Markos Zapiain

Sarah Colwill emakume ingelesari, migraina latz baten ondorioz, txinatar azentu nabarmena gelditu zaio hizkeran. Daily Mail egunkariak dakar. Jakina da migrainek mintzamena ahuldu dezaketela baina Colwillen kasua berezia da, 35 urteko britainiarrari buruko minak ezohiko albo-kaltea ekarri baitio. Medikuek diote eritasun berezi batek jo duela, “Atzerriko azentuaren sindromea”k, mintzamena eta hitzak osatzeko ahalmena kontrolatzen duen burmuinaren zatia kaltetzen duena.

Oso eritasun arraroa da; 60 kasu erregistratu baino ez dago mundu osoan.

Sarah Colwill Alemanian jaio zen baina haurra zela joan zen Plymouthera bizitzera. “Plymouthera 18 hilabete neuzkala etorri nintzen bizitzera; halatan, bertakoa banintz bezala hitz egin izan dut beti.”

Sarahk joan den hilabetean migraina bereziki gogorrak pairatu zituen, hain gogorrak anbulantziari deitu behar izan baitzion. Orduan hasi zen azentu-aldaketa sumatzen. Anbulantzian zihoazen medikuei deigarria egin zitzaien Sarahren ahotsa eta doinua. Ospitalean ohartu ziren emakume txinatarrak bezal-bezalaxe mintzo zela, tonu altuz eta ahots mehez.

Colwillek dio ideiarik ere ez duela nondik nora hartu ote duen mintzamolde hori, sekula ez baita Ekialde Urrunean egon. Kezkaturik dabil: “Nire betiko ahotsa berreskuratu nahi dut, baina ez dakit ahal izango ote dudan.”

“Atakearan ostean alaba-ordearekin hitz egin nuen ospitaletik baina ez ninduen ezagutu. Orduz geroztik, lagunek ere eskegi egiten didate telefonoa, ene ahotsa ezagutzen ez eta iruzurti gogaikarri horietako bat naizela uste izaten baitute”.

Orain hizkera-terapia bati ekin dio, berriz ere bere ohiko azentuaz mintzatzeko itxaropenaz, Devon eskualdeari dagokiona. Itxaropen horrek bultzatuta dabil lanean John Coleman Oxford Unibertsitateko Fonetika-adituarekin.

Mirando desde los 46 años hacia los 23 con que comencé a dar clases y hacia los años anteriores a los 23, me parece que el trabajo pudo suponer un revulsivo para corregir el modo de vida y el carácter blando, amorfo y desordenado que me constituía entonces y desgraciadamente continúa caracterizándome; espero que el esfuerzo que para superarlo pienso realizar tras jubilarme resulte exitoso y definitivo.

Antes de dedicarme a la enseñanza había realizado varias tareas breves y pasajeras, pero empleos remunerados no tuve más que cuatro, que enumero en orden cronológico: ayudante en la tienda de mi madre y de mi abuela, Novedades Peluaga, en Irún; sirviente en un caserío de Tolosa; a mi tercer trabajo no sé cómo se le llama en castellano y tampoco sé dónde buscarlo: consistía en fregar no la vajilla y la cubertería, sino grandes perolas, en la British Gas, en Londres; y, en cuarto lugar, uno de esos trabajos que finalizan al acabar la concreta labor encomendada, en el South Kensington Hotel, también en Londres: se trataba de bajar todos los objetos (camas, televisores, muebles, pero también la moqueta, una vez despegada y enrollada) de ciertos pisos del hotel a los pisos inmediatamente inferiores, para poder limpiar a fondo el piso vaciado, tras lo cual volvíamos a subir las cosas y colocarlas en su debido sitio.

En contraste con esos cuatro modestos trabajos el de docente supuso un cambio radical en mi vida. En mis clases enseguida se puso de manifiesto un defecto que todavía me atosiga: mi falta de autoridad, mi incapacidad para imponer un clima adecuado para transmitir con efectividad los contenidos del programa. Recuerdo claramente una escena de aquel primer año, una clase por la tarde (la recuerdo porque pensé: esto he de recordarlo y contarlo, es importante): unos alumnos se peleaban lanzándose a la cabeza sillas, gritando, zarandeándose y estrangulándose encima de las mesas, que iban cayendo cerca de donde yo estaba, pegado a la pizarra, de pie; en medio del aula otros alumnos hacían una fogata con los apuntes y ejercicios que les acababa de entregar; desde la pared de atrás un radiocasete despedía un ruido infernal (con mi consentimiento, pues el delegado, al comienzo del curso, me pidió permiso para poner música de fondo, para  que las clases fueran más llevaderas, y yo había accedido; poco a poco fue quedando claro que la música y el volumen los elegían siempre ellos, y el día que recuerdo era ya demasiado tarde para pretender corregir nada).

