Garagoittiko Orakulua

370424: Eibarko bonbardaketia; Intxortan frentia hausten da.

Hegazkin golpistak Eibar bonbardatu.

Intxortan:

• Goizaldian, golpistak Elorrixo aldetik Memaia hartu eta Kanpazar inguratu dabe; bertan zeguan Larrañaga batalloia erretiratu egitten da, baitta hurrengua be (UHP, Zabaletamendin zeguana).
• Golpistak Zabaletamendin kokatzen dira.
• Lerroko hurrengo taldia (Martiartu batalloia) ez da konturatzen ondoko batalloiak juan jakozela 16.00ak arte (atzetik erretiratu dira; gaiñera, enlazeko guardiak ez dittuez egitten, UHP eta Martiartun artian mendi-bittarte bat dagoelako alde bakotxetik trintxerekin babestuta). Konpainia bat ikuskatzera biladu, eta ixa inguratuta dagozela konturatzen dira.
• Golpistak Intxorta hartu dabe.
• Errepublikazaliak posiziñuak ebakuatzen hasi: Salbador ermittako errekazulotik behera doiaz, materixala kamionetetan eruanda (ezin izaten dabe dana hartu), Intxortako golpisten ametralladoren tiropian.
• Golpisten artillerixia sartzen da erasora.
• Errepublikazaliak defentsa-lerro probisionala Goikomendin, Afrikako Regularrei eusten.
• Errepublikazaliak (Kirikiño eta beste batalloi batzu) Karabieta babesten.
• Errepublikazaliak (Martiartu batalloia) Eibarrera ebakuatu. Egunotako burruketan 200 baja izan dittu, hortik 37 hilda.
• Errepublikazaliak ahal daben lekutik doiaz erretiradan. Asko Kanpazartik saiatzen dira (Martiartu, Dragones...) baiña golpistekin topatzian atxilotu eta afusillatzen dittuez.
• Egun amaierarako, golpistak Elgeta hartu.

370424 tagged map by user - Tagzania

370423 tagged map by user - Tagzania

370423: itxas burrukak; Intxortan burruka gogorrak, baiña errepublikazaliak eutsi.

Golpistak (Galerna eta Cervera) Bilborutz doiazen 3 merkante britainiar interzeptatu; gerraontzi inglesak datoz laguntzera; Bilbotik Bizkaya eta Iparreko-Izarra bou errepublikazaliak urtetzen dabe, eta Punta Galeako baterixekin eraso; azkenian merkantiak Bilbora sartzia lortzen dabe. Hurrengo egunetan itxasontzi gehixago sartuko dira hornikuntzekin.

Intxortan, goizez:

• Argittu aurretik, golpistak errepublikazalien trintxeretara hurreratu eta Zabaleta eta Arrota basarrixetatik infiltratu, Asensiomendira erasua prestatzeko.
• Golpistak hegazkin eta artillerixiakin eraso: trintxerei eta retaguardixiari, hornikuntza eta errefuertzuei bidia moztuta.
• Errepublikazaliak kañoiak erretiratzen dittuez. “Dragones” batalloiko konpainia batzu datoz errefuertzo legez; artillerixa eta abioien bistako trintxeretan kokatzen dira, baiña baja batzu jasan eta gero bestien trintxeretara pasatzen dira.
• Golpisten infanterixiak erasua birrittan saiatzen dau goizian zihar, baiña ametralladora eta Level fusil barrixekin atzerarazten dittuez.
• Punto batzutan 100 metrora dagoz bando bixak, eta beraz errepublikazalien 1º lerrua hegazkin eta kañoien erasua ez dabe hainbeste sufritzen (bai mortero eta ametralladorena).
• Errepublikazaliak Angiozarko bidia minatu dabe, tankerik ez igotzeko.
• Intxortan, arratsaldez: golpistak Artadiko Santa Lucia ermittia hartu dabe eta handik errepublikazaliei artillerixiakin eraso atzetik; gabia heldu orduko errepublikazaliak posiziñuei eutsi, eta golpistei baja asko eragin.
• Errepublikazaliak (Larrañaga batalloia) Kanpazarren, eta handik Elorrixorarte doia defentsa-lerrua, Intxorta eskumaldian.

370422 tagged map by user - Tagzania

370422: aidetik erasuak; golpistak Intxorta atzetik inguratzeko maniobretan hasten dira.

