Garagoittiko Orakulua

Gathüzaina Alozeko elixian onduan bere hartazixei eragitten.

Alozeko Udaletxe parian, lehelengo dantzak eta kopauak.

Küküilleruak adi-adi nagusixei begira. Hónek izango dira etorkizunian dantzari.

Baltzak euren gaiztokerixak egitten, baitta barrikadetan be. Hamen, buhamiak, autobuseko maleterotik urtenda, lurrian pillatzen dira. Eta kerestuak gaiñera jauzi egin. Xorrotxak begira daukez.

Kauteretatik ezagunena: Pitxu txoriburua, beti olgetan eta biharretik iges.

Barrikadetan jan eta eran, animuak berotzen doiaz eta ¡zer egingo dabe ba lafiautako xiberotarrak! ba kantuan.

Anderea eta xorrotx bat.

Espontaneo ezaguna, laborarisa eta Kabana, kauteren buruzagixa.

Lehengo xorrotxa eta zamaltzaiña (kaletar jantzitta).

Oin datozenak arratsaldeko maskarada "propiamente dichua"nak dira.

Zamaltzain gaixuari kerestu biarnesak koskabilluak ebaten detze.

Basagaitz buruzagixa bere buhame alperrei ardaua zahatotik emoten.

Ez dakit seguro gure baltzak zertan dabizen hamen: gaiztakeriren baten, hori seguru.

Ikuslien artian jente gehixena gaztia; baiña ba zeguazen halako elementuak be.

Kauterak Jaunaren lapikua "konpontzen".

¡Ene! Montoi azpixan maspilduta hil da Pitxu. Bedezia agertzen da bere motor zurixan (ixa publikoko lagun batzu akabatuta) eta operaziño kirurgikua egitten detza, barruan dakazen kaka guztiak etaratzeko.

Pitxu berpiztuta, "happy end". Horra lurrian, bere sabeletik etaratako kaka guztiak. Karameluak be ba zeguazen baiña umiak bizkor ibilli dira. Oin bakoitza bere etxera, antzezle ta dantzarixak izan ezik: hárek parrandara eta ligoteora. ¡Oso sistema ona da-ta, maskaradia, neska-mutillak alternian ibiltzeko! ¡Hahaha!

***

Maskaradia hobeto ulertu gura dabenak, Sü Azia elkartiak etaratako liburutxo bat dauka hamen deskargatzeko moduan.

Esker ona apagoiari. Edurrez beteta dago Euskalherrixa, eta Bizkaiko parterik haundiña argi barik dago zapatu goiz honetan. Halan, beti atzeratzen ibilli naizen gauzak egitteko aukeria izan juat: pegoria garbittu, fraka batzu eta jartsixan kremalleria josi, komuneko apala horman esegi, komuna eta sukaldia garbittu eta gittarria jo. Zenbat gauza egitteko denporia egoten dan gaillu elektrikuak ez dabizenian. Pentsatzen juat hainbeste emakume ernalduko zirala gaur goizez edo behintzat bikotiak ondo igurtzi, kalefakziño bako goiza hotz eta zuri honetan.

Beste gauza bat pentsatzen juat: geek bizkaittarrak jo-ta-sua ibilliko dirala gaur euren blogetan idazten (ni, geek-a ez izan arren, gaur nabillen modura). Euren gadget guztiak KO egonda, ordenadore portatilla izango da martxan geratzen jaken gaillu bakarra. Baina ¡et! beste gauza batekin konturatu nauk: ezingo juek ez, blogian ezer argittaratu, euren LSD lineak ez diralako ibilliko argi barik ¡hehehe! Hortan bentajia nere moduan telefono hari kaskarretik konektatzen garanok. ¡To, aurrerabidia!

Egunotan presuak izan jittuadaz hausnartzeko gai, eta gauza solte batzu najittuan idatzitta. Bat bez ez zan argittaratzeko modukua, baiña pasa dan asteburuan azken ostikadatxua emon jeztak EITBk, Euskadi Irratian “ETA-ko presuen aldeko” manifestaziñuari buruz berba egittian, eta gaur refrito bat egittia pentsatu jata.