Era un centro de los llamados conflictivos. El primer día, recién llegado, la jefa de estudios, Elena, me instruía en su despacho, cuando entró una alumna con las muñecas vendadas. Elena le dijo con naturalidad y en tono amistoso: “Vaya manía que os ha dado de intentar suicidaros”. Ante mi sorpresa, y después de que la alumna, Idoia, gallega, se marchara, Elena me explicó que el año anterior una amiga de Idoia se había suicidado con éxito. En nuestro Instituto teníamos unos cuantos alumnos gallegos que un cura había sacado de un Reformatorio y acogido en su casa, en Rentería; les habían asignado nuestro centro. Al parecer, habían intimado con unos gitanos que vendían heroína; éstos les encargaron a Idoia y sus compañeros de piso la venta de una notable cantidad, pero los gallegos, en lugar de venderla, se la habían ido metiendo por la vena, de modo que los camellos les amenazaban violentamente y les habían propinado unas cuantas palizas, con la esperanza de recuperar el dinero. Según Elena, la incapacidad de soportar la presión habría lanzado a Idoia al intento y a su amiga al suicidio.

Yo había tenido unos cuantos profesores libertarios, tanto en el Instituto de Fuenterrabía como en la carrera, en Zorroaga; eran los que más me llamaban la atención y los que ya como profesor imitaba aun sin proponérmelo, lo cual aquel primer año me llevó a menudo al ridículo, como aquella vez en que, durante la primera reunión que en cuanto tutor me correspondía con los padres, y ante el pasmo de un honesto y meticuloso profesor de Matemáticas, Antonio, que me acompañaba en calidad de fogueado consejero, me puse a preguntarme a mí mismo en voz alta ante los padres por qué se supone que mis palabras son, en el aula o en cualquier otro lugar, jerárquicamente más valiosas que las de sus hijos, qué derecho tengo a acallar a nadie para imponerle mi discurso, quién me habré creído que soy para reprimir a nuestra juventud, que tantas vivencias interesantes tiene que transmitirnos; y que lo importante no es estudiar sino vivir, y la escuela a fin de cuentas es parte principal del sistema carcelario que define nuestra sociedad. Un padre balbuceó frases raras, estaba borracho. (Unos días más tarde en clase su hija se puso en pie repentinamente, abrió la ventana y vomitó. El vómito, bastante sólido, se quedó sobre el alféizar.)

Después de la reunión Antonio me recomendó, con toda la razón, que en las siguientes charlas me limitara a insistir a los padres en que sus hijos debían estudiar mucho para poder aprobar, que les vigilaran para que hicieran los deberes, un título les vendría bien en la vida pero para conseguirlo era necesaria cierta disciplina tanto en casa como en la escuela…

Antonio tenía experiencia pero era de los pocos que no se había doblegado. Se negaba por ejemplo a trapichear con la verdad, aunque fuera ante la Delegación de Educación. Me confesó que esa misma intransigencia le había acarreado varias separaciones.

Llevaba diecisiete años trabajando en la enseñanza y nunca había dejado de ir al centro: ni enfermedad leve ni problemas de tráfico ni nada. Ni una sola falta de asistencia en diecisiete años. Durante aquel para mí primer año de profesor, una mañana el despertador no le sonó. En el justificante escribió: “No he llegado a primera hora porque se me ha estropeado el despertador”. En la Delegación lo rechazaron, le pidieron que lo sustituyese por “enfermedad leve” o “problemas con el tráfico”, circunstancias ambas oficialmente aceptadas como justificadoras de una falta de asistencia. Mariano se negó, simplemente porque no se correspondían con la verdad. En general, se negaba a transigir con el difuso cinismo que la burocracia alienta. Yo me instalé en él ya durante aquel primer curso, pero cuando me jubile trataré de contactar de nuevo con Mariano.

Gizakiak sarritan irudikatu du heriotza betikotasunera garamatzan bide edo erreka gisa, eternitatean sartzeko ate.

Bestalde, Joxe Azurmendik dioenez, “behin izanez gero, unibertsoak dirauen artean, ezizaterik ez dago. Gutxienez, espazioa, denbora, behin eduki izan nindutelako ni edukitzen segitzen dutenak izango dira beti, izan den ezer ez da ezizantzen.”

Orain dela berrehun urteko gizakiak jakin izan balu gure garaiotan Zelanda Berrian dabilkizun lehengusua Bermeoko etxeko pantailan ikus eta entzun dezakezula mintzo zaizun aldi berean, itzela zitzaiokeen txundidura.

Handiagoa ziur aski geuk har genezakeena baino, baldin ziurtasun osoz jakitera iritsiko bagina zenbait hamarraldiren buruan Santimamiñera edo hirugarren mendeko Iruña-Veleiara itzuli ahalko garela birtualki, kosmosak guztiaren oroimena gordetzen baitu aldez edo moldez. Ematen du laster aurkituko dugula oroitzapen horien gordelekuan barneratzeko zirrikitua, dela ate, bide edo erreka.