• Golpistak (Legion Condor) egun osua pasatzen dabe frentia aidetik erasotzen; errepublikazaliak Aramaionako haranetik erretirauarazi, eta Elorrixoko aginte-postu eta frenteko trintxeren arteko komunikaziñua eteten dabe bonbardeo hutsakin.
• Udalaitz eta Anboto artian burrukak; golpistak Besaiden geratzen dira, eta batalloi batzu Udalaitzetik iges.

370421 tagged map by user - Tagzania

370421: Intxortako errepublikazalien atsedena eta berrarmaketia.

• Baretasun erlatibua: golpisten hegazkin pasada eta artillerixa erasoren bat Intxortan.
• Elgeta inguko errepublikazaliei Level fusillak ekartzen detze Mannlicherren ordez; hondatutako kanpamentu, trintxera eta alanbradak konpontzen dittuez.

370420 tagged map by user - Tagzania

370420: itxasuan blokeua hausten dan bittartian, golpistak frentia hausten saiatzen dira; Elorrixon aurrera egin arren, errepublikazaliak Intxortako bigarren erasua geratzen dabe.

Seven Seas Spray ontzixa Bilbon sartzen da arazo barik. Hau jakinda, McGregor ontzixa saiatzen da, baiña Almirante Cerverak interzeptatzen dau; inglesak Hood akorazatuari babesa eskatu, eta honek 3 millatako mugararte laguntzen detza; Galerna bouan eta kostako baterixen tiro eremuan sartuta, Almirante Cervera erretiratu eta McGregor Bilbora sartzen da.

Golpistak (I Naparruako brigadia) Otxandianotik urten Elorrixo Hegoaldeko gaiñiak hartzeko.

Intxortako bigarren erasua 12.00etan hasten da. Kronologikoki hónek dira gertaerak:

• Hegazkiñak (Legion Condor): bonbardero eskuadrilla bi bonbardeuan, eta kazak ametrallatzen. Artillerixiakin batera, 13.00ak arte dabiz eta lehelengo zaurittu, hildako, telefono harixen etena, alanbrada eta errefugixo apurketak jazotzen dira.
• Golpistak (IV Naparruako brigadia) Asentzio ermittatik eta Asentziomendixan iparraldeko hegixetatik abixatzen dira, Mendratxu eta Elgetarutz. Beste talde batzu errepublikazalien eskumaldetik eraso (Angiozar, Zabaleta eta Gaztelu basarrixak).
• Errepublikazaliak kañoiz eta morteroz (81 mm.), ametralladora eta fusillekin erantzun (Mannlicher fusil zaharrekin arazuak daukez: zerrojuak trabatu eta harrixekin joaz askatu bihar izaten dittuez).
• Golpista batzu Iturutzetik 15 metrotara dagozen paretatxo batzutara heltzen dira (eurak eta errepublikazalien artian Elgeta-Bergara bidia dagola) baiña errepublikazalien suakin isolatuta geratu eta ezin dabe errefuertzorik jaso, parapetuak asaltatu ahal izateko.
• Golpistak (karro blindatuak) Uberatik saiatzen dira baiña Jalotzako rektako hasieran artillerixa antikarruak geratzen dittu; horrekin batera, errepublikazaliak (Kirikiño batalloia) Azkonabietatik ametralladorekin tirokatzen dittuez.
• Erasua bertan behera geratu eta gero, golpistak hegazkin eta artillerixiakin jarraitzen dabe beste ordu 2ttan. Infanterixia barriro saiatzen da, baiña errepublikazalien erantzunak geratzen dittu eta hortan jarduten dabe gaberarte.
• Golpistak informian (Von Richthofen, IV Brigadako egunerokuan) porrotan arrazoiak: Intxorta berez gotorleku naturala dala; artillerixa eta infanterixian arteko deskoordinaziñua; abioi alemanak golpisten posiziñuak bonbardeatu dittuezela; baja asko jasan dabezela. IV brigadako bajak: 24 ofizial, 303 soldadu. Euretatik 45 hilda, eta hortik 32 naparrak.

370419: itxas blokeua hausteko saiakerak; Elgetako posiziño errepublikazalien argazki bat.

Inglaterrak bere merkantiei Bilboko blokeua ez hausteko gomendixua emonda detze. Donibane Lohitzunen 3 ontzi ingles dagoz, zer egingo. Seven Seas Spray ontzixak (Roberts kapittana) Bilborutz urtetzen dau.

