza dakar.
Zeru lainotsuaren goiti
eguzkiak darrai.
Nahiz munstroak oreka hautsi
harmoniak dirau.
Horregatik
gu
lasai bizi gara.
Distantzia
Dirua
duenaren talaia
behartsuaren zepoa.
Lurra
urrutitik oasi
gertutik desertu.
Denbora
iragana lauso
oraina zorrotz.
Aberats-pobre
urruti-hurbil
lehen-orain
aurkariak
orekaren dialektika.
Ikusmira
munduaren zedarri.
Hegazkinean
Geldi bailego, joanean
lumarik gabeko txoria
bizipoz-bizibeharrez umotuta.
Baratze bailitz baratz
beheiti lurra
geraezinen inurritegia.
Bare irudi ñir-ñir
goiti izartegia
elkar tira-errefus etengabea.
Bolatxo bat gara
besterik ez
bizitzaren erruletan.
Maite dut
Egunkari saltzailearen irribarrea
bere goizeko “egunon” bizigarria,
balkoiko txantxangorria
haurtzaroko bizipen gordailua.
Maite ditut
Sagarraren harra
naturaren misterioa,
ezinak
mugen zedarri.
Maite ditut
Han aurreko tontor zorrotza
begiradaren luzapen zabalera,
ordulari zaharraren hots fina
arbasoen taupaden oihartzuna.
Maite ditut
Mugikorrari atxikitako satelitea
hari ikusezinez darabilgun kometa.
Maite dut
bizitza.
Arima zimurtuak
Ezereztxo bat gara
jaiotzatik
ezereztxoa
besterik diona ere.
Mozorrotuz goaz
adinean arraunlari
inauterietan bezala
ispiluan norbera ordez
beste norbait ikusi amets.
Joanak azkenik
“urdindu
amatatu
baztertu
mututu
ukatu
suntsitu”
egiten gaitu.
Desertu bihurtzen gara
nahiz jabetu ez.
Edo bai.
Arima zimurtuak besterik ez
sasi liturgia taularatzen dugu
Heriok oihala noiz beheitiko.
Halaz ere
antzerki ederra da
bizitza.
Halaz ere.
Urtaroak
Neguko errainua
bizipoz kilima
geroa esperoan
Garena gara
Udaberri loratua
bizi emari
uztaren lilura.
Garena izanen
Uda umatua
itxaropen ernari
ukanaren gordailu
Garena dugu
Udazken umotua
geroaren biltegi
amets eragile
Garenak dirauko
Gu geu
besterik ez
Denbora
Muturrik ez du
pitzadurarik ere
bizitza
infinitua
istant neurtezina.
Luzeegi laburregi
ezaren irudipenak beti;
sigi-saga lerrotan
jarritako zedarriak berriz,
infinituari mugak.
Halabeharrezko erabakiak,
aukeramenaren utopiak;
denboraren ustezko ertzak,
ezdenaren zenbaki mugatuak.
Ez ginenak gara
zirenak dira
infinituaren finituak denak
izatearen ezerezak.
Ez izateko jaioak,
izanak izateko,
izendun ezizanak.
Hori da gure denbora
bizitza deitzen dioguna.
Dakidana
Amaraun infinituan
katigatutako eltxoa
hori naiz.
Nork nor noren nori
zer zergatik zertarako
non nongo nora
noiz noizko noizarte
Erantzunik ez dut
Txori-kanta kabi bihurtzen dela
maitaleen begirada beti dela udaberri
Hori dakit
Ezlekutik
Hegaz egin dut etxerakoa
norena den ez dakizkidan lur-gainetik,
begirada beheitituz
nirea den zerbaiten bila.
Herriak
lurlanduak
mendiak
errepideak
batez ere herrikideak
dena bere leku eta ordenan
aurkitzeko amets.
Oso eroso sentitu naiz une batez
etxera noan sentsazioz
neure baitan
neureganago bezala.
Autobusa hartu dut
geurera bidean
puzzle baten osagai
harmonia bizi dut.
Zabaldiak
Lur zabalak gustatzen zaizkit
zabalagoak heinean
barnerakoiagoak izaki.
Zeru-marra beste mugarik ez duten
ordoki goilautada zelai
itsaso desertu mendilerro
zein hiri-teilatu paisaia.
Nire barne meharrari
dimentsio berria
damaiotenak
amets hauspoa
garun presoei.
Esparru zabalak maite ditut
aterik jarri ezin zaizkien zabaldiak.
Arnaldo I
Eskubide galdagin
armarik gabe
Arnaldo
armatu nabarrek
eraman zuten
kartzelara
bake-lurra goldatzeagatik
Arnaldo
Arnaldo II
Utzi zuten libre
kondena osoa konpliarazita
Arnaldo
Irribarrea zekarkigun
hazi emankor
Arnaldo
Uzta ordua, zioen
Arnaldo
Ifrentzua
Itxurak itxura,
barnera bidaietan
damua
lotsa
ezina
pena
gabezia
beldurra
…
bizipenak ditut usu.
Kanpolarrosa sentitzen naiz.
Gizakia
bi aldeko txanpona.
Zerua urdin
Kalearteko Dedalo
errari nabil jendartean
negua bihotzean, begiak laiotz.
Hegada urdina airean
Ortzadarra marraztuko dut
bizipozera zubi.
Nia
Bakarzale naiz
inola ere bakarti
barnera migrari
baina ez noraez
Neronen bila
ez ihesi
besteak zaizkit oasi
giza desertu honetan
Neure baitan libre
lagunez naiz nor
zeu izan nahi dut
horrek egiten nau ni
Iratxoak
Bizibeharra
ekinbideen sutegi,
bizinahia
ametsen ingude,
bizi-mina
utopien emagin,
bizipoza
iratxoen udaberri.
Bizitza irri-izartegia bagenegi
gu geu ginateke iratxo amestua
.
Elkano
Itzulbiderik gabeko joanean
egin dut mundualdia
arribadan naiz jadanik
irteerako badiatik urrun.
Mastako bela arrakalatuta
toletak hautsita
denbora ihesi
Azken portuko bokalean
noiz ainguratuko zain
Ni.
ZARA
Iraupen
Ugalketa
bizitza jarioan
Har-emea
biko imandua
Sexu-ariketa
binomio loratua
Orgasmoa
naturaren lakioa
Masturbazioa
ezinaren ahala
Niak
Amets-irritsak
nia lo
irudimena bor-bor
plazerez urri
Esna-fantasiak
nia udaberri
odola loran
plazer aseezin.
Bikote bildua
nia bikoitz
irrika-erreka
plazera zeru.
Belaontziak
Bare edo ekaitz
gizartea zaigu itsaso
karanbola kosmikoak
marinel bihurtu gintuenetik.
Erruta ziurrik gabe
azken portua ezezagun
arribadak ez du egunik.
Bela haizera egokitzean datza
lemazainaren trebezia
Belaontzi gara
Herri I
Bizi gara
bizi garelako pozik
bizi egarriz bizipoz
Herri egin gara
herri
garen eta dagokigun
herri.
Herri II
Txistua eta panderoa
alboka eta dultzaina
eskusoinu eta aho-soinua
irrintzia zentzuen oihanean
Suak piztu genituen gailurretan
txalaparta jo ataurretan
trikiti aurreskuak dantzatu ere
Baserriz maldak, errota olak erreketan
lana eta jana omen gureak
Pirinioetako herri galdua ginen.
Antzara
Bidaia on antzar
Lur goldatu, adar zoztu, belardi arreak
itsas berde, txori kabi, loredi koloretsu
aurkituko dituzu itzuleran
bizizaleago gure soa ere.
Naturaren jaia
Konponezin darraigun arren.
Putakeria
Mezu urdina dakarte elaiek
berde erditu da basoa
txirrinduek loratu dute asfaltoa
bizitzaren emagin urtaroa.
Mapez harago errari
bizitzaren bidegurutzetan
bizipozaren autopista non
gizakia
neguan bezain biluzik eguzkitan
lagunarteko bakardadean
Bizitza putakeria ote galdetuz.
Ilargi ohoin
Ilargia lapurtu nahi zuen
baina garun mataza labainkorrean
pentsamenduak korapilaturik
eskuak txirikordatu zitzaizkion.
Gure herri hau
Arima orbainez
oroimena zauriz
bizipenak minduta
Amildegi gainean funanbulu
malkar-ertz labaineko ibilietan
piztiak zain betortzak odol-gose
Izanaz harro
denaz fidakor
geroari so
Gure herri hau.
Nor zorion
Zorionekoa barnean tximeleta dabilkiona
mundua koloreztatuko duelako
Zorionekoa eskuburdinez lotu dutena
herria askatuko duelako.
Zorionekoa ezina onartzeko gai dena
ahala ereingo duelako.
Zoriona enarei begiratzen dakiena
hegan ikasiko duelako.
Zorionekoa …
Tasunak
Hemen nagoela dakit
besteak hor daudela ere dakit
zentzua damaiote besteek naizenari
Ni kontzienteak nitasuna damait
nitasun konpartituak gutasuna deragi
Ni-Gu tasunak dira aberria.
Denbora
Eterno oro istant bat da
istant oro eterno
betirako da izana oro
existitu bada
Existitzen ote denbora?
ala fikzioa da?