Hilezkortasuna ukatzeko asmoz, arima hilezkorraren eta hilondoko bizitzaren ideien antropomorfismoa azpimarratu izan da. Baina hori ez da zentzuzko kritika bat. Ezkila hautematea ere antropomorfikoa da, gizakiak dagien guztia ezinbestean baita antropomorfiko. Ez antropomorfismoa, baizik honako hauxe duzu erlijioaren arazoaren giltza postmodernian: “Jainkoa, arimaren hilezkortasuna, zerua, infernua, denak mezu bat ematen du zoragarria eta gaizki kontatua. Giza hizkuntzaren ahalean ez dagoelako ongi kontatzea.”

Miresgarriak izan daitezke erlijioak eta fededunari laguntzen diote. Joxe Azurmendik ordea ezin ditu guztiz bere egin: ez hilezkortasun platoniko-kristaua, gorputzaren eta arimaren dualismoa oinarri, soilik arima jotzen duena hilezkortzat; ezta edonon aurki litekeen eta oso antzinatik datorkigun sentimendua, naturarekin bat kosmosean urtutakoaren hilezkortasuna. Sentiera primitibo hori bereagoa du hala ere. Arimatxo ugari dugu gure baitan eta Azurmendiren horietakoren batek oihartzun egin liezaioke Mariaren kantuari. Baina aldi berean unibertsoarekin bat egitera itzultze guztizkoa eragotzia du, sakonegia baita honezkero naturaren eta gure arteko etena. Behialako batasuna bizitzaren eta heriotzaren artean “bion oposizio dago bilakatua, bata bestearen ukoa”.

Azurmendik ez du Gandiagaren eta bere amaren segurtasunik, bere baitako arimatxo horiek sarritan ez baitatoz bat. Ez daki sinesten duen, ez duen, ez daki zer egiten duen. Eszeptizismo bizi batek dirudi bere bihotzeko puskailarik barnekoenetakoa.

Kontua da nola pentsatu gaur egun bizitzaren zentzua, heriotza, gizakiaren patua, munduaren azkena. Gogoetagai horiek nekez geuregana ditzakegu ganoraz hizkuntza mitologikoa erabili ezean. Hilezkortasunari eta betikotasunari zentzua eman ahal izateko, egundaino, ez dugu erlijioarena bezain hizkera egokirik asmatu. Baina honezkero galdua dugu fedeak eskatzen zuen xalotasun intelektual eta morala. Jaiotzen eta hiltzen jarraitzen dugu, baina ez dakigu zelan mintzatu bizitzaz eta heriotzaz. Azurmendirentzat, horrenbestez, “problema gurea da, ez mitoarena, mitoarentzat ez daukagulako alternatibarik: zentzuaren galdera inolako hizkuntzarik gabe utzi dugu.”

Bestela esanda: antzinako mundutik hainbat sentimendu bizirik dago gure baitan, eta mundu modernotik ere anitz jarrera geureganatu dugu, "baina gu ez gara ez mundu batekoak ez bestekoak, eta geure mundu bat ez daukagu. Mila fragmento gara eta ez gara inongoak. Puskailetakoak gara gu."

Ondoren Mariarenari darizkion zenbait irakaspen azalduko ditut, Azurmendiren ikuspuntuak sinkronian eta diakronian:

Maria, metafisikarentzat, eta berdin zientziarentzat, unibertsoaren osotasunari dagokionez ez da ezer: x bat da, erreferentzia-puntu soil bat erlazio-sistema unibertsal batean, kontuan hartzen den erlazioaren arabera bere balioa aldatzen duena (errealitate fisiko bat da, edo morala, edo estetikoa....). Alegia, izan, ez da ezer, baina hainbat gauza izan daiteke. 

Eguneroko gure esperientzian, berriz, Maria Maria da: pertsona ongi bereizia beste guztitik, gorputz bat (fisikoa), nortasun bat (espirituala), eta gainera maite dugu, hau da, harentzat ontasun batzuk nahi ditugu. Hau dena oraindik esperientziaren mailan dabil, esperientzia hori aratza eta berehalakoa ez den arren, jakina, esperientzia oro aldez edo moldez interpretaturik baitatorkigu beti; esaterako, arimaz edo espirituaz mintzo garelarik, hori ez da inolaz ere kontzeptu erlijiosoa oraindik. 

Azurmendik azpimarratzen duenez, gure kulturan ohikoa den interpretazioan Mariak arima bat dauka, Jainkoak emana, hilezkorra: horixe da haren errealitate espirituala. Hautemateko gure gaitasunari ihes egiten dio, Mariaren zinezko errealitate fisikoak bezalaxe: zientzia modernoaren interpretazioaren arabera Maria ez baita hortxe ikusten den gorputz hori, baizik atomo batzuk.