Iraingarrixa begittantzen jatak behin eta barriro entzutzia espresiñuori, “ETA-ko presuak”, euskal preso politikuen gaiñian aritzeko. Argi jagok goittik ezarrittako agindu bat dala, linea editorial bat. Etxakixat zer kortu nahi juen EITB-ko zuzendari politikuak identifikaziño horrekin. Identifikaziño injustua izatiaz gaiñ, faltsua dalako: ¿Joxemi Zumalabe fundaziñokuak ETA-kuak jittuk? ¿Egunkarikuak barruan egon ziranian be, ETA-kuak ete zittuan? Hala eta guzti be, takian potian entzutzen najittuan, oraingo moduan, “presos de ETA” expresiñua, euskal preso politikuen gaiñian berba egitteko. Makiña bat bidar protestatu izan juat, idatziz nahiz telefonoz, baiña langilliak nerekin ados egon arren, goittiko aginduak indartsuago jirudixek: etxuek bape aldatu irizpidia.

Beste partetik, Euskal Preso Politikuen Kolektibua deritzanan deklaraziño edo albiste ugari ikusi izan dira azkenaldixan. Eta, aurreko gehixagotan lez, halako sentsaziño mingotxa geratzen jata: uniformidade bat billatzen dau EPPK-k, negoziaziño bati aurre egitteko derrigorrez emon bihar daben itxura sendua. Eta hortik generalizaziñua, eta arrazoi politikuengaittik preso dagozen euskaldun guztiak ordezkatu nahixa.

Baiña ba jagozak EPPK-kuak ez dirazen e.p.p-ak. ¡Horixe, ba dagozela! Hormigoizko hillobi hórretan jagozak, eta ikusteziñak dittuk EPPK-ko kerizpian.

Baiña... EPPK-k ez dauka horren errurik. Eurak ondo egitten juek, euren interesen alde jokatzian. ¡Zelan ez! Konplikatua dok kartzela batian bizirautia, eta. Eta ondiok konplikatuagua talde moduan antolatzia, faktore guztiak kontra daukazuzela. Orduan: nik maltzurkerixarik ezin jetzat egotzi EPPK-ari euren funtzionamenduan: izan be, nekez pentsatu najeikek orain dauken funtzionamendua baiño sistema hoberik. Baiña horrek ez dezta gusto mingotxa kentzen...

Hónek dittuk, nere partetik, oraingo funtzionamenduak daukazen gabezixak edo alderdi injustuak:

• Delegaziñua: ehundaka pertsonen jokabidia ordezkari batzu erabagi bihar izaten juek. Eziñezkua da militante bakoitzan iritzixa jaso eta sakonian eztabaidatzia, beraz kolektibuan sartzen danak boluntarioki hartzen jok “taldiak” hartutako erabagixak obeditzian konpromezua.
• “La parte por el todo”: euskal preso politiko guztien artian, batzu EPPK-a osatzen dabe; EPPK-aren barruan, batzu EHNAM-ekoak dira; EHNAM-eko kidien artian, batzu ETAkuak izango dittuk. ETAko presuen iritzixan pisua ez da txikixa EPPK barruan, eta horregaittik hartzen dirazen erabagixak edo egitten dirazen ekimenak erakunde honen ildo ideologikotik hurre jagozak. Normala. Orduan, bertan integratzen dan edozein pertsona, batzutan, ETA-kin adostasuna erakutsi biharko jok; honek inplikaziño pertsonalak ekarriko jittuk (koherentzia kontuak batez be) eta aparato errepresibuan jopuntuan jarriko da EPPK-ko kide hori (ETA-n sustengatzaille modura). Biharbada hau izan lajeikek preso politiko askok “kolektibo”tik urtetzeko arrazoi nagusixa.