Koska
Zatoz
baina hor zaude?
nire zentzumenetan soilik agian.
Hemen nago
nire sentimenean soilik agian
edo zure irudimenean.
Existitzen ez diren bi existentzia gara
agian
ez gaude
ez hor
ez hemen
bi errealitate irreal gara.
Izan edo ustez izan
hor datza koska.
Erasoa
Bizia deitzen zaion minak
eraso zuen ahoan
totel eta lepoker utziz.
Ez zen errenditu
Bizi da
Esku-sarta
Zer du maitasunetik txortak
ez ote plazer-egarri egoista
maitale subliminal bihurtzen bagaitu ere
Aktoreei eskaini txalo zaparrada
besterik ez da
sexu-emanaldi ondoko dar-dar agonikoa
Behar luke
Haurdun behar luke beti
arrailduta arren gizakiak
arrakala bakoitzetik
lore bat erditzeko gai
Azukrerik gabeko kafearen
zapore mingotsa ahosabaian
begi irribarretsuko bidaiaria
behar luke izan gizakiak
Zodiako osoa zeharkatuz sakona
itsasertzerainoko zabala
behar luke gizakiaren begiradak
bizitzako izartegi-itsasoan
Behar luke
gizakiak
Bidelaguna
Zorionekoa liburua maitale duena,
opor-egun bihurtuko zaio-eta
urtaro oro.
100 metro
Bizikletaz bera lanera
oinez ni albo
solasean biok goizeko agurrean
Ordu laurden besterik ez
abisua
larritasuna zerion
Kamioi-atoi madarikatua
Ospitalean aurkitu nuen
hil-hurren
begiak neuk itxi nizkion
Saminki mutu diraute orain
solaseko ehun metroak.
Maitaleak
Izar dirdaitsu zer besterik dira
maitaleak
maindire arteko unibertsoan.
Talaia
Aurreko teilatu ertza horizonte
lixiba kulunkaria ikuskizun
auto presatien sinfonia kakofonikoa
joan-etorriko jendearen xafla erakusleihoetan
txori baten hegazkada zeru tarte estuan
Kalea zaio mapamundia
errezeleko zirrikitutik
bakardade gorriko talaialariari.
Nor bera
Zarpail zein handiki mozorroz
orin orban orbainez tatuatuta
ezkata zurrunak babes gizakia
neu naiz
zeu zara
biluztuz
askeago
gara.
Kale gorrian
Izar lokez itsu noraez ilunean
ipar-izarra non marinelak gara
erruta zuzentzeko esperantzan
Zu eta denok
Errazagoa da bizitza
zu eta biok
biok eta gu
gu eta denok
elkartasunean
bizipozez
batel berean
norabidea jakinean
arraunlari
jokatuz gero.
Eraztun hegalaria
Urdin gozo amesgarri
esnatu da eguna
zigarroa piztu dut
biziguraren txingar goria
marko borobila marraztu dute
ezpain bilduek kiribilka
zure irudia nekusan
zirgilo hegalarien erdian
ezabatu da kea urdinerantz
zuk, baina, hor dirauzu irrikaz.
GARA
Denbora
Eternoa da
itxarote laburrena,
liparra, aldiz,
plazer luzeena
Zer ote denbora?.
Harea-erlojua
Eskukada harea oparitu zidaten
bidaia egunsentian
kristalezko onil kraskaerrazean
ilunsentian nago orain
azken aletxoa noiz iragazi zain.
Lainoez harago
Arrantzale semea zen
ikasgaien desertuan oasi
gau zohardien barna
hark egin gintuen ameslari
Orga Nagusian bidaiari
zodiako labirintuan zehar
misterio eta bizipozez
murgiltzen naiz orain
Beti dago izar bat
laino guztien gainetik
Mugarria
Ahazmen lurraldean jada,
bizipenak ehoz
burutapen sarea ehuntzen du
adin pisukoak
Laster
ez daki noiz
desagertuko delako
Ez du nahi gerorako kopiarik
gogoeten gorulari izatea soilik
arbel ezabatua bihur ez dadin
oroimena mugarri
ahanztura zaiolako herio
Bidean
Jarri egin ninduten bidean
autobus edo zidorrez
mantso nahiz lasterrean
bidelagun zein bakarti
pisu ala arin motxila
ibili geldiezinean beti
non dago amaiera
zer da gailurra
ez dakit.
Baina gailurra
talaia paregabea da beti
Adinaroak
Jaiotzear
zuri gorri berdetuz landa
Haurtzaroa
kukua habiatik egotzia
Nerabezaroa
doinu arrotzean txioka
Gaztaroa
kaiolatua
Helduaroa
mehatxupeko pioka
Zahartzaroa
xaramel behartua
Hilaur
txorikumeak esperantza
Chiao
Jubilatu zenean
lasaitasuna opari
inolako desosegurik gabe
zoriontsu izateko libre
lohiak kendu beharrik ere ez
transgresioetarako gai oraindik
bizitzari adio esaten hasi zitzaion
bizitza eta heriotza
lagun zahar gisa agurtuz
biak ala biak anaia bikiak izaki
oraindik hiltzeko asmorik gabe
egunerokoan jarraitu zuen.
Hitzak
Ezpainetan irristatuz
garun kiribiletan lotsor
hitzak
burutapenak ehoz
bizipen garatuen
euskarri
lupeztuak zein gardenak
izar zein galbide
ispilu
presoen kate
txorien hego
arnas
Hitza
Zu zeu
Azken doinuaren erritmora
biziaren pauso txikiz
jomugaraino dantzatzeko gai
zu zeu zara oraindik
Brecht
Ez dago libre dagoen bizikletarik
gure bila dabiltza
ez dugu ihes egin nahi
klandestinitatea dugu aterpe
baina azala arrakalatuta arren
egarri den lurraren ura gara
hemen egon nahi dugu
bertan eta bertako hilko gara
irabazi egiten dira eskubideak
profeta izan zen Brecht
Bizitza I
Hondarrean dagoela daki
pitzatu zaio bizitza
baina ez zaio hauts bihurtu
ez da galtzaile sentitzen
betiko joango ez delako
arrastorik uzten ez badu ere
eternoa baita bizitza
Harea-erlojua
Goialdeko aukeren infinitutik
izandakoen multzora
meharguneko
istant
hori soilik da
bizia deitzen dioguna
betirako geroan iraungo duena
Zoriona non
Auskalo noiz
izar bat piztu zen geroz
milioika izar
jaio hiltzen dira
izartegia konstelazioak
zulo-beltzak nobak
eguzkiak planetak ilargiak
kometak asteroideak
erakarri errefus
elkarren birako orekan
eta hor
deneko eta inongo
ekar erasoz
gizakia
zorion bila.
Zirimiria
Hortentsia
lehorrez zimeltzear
biziberritu egin zen
zirimiriaren ferekaz.
Irribarrea
Zure irribarreak
argitu zuen
goibel zetorren eguna
Gomutez honantz
Txakurrak usaintzen ninduen zehatzen
hil egin zen,
aire-uhina besterik ez da
nire ahotsa,
estutu ditudan esku guzti horiek
non ote.
Biotako batek dirauen bitartean
biok diraugu
hori da gure eternitatea
zertarako luzeago bat.
Zorriona
Bala-zorroetan
Bakea
anonimoen esku
geroa
lorez kateatuta
aske
morrontza boluntarioa
opari.
Eta gu
betikoan
zorriontsu
Anonimoak ilargipean
Ilargi beteko gau zohardia
goi-mendiko bakardade liluragarrian
giza zilueta bat dakusat niganantz
Alboz albo oles diogu elkarri
hitz sarean elkartzen gaitu diosalak
gautxori ezezagunen arteko xarmaz
Zigarroa damaiot sua damait
bi aurpegi anonimo
pospolo argira
gau sorginduko solas magikoan
RAM
Giza giga antzutuak
zahartzaroaren ordaina.
Ordenagailuak
erditu dezake
edonoiz
byte ernaldu oro.
PC
giza memoriaren
ordezkoa
Hori ere
bizitza
da
Finito
Lurrindu dira misterioak
ez da jada iratxorik
agur tximeleta koloretsuak
Amets irudikatuak
mundu asmatuak
horiek geratzen zaizkit
Poeten uharan
KAXA HUTSEAN BILA
POEMAK IRAKURRIZ
Idazten dut
beraz bizi naiz
Hilik?
Idazten ez denean
irakurtzen ez denean soilik
dago hilda edozein literatur mota.
Utopiaren lurraldea
Utopiaren lurraldea da poesia,
XX. mendean gizarteak berak
behar du izan poeta,
naturari, hurkoari, arazoei,
begi ezberdin berri batez begiratuz,.
orduan soilik dirauko poesiak.
Diegesia
Ez dakit zein poemez
edo zein poetez,
ari den poeta.
Bere poema baztertuez agian.
Idatzia inaustea eta baztertzea
samingarria da literaturan ere.
Baina beharrezkoa.
Elegiaz harago
Salaketaren hatz luzea
behar du izan poesiak,
elegia ere,
baita bizitzari eta
bizitzaren kantua ere.
Beti hegan
Hegoak falta zaizkion sentipena
hori du beti idaztean idazleak,
baina baldar edo fin,
narraz ala arin,
goietan zein tatarrez,
hegan egiten du beti.