Eta Maria osatzen duten azken osagai horiek natura osoaren azken zati ezabaezinak ere badira. Beraz, Maria ulertu ahal izateko, Maria bera soilik baino harago, Dena ulertu behar da, edo Jainkoa edo kosmos osoa.  

Joxe Azurmendiren arimetako bat razionalista zorrotza duzu ordea, eta gure kultura goiko ideia horietara nola heldu den aztertu du: Maria esentzialki bere arima dela, arima hilezkorra dela, hil eta gero ere biziraun egingo duela, biziraupen hori sari edo zigor gisa biziko duela. Eta eszeptizismoz diosku ergelkeriak direla horiek guztiak, mitoak, ez daukatela inolako oinarri razional eta zientifikorik; Maria hil egiten da, desegin egiten da, eta ez da ezer geratzen. Hauxe du garai ateoa (negatibo hutsa). 

Baina hain zuzen razionalista kontsekuentea delako, beste urrats bat emanez bere buruari galdetu dio: gizakiak mito horiek sortu baditu, zein esperientzia modutatik abiatu da? Zein errealitate egiazko da mintzaira fantasiazko horretan islatzen dena? Zer da mitoaren aurretik dagoena (esperientzia erreala), eta mitoaren atzetik dagoena (interpretazio transformatzailea, ez deskribatzaile hutsa)? 

Eta erantzun hau aurkitu du: errealitatea, bai metafisikoa eta bai zientifikoa, Mariaren historia da. Oraindik ez gaude mitoan: Azurmendik unibertsoa Mariagatik existitzen dela dio, baina horrek berdin-berdin balio du txantxangorri batentzat eta kosmos osoan edozerentzat. Halatan, kosmosa Jainko baten antzekoa da, eternitate guztitik gutako bakoitza bere gogoetan eta bere altzoan gauzkana.

Ideia abstraktu hori mitoak irudien bidez janzten du, Mariak zein gorputz eta zein arima duen zehaztuz, arima hori hilezkorra dela kontatuz, eta abar. Eta irudi horiek fededunengan bizia hartzen dute, eta Maria jaiotzean edo hiltzean zeremonia batzuk egingo dituzte (erlijioa, erritua). 

Konklusioa: kosmosean Dena Bat dela, Azurmendirentzat, esperientzia da; eta, horregatixe, arauz-eta zein erlaziotan gauzak ikusi, kosmos guztia eta denbora guztia Mariarengan zentratzen dela, esperientziaren gogoeta logikoa da (metafisikoa eta zientifikoa): “Biziraupenaren esperientziak dira mintzo zaizkigunak Parmenides edo Platonen gogoetan, askaziaren oroipenetan, alargunaren eta maitalearen agiantzetan, edo berdin Naturako joan-jinean, zeruaren betiereko itzuleran, ur xirriparen kontenplazio soilean beharbada. Keinuak, zantzuak; ez presentzia, ez ebidentzia, ez ziurtasuna. Eskaintza bat besterik ez, esperientzia horiek bizitzaren zentzuaren galderan aintzat hartzeko, pentsatzeko. Mitoak hori egiten baitu –zeinuak interpretatu, zeinu berriak ipini–, besterik ez.”

Hots, Mariak kosmosarentzat ez dauka identitaterik, edozer da eta edozein, faktore aldakor bat. Mitoak identitate pertsonala ematen dio, eternitate guztian “Maria” izatea, eta ez protoi edo elektroi multzo iheskor bat. 

 Bi eratan pentsatu izan da hilezkortasuna: batean nia patuari egokitzen zaio, nire desio pertsonalak amatatuta unibertsoarekin bat eginik, nire berezitasunak kosmosean urtuta, oraina eternitatean ezkutatuta.

Bestean, berriz, ni nagusitzen naiz, nire desirek erabakitzen dute patua, ni neu naiz nire berezitasunez hornituta betirako iraungo dudana. Bigarren hauxe da mitoak darabilen hilezkortasuna: "Orainaren azkengabetzea, gure existentzia honetakoxe argiaren eta eguzkiaren betirautea, inoiz ez lo hartzea, betiko itzarritasuna munduaren aurrean". Gure zerua heriotzaren beldurra gainditzeko bide bat da; “gero, infernuak bezala, zeruaren mitoak ere, nahitaez bizitza honetatik pentsatua, bizitza honetako esperientziei erantzuten die, eta bizitza honetan du eragina”.

