Garagoittiko Orakulua

Guraso amantisimuak, zuen umia eskolan hasi da. Ordutik aurrera, bere letrak eta lau reglak ikastiaz aparte, nagusixen munduan sartzeko aukera barrixak zabalduko jakoz. Baiña ez daigun ahaztu momorro txiki bat sortu nahixan gabizela, eta horregaittik... hobeto umetu gaittian gu. Ez deixala ahalegiñik egin berak –gaixua-.

Adibidez, kantuan. Gure ume preziosua kantuan hasten danian, ilusiño ikaragarrixa egitten detsa publikua izatiak. Gurasuak egotia naturala da, horregaittik dira gurasuak. Baiña, ¿zertarako horrekin konformatu? “Star system”etik ikasitta, ahal danik eta publiko zabalenera heltzia hobeto. Orduan, nahiz eta –ume gehixenen modura- gure aingerutxuak erritmuan sentidua ipurdiko zuluan euki, nahiz eta bere abotsak trompeta desafiñau baten armonikotasuna izan... konpartidu deigun bere “arte” hunkigarrixa gurasuon kuadrillakuekin. Edo ondiok hobeto: eruan daigun gure odoleko ezpala irrati edo telebistara, gure umetxuan birtudiak “urbi et orbi” zabaldu daixezen. Eta gaiñera txalo egin.

Zertarako lau urtian egon musika, entonaziñua eta erritmua ikasten? Bermatu daigun ume guztiendako txalo zaparrada ederrak jasotzeko plazerra.

****

EGUNERAKETA: 2023-I-14ian, amaittutzat emoten dot nere "guraso estreinatu berri" fasia; atzetik etorriko dirazenendako, erabilgarrixa izan leikialakuan, momorró txiki bat sortzeko aholku guztiak hamentxe ipiñi dittudaz.

Ondarroan Domusantu egunian (Azaruak 1), 19.00etan gure 25 urteurren erakusketia aurkeztuko dogu. Lamerako Udal Erakusketa Aretuan izango da, Kafe Antzoki onduan, eta trago eta pintxo batzu hartzera gonbidatuta zagozie.

Erakusketia Azaruan 1etik 18ra egongo da zabalik, egunero 10.00etatik 22.00ak arte (jai egunetan bebai). Bertan gure ibilbide luuuuuzzzzziai buruzko informaziño ugari topauko dozue: exploraziñua, komikixak, kartografia, zinema, hidrologia, liburuak, arkeologia, biologia, kirola... espeleologixian milla aurpegixen artian zure gustokuena topau deizun. Erakusketia 25 panelez osatzen da haitzuluei buruzko testo, krokis eta argazki ikusgarriz beteta. Lea eta Artibai ibarretako zulo asko topauko dozuz bertan, Ondarroa ondo-ondokuak.

Hortaz gain, Azaruan zihar beste ekintza osagarri batzu egingo doguz:

• Azaruan 11an, domekia, 19.00etan diaporama / hitzaldixa: "Lurpeko mundura leihatilla bat", Oier Gorosabelen eskutik (Guzurretxin).
• Azaruan 18xan, domekia, 19.00etan Santi Urrutian laburmetrai bi: "Karlistaren leizea" eta "Solo en el silencio" (Guzurretxin).

Ondarrutar askori erakusketa ikusgarri hau ikustian abentura-gogua piztuko jakonez, Azaruan 24ian bisita gidatu bat egingo dogu eskualdeko kobazulo batera (apuntatzeko, erakusketan bertan egongo da kuaderno bat).

Ongi etorri lurpeko mundura!

Otoixotik behera bide zatar batetik nentorrela, lagun politt bat suertau jata parian. Argazkixa etaratzen laga desta, eta obturadoria sakatu eta segundo batera, hegan urten da erlamandua.

Goierri auzuan, Iñubija eta Etxetxu basarrixan artian trenbide tunelan tamañuko 300 metroko korridore bat dago. Metrua jartzeko moduan dagoz Ispastertarrak...