Hyskeritxoa
Gimnasia erritmikora dedikatu izan balitz
Oteiza
ginen eta garen zerbait dela
uste duen ezereztxoa izaten jarraituko genuen.
Bitaminak
A : adarjotzea
U : umorea
bitamina horietatik
dosi handiagoa
behar lukete
poemek
Diraugu
Magia da oraindik
gizakiak, gizarteak,
munduak berak,
bizirik irautea.
Max Brod judua
Ez dakit ze traizio egin zuen Max Brodek
judu izatea izanen zen nazien garaian
Palestinaren aurkako jarrera litzake gaur egun
K K
Ez da nardagarria norberaren kaka,
gehienetan lasaitasuna dario,
beherakoan praketan egina ez bada.
Garun likitsuek jartzen gaituzte gizakiok
maila goragoko batean, arrazoimenean,
miseriaren handitasuna.
Komuna gaur egun
bakarrik egoten den
askoren une bakarra.
Babelia
Babelia irakurtzen jarraitzen duen
jende asko dakusat nik herri honetan,
ibili ere lokarri solte asko dabil
arrisku gizarte honen oinetakoetan.
Kornerrera
Kanpinean, edozein urtaroan,
euriak botatzen gaitu kornerrera.
Monotonia
Monotonia urratzen ez dakiena da
egunerokoak urratzen duena.
MALKO GALDUAK
Jainkoek
ez dute negarrik egiten
Zeruak
Letra larriko Zerua
letra xeheko zeruak
bereizteko gaitasuna,
galdu dugu gizakiok
horregatik bizi gara
zerurik denik ere ahaztuta.
Buruaz beste
Suizidio inkontziente bihurtu dugu gaur egungo biziera,
fikziozko pelikula deritzogu errealitatea den hondamenari.
Migratzaile
Drama bihurtu zaigu errutina,
edo errutina drama,
ez gara pasoko urteroko migratzaile ohiturazkoak,
elkarri jarraiki noraezean doan hegazti saldoa baizik.
Zirimiria
Euritakoa erosi du Donostian turistak,
turista bat gehiago Kanarietan.
“Ba”
“balitz” eta “litzateke”z
osatuta dago
gizakion bizitza
frustrazioen ikurra da
delako “ba” aurrizkia
Askatasuna
Batasunaren Estatuagatik
Askatasunaren Estatua gabe
utzi gaituzte berriki euskaldunak,
metafisika metafisika,
kaltegarria litzaiekeelako politikoei.
ekonomia-botere-politikoei
Plazara
Bortxakeria besterik ez du pairatzen
zezenak plazan,
bortizki jokatzera behartzen dute bera ere.
Toreroa harrapatu arren, baina,
beti dago zezena hilko duen bigarren torero bat.
Ikur bezala gela batetan burua disekatuta
erakustea da geratzen zaion ohorea
zezen erasokorrenari ere,
noblea eta erasokorra
hitz sinonimoak dira zezenaz.
Plaza ezberdin bat
ez dago beste irtenbiderik
BESTEAK ETA GU
Amodio hilak:
hondar mikatz
oroipen ezti
Adinaz harago
Autoestimuak egiten du norbera
edozein lorategiko lili ederrena
Bizi
Faltsukeria ezkutatu ohi du lotsak,
Ikusezin uzten du benetako bizitza,
komedia bihurtzen gure jarduna eta ariketa.
Bihotzaren albuma
“bihotzean min dut”
esanen nuke,
hala sentitzen dut,
badakizkit zergatik, noiz, nola,
zertarako, non, norekin, nondik, …
baina kezkatu egiten naiz,
begi nekatuak uzten dizkit
bizitza gozatzeko.
Tristura tristea
Aberats naiz, oso aberats,
bihotzean min dudalako ere
aberats.
Gauza pila ditut,
gehiegi gauza,
baina nire baitako pleguetan
hutsune bat bizi dut,
inondik ere arrazionala,
zerek eragiten didan ez dakidan
egonezin bat, tristura tristea.
Kaxa hutsak
Askatasuna
ostu nahi luke herri honek,
aurrez ostu zioten, osten dioten,
askatasuna,
baina labirintoa egiten zaio bidea,
uneoro aldatzen dizkiotelako
norabide eta pasabideak.
Amu bezala bidean jarritako
kaxa hutsak osten ditu,
askatasuna gordetzen dutelakoan,
eta eternoa egiten zaio bide-sarea.
Amets
Denok dugu norbait,
zerbait edo nonbait
zerua urdin bilakatzen diguna,
abesti erromantikoak biziarazten,
promesak eskaintzen,
paraje desolatuak berdetzen,
uholdeei aurre egiten laguntzen,
etsipenak gainditzen,
laguntzen diguna.
Eta hori ez da ez edonor
ezta ere edozer edo edonon.
Bananeroak
Nola ez gara errepublika bananero batetan sentituko,
errepublika bananeroa bihurtu badugu gure herri hau.
Aulkia lehian
Lehia da bizitza,
mirari bat beraz
aulkia utziko digun
norbait aurkitzea.
Bikiak
Dibortziatu asko gaude,
egunerokoarekin etenean,
bizitza bikoitza dugu,
irudimen eta ametsarena,
-azaleratua edo ez-,
jokabidean gauzatzen duguna.
Koldarrak
Aurkariek ere ez dute bataila handirik irabazten.
Agian horregatik dira koldar mendeku txikiz.
Beti da garaia
Beti dugu, izan behar dugu,
une larrienetan ere,
arrain laranja bat bizitzan,
aldian aldiko unibertsoari
distira esperantzagarria emanez.
Beti da garaia ere
edozein unibertsori
arraintxoaren distira jartzeko;
problema ez da arrain laranja,
begiradaren distira baizik.
“Egunero hasten delako”
Jada ia ez dut atzera begiratzen,
nahikoa dut egunerokoarekin,
horrek betetzen ditu erabat
egunen ardurak eta asmoak.
Denbora gutxi geratzen zaidala,
-heriotza edo memoriarik eza-,
hori dut agian kezka iraunkorrena,
baina ez dakit sindromea den,
eta bada, ze izen duen.
Merezi du?
Hemendik aurrera mundu honetan
zer egiten dudan galdetzen dut,
baina erantzuna neure baitan dago.
Ezer ere ez edo ezer gutxi
dudala egitekorik da erantzuna.
Merezi duen jarraitzerik ere galdetzen dut,
baina ez dut erantzun erabakigarririk.
Ilunabarrean
Bart, oraindik gazte,
magia zuen bizitzak,
eta ilunabar honetan ere
magia izaten jarraitzen du,
magia lausotuagoa arren.
Berriro
Itxaropena izan genuen garai hura
gogoratuko dugu euskaldunok.
Orain hurrengo egunsentira begira
jarri gara, berriro lanean.
Gaurkoari atxiki gabe,
zakarrontzietan arakatzen hasi gabe,
besteen musuen zain egon gabe,
balizko baleko bakea egin arte.
Blaki
Blaki gutxi dagoela pentsatu dut
poemaren lehen erdia irakurtzean:
oso gutxi direla lagun leialak.
Blaki gehiago dagoela uste izan dut
bigarren erdia irakurtzean:
jan-txakur asko dagoela alegia.
Herriarekiko atxikimenduak,
horrek salbatuko gaituela,
hori izan da nire itxaropen izpia
poemaren bukaeran
Marea
Behin eta berriro herri berri bat eraikitzen ahaleginduko gara,
mareak harrapatuko ez duen arte,
agian marea hartu beharko dugu kontutanago,
Minak
Mina-eremua uzten du nazioarteko itunak
“laguntza” eraman ostean,
minez ereinda geratzen da pertsonen harremana
elkarrengandik berezitu eta urruntzean ere.
Minez, era guztietako minez,
defendatu nahi dugu besteengandik aldentzean.
Minez ereiten ari gara
normalkuntzarako ahaleginen ondorengo aroa ere.
Minaz ere.
Errauts
Eta gu zerbait garelakoan.
Laster hezurrik ere ez dugu utziko,
hauts sakabanatuak besterik ez,
hilerria baino merkeagoa delako hauts bihurtzea.
ETXARRIKO HARITZA
Ia hila,
baina bizirik
Gernika
Denok dugu Berlin bat gure baitan,
baina oso gutxik Berlin bat eta pare bat ipuin,
eta asko gehiagok Gernika bat eta erasotzeko mila aitzakia.
Poema
Munduari, gizakiari, gizarteari,
egun bateko pultsua hartzea
hori da poema idaztea.
Politikoak eta gu
Eguneroko bizitza da guretzat Euskal Herria,
politikoek, aldiz, egunero ikuskizun egiten dute.
Gabriel askoa
Zenbat Gabriel Aresti gure herri honetan,
bizirik diraugun ezaugarri.
Polizia
Denok isiltzen dugu
hainbat pentsamendu
bierrik isildu gainera,
zipaio asko baitago.
Drogakalea
Ez da jada droga kalerik herrietan,
polizia jabetu baita kantoi guztiez.
Hauteskundeak
Gure belaunaldiak frankismo garaian
ezagutu zuen egoera bera
bizi du oraindik herriak,
hauteskunde komedia da
ordutik aldagai bakarra.