Azken egunak Gandiagarekin obran betikotasunari buruz Azurmendik egin duen gogoetaren muinean orrialde liluragarri hau dago:

Mariarena “biografia arrunt bat da. Baina unibertso hau honezkero sekula ez da izango Maria hori han egon izan gabekoa. Maria haurrak edozein txikikeria txiki-txikirengatik egindako karraska eta marraska kontsolaezinak, unibertso honek betiren betiko bere negarrak izango ditu. Maria gaztearen hunkidurak, irribarreak, ametsak, jada beti bereak izanen ditu unibertsoak. Mariaren lanak, penak, dena geldituko da unibertsoaren zerizanean betiko jasota. Eta denak denean eragina duen unibertsoan, gauzatxorik urrunenak ere behin Maria hori egon izanaren ukitutxoa ukanen du, eta den-dena nolabait markatua egonen da Maria behin han egon izanak. Zureganako haren samurtasuna, biok elkarrekin izandako solasak edo elkar ulerpen osoko isilaldiak, bizi izan dituzuen gozoak eta saminak, esperantzak: dena hain labur, eta betiereko. Mariaren gorputza –existentzia espazio eta denbora jakin batzuetan– hil eta gero ere, Mariaren esentzia edo arima, bera den bezainbatean zerizan dena, unibertso guztian eta sekula guztian bakarra den bere-bere berekitasun hori, eta berak egin duena, oihartzun baten moduan unibertsoan geldituko da –unibertsoaren memorian– betiere guztian, unibertsoa den guztiaren harmonia konposatzen. Oraingo eta lehengo bere notatxo eta isilunetxo guzti-guztiek batera osatzen baitute sinfonia unibertsala. Eta pentsatzea oraingo bere existentzian bera den zertxoa, unibertso zabal-handi hori hobetzen, ederragotzen, argiagotzen kolaboratzen ari dela, indargarri zaio Mariaren kontzientziari, arimari, oraintxe.

Baina, ongi pentsaturik, unibertsoa hasiera-hasieratik eta betidanik, egunen batean Maria hori hantxe egon zedin prestaketak –probidentziak– egiten jardun da, eta hein horretan Mariaren arima, ez hilezkorra bakarrik, betidanikoa dela esan genezake, mito platonikoan bezala, unibertsoaren izaera eta bilakaeran betidanik ukan baitu bere lekutxo bere-berea…”.

Azurmendiren iritziz, baldin Euskal Herrian noizbait heriotza librearen aukera onartuko balitz, biziaren eta heriotzaren batasunak justifikatuko luke, bat izate horrek baino ez baitu bizitza benetan libre egiten. Tamal handia, erabakigune eragingarrietan Azurmendiren erlijioa beharrean Munilla eta Roucorena izatea gailen.

Azken egunak Gandiagarekin liburuan Joxe Azurmendik gogoeta berezi pertsonal bat ekarri digu Jainkoaz, arimaz, hil ostekoaz, biziaren zentzuaz, denboraz eta betikotasunaz. Egia bada ere guztiok abiatzen garela tradizioren batetik edozeri buruz pentsatzeko orduan, Azurmendiren hausnarketa gainerako euskal saiakeragileona baino propioagoa da, kanpoko eraginetatik libreagoa, beharbada beste inork baino iturri ugariago darabilelako, baina inon bertan goxo egiteke, ezein pentsalari Jainko ahalguztidun orojakiletzat hartzeke. Gurean Marxen jarraitzaileak dauzkagu, Nietzsche, Habermas, Frankfurteko Eskola eta Zizekenak, besteak beste; Joxe, berriz, bere kasago dabil, ingurukoena baino indartsuagoa da bere garunetako txorrotari darion turrusta.

Ikaragarri oparoa eta aberatsa da liburua. Heriotza da erabiltzen duen gaietako bat, eta soilik heriotzari buruz Azurmendik filosofiaren eta erlijioaren historiak egiten dizkigu, munduan nagusitu izan diren jarreren aurrean ikuspuntu garbi bat adierazten du, euskaldunon bilakaera heriotzari dagozkionetan ere ematen digu, halaber Azurmendirena berarena zehazki, eta heriotzari loturiko ingurukoen gorabeheren berri, heriotzari nola egiten dioten aurre… 

Gandiaga adiskide mina hiltzen ari zaio. Azurmendiren amak 97 urte ditu, burua argi, ingurukoek maitatua bizi da, baina hala ere ia egunero botatzen du honelakoren bat, batere mingostasunik gabe: “sikira ailegatua balego nire ordue”, edota “goiko hori nerekin ahaztua dola ematen du”. Bere heriotzaren zain bizi da. Nolakoa uste duzu izango dela azkeneko ordua? galdetu dio alaba batek: “Izaten den, ba, haize gozo lasai bat? Ba holakoxe haize bat aurpegitik pasatzen”. Heriotzaren hurbiltasunak bultzatu du Azurmendi hiltzearen eta hilostekoaren gaineko gogoetara.

Askok galdua dugu Azurmendiren amaren patxada heriotzaren aurrean. Ez bakarrik modernook honezkero naturaren pizte eta itzailtzeetara biltzen jakin ez eta erauzia dugulako eguneroko bizitzatik, klinikara baztertuta, jaiotza bera bezala, hasiera eta amaiera; gainera, ez dugu ezagutzen orain dela gutxi arte konfiantza apur bat ematen zuen fedea.

