2022, euskarazko komikigintzarako inoizko urterik onena
Bi hitzetan: I-KARAGARRIA!!! 2022 urtea izan da Komikipediak erregistroa gordetzen duenetik (hau da, 2000tik) euskarazko komikigintzan izan den urterik onena, baina ausartuko naiz esatera 80ko hamarkadako urrezko urteetan ere ez zela iazkoa bezalakorik izan.
Argitaratu diren euskarazko komikien kopuruari dagokionez, sarrera ilustratzen duen grafikoak dena adierazten du (klik egin daiteke handiago ikusteko). Mende honetan etengabekoa izan da goranzko joera: salbuespen puntual eta txikiekin, lehenengo hamarkadan 10 komikitik behera ateratzen ziren, bigarren hamarkadaren lehen erdian 10en kopurua gainditu eta azkenerako 20tik gorako kopuruan egonkortu zen, eta azken bost urteotan 30 baino gehiago izan dira. Bada, 2022an 67 komiki izan dira, aurreko urteko kopurua ia bikoiztuz! Gainera, sorkuntza propioaren eta kanpoko lanen itzulpenen banaketari dagokionez, biek egin dute gora maila berean, proportzioa praktikamente mantenduz.
Kopuruan izan den igoera hori, gainera, ez da inondik inora kalitatearen kaltetan izan, obra on eta oso onen proportzioa aurreko bera izan dela esan dezakegu, eta lan bikainak izan ditugu iaz ere: Amaiur! Libera State, Natasha, Orreagako kronikak 2 - Munjoie!, Utzi azalari, Lurbinttoko ohoinak, Ni ez naiz Mikel Laboa, Subnormala, Iratxo txikia eta shatranj partida, Inoiz ez 2 - E eguna, No sleep till Shengal, Maus... batzuk soilik aipatzearren.
Bestalde, mugarriak izan diren zenbait gauza gertatu dira. Horietako bat da Maus euskaraz atera izana. Mundu mailan zalantzarik gabe komikirik onenetako eta prestigiotsuenetakoa den hau, Pulitzer saria irabazitakoa, euskaraz izatea gauza handia da, beti aldarrikatu dugu jada klasikoak diren honen moduko komiki guztiak euskaratu beharko genituzkeela. Eta bestea: manga edo komiki japoniarra, gazteen artean horren arrakastatsua dena eta, beraz, euskaraz izatea lehentasunezkoa eta estrategikoa dena, azkenean eta lehenbizikoz euskaratu da. Eta ez da gauza puntuala izan, ez baita bakarra atera, hiru baizik, eta 2023an eskukada parea izango omen dugu gutxienez.
Aipatzekoa da baita ere emakumezko egileen igoera esanguratsua. Joera aurreko urteetatik bazetorren ere, aurten mantendu egin da eta beste koska bat egin du gora. Komikien egiletza osoa kontuan izanda (hau da, autore ezberdinen artean proportzionalki banatuta), 67 komiki horitako 19 egin dituzte emakumezkoek (% 28) eta 26tan izan dute parte hartzeren bat (% 39). Itzulpenak lagata bertako produkzioa soilik kontuan hartuta, zenbakiak are hobexeagoak dira, % 30 eta %44. Eta ez da gutxi proportzioa aurreko urteekin konparatuta mantendu ez ezik zerbait igotzea, kontuan izanik kopuruan izan den igoera handia.
Azkenik, ezin aipatu gabe utzi kanpoko argitaletxeen euskararako itzulpenek izan duten igoera. Beti izan da gauza oso puntuala, gero azken hamarkadan Asterixen urteroko bat edo bi ateratzen aritu da Salvat, eta 2019tik Tintinen bat edo bi urtean (Zephyrum/Trilita-ren eskutik) eta Superpatataren komikiak (Bang-en eskutik) izan ditugu. Bada, aurten 9 lan atera dituzte kanpoko etxeek. 2019an izan ziren hori baino gehiago, baina Superpatataren 9 zenbaki atera zirelako. Aurten 6 argitaletxe ezberdinek atera dituzte gauzak euskaraz, aipatutakoei Panini, Hachette eta Ooso batu zaiela. Zalantzarik ez dago kanpoko argitaletxe hauek euskarazko komikigintzako azken urteotako loraldiak bultzatuta animatu direla probatzera, ea jarraitzen duten!
Urtea gozamen hutsa izan da komikizaleontzat (ez hainbeste gure poltsikoentzat). Mantendu dadila, edo, eskatzen hasita, gorantz jarrai dezala, garrantzitsua baita euskararen normalizaziorako komikietan ere presentzia izatea.