Kutsadura
Politikak kutsatutako gizarte honetan
hitzek ez dute esanahi berezko edo logikorik.
Etxarri
New Yorken zakurrak oinutsik.
uros bizi gara gu Etxarrin,
txakurrek zapatarik ez
zenbaitek New York amestu batera
alde egiten badu ere.
Poeten uharan
KATEEZ HARAGO
Harrotasunez umil,
utzi diguten bideari jarrai,
pausoz pauso,
izuen gaindi
KATEATUAK
Datozela
Bila dabiltza:
lagunartean,
gaitezen alai.
Badatoz:
etsaiarekin
gaitezen
azeri.
Hemen dira:
izan garena da
gure hesia,
izan gura duguna da
gure berokia.
Makila-dantza:
irrintzia gure arma,
txalaparta gure arnasa.
Barealdia:
itzuliko dira,
baina jadanik
diraugula. dakigu
Errautsetatik
San Juan-su batetan
erreko dugu
diktadura demokratiko hau
eta errautsetatik erneko da
saminez ereindako hazia.
Argia
Dena dela egia
dena dela gezurra
onartzean
eginen da argia.
Atseden
Bakea eskatuz jaio ginen,
bakea eskatuz hilko,
ondorengoek izanen ahal atseden.
Noiz etxeratuko
Etxean
etxeratu ezineko egunak
dira gureak
noiz etxeratu ahal
irrikaz.
Beti da etzi
Giltza ez da arazoa,
ezta giltza non ere;
datorren egunaren ostean
itzuliko omen
gure oraina
beti zen etzi beraientzat;
silikona izan dute azken erantzuna.
Baina sarrailak dirauko
giltza eskuratuko.
Ahotsgoran
Eskubideek euren buruez egin dute jadanik,
ispiluek puskatu dituzte jada eskubideak,
ez digute hitz egiten ere uzten,
ez digu inork entzun ere nahi.
Baina herri hau ez da isilduko.
Erantzuna
Eskubideak aldarrikatuz erantzungo diegu
erreinutik datozen hitz pozonduei,
bizia loratuz tronuari darion pozoi hilgarriari.
Bizipoza izanen da gure kedarra.
Hitzari beldur
Herriaren hitzari diote beldur,
horregatik isilarazi nahi gaituzte,
berba puta higatuen zalapartaz.
Geurenez
Heldu da
bidea
geurenez soilik
egiteko tenorea
Bide malkorretan
Euskal Herria dugu izena,
etorkin gara geure herrian,
etorkin oro lez bortxatuak,
izana eta izena ez ezik,
geroa bera ere ukatua,
bide malkarretara bultzatuak.
Herri zaildua gara, baina,
ez dugu ukapenaren zuloan
buruaz beste egingo.
Eleka
Hitzak usteldu diren arren
ez gara isilduko.
Poeta
Nor nori noiz,
nork jakin sarri
zertaz ari den poeta.
Otzara gainetik
Parke bakoitzean otzara bat
otzara bakoitzean zut
oihuka jarraitu beharko dugu
politikoen zeru zaratatsua
demokrazia tontorreko otzaratik
espaloiko hankamotzon lerroetara
makurrarazi arte.
Agian egun batez
Esperoaren lanbroan galdutako
urte bete gutun horiek
noiz nork zabalduko,
ni zara,
agian egun batez ikusiko gara.
Gaindi
Sarriegi
politikoek bezala
beraientzat soilik
hitz egiten dute
poetek
herri ulermenaren gaindi.
Hautsitako aulkiak
Gu geu,
lurpebideetan,
aldiz autoan,
aldiz espaloian,
gu geu ere.
KATE MOTZEAN
1
Ez da egiarik,
egia orori dario
gezur-pipia.
2
Lanbidea
izen edo abizen zen garaietan
jaio nintzen ni
3
Telefonoa Posta elektronikoa Telebista Internet Irratia …
hitzez jantzi dugu bakardade biluzia
isiltasunak izututa
4
Errepideak hil zuen nire aita
bikeak irentsi zituen
gaur ditudan galderak
5
Amama Manuela
seminarioko urrunaldiek
lapurtu zidaten altxorra
6
Nork bere hesia
bakoitza bestearen bestaldean
bitxilore norberaren lorategian
baratza emankor eta
zubigintza oparoen garaietan
7
Arrakalatu zaizkit orpo gazte haiek
baina ibilian diraute
tarteka odoletan tatarrez aldika
amestu ez nituen lubakietan
itxaropena oraindik mastan txistuka
8
Hanketako hatzei ere
begiratu beharko lieke
poetak
9
Oroipeneko irauteak ematen dio neurria
maitasunari
hilaurrean ere gogoratzen dugun maitasuna da
“bizitzako maitasuna”.
10
Bizitza osoa da
zaindu gabeko lorategia
beti gaude alde egiten
beti dugu otalore berri bat
burmuina kilikatzen.
11
Hatz bakoitzean eraztun bat
edo zenbaitetan bi
daraman neska
buruz behera ezkondua ote
12
Aurrez begiratuz soilik
eman ahal zaio atzea
heriotzari
13
Ginenari baino geroari adiago
herri emankorrago bat amets
ez dugu inola ere utziko
arriskutsua bihurtu diguten herri hau
14
Gaztetxo jabetu nintzen gai nintzela
neronez aljebrako X-ei bere balorea emateko
edo latinezko egitura zailenetako osagai bakoitza
bere lekuan jartzeko
baina jabetze teorikoa izan zen
lehen bezain ezjakin jarraitu nuen
eguneroko korapiloetan
15
Ispilua nahi nuke izan
naizen bezalakoa ikusteko
baita besteei errealitatea
den bezalakoa azaltzeko
beharko ez litzakeena ere
iragazten baitu kristalak.
16
Tiro egin behar da hemen
zauriak eragin behar dira
poema bera bala bihurtuz
hitza labana zorrotz erabiliz.
17
Jauzi oro galaraziz
odolustu nahi dute belarra
kartzeletan
KATEAK HERDOILTZEN DIRENEAN
Buruaz
Ez naiz sekula burubako izan,
ez naiz ere burubero, baina,
ahaleginak ahalegin,
buruak abandonatzen nau jada,
sasoiko fruitua, urtaroez harago.
Argazkiari zorrik ez
Inolako ezerekiko zorrik gabe,
ni neu naiz jada,
argazki zahar zaharkitua.
Hirukoitz
Ez dut behar urtaro berririk,
emari franko ekarri dit bizitzak,
ez naiz alderrai izan neure herrian.
Emari franko ekarri dit bizitzak,
ez naiz alderrai izan neure herrian,
ez dut behar urtaro berririk.
Ez naiz alderrai izan neure herrian,
ez dute behar urtaro berririk,
emari franko ekarri dit bizitzak.
Belaun
Korapilatsua izan du, du, izanen du
biziraupena edozein urtaroan
belauniko ez den belaunaldiak.
Hitzez harago
Ametsoker itogarria besterik ez da
ezagutu dugun demokrazia,
demandaz kokoteraino,
errotik erauztea beste irtenbiderik
ez digu eskaini gaurdaino,
horrek behar du azken hitza,
independentziaz harago.
Etsipenez
Etsi dudalako nator
etzi iraultzaz
ezinbestean tiroka
berriro saiatu asmoz.
Urazalean
Paperezko ontzi errekastoan,
harri arteko burbuilen gaindi,
korrontera berriro
azaleratzen jakitean datza
auhenaren sinesgarritasuna.
Duintasunez
Urteen azken mugan,
oroitzapenen altzoan,
duintasunez amaitzea,
hori da eskatzen duena.
Pistola opari
Beraz, ilobari
pistola eskatu dio
urtegunean.
Erabakia
Eta ilobak
eskuak atzean dituela
dakarten gizon hori bezala
duintasunagatik hiltzea
merezi duela erabaki du.
Politikoa
Botere-adiktoa,
poteremanoa,
hori da, besterik ez,
politikoa.
Lau urtetik behin,
monoak jotzen duenean,
edozer eginen du
beste lau urterako dosia lortzeko.
Azkenez, baina,
gaindosi batek hiltzen du,
edo hiesak total ahulduko.
Bekozkoz
Bekokilun:
azkar azkar doa zure bizitza,
antzu antzu zure egunak.
Eskerron
Ezkerronaren bila bizi denak
ez du lauko ogirik laberatuko.
Ordaina
Poltsikoan zaharkitzen utzi nituen eskuak,
eta bizkarra berotu zidaten makilakadaz.
Zorion urkaezina
Beti daramagu geroa altzoan,
uneoro gaude etorkizuna erditzen.
Bakar eta zigortuta utzi gaituzte,
baina ez diogu izanen garenari
fideltasunik ukatuko.
Egunago
Adin batera ezkero,
urteak non pilatu ia ez,
beste ezer metatzeko ezgai,
egun bakoitza da zehatza,
aurrekoa baino egunago.
Aldamiotik
Langile bat hil omen
herenegun atzo gaur
bihar etzi etzidamu
istripuz ohi denez.
Estatistika datua
besterik ez da
politikoentzat,
ekonomia datua soilik
enpresariarentzat,
gerrako kalte kolaterala alegia.
Lurra biguntzen ez denez
aldamioa luzatzen dute
hurrengo buruak non jo izan dezan.