Gizalegez, esan bihar da EPPK-ak ez detzala beste preso politikuei laguntzarik ukatzen, batez be euskaldunak badira. Nik etxaukat isiltzeko bere garaian EPPK-angandik jasotako babesa. Bai hasieran, baitta kolektibuan ez giñala sartuko erabagi eta gero be, eurak bardin-bardin lagundu jeskuen. Askotan gainera, EPPK-ko kidiak hartzen juek kartzela barruko burruken arduria, bai ekintzak egitteko baitta errepresalixak jasateko be. Hau da: burrukian emaitzia ez eurak bakarrik gozatu, baizik eta preso guztiak. Horrek asko esaten jok EPPK-an jarrera orokorrari buruz.

Bakoitzari beria. Eta desadostasunak izanda be, kalian nahiko neukez konpondu.

¡Espetxeak eraitsi!

Aintzinako estilora idatzittako totxo bat da, lehelengo. Esaten dabenez, EH-xan egindako lehelengo lan historiografiko serixua da, eta hori berez estimatzekua dok. Ikusten da, bai, gizon honek urte luziak emon zittuala leku guztietako artxibuetan papel zaharren billa, haren idazkera gotikuak deszifratzen, eta etaratako datuak kontrastatzen.

Hauxe da eta, biharbada, lan honetako gauzarik miresgarrixena: Oihenarten asmuetako bat euskal historixiai buruzko uste edo konbentziño faltsuek ata anakronismuak ezabatzia izan zan, itturri dokumentalak erabillitta. Xelebria benetan eresten detzat, adibidez, 1650 urtian 800 urteko dokumento bat topatu, eta faltsua dala ondorioztatzeko kapaza izatiari. Oihenartek hala egitten jok askotan: datu hau eta hau koinziditzen ez dabela, eta Akizen gobernadore hau egon zanian Maulen ez zegoala halako kunterik, beraz, nahiz eta dokumentu honetan 800 urteko fetxia agertzen dan, 1100 urtian egindako faltsifikaziñua izan bihar dala. Miresgarrixa, eta balixotsua.

Halan, aristokrata zuberotarrak erresumaz erresuma errepasatzen jittuk ez bakarrik euskal lurralde guztiak, baitta zerikusixa dauken edo izan daben inguruko konterri eta erresumak. Erromatarren denporatik bere garairarteko historixa eskematiko bat egitten jok. Penia da historixa hori dokumentuetan agertzen diran datueri lotuta egotia; jakiña da dokumentuetan bakarrik jente diruduna agertzen dala, erregiak, kortesanuak... Liburuko azken zatixa obispo, noble eta erregien genealogia zehatzak dira, luziak eta astunak.

Bereziki interesgarrixa da historialari erromatarren datuekin egindako bilana: euren konkista kanpainetan berton topatutako indigenei buruzko datuak, euren tribuen distribuziñua, vaskoiak “vascongadoak” konkistatu zebenekua...

Naparruako erresuma independienteko historixia be argi eta garbixa geratzen da liburua irakorri eta gero: 800 urte inguruan sortu zan, eta 1520 inguruan amaittu. Euskaldunen historia luzian tarte bat bakarrik; baiña garrantzitsua eta kontuan hartu biharrekua.

Agotak be ez jaukek sekreturik neretako “Notitia Utriusque Vasconiae” irakorri eta gero. Oso fidagarrixa eresten detzat Baztango biztanle hónei buruz Oihenartek idatzittakuari. Artian, agotak ba jeguazen Naparruan, eta diskriminaziñua bizi-bizixa. Idazliak baztertzian zehaztasunak emoten dittu, ondorixo moralak etara barik. Eta parrafo esanguratsu bat nabarmenduko neuke: “Dokumentu zahar askoren araberan, aintziñan “kristauak” esaten jaken agotieri, eta gaur egunian indarrian dago izen hau. Eurak ostera, “pellutak” (uletsuak) esaten dezkue guri. Hortik hónek ondorixuak etaratzen dittuez batzuk: agotak aintziñan Akitania okupatu zeben goduen ondorenguak dirala; vaskoiak goduei zetsen gorrototik sortu dala egungo euskaldunak agotei detzen gorrotua; “kristauak” izena ordutik datorrela, artian kristauak goduak ziralako eta euskaldunak ez; eta “pellut” izena, aintziñako akitanuen itxuretatik datorrela”.