Errepublikazaliak Elgetako posiziñuak indartu dabez: tontorretatik jaitsi dira golpisten posiziñuetara hurreratzeko. Martiartu batalloiko Beldarrain komandantiak hala deskribatzen dittu bere sektorekuak (pentsatzekua da ezker-eskumara zeguazen batalloiak be antzera fortifukatuko zebela):

• Iturutzen, Elgeta-Bergara bideko parapetuen atzian trintxera kebrauak eta aginte-postua.
• Arboladixak erabiltzen dira kamuflajerako.
• Atzian trintxera kontorneatu eta oblikuoak egitten dittuez, eraso posibleko lekuei begira.
• Arrota basarrixen gainian, Elgetako kanposantupian, Elgeta aurrian Uberara emoten daben balkoi modukuan, Salbador ermittapetik Iturutzera doian bidian... fortifikaziñuak.
• Zulo indibidualak trintxerekin errelazionatuta, zugaitzen onduan.
• Golpisten etorrera-bide posibliak trabatu enbor, alanbrada eta minekin.
• Trintxerak enbor eta lurrakin estali (quitamiedos).
• Errefugixo antiaereuak haritz-enborrekin; kaso batzutan altzairuzko txapiakin.
• Tontorretan, ametralladorendako porlan eta mamposteriazko obrak. Adibidez, “La Belga” posiziñuan: Mendratxu azpixan, tontor txiki bat Asentziomendira begira.
• Hormetan tronerak egitten dira fusil ametralladoriekin tiro egitteko (adibidez Salbador ermittan).

370419 tagged map by user - Tagzania

370416 tagged map by user - Tagzania

370416:

• Abioi golpistak Bilbo bonbardatu.

Gure aittitta Demetrio, 36ko gerra ostian geratzen jakon euskal kontzientzia apurra zapaldu bihar izan zeban, Bittorixan bizi zalako. Giro zihero erdeldunian bizitza erdixa egin eta gero, ondiok "mecánica de presisión" esaten zeban. 1899xan Eibarren jaixotakua zan.

Gaur hegoaldeko euskal irrati batian euskeraz entzundakua: “Kaixo Ithaskun Thubitharreta" (th = gaztelerazko zeta lez pronuntziau bedi).

Susmatzen dot aldaketa hau sasoi baten X soiñua J soiñura pasatu zanekuan parekua izan leikiala. Hegoaldian bebai izan zan hau: goixenola / goxenola / gojenola. Jota espainiarrak jota ingelesa (edo lekittarra) ordezkatu zebanekua.

370404 tagged map by user - Tagzania

370404: Durangon aide erasuak darrai; golpistak Otxandianotik aurrera egitten dabe; itxasuan konflikto diplomatikuak.

• Golpisten hegazkiñak Durango hirugarrengoz bonbardatu.
• Golpisten hegazkin eta artillerixiak “prestatu” eta gero, IV brigadiak Mirugain eta Kastillo, eta I brigadiak Olaeta hartzen dittuez; Otxandiano Hego eta Ekialdetik inguratuta geratzen da.
• Golpisten hegazkiñak Otxandiano inguruko posiziño errepublikazaliak eten barik eraso. G.L.Steer kazetarixan esanetan, 12.00 eta 17.00ak arte bataz beste 40-55 hegazkin egon dira Otxandianoko zeruan erasuan, Gasteizen txandakatuta.
• Errepublikazaliak Otxandianotik erretiratzen dira Barazar, Zumeltza eta Urkiolara, 400 hildako eta hainbeste materixal atzian lagata. Golpistak okupatzen dabe Otxandiano.
• Golpistak (Franco) Bilbo itsasoz blokeatzeko agindua emoten dau. Britainia Haundixak eta Frantziak ez dabe onartzen, eta egun horretan bertan gertatzen da lehelengo istillua: Galerna eta Almirante Cervera golpistak Thorpehall merkante britainiarra geratzen dabizela, 3 destruktore ingeles datoz babestera eta Bilbora heltzen da.

370403 tagged map by user - Tagzania

370403:

• Frentia Murugain, Asensiomendi, Albertia, Motxotegi, Oketa eta Gorbeiatik pasatzen da, 25 kilometruan.