Alargun eta umezurtzek soilik
dute lekua egutegi makabroan.
Eskean
Amaren titia
eskatzen du umeak
jaio bezain laster,
katabuta hilotzak
hoztu ere baino lehen.
Eskean jaio, eskean hil,
tartean eskean bizi,
berezkoa zaio gizakiari
eskaletasuna.
Korapilatsua
Borrokatzen ez dena da galtzaile.
Korapilatsua da,
gutxienez, gaur egun,
euskaldun izatea.
Poesiaz
Poesiaz bilduta egin nahi dut bidea,
idatzitako edo golkoko poesiaz,
aurrean dudanari
begi ezberdinez begiratzeko,
hazi berria erein diezadan bi begietan,
ezustekoak bihotzean ponpatuz,
ez nazan nekeak lozorrotu.
Ontzia joan doa
Eta ontzia joanean doa,
poema berri batetan
ainguratu arteino,
poema-liburu berri batetan
estatxak lotzen naueneino.
Poeten uharan
JITOAN
1
Militarrena eta bakezaleena
oreka beti bortitza
bakea deitua
2
Beldur da herria,
keinuez eta hitzez haratago,
traizio berri baten beldur.
3
Urteetako biharamunean,
gatazkak dirauko,
seguruenik,
agian.
4
Asmo pila gauzatu nahi nituzke oraindik:
erdipurdi ditudan idazkiak txukundu, orraztu,
zenbait txoko berri ezagutu,
zenbait jatetxetan bazkaldu,
zine-antzerki-artelan-liburuz gozatu,
lagunen lagun iraun,
presoei hurbiltasuna eskaini,
guzti horretarako pilatzen ari naiz airea,
edozein unetan joan banoala jakinez,
arrisku biziko adinean nagoela kontziente.
5
Badakit ez naizela lotsaz hilko
Bizitzak nahiko berme damait geroari begira
Baina badut ere zertaz lotsa
6
Herri taldeei lotuta,
idazten
jarraituko dut,
ahotsik gabe gelditu nahi ez dudalako,
erraustu arte bizirik nahi dudalako,
“ahotsik gabekoa ez da pertsona"
hala dio poetak.
7
Kitatuak ditut aurrekoekiko zorrak,
hurrengo borrokei lotu nahi natzaie,
aurrekoen uzta, hurrengoen hazi,
une bakoitza izadi eternitatearen zati,
ez da beranduagoko jaiotzarik.
8
Denbora da bizitza,
baina ez denbora soilik,
gizakiok gaude denboran.
Hondartza da bizitza,
harri birrindua hondarra,
gizakiok birrindutako harria.
Itsasoa da bizitza,
dakar darama harea,
geuk ehozko hondarra.
9
Aukeramena,
gizakiaren ahalmena,
inoren esku utzi ezin dena.
10
Aukeragunea,
ez orain ez hemen,
lapurtuko ez digutena.
11
Oroimena,
gizakiaren oinarria,
oraina argituzko argia,
geroaren esperantza,
jakituriaren hauspoa.
12
Besteena irakurriz,
norberarenaz lotsati,
nahiz luma dardaratiz,
badu zertaz alegrantzi,
plazara eginez jauzi,
eginen dut letretan igeri.
Poeten uharan
HERRIAN BIZI GARA
Eibarren bizi gara
Txorialde argian, lainopea sabai,
trenbide gaina pasealeku, hariztiak amets,
Karakate leuna ninietan, kareharri Andia oroipen,
Etxarrin bizi ginen
Eibarren bizi gara
Teilatuak gailur, kaleak bailara,
oinezko oro zen lagun han,
gutxiak ezagun hemengo uholdean.
Eibar Etxarri Eibar
Joanak dira berri izanak
etorrian joaneko haiek,
Ziaboga da bizitza.
Personae sacrae
Zein izanen odisea ahaztuen poeta
Erdal enbatei murru,
geroz geroaren garatzaile,
lumaz zein hitzez iraupen arnas
edo
nekazari ala obrero, izerdiz ogia,
eskubideen aitzindari, demasien zartailu,
zaurien baltsamu, malkoen zapi,
sekretuen gordailu
eta
kartzela-bizia ordain,
partida-buru, oihanetan gerrillari,
urbanita armatu, askatze bilako armatuen babes
Kontraesan ororen gaindi,
ez ziren denak, zirenak ziren,
krismaz sagaratutako eskuak zituzten denek.
ADN errudun
Ez zuen ortzadar izan nahi,
baina hizkiz koloretu zuen zohardia.
Lur lehorra omen,
baina liliez loratu zen.
Berandu zela zioen,
baina adin oro udaberri.
Badaki ez dela poeta,
baina hitzak kiribiltzen ditu.
Ez du idazle asmorik,
baina idatzi egiten du.
Misterioa da hirutasunarena,
baina ez bakarra, ez kilikagarriena.
Garzon
Boxeo zakutzat hartu ninduten
ziba zabuka erortzen nintzen arte,
aulkira lotu ninduten, finkatuago ote,
goitik zetorkidan orain ukaldia zaparradan
txingor ale tzar gotorrak bailitzan,
errepikari monotonia zor,
borobilean jarri ziren, gurpil-jolasa ziotenerako,
paparretik esku batez, ukabil zartakoa besteaz,
nork bortitzago jaurtiko albokoarenganaino,
bi lerro zuzen aldatuko zen borobila,
han ibiliko nintzen pasillo makabroan harat hona,
besoak eskuburdinez izterpetik kokoriko,
erori eta jaikiarazia, ostikoei ezin ihesi,
igelarena deitzen zioten jolas horri,
futbolari frustratuak, baloia bainintz,
ostikoka erabiliko ninduten lurrean iraulka,
kontrola galduta, aldean hustuko zitzaidan maskuria,
barrez, irriz, hitz likinez, mehatxuz maneatutako
panpina jolasgarria nintzaien.
Ez zidaten bizkarrean aulkirik hautsi,
niri ez zizkidaten elektrodoak jarri,
ez zidaten kirofanoarena egin,
hainbat kartzela-kideei bezala.
Odolbildu bat nintzen
zintzur-sagarretik behatz bakoitzeraino,
baina uneko Gartzonek bestaldera begiratu zuen.
daltonikoa agian, epaile gehienak lez
Izatea hobe
Esnatu
Lokartu
Argia goizero
Iluna arratsez
Nekatzeko jaiki
Atsedenera etzan
Lokartzeko esnatu
Esnatzeko lokartu
Bizi-min
Bizi-damu
Enigma
Zaborra
Erasorako erabili zuten:
zabor
bilakatu zituzten
politikariak
zaborrek
Zuri gori beltza
Aizkorakadak azpi-azpitik,
zuhaitza ihartuko zelakoan,
baina urtaro bakoitza zen udaberri.
Ebakuntza
Luzakin zuriz bilduta esnatu nintzen,
ze mundu berri zen hura
galdetu nion edurnezuriri,
emari eta draina tutuak zirela
erantzun zidan irribarretsu.
Iturgin atelierrean nengoen,
kirofanoa deitzen diotenean
Trino
Hiru euskaldunek, orfeoia,
antzinako esaldia.
Hirurkoak ziren
erresistentzia taldeak.
Hiruko Euskal Herria da
saldu nahi digutena
Zirinak
Ai parkeko omenduak
uso-kakak garbitu behar balitu
bere brontzezko kaka-lekutik
Sisifo
Ez du apiril borobilik herri honek,
hilabete guztiak zaizkio kubo,
irrista leunean baino
kolpekako indarkan jaso behar du harria,
ertz zaurigarriez minduta.
Zirimiriaren mitoa
langar bihurtu zen,
erauntsi eta ekaitz gero,
harria ezin labaingarriago.
Enea
Etxe bat genuen bota zigutena,
infernuraino zulatu zuten
orube eta zimendu zituen haitza.
Ibai-altzo bihurtu zen Mispillibar,
autopista ordura arteko ibaia.
Iraganik gabe utzi gaituzte,
urak darama gure izana
gurpil-hotsek itotzen
arbasoen oihartzuna
Gor
Etxadien zurrumurrua,
eraikinen sinfonia,
gizakien gorreria.
Utopia
Greba orokor amaigabea
egin zuten egun batez
politiko eta enpresariek
Udaberri batean esnatu ginen
Amets bat besterik ez zen
Alegia
Burua: motz, zotz, hotz
Lepoa: amotz, apotz, arrotz, ahotz
Begia: elder, merke, zeken
Gibela: harri, sasi, gazi
Gogoa: ardo, mardo, sorgor, mozkor
Orpoa: zama, lama, larre
Banu, banintz, banengo
Alegia
Nire garunak: hotz, hots, huts
Urteak zama
Inurriak bezala hara-hona
erleak lez eguteran.
Hor gabiltza zaharrok
bizitzaren azken joanean.