Azurmendirentzat ez dago berezko Jainkorik, sinestunengandik at. Era berean, ez dago hilezkortasunaren froga razionalik. "Hilezkortasunak, zentzurik izatekotan, 'fedezkoa' du (kristaua edo ez)". Gizakiak ipintzen du beti erlijio-mitoa, bizitzari zentzua eman nahi liokeen ipuina. Edonola ere, teismo katolikoa bezain zozoa iruditzen zaio gurean nagusi den ateismoa, inertzia bat, pentsamendurik gabeko ukazio itsua.

Azurmendiri txikitako fedea deseraiki egin zitzaion. Aldi ateo bat bizi izan zuen. Orain begi zolia gelditu zaio ikusteko nola jende askok Jainkoaren ordez Zientzia gurtzen duen, Eliza barik Alderdia, etab.; antzeraegi dabiltza haatik. Estatuburuak Aita Santu izan nahi luke. Chiracek Frantziako selekzioaren futbol-partidan bere ereserkiari txistu egiten diotela entzun eta suminduta alde egiten du: erlijiozko amorrua zaio Azurmendiren usnari. Eta gurean gogor kritikatzen da Eliza, arrazoi osoz, baina Azurmendik faltan du ganora hori Zientziaren eta Estatuaren aurkako kritikan, zeren Hiroshima adibidez Zientziak ekarri baitzigun, ez Elizak. Wittgensteinek dioenez, ezein sinestek ez du matematikak adina bekaturik egin, adierazpen metafisikoen erabilera txarra dela eta. Azkenik, erlijioaz eta hilostekoaz futitzen omen den ateorik lehorrenak ere ez dizu maitearen gorpua galsoroan abandonatu nahi izaten zakurrek jan dezaten.

Hil aurretik ahal bezainbeste gozatuz bizitzera ez gaitu heriotza ahazteak bultzatzen, baizik heriotza total presente edukitzeak. Azurmendik, nolanahi ere, gure kontsumo-gizarteetako hedonista tipikoa baino maiteago du  “gaixo eta pobreekin errukitu den fededun kristaua, edo justizia eta askatasunaren alde behin bere gaztetasuna eskaini zion idealak berari besterik ekarri ez diona, espetxea ez bada eta klandestinitatea urte luzetan barnerrian zein atzerrian”.

Askatasun berri bat eman dio bere buruari Jainkoaz, arima hilezkorraz, zeru/infernuez eta betikotasunaz mintzatzeko; are Ama Birjinaz. Euskal irakurle askok nahiago luke aitak masturbatzen harrapatzea, lagunek Ama Birjinaz hausnartu duela jakitea baino, lotsagarriagotzat baitute hainbat foro progresistatan. Tabu hori hautsi eta gizakiak bizitzari zentzua nola ematen dion pentsatzeari ekin dio Azurmendik, gure gizarteko erlijio-ibilbidea eta bere bilakaera pertsonala aintzat harturik. Askotarikoak, historikoak eta aldakorrak baitira heriotzaren interpretazioak, haraindiaren irudiak eta Jainkoak. Bakana da, esaterako, McTaggarten ideia: Jainkoa benetan ahalguztiduna izatera kontraesan-hastapenaren gainetik behar luke, eta hortaz aldi berean existitu eta ez existitu ahal izan. Orobat Gandiagarena: Jainkoa beti naturan sentitzen duen arren, ezustean historian ere txiroen indarkeria iraultzailean iragartzen baitu indar jainkozko bat; Jainkoa historian ez du nabaritzen justiziaren aldeko borrokan baizik. Edozein gisaz, erlijioari dagokionez ere "artxipelago ibiltari bateko parte" gara, Jose Luis Otamendiren hitzak erabiltzearren. "Eta puskailak" emendatuko luke agian Azurmendik berak.

Zegamarra, erlijio-krisiak jota mitologia tradizionaletik urruti ibili ondoren, itzuli egin da. Ordea, behin itzulita ez du betiko Itaka zentzu eder berriz berrasmatu, Gandiagak bezala, zeina "abila zen panderoa jotzen, baina ez da makala izan lan isilagoetan". Aitzitik, Azurmendi hizkerarik gabe gelditu da, “inoiz habitatu zuen hizkeraren edo mitoaren puskail artean… Alternatibarik ez dauka eta ez du uste dagoenik”. 

Irakurri ditudan azkeneko hiru narrazioetan nebarreben arteko intzestua da kontakizunaren bihotza.

Paul Austerren Ikusezin, Xabier Mendigurenen Vikingoen sorterrira-ko ipuinetako bat, Galeperrak, eta Jim Thompsonen Amorruaren ume.