Eta hainbeste eta hainbeste datu.... Jaun Zuria... Carlomagno, Carlomán, Orreaga... Banu Quasitarrak... Padurako burrukia... bueno!

Liburu hau bere horretan astun xamarra da irakortzeko (Eusko Legebiltzarreko ediziñua da, 1992ekua, Javier Gorosterratzun latinetik gaztelerarako itzulpena). Ez dakit eginda egongo dan onezkero, baiña interesgarrixa izango litzake modu didaktikuago baten argittaratzia: ediziño kritiko bat, edo genealogia guztiak kendu eta dato historiko orokorrak modu argixago baten ordenatzia, edo...

Hitzordua goizeko 11.00etan da, Untzagako enparantzan, Udaletxearen arkupetan. Hor behean dituzue mapa batzu urrunetik zatoztenentzat. Puntualak izan mesedez, gero bilera beste leku batean izango baita.

Gero bazkaria egongo da soziedade baten, beraz komeni da jakitea zenbat pertsona izango garan bazkaltzeko. Erantzun mezu honi apuntatzeko.

Aholkuak:

• Ordua kalkulatzerakoan, kontuan hartu aparkatzea zaila dela Eibarren (Udaletxe ondoan parking bat dago -ordaintzekoa-; bestela, auzo periferiko batean aparkatu eta 10 minutu oinez duzue zentrora).
• Inor berandu ba dator, bilera (eta gero bazkaria) Beti Galdu soziedadean izango da, apuntatu telefonoa: 943 201 932

Edozein zalantza argitzeko, erantzun hemen hor beheko botoia sakatuta.

Izakera patolojiko eta irresponsablia jorratziaz gain, ez dogu ahaztu bihar, guraso amantisimo hori, zuen umian bizitza soziala etxetik kanpo. Gure momorro txikixa benetako momorrua izateko, bihar-biharrezkua idaten da zuen zamatik txintxilizk mantentzia urte luzez, "gogoaren zilbor hestearen" katia motz, sendo eta osasuntsu.

Horretara, lehelengo pausua partikularrak izango dira: solfeua, inglesa, balleta... eskolako etxeko lanekin batera, astegunetako 24 orduak programatu ahal izango detzazuez, nagusixon munduko stressa umetzarotik dastatu ahal izan deixan. OK: sigurtatuta dozue beraz, astelehenetik barixakurako kontrola.

Asteburuetan ostera, gero eta laguntza gehixago daukazue erakunde desbardiñen partetik umiak zibilizatzeko: eskolako txangoak, asteburu-pasak, bisitta gidatuak... udal txikiparkiak, ludotekak... kirol partiduak, konpetiziñuak, konzentraziñuak... Halako laguntzekin, askoz errezagua dozue "txintxilizk" geratzen jatzuezen 48 ordu hórretan umiak entretenitzia; nahikua izango dozue merkatalgunera osteratxo bat, zinian pelikulan bat ikusi, amamanera bisittia... eta zapatu-domekako hutsunia gaindittuta!. Aisialdixan be, asteguneko stress mailla bera mantentzeko eskubidia daukazue. Kasualidadez edo ustekabez etxian zeregin barik egotia tokatzen bajatzue, lasai: beti dago bideua, playstationa edo gabon/urtebetetzeko opariz betetako armarixua zabaltzia, konpromisua gainditzeko.

Umia kalera bakarrik bidaltzia? Ezta pentsatu be: bortxatzailliak, kotxiak, eurixa... beti izango dogu atxekiren bat umiak etxian mantentzeko; hala erakusten badetsezue txiki-txikittatik, eurak eskatu be ez detzue egingo, jakiña. Asko lagunduko dau umian lagunak be halako ohitturetan hezittakuak izatia: ze ume juango da kalera, bakarrik egoteko?

Halan, gauzak ondo badoiaz laster baten entzun ahal izango dozue esaldi majikua:

- "Aitta, ama... eta orain zetan jolastuko dot?".