Historia dugu zama,
istorioak kontakizun,
entzulerik balego
Pan-pin
Txotxongiloak
zer bestela zaizkigu
politikoz panpinatutako
epaileak
Eibar
Kale-argiak izarra
kaleartea ibarra
Eibarren aurkituko duzu
bizipozaren aparra
Amandre
Ilargia
laurden edo erdia
iluna zein argia
lurraren ispilu
amets gordailu
gau argietan lagun
Gurutze-bidea
Hamalau ziren Golgotara geraldiak
eliza hormetan zintzilikatuak
kontaezinak eskubideen tontorrera
urrats samin sarri odoltsuak
emanak eman-beharrekoak
herdoildu zaizkigu iltzeak
luze zorrotzak dira arantzak
iseka kolpez erori zutitu gabiltza
herria gara bidelagun baina
arantza, arrosa
ekaitza, ostadar
zurajea, zuhaitz
ozpina, ezti
Basko da hilobia
Ikasgai
Baserri giroan ume
har-emeak ageriko
sekretu ez zirenak misterio
gizakia soilik zen arkano
morkots, iturri eztiak
triku, udare apetatsuak
miztoa, kilker kantaria
tabuak eta hesiak hezibidean
gero ikasi genuen maitasunaz
ikasi genuen?.
Habeak
Basoan zut lerden
itzal aterpe sabaia atseden
azienden bazkaleku basabereen bizileku
Zerra haginkadek eraitsiak
aizkorakadaz hebainduta
etzanik dautza hilotz
Etxeko zuraje bilbadura
sabai itzal aterpe atseden
heriotza ondoren gizakien bizigai
Gure etxeko zureria
Biziraupen
Horra arranoa hegazabal
sator jangaiaren atezuan.
Horra zozoa txiruliruka
habiarako bikotea limur guran.
Horra txepetxa saltoka
adarrak kargari eutsiko ote.
Horra gizakia urduri
biharamun kezkaz beti.
Izan eta esan
Ginen eta ez gara
gara eta ez ginen,
hala diote.
Ginelako jazarri gaituzte
garelako erasotzen,
ez garela badiote ere.
Ez-hemengoak zirela
kanpokoak direla
hala zioten.
Gutarrak ere
zirela direla
diogu.
Top-manta
Herritik kanporatuak, Bizkaia atzerri,
frantses eremuan faxistei ihesi,
etorkin mugaz handi edo hemendi,
kaleko saltzaile, lan zatarrak ogibide,
beharrak eta politikak egotziak,
norbaiten bizilagun, lan eta ogi gose
krisipean ez lan ez sos
gose eta ezinen isilgordean
atzerriko nahiz herriko
edonor daiteke gaur egun top-manta
Antzu
Ezina eskatzen zidaten
ezetzik ez neukanez
buruz gain zitzaidan bizitza
Ezinean egina
hutsaren berdina
Branka
Barrutasun beregitik
ez dator burua eskuratzerik
aurrera-soak dakar
norbera bere hobera
Patua
Gerlarion kausa zuntza eta funtsa
herriaren haragia eta odola
hilzorian galtzen edo metamorfosian
bera da maiteminduon patua
Euskararekin jaio ginen
bera da gure esperantza
Banintz
Ez naizena izan nintekeen
naizenaren damurik gabe
ai amestu hura banintz
Hitzak eta hotsak
Hitzak
garunek ehotako hizki dantzariak
Hotsak
kaskezurrean loratzen diren laboa eta joaldunak
Hitzak eta hotzak
nola janzten dira
gor eta itsuen burmuinetan
Artegilea
Arrandiaz loratzen ez den artea ez da artea
medio interesatuek egiten dute artea arrandiatsu
medioak ote gaur egungo artegileak
Galdagai
Gizarte sasidiko galdategian
bizitza gurpilean galdatutako
aurreko izadien molekula atomoen
azken karanbola gara
ezer gutxi balio duen jaiotza agiria
beste galdatze batean galdagai izateko
Hurbilean
Begiei so entzun
apal ernatu hitzak
barne pildar iritziak
hori da hur zaigun jendea
Erdibi
Oso ez denak
ezin ase
bi erdi denak
erdibituko
bat izan ezinez
erdi eta erdi izanen
adostea bera
bitan zatitzea
zeure buruarekin ados
zu zeu zara oso
ase ahal zara
osa ahal duzu
Bizipoz
Egin genuen promesa
inola ere ez deusa
baietz loratu egun batean
bizipozaren ametsa
Hariztia
Leku honetan laketzen naiz
ni handiko ingurua
haritza pagua baita ere pinua
Ni handiko ingurua
kaleak ditut pagadi
jendartea harizti
eskubideak pinudi
Uztaren usai sarkorra
eginez ez naiz ni lotsa
geroa ere emankorra
akuilu zait bizipoza
Ni apaleko itzal hurbila
ez nabil beste ezeren bila
datorrena etor dadila
bizitzaren gurpila
daukatenaz laket nabila
Buruzagia
Hala behar luke izan edozein buruzagik
ez ezer ezarriz, zuzenbidearen egarri
bake-oinarri
egia-zedarri
ABCD
Gizakion kontraesana
ABCD bitamina
osasungintzan dirutza
baina osasunari erasoa
nork gehiago kontamina
bai arima bai gorputza
Iñaki eta Martin
Ukondoz ukondo ikasgelan
geroak banatu zituen ezinbestean
ezagutuko nikek argazkietatik
ezagutuko ote berak ni?
hirurogei eta hiru urte geroz
ez dira aurkitu arrotz
sakon dituenak erroak
ez du lehorteak ihartuko
Geltokia
Beraneanteak ekarri, herritarrak garraiatu
geltokia zen nire herriko arnasleku .
Apeaderoa besterik ez da gaur
bizipozari egin bailio agur.
Herriak baditu biziaroak
trena bezala dator eta doa.
Jopu
Alanbre gainean zabuka
txerpolari gara bizitzan
bizitza gertakizunen ildoan
gertakizunak gizakien sehaska
gizakia lanaren menpe
lana ugazaben esku
ugazabak maileguen manuko
maileguak bankuei lotuta
bankuak estatuen biki
estatuak nazioartearen morroi
nazioartea kapitalaren legera
kapitala irabazien uharan
denok eta inor ez
herria beti esklabo
Asfaltotik
Espaloitik ibilaraztekoak batez ere,
hausteko eginak dira arauak,
nahiz autoek harrapatuko gaituzten.
Pauso askez bidea egin
bide-legeak berridatziz.
Bihar
Mundura negarrez
bizitza da udaberri
arnastu pozarren
bihar ere egunsenti.
Ekintzaile senez,
gorputzez lirain,
bizitza biziaz bizi.
12
Ortzi garbi
begi ezti
jalgi
ernai beti
inoiz loti
ametsak itxaropenen ogi
geroak zer dakarren nork daki
alai ekin
aitzina bidean bizi
gizakia ameslari
Etxarri
Gure herria Etxarri
bizipozaren zedarri
lasaitasunaren esperantzak
gintuen hona ekarri
Baseliza
Gertu baino urruntxo
zuhaitz lerdenak inguru-gune
baso-iratxoak bizilagun
txori sinfonien music-areto
ez erromaniko ez gotiko
ateburu lauz zaparro
santu-irudia zatarkote
auzolana eraikitzaile
ibiltarien aterpe
erromes-erromerien santutegi
lehen zirrien isileku
eskabideen ezinezko itxarote
nire herriko ermita
Baxatoxak
Julian
ekintzailea senez, eskulanetan abila,
adarjole umoretsu fina,
Amaña ezizenez, gorputzez liraina,
bere itzala gure artean dabila.
Banda
belarriz fina, ahotsa gozoa,
kide guztiz atsegina,
elkartean nahiz lagunekin
abestea laket zuen biziki.
Orma
ez zen pareta, ez izotza,
saminduekin bihozbera,
premiatsuen aterpea,
etsaientzat zorrotza.
Etxea
gaztetatik bihargin
gerora torlojugile
uneoro abertzale
etxezulo baino,
etxemin
Julian Bandaormaetxea
Plaentxian jaio
90 urterekin
plaentxiar hil
Branka
Urruna zein hurbila
mendez mende historia zurbila.
Bor-bor joan zaigu odola
besterik badiote ere
alferrik ez inola.
Zenbaitentzat mamu
ez gara odolbero
ezta eginaz ere damu.
Jaso dugu ahotsa
zintzotasunez diogu
ez gara garenaren lotsa.
Eskubideez egin dugu galde
arrazoizkoak arren
ez ditugu lortuko debalde
Bagoaz aurrera
elkartuta ahal dugu
orain dugu aukera
Esperantza
Bi ume zuhaitz adarretan tximino
debekuak hautsiz jolasean,
apaiz bat Francoren katepean
armaturik herriarekin matxino
Gizartea altxatu da oraingoan
gero askea dago erabakian
Behatza
Urteekin
kopeta baino
bihotza zait
zimurtu
Bakartia da heriotza
bakarrari dagokionez
bakarti egiten gaitu
nahiz izan guztiona
Atzamarrari so
jartzen gaituzte
ilargiaren ederrak
liluratu ez gaitzan
Beti da orain
Atzo da gaur
gaur zen bihar
bihar izanen atzo
orain da beti
Zubiak
Erraz eraisten dira zubiak
ze zail den berriz berregitea
Prosa
Harriari galdez ari gara
mailua hartzeko beldurrez
Txapel
Euskaldun xaloak txapela
aberatsek berriz sonbreirua
ai txalpedun txiro euskalduna
Argazki nostalgikoa tarte
txapeltxiki ginen euskaldunak
Elosegi agertu zen arte
Garaile oro txapeldun
zibilak, aldiz, txapeloker
txapeldun oro ote euskaldun
Txapel handi edo txikiek baino
euskarak egin gaitu
euskaldun peto gaurdaino
Batelari
Joaneko ibaia omen bizitza,
joanean doa naizen urlasterra,
noiz baretuko urak, noiz baratuko ontzia.