Ikusezinen, Adam Walkerrek kontatzen ditu arreba Gwynekikoak. Betidanik izan dute erakarmen handia elkarrengana. Anaia txikia erreka batean itota hil zitzaien,  tragedia biziki traumatikoa familia osoarentzat. Adamek 14 eta Gwynek 15 urte dituztenean elkartzen dira lehenbiziko aldiz, eta edozer egiten dute, sarketa izan ezik. Hamar bat urteren buruan berriz anaia txikiaren heriotzaren urteurrenean berriro ekiten diote baina oraingoan sarketa eta guzti. Eta gauero egingo dute hurrengo bi hilabeteetan. Zinez maite dute elkar. Adamek behintzat ez du beste inor maiteko arreba adina. Intzestu harreman honetan sentimenduak garrantzi berezia du, sentimenduen adierazpen finak, beste bietan ez bezala. Sekretua gordeko dute baina ez dira errudun sentituko. Hori bai, harremanaren berri nebaren bitartez dakigu, baina gero arrebak ukatu egingo du, nebaren amets lizunak direlakoan.

Galeperrak-en ere bada aldez aurreko erakarmena, Kepak arreba Nerea zelatatzen du gauez arropa eranzten duenean, eta Nereak nahita uzten du logelako atea erdi irekita arazo barik zelatatua izateko, baina arrebarenganako grina zoroa galeperrek pizten diote Kepari. Kontakizunaren hasieran Nerea galeper hiltegian lanean ezagutzen dugu, Kepari erakutsi egiten dio eta hau, hiltegitik nazkatuta bezain beldurtuta bezain berotuta irten, etxera erabat jota heldu, komunean goitika egin eta zoroki masturbatuko da. Gero, Nerearen lanpostu finkoa ospatzeko galeperrak dauzkate lehenbiziko aldiz etxean bazkaltzeko. Aldi berean, aitak zigarroa erretzeko baimena ematen dio alabari. Kepa berehala mahaitik altxatu eta  komunera goitika egitera. Ondoren, logelara doala sumatzen du Nereak. Kepak jateko astirik  izan  ez duen postreko yogurra eramaten dio, aldi berean beste eskuaz zigarreta erretzen doala. Iristen denean, neba ohean aurkitzen du, urduri, errudun. Izara kolpez altxatu eta aldizkari porno bat ikusten du, ohartzen da nebaren eskulana eten duela. Barre egin, eta yogurra bertan utzi eta jateko aginduta alde egingo du gelatik. Hurrengo batean ordea yogurra eraman eta “neronek bukatuko diat” diotso eta esku batekin zigarreta hustuko du, eta bestearekin Keparen purua.

Amorruaren ume-n, azkenik, nebarreba beltzek medikua dute aita, eta giro harroxkoa etxean, soilik behar bezalako jendearekin harremantzen dira, ahal izanez gero zuri aberatsak; hala ere, narratzaile beltzak kontatzen duenez, beltzek ezin izaten dituzte beren irrika basatienak baretu eta bideratu. Hasieran, jendeak zerbait arraroa sumatzen du nebarreben artean. Ez baita ulergarria neba hain menpean edukitzea arrebak. Gero, protagonistak berariaz mozkortu eta bultzatzen ditu larrua jotzera. Jim Thompsonen eszena gordin horietako bat dugu, nebarrebak zeharo mozkortuta, arreba lau hankatan eta neba popatik ematen, protagonistak argazkiak ateratzen dizkien bitartean gero aita trepalari handiputza izorratzeko.

Ba ote du zentzuren bat gertaera mota jakin bat behin eta berriro agertzeak zure bizitzan, esaterako hiru liburu irakurri segidan eta hiruretan intzestua izatea gai nagusi? Interpretatu behar al da? Bilatu behar al da pilatze horretan Jainkoak, patuak edo inkontzienteak bidalitako zeinurik? Zerbait adierazi nahian ote dabil indar ezkutu eta ezezagunen bat? Nire arrebaren baten erasoa pairatu beharko dut epe laburrean?

Ez hadi ikaratu, Markox, ez jaramonik egin, txiripa eta halabehar hutsari leporatu behar zaiok hori guztia; segi ezak aurrera ezer gertatu ez balitz bezala.

Irakasleok nahastuta gabiltza, EAE, Euskal Herria eta hainbeste izen eta kontzeptu eta eguraldi maparekin. Batzuk borondaterik onena ipintzen dugu Hezkuntza Saileko gure agintari berrien arauak betetzeko orduan, baina urte abertzale gehiegi dira zientifikotasunetik eta normaltasunetik urruti, eta eguneratzeak lan luzea eskatzen du.

Joan den asteazkenean ikasgela batean sartu nintzen Etika irakastera. Aurretik Gizarte eduki zuten, Geografia. Harri eta belarri gelditu nintzen arbelean irakurri nuenagatik. Ziur aski, harridura horrek nire akats sakon bat edukiko du oinarri, inertzian itsu bizitzeko eta kontzeptu zientifiko berrietara egokitzeko zailtasuna.

Hauxe irakurri nuen arbelean:

“Euskal Herri kulturaleko ibaiak: Errobi, Bidasoa, Urola, Ibaizabal…” Betiko ibaiak ziren, baina orain ez Euskal Herrian, baizik Euskal Herri kulturalean kokatuta.