Zorionak! "Operacion momorro"ko hirugarrengo fasia gaindittu dozue: zuen umiak ez daki bere kabuz jolasten.

****

EGUNERAKETA: 2023-I-14ian, amaittutzat emoten dot nere "guraso estreinatu berri" fasia; atzetik etorriko dirazenendako, erabilgarrixa izan leikialakuan, momorró txiki bat sortzeko aholku guztiak hamentxe ipiñi dittudaz.

Eskandalizatuta dabil euskal blogosferia, porno gogorreko hainbeste blog agertu dirala eta. Gai politta, mamintsua, nabarra.

Entzundako kontrako argumentu batzu: - Internetian euskeriak daukan hedapen murritza, gehixago murriztu leikela. - Eskolako umiak euskal webguniak bisittatzen hasi diran honetan, ideia txarra dala.

Ustez e, blogari.net sistemako arduradunak atzera bota dabela euskerazko blog pornografiko bat; sustatu.com-en argitaratu daben azalpenangaittik, edukiña desegokixa izatiangaittik ezabatu dabe. Hamen be, atxekixa eskolako erabilpenian arazuak sortu leikezela izan da, eta blogian "eduki explizituaz" abisatzen daben azalpenik ez egotia. EEBBetako puritanismuan lorpena izandako "Parental advisory: explicit lyrics" etiketian bidetik...

Orain arte azaldutako aurkako argudixuak inkonsistentiak begittantzen jataz. Baiña oso interesgarrixa eresten detzat gure kontradikziñuetan sakondu eta estropozu egittiari, hamendik asko ikasi eta maduratzen dalako.

Pornografixiangaittik iraintzen diran gizarte sektoriei, normalian, etxakuelako halako protestarik entzutzen telebisiñoko biolentzia fisiko nahiz moralangaittik... hain zuzen be horrengaittik naiz ni pornografixian aldekua. Oso sanua eta atsegiña begittantzen jatalako sexuari buruzko jarduna.

Beste gauza bat da pornografixa horren harira agertu leikezen: - Emakumian degradaziñua. - Fantasia irrealak "normaltzat" hartzia. - Matxismuan isladia - ... Egunotan ikusittako "artista" hónen blogetan -iruzkiñetan behintzat; nahiz eta pornua irudi asko eta testu gitxi izaten dan...-, ikuspegi indeseable hónetako zantzuak be ikusi leikez. Eta horretan ni, puritanuekin buruz buru, blogari hórretxen jarduna kritikatzeko problemarik ez dot izango.

Hala, kaltegarrixa eresten detzat pornografixiak euki leikian efektudistortsionantiari. Ekoizten diran produktu gehixenak ez dira naturalak (40 minutuko sarketak, titi eta zakil izugarrixak, malabarismuak, korputz perfektuak... ) edo behintzat ez dabe islatzen jentian gehixenguan bizitza sexuala. Horretara, bere sexualidadia pornografixa soillan bittartez bizi dabenak sexu errealari buruzko irudi okerra asimilatuko dau, ez dau jakiña halakorik bizitza normalian topatuko, eta nahixago izango dau, biharbada, bere hode edo paradisu artifizialian bizi izatia. Gehittu honi zakillozentrismua eta emakumian gauzifikaziñua, eta emaitzia ez jata gustatuko. Ez jata sanua irudittuko, hobeto esanda.

Horregaittik gustatzen jata neri gehixen halako pornografixia: http://tinyurl.com/afyjg

Halako irudixak ugalduko balitzaz ¡bai ondo!. Eta “pornografixa” etiketatik (ghettotik) iges eginda, bizitza normalian era natural eta indiskriminatuan integratuko balitza sexua –grafiko nahiz erreala-, askoz hobeto. Ez giñake txorradatan ibilliko, erruduntasuna eta konplejuz beteta oraingo moduan, ezkutuan mantentzeko gauza lotsagarrixa balitza legez.