Batelarien bizipoz, bizipozaren batelari.
Lizarrak ureztatzen diraut,
zubi-oinak ferekatzen ditut,
urak ez dit sua itzali.
Xirriparen xuxurlaz naiz gozatzen.
Berazailago kailuak, minduago azaldurak,
neskei begiradak ez dira erromantikoak,
bizitza ez da erretzen nauen sua
Zertarako nago, zergatik iraun.
Badut ze eskuri heldu, badut bizipoz egarririk,
azken tantoez ase ahal dut bizinahia,
ispiluan islatzen zait zimurretako irribarrea.
Ez dut haitzetara jauzirik eginen.
Bizimin
Bizitakoaz txit oroimin
nola ahaztu Etxarri
bizimin
oraindik udaberri
Eibarren bizi gara orain
Poeten uharan
HAIKU ZAZPIKIAK III
TEMPUS FUGIT, KARPE DIEN
184
Izan-garenak
hurbiltzen nau zugana:
su naiz, ez kea
185
Zugan mentatu,
lizar azpian dut nik
babeslekua
186
Udaberria
nahi dut izan zure
lorategian
187
Zure azala,
gure maitasunaren
kartografia
188
Maitasun hitzak
zorion ezaugarri
izan ohi dira
189
Eternoa da
istant koloretsua
maitaleentzat
190
Aberria amets,
bizitza paradisu,
poemez goza
191
Ezerk ezin dit
bizitakoa kendu,
heriok ere
192
Gizartearen
bide-kide izan naiz
bihotza borbor
193
Zuhaitz bat naiz ni,
inguruan itzala
eman nahian
194
Itsasargia,
zauri handietako
itxaropena
195
Denak du muga,
zatika zein osorik,
argiak ere
196
Bizipoza zen
esnatu ninduena
egunsentian
197
Udako sapak
neraman bizipoza
haikatu zidan
198
Gau erdian
hilerri ilunean
hezurrek ñirñir
199
Hostar ahotsa
oihanetik dator
negarra bailitz
200
Orainak du
atzokoa ihesi,
biharkoa zain
201
Jin zitzaizkidan
haur eta gazteak,
gora geroa
202
Gabon Zaharra:
jaiotzear daude
amets berriak
203
Euri putzuak
joanaren zimurrak
islatzen dizkit
204
Intxaurrondoa
garau berdez zaigu
udaberritu
205
Zubi-begiak,
uholde zein lehorte,
beti egarri
206
Ahur zabalez
justizia ez sosa
eskatzen zuen
207
Jin-joan oro
galtzen da denboraren
oroimenean
208
Orain zein gero,
edonon edonola,
kosmos-zati naiz
209
Santa Klarako
komentura arrautzak
eguzki eske
210
Gaur ondutako
lurrean erneko da
etorkizuna
211
Txingar goriak
ametsera bultzatuz
nire oinpean
212
Jin da kukua
goiz koloretsuz betez
udaberria
213
Ai eternoak
balira tartekako
plazer izpiak
214
Ume jolasa:
beraien atsegina,
gure arnasa
215
Jin eta joan,
galbidean gabiltza
apurrak jasoz
216
Poetak soilik
ikusten du mundua
sinfoniaz blai
217
Gaur, bihar, etzi,
zain nago noiz etengo
nire denbora
218
Zio larriak
eskatu dizkit beti
zahartzaroak
219
Duintasunari
eustean datza giza
biziraupena
220
Elurra loran,
denbora umotua,
hil naiteke gaur
221
Bizi bizia
jadanik joana dut,
baina banabil
222
Luze joana,
labur etorkizuna,
biak aberats
223
Nola saihestu
gaurko medio bortitzen
bonbardaketa
224
Narzisoen zain
dago garden, isilik,
putzuko ura
225
Lauhazkan datoz
gazte maiteminduen
irri garbiak
226
Aukeratua
jaso, utzia galdu:
hautamena
227
Ezpain gorriek
darakusate irriz
begien festa
228
Oihan-arnasan
aurkitu ohi ditut
nire iratxoak
229
Hondartzan, gori,
azala erre nuen,
bihotzean, hotz
230
Hil-kanpai hitsak
udaberri goizeko
kanpandorrean
231
Gaurko beroa
eskatzen nuen atzo,
gaur, biziago
232
Zimiko honek
ziztatzen dit bihotza:
bizibeharrak
233
Egunsentian
erreka kantariak
iratzarri nau
234
Bada garaia,
uztarako garaia.
umotu naiz
235
Airean dabil
ametsa: jaio zaigu
esperantza
236
Tristura dario
liburuko hautsari:
udazken hitsa
237
Dohainik zaigun
denbora ahitzea
heriotza da
238
Isil bagaude
erantzun ahal digu
barne kantuak
239
Hontza uhuka
goizegi da oraindik
goizargirako
240
Ezereztxoa,
neu naiz daukadan altxor
preziatua
241
Zelatan daukat
bahitua den arren
behatzen daukat
242
Itxuraz geldi,
dena da mugimendu:
unibertsoa
243
Kanaberak zut
zabuka irauten du
haizetean malgu
244
Neuk osatzen dut
kontaezin tantaiez
baso trinkoa
245
Ze bizigarri
eguna ahitzean
loa aterpe
246
Malko mikatzak
bihotz arras mindua
gozatu zuen
247
Ezuste bila,
bihar izango ahal
gaur ez duguna
248
Gaurko haziak
ernarazten du zalu
etorkizuna
249
Bizi-gosea,
goizero esnatzean
bizi-gosea
Poeten uharan
HAIKU ZAZPIKIAK II
SORGIN-ORRATZAK
117
Samin eztia
damaio bizitzari
maitemintzeak
118
Zure barruan
galdu nintzen maiteño
behin betirako
119
Amagandik dut
bizia eta mina:
naizen apur hau
120
Poz-minetara
kondenaturik dago
bihotz gaztea
121
Zure sarean
sentitu nintzen aske
lotuta arren
122
Eskatu gabe
emanen dizut, maite,
naizen den-dena
123
Bidegurutze
batek bilduko ditu
bion errautsak
124
Zure begien
zurrunbiloan nago
irabioka
125
Lastategitik
uhinetan zetozen
gazte-auhenak
126
Isil-gordeko
altxor preziatuak
kukuka beti
127
Antologia:
zarenari darion
zorion-poza
128
Baretu zaigu
arnasa: lurrundu da
sexu-jolasa
129
Arbolapean
goxo dabil haizea
besarkadetan
130
Arratsa gorrian
kolorez maite zaitut
udako lili
131
Gerritik helduz
munduko jabe gara
gesal argitan
132
Gozo niretzat
su-txingarrak zuretzat,
lehen musuak
133
Nirekin beti
hilezkor nahi nuke
zu ez galtzeko
134
Zirimiria,
bordako aterian
lehen zirriak
135
Goizargi hartan
agertu zinenetik
maite zaitut nik
136
Bion lotura
heriok eten arte
maiteko zaitut
137
Jaiotza akta:
agertu zinenean
jaio nintzen ni
138
Zure kaiolan
sar ahal banu, txori,
oi ze kantu-hots
139
Lili artean
zain nago, nektar bila
ote zatozen
140
Zu zara nire
goizalbako zeruan
izar bakarra
141
Lo zaudeneko
irribarre bareak
damait loa
142
Adarrik adar
zure ahotsa dantzut
txorien kantu
143
Ez esan berriz
pistola kargatzeko:
para bellum
144
Udaberria
orriz janzten den legez,
hitzez mintzoa
145
Bai, zurekin bai.
Zertarako gehiago
zu baitzara ni
146
Oi banekusa
zure irria hegan,
ze bizipoza
147
Zuregan dago,
zugandik datorkit
edertasuna
148
Urtarrila da,.
zeu ote gau hotzean
bere izarra
149
Egunsentian
izarrago izanen
zara maiteño
150
Argitu zaizu
begirada: txoriak
pozarren dira
151
Nire begiak
tximeletak bailira
zugana hegan
152
Nork ehizatuko,
beldur dira txoriak,
aske baitira
153
Gora Balendin!,
maitasunaren truk
izan baledi
154
Gaur, bihar, etzi,
egun oro da ona
maite nazaten
155
Itxi atea!,
maitea sartu baita
sexu intziriz
156
Kosmogonia:
zakil aluekin
ze armonia
157
Isiltasunak
ferekatu ohi du
bakardadea
158
Ai nor litzaken
ortzadar koloretsu
zugana zubi
159
Zugan errotu
nahi nuke, maite,
gaur-betiko
160
Izarrei so
itsu-itsuan zara
zu nire zeru
161
Mozorroz biok
ospatzen genituen
aratusteak
162
Aire: guretzat
da birigarroaren
biribilketa
163
Zirimiriak
zilar bihurtu zuen
zure ilea
164
Zure lekutik
besarkada batera
galdu nintzen ni
165
Zatoz nigana,
ez gaitezen izan
aingerutxoak
166
Nirea zara,
naizen oro zurea,
bat garelako
167
Begira zaude:
begiradetan gara
errealago
168
Nire barnean
krabelina erne da,
usaintzen duzu?