Zaharra erabat hil ez baina berrria oraindik ez denean osotoro jaio kolapsoa gertatzen da. Objektibotasuna konplexua izaten da eta Euskal Herria berriz sinpleegia, jadanik Anaxagorasek adierazi zuen guztia dagoela guztiarekin nahasirik, eta gaur egun Guggenheim bezain kulturala dugu errekako ur frexkoa; ikasiko dugu pixkanaka.

Eta zalantzarik bazenu galdetu Patxi Lopezi, kultura-kontuetan bezain jakintsua baita naturari eta fauniflorari dagozkionetan, letretan bezala zientzietan. Aditu handia da, esate baterako, Kirmen Uriberen obran; baina baita ere astalikardu, txori-kardu eta oro har kardu mota guztietan.

Halako apetatsua izaten da Patua, Historiaren ziaboga erabaki duten bi gertaera aste berean pilatu zizkigun, bakoitza bere aldetik merezi bezala irensteko astirik eman gabe. Ostegunez Real Union loriatsua bigarren mailara igo zen, asteartez Obamaren garaipena, Obama presidente.

Albiste mordoa dabil Barak Obama Antikristoa dela frogatzen duena. Bat-banaka hartuz gero zalantzak izan genitzake, baina guztiek aldi berean ezin dute osatu ebidentzia nabarmena baizik.

Egia bada ere Apokalipsiko testu batzuek, eta Nostradamusek, Obamaren etorrera igarri zutela, orain bertan ageri zaizkigu zeinurik ukaezinenak.

AEBetan ikaragarri zabaldu den iritzi batek dioenez, “Jesukristok inolaz ere ez zukeen Obama aldeztuko”, Obama ez baita aski antiabortista.  

Begira nola lotzen diren hari mutur urrunak, ikusi nahi duenari Obamaren benetako izaera erakusteko: Bob Dylan Duluth herrixkan jaio zen, Minnesotan. Barak Obamaren abesti kutuna Dylanen “Maggie’s farm” da.

Hara kasualitatea: hain zuzen Duluthekoa da 1999an Obamarekin kokaina esnifatu eta sexu harremanak ukan zituela dioen gizona, Larry Sinclair, behin baino gehiagotan gainera. Youtuben duzue bere aitorpen zirraragarria. Halatan, Obama, AEBko lehenbiziko presidente beltza izateaz gain, lehenbiziko presidente drogazale eta homosexuala dugu, lehenbiziko Antikristoa.

Obamaren kanpaina Hugo Chavezek, Ben Ladenek eta Ku Klux Klanek finantzatu zuten. Itxurazko kontraesanez mukuru beterik baitaude Antikristoaren nortasuna eta bizitza. Ku Klux Klaneko buruzagi gorenak Hillary Clintonen aurka jendaurrean garrasi egin zuen: “Edozer, puta zikin hori baino lehenago”. Chavez eta Ku Klux Klanekin batera, esan bezala, Osama ben Ladenek eta islamaren aldeko beste terrorista batzuek ere lagundu diote.

Izan ere, Obama Antikristoa dela frogatzeko orduan islamdartasunak garrantzi berezia hartu baitu. Gurasoek “Barry” bataiatu omen zuten. Baina Obamak aldatu eta  “Barak” hartu zuen. Zergatik? “Buraq” baitzen Muhameden zaldiaren izena.

Zaldia? Ez zehazki. Gehiago dirudi Antikristoaren piztia. Hara zer dioen profetak berak: “Buraq-ek eraman ninduen, animalia zuri eta luzea, astoa baino handiagoa baina mandoa baino txikiagoa, bere apatxa ikusmen-eremuaren amaieran koka dezakeena. Ederra da, luzeak ditu belarriak.” Ulertzen duzue? Belarridunak bentzu.  

Bestalde, Jesu Kristok berak esan zigun Obama Satanas dela. Lukasen ebanjelioan Jesusek dio Satanas Zerutik eroritako tximista dela. Zelan esaten da hebraieraz Satanas tximista dela? Hain zuzen, “Satan Barak”.

Edonola ere, alerta definitiboa McCainen aurkako bigarren eztabaidak piztu zuen telebistan. Obamari garbi ikusten baitzitzaion buruko atzealdean, kokotean, pentagrama bat alderantziz. Giltza edo klabea idazteko puntuak atzekoz aurrera dituen pentagrama Gaizkiaren sinboloa da, indar makur eta siniestroen erakarle, hankaz gora jartzen baitu gauzen berezko orden txukuna eta materiaren garaipena adierazten espirituaren aurka. Akerbeltz lizuna da, bere turuta bekatarien bidez zeruari eraso eginez, Antikristoaren zaleek ederki ezagutzen duten ikurra.

Behar bezala babesten al gaitu Jainkoak Barak Obamaren turutetatik?