Esanguratsua da gune pornografikuetako %99an emakumien argazkixak dagozela bakarrik. Gizonezkuak agertzen ba dira, emakumiekin txortan dagozelako izango da (nahiko neuke jakin porno kontsumitzaillietatik zenbat geratzen diran abdominal gixartsu hórretara begira nahi barik...). ¿Emakumiak ez ete dauke eskubiderik, gizon lerdenak biluzik, euren desiotara egokitzeko prest, ikusteko? Egon, ba dagoz halako guniak, baiña publiko homosexualari zuzenduta normalian. Publikuan gehixengo absolutua gizonak osatzen dabe, sexu aukeria dana dalakua izanda be.

Hezkuntza edo gene kontua, ez dakitt: baiña argi ta garbi dago gizon nahiz emakumien sexu portaera “estandarretan” alde haundixa dagoala. Gaur egunian, pornografixa merkatu osua gizonak gizonendako egindakua da. Honek zer esan gura dau, ¿andrazkuei ez jakezela lizunkeririk gustatzen? ¡Bai, eta zera bebai! Neskekin konfidantza pizkat hartu dabenak ba daki zenbat eta zelako fantasiak darabixen: mutillenak besain sarri eta lizun, gehixago ez ba da.

Horretara egokittasun kontua izan leike; gaur egunian dagoen pornografixia ez ba da andrazkuengana heltzen, euren fantasia eta desiuekin konektatzia lortzen ez daben seiñale. ¿“Beste” porno horren giltza zein dan? Batek daki; baiña susmatzen dot, klabia topatu ezkero, emaitzia asko be gehixago gustatuko lejatakela orain daukaguna baiño.

HONEN titi haundi eta biribillak... HORREN gerri argal eta gixartsuak... HAIN zakil brillante eta luziak... HAINBESTEKO plazerrezko kiñuak arpegixetan, ze... azkenian aspertu egitten dabe, perfekziñuan perfekziñoz. Gizatasuna galdu egitten da okelazko kopin hórrekin. Neu behintzat, halako argazki sorta batek ordu laurden inguru entretenitzen nau. Hortik aurrera interesa jaitsi egitten da (tartian kanpaijotze barik, jakiña) eta azkenian asper-asper eginda egitten dot alde.

Susmatzen juat atzo Batzoki aurrian jeguazen Marijes gehixenak, bisoi narruzko berokixetan Jerusalemeko Maria eta Jesusi gorazarre egitten, alai eta fededun... ostikadaka hartuko leukiela gaur egunian, garajian sartzeko baimen eske etorriko balejakoz. Kontsekuentzia pizkat daukan kristiñauak kartoipian lotan dagozenetan ikusi biharko leuke bere jangoikua.

Zure umiak ez dau jan nahi. Batek daki zein arrazoigaittik, baiña kontua da zeu prisaz zabizela, eta pazientzixia agortu jatzuala. Musua papilla-kostraz zikinduta dauka umiak, eta inguru guztia be txipristiñez ondo. Orduan dozu, guraso amantisimua, umia momorro bat bihurtzen laguntzeko beste une bat:

• Benga, maitxia, “mesedez”, jan, ¿vale? Lau tenedorkada gehixago ba da be. “Mesedeeeez!”.

Arpegi tristia, suplikantiakin arren, otoi, mesedez, faborez eskatzen jartzen zara, eta halako baten kakanarruak “onartu” egitten dau. Zuri faboria egittiarren, jan egitten dau. Eta jakiña: fabore bat egitten dan guztietan legez,zu, zorretan geratzen zara berakin.

Gaurko ikasgaixa: jan, lo egin, eskolara formal juan, geldirik egon,... eta halako gauzak egitten dittuanian, umiak fabore haundi bat egitten ei detsa gurasuari, eta sari bat eskuratzeko eskubidia dauka. Gauza normalekin hala bada, etara kontuak zelako sarixa mereziko daben gauza exzepzionala egin ezkeriok...

*************

EGUNERAKETA: 2023-I-14ian, amaittutzat emoten dot nere "guraso estreinatu berri" fasia; atzetik etorriko dirazenendako, erabilgarrixa izan leikialakuan, momorró txiki bat sortzeko aholku guztiak hamentxe ipiñi dittudaz.