169
Elkarren auzo,
begiradez ezkonduz
zahartu gara
170
Maiatza zaitut,
zure lorategian
biluztuko naiz
171
Tak-tak taupadak,
maitasunaren zantzu
ezaugarriak
172
Ezpain gorrian
erlea dabilkizu
gozoki bila
173
Zure adatsa
ekia bailitzan
urrekolore
174
Zer eskaintzen dit
haizearen ferekak?,
zure irria
175
Jolasa amets,
zure bular artean
galdu nintzen bart
176
Eguzkipean
zure silueta da
argi distira
177
Nire oinpetan
zuregana noala,
txingar goriak
178
Beti da garai,
maite zaitudalako,
zu maitatzeko
179
Desio dugun
gorputzaren astuna
beti da luma
180
Biluzik gaude,
hegaldatzear dira
sorgin-orratzak
181
Zaren artean,
eternoa edo ez,
munduak dirau
182
Ortzadarrean
zintzilikatu ditut
maitasun hitzak
183
Koloreetan
aurkituko dut, maite,
zure izena
Poeten uharan
HAIKU ZAZPIKIAK I
ORTZADARRAREN ZAZPI KOLOREAK
1
Arraunak hego
traineruak hegan
banderaren poz
2
Pago hazitik
bizi berria dator
landaretxo
3
Lasai txepetxo
zure habiak ditu
bi ihes zulo
4
Orain dena da
orri, berdez borborka
bizi da natura
5
Aparrez zuri
uhinak zamalkatuz
batelak hegan
6
Lizar orrian
larrezko gingila
goiz iruntzia
7
Jarraiki beti
zilarrezko uhara
boga traineru
8
Ments du neguan
aterpe janaria
txantxangorriak
9
Jaio aurretik
esperantzan nintzen
amets eder
10
Eguzkia azalean
tatuatu zaigu, maite
babesle eske
11
Zurrumurruak
basoko adarretan:
orri musika
12
Bide-gorria,
txirrindua bailitzan,
xingola ibiltari
13
Pagoak mila
haritzak kontaezin
basoko girgil
14
Sorgin-orratzen
presentziaz kantari
errekatxoa
15
Uda-eguna,
aparra gazi dabil
orkatiletan
16
Nire txoriak
eskerrak pila bati
dirau kantari
17
Arraina ez da
errazki kontentatzen,
eulia du ments
18
Udako lore,
zerua urdin eta
hondarra urre
19
Sexu ziztadak
udaberri epela
umeldua du
20
Lainoak urrun,
bizipozen arnasa
eguzkitan blai
21
Betazaletan
gazteen irriñoak
klikatzen dira
22
Ozen basoa,
hitzaren ordezkari
zurrumurrua
23
Zirimiriak
doitzen zaitu emeki,
euria amets
24
Bizipoz nadin
artean izanen dut
norabiderik
25
Naizen ezerez
umatzen nau naturak
umil ta eder
26
Naizen gutxian
nahi nuke bilaka
bide lastargi
27
Ziza umilak
orripetik kukuka,
begiek irri
28
Minaz beterik
dugu udaberria
minez beterik
29
Eguzkitan brist
ortzadarra irudi
pinpilinpauxak
30
Ezpain bat dabil
zeruko argi-txintan
bular irrikaz
31
Gari-burua
eguzkitan da lore,
argia urre
32
Krask egiten du
oinak elurretan,
lorratza zilar
33
Zoruko lauzak,
pinu orratzak gurpil,
irrista-leku
34
Bihotza nagi,
hurkoa ez bazait
nor nire jainko
35
Gizartea da
zeruan zein lurrean
babes arnasa
36
Uhin aparra
oinak musukatzen
urre gorrian
37
Uda-kalaka:
lagunarte goxoko
jardun lasaia
38
Txoriak kantuz
fiuka ozenean
bikote bila
39
Zer du neguak
hain eder lehertzeko
udaberrian
40
Ziztuko hegan
enaren agerpena
itxaropena
41
Ekaitza dator,
natura suspertzeko
euria dakar
42
Nor litzakeen
zikoina habian lez,
talaiari
43
Elurra altxor,
salgai jartzen digute,
uda zein negu
44
Itsuek hitzak,
zergatik ez hatzetan
gorrek musika?
45
Zazpi marrako
pentagrama behar du
euskal ahotsak
46
Minez da beti
poema bat erditzen,
motzena ere
47
Negu orotan
bi hitz dira nagusi:
hotza-iluna
48
Makulu eske
ibiliko da beti
hankamotz dena
49
Ehunzangoak
autoa hartu zuen
presaz zelako
50
Inork ez daki
agertzen ez den arte
herio non den
51
Saldo badira
odolusten zaituzte
eltxoek ere
52
Isurkina da
azukre koskorraren
borreroena
53
Ardi zuriak
euri ostean soilik
dira hain zuri
54
Anbar eztian
geratu zen gatibu
erle urdina
55
Arnasa bera
da niretzat errezo,
bizitzaz goza
56
Igel berdexka
aintzira belartsuan
korrok korroka
57
Fir-fir haizea
eguzkiari aurre
hotz du iparrak
58
Hodeiez goiti
kosmosera bidean
ez da ortzirik
59
Txoriak ditu
besterik ez kaskoan
txoriburuak
60
Gabiraiak
sarraskia jan zuen
goseak jota
61.
Euriak ura
dakar, uhol handiak
lurra darama
62
Begiak ñir-ñir,
hala malko mikatzez
zein irribarrez
63
Begiak dira
poz zein samin malkoen
iturburuak
64
Hegoaldera
dagoen leihoak du
eguzkia so
65
Batasunean
gauzatu ahal dira
migrazioak
66
Beti zelatan
zaintzen du arranoak
bere harkaitza
67
Norbere baitan
beste inon ez dugu
etxe lehorrik
68
Txori kantua
izaki bakartien
polifonia
69
Zur-malko mina,
hori besterik ez da
ezpal zapala
70
Egun argian
denok gara bizipoz,
lainopean hotz
71
Norbere baitan
ereiten dakienak,
begiak lili
72
Natura zurtuz
denok bihurtzen gara
umezurtzago
73
Isiltasunak
behar du jakintsuen
ezaugarria
74
Urdail aseak
bere izan ohi du
mingain motela
75
Ekaitz mezua
sigi-saga zeruan
tximistargiak
76
Sute gorriak
ekartzen dio ura
lur lehorrari
77
Argi biziak
kantari bihurtzen du
akats isila
78
Itsas barean
belaontzi mastetan
zurrumurrua
79
Eguna zenduz
moskito liztordunak
mundura jaio
80
Gaua jaioaz
gizakia hiltzen da
alkoholetan
81
Udaberria
biziberritzearen
matxinatzea
82
Hara martxoa
orri berri gurien
iturri berde
83
Enara beltzak
airean antzezlari
zurrunbiloka
84
Nork ez du maite
eguzki egun batez
zuhaitz azpia
85
Min zurienak
errezel beltzak dira
ortzadarrean
86
Izenorde bat
loreari jartzeko:
udaberria
87
Baso gurian
ekia zuzendari
orritza koru
88
Argia dantzut
tximelet hegaletan:
begien poza
89
Isil-gordean
bakardadea, lagun
mina zaidala
90
Eguzkitan blai,
udak egiten gaitu
aldika alai
91
Mutu isila
beharrezko denean
eskuez mintzo
92
Itsas kirrua:
nakarrezkoak dira
uhin gandorrak
93
Gure etxeko
gereziondoak gorriz
andretu dira
94
Udagoiena!
zuhaitzen ezpainetan
irri azkena
95
Birigarroa
bere kantu zorrotza
maitagarria
96
Txori-mokoek
aireari mehatxu,
loreek, irri
97
Zirrituetan
haizea txistuka
nondik eskapa
98
Nahiz txiroa
loredi bat beti da
eder luxuzko
99
Zein dohain gozo
abereen ahoan
belar guria
100
Argi bizian
makilatuta ere
zimurrek brist -brist
101
Usna saguak
ia nondik datorren
gazta usaina
102
Firinka dabil
pagadian haizea:
zurrumurrua
103
Lizar jainkosa
bordaren atarian
artzain-aterpe
104
Urruntasuna
antzarren hegoetan:
amets dezagun
105
Adi oreina!
oihanak bolboraren
usaina dakar
106
Kalimotxoa,
gauaren edaria
gaupasarako
107
Itzal-antzerki
bihurtzen du basoa
ilargi gauak
108
Nor ez da noizbait
kulunkatu ilargi
borobilean
109
Labar gainetik
itsasoa ikusi
dut harkaitz joka
110
Non ikasi du
hegan haizeak?. Nori
axola dio!.
111
Zulo bikoitzez
babesten da habian
txepetx zuhurra
112
Kilkerra deika
balizko maiteari
zulo aurrean
113
Haize zakarra
ile orrazten dabil
bururik buru.
114
Letrak dakartza
goizaldeko haizeak:
egunkaria
115
Negu gorrian
lizar bat birsortu da
barretxo berdez.
116
Elur pilotaz
jostatzen da negua
bolatokian