Iñubija I-ko exploraziñuan, ADES taldiak 150 metro barri topografiau dittu gaur, 1050 metrotako espeleometria bat lortuta. Haitzulo honen haundittasuna eta izaera laberintikuangaittik, galtzia oso erreza da -onezkero behin baiño gehixago galdu gara- eta gela eta pasabidiei izenak ipintzen hasi bihar izan gara. Beraz, Ispaster eta Gizaburuagak kale eta plaza barrixak dakez, gizakixak sekulan zapaldu bako "auzo berezixak":

• Faunuan Laberintue.
• Aramuen Gelie.
• 3a+ Pasue.
• Lokatzan Gelie.
• Goierriko Trenbideko Tunela.
• Sigi-sagie.
• Spaghettixen Gelie.
• Gela zurixe.
• Kilometroko Sifoie.
• Merianda Lekue.
• Saguzarren kanposantue.
• Zisternie.
• Amildegiko Katazulue.

Eta gehixago be etorriko dira, Katazulotik aurrera dagon amildegira ezin izan garalako jaitsi soka barik. 8 ordu egin doguz gaur Iñubija I-en guztira. Datorren astetik aurrera, kanpamento bat jarriko dogu Merianda Lekuen atsedena eta otorduak hartu ahal izateko, txokolate bero eta guzti. Espeleologia zientzia eta kirol gogorra dala? Bai horixe, baiña gorputzari gustua emonda.

Betiko moduan, gogoratu gure txangoak edonori zabalik dagozela. Interesa dakanak, nahikua dau gurekin harremanetan jartzia

******************** ades@euskalnet.net 94 - 625 23 52

Eguneraketa: Javier Martin Lapeyra 2011 inguruan egon zan bertan, eta bere blogian ondo dokumentau dittu.

Hogetamaseiko gerran, Eibar eta Elgeta izan ziran Gipuzkoa osoko gune errepublikazale bakarrak, golpistak hartutako herrixez inguratuta. 7 hillian zihar, Eibar guztiz militarizatuta egon zan, "toque de queda" eta fortifikaziñoz betetako inguruekin.

Gerria amaittu zanian, irabazliak arrasto guztiak garbitzen saiatu ziran. Akondia eta Kalamua inguruko lurretan hainbeste lubaki, porlan eta metal zati topatzen dira handik eta hamendik, dana txikittuta. Baiña oso eibartar gitxirek daki herrixan ondiok bunker bi dakezela oso-osorik.

Agiñagatik Urkorutz mendi gangarretik gora goiazela, 650 metroko tontortxuan ametralladora-abixa bi dagoz:

Agiñaga A: Kalamura begira, hormigoi kubua, 30 bat zm-tako lodieria, ezkerreko sarrera tapautakua, ranura de disparo biribilla.

Agiñaga B: 10 m beherago eta Itturretara begira, txikixagua, aurre eta gaiñeko hormigoi parapetua, 10 zm-tako lodieria, sarrera lateral bikin.

Europan, II Mundu Gerrako arrasto esanguratsuak Ondare Historiko izendatzen dihardue onezkero. Hamen ostera, ondiok zaharraguak dirazen arrastuok sasixak janda dagoz, edozein hondakin modura.

1980xan, Batallón Vasco Español erakunde armatuak Jesus Mari Zubikarai ondarrutarra bahittu zeban. EE-ko militantia zan. Eibarko Agiñaga auzora eruanda, bertako errekazulo baten erahil zeben.

Handik denpora gitxira, bateronbatek Zubikarain erahilketan parte hartutako BVE-kidietako bat bahittu, leku berera eruan eta bertan erahil zeban.

Bertan monumentu ikusgarri bat dago aspaldittik, ondarrutarran omenez. Urte askuan sasixak janda egon bada be, oin dala gitxi bateronbatek ederto garbittu dau. Hamen beheian dozuez gaur bertan etaratako argazki batzu:

Zubikaraiñ monumentua Agiñagan map - Tagzania

Iñubija I-ko exploraziñuak emaitza harrigarrixak emon dittu aste honetan.

Eguenian, goiko galerixetatik aurrera egitteko modua topau genduan. Inundautako galerixak gaindittuta, sektore fosilletan sartu giñan, oin arte ez bezela estalaktita eta estalagmita ikusgarriz betetako geletara helduta. 120 metro barri topografiatu eta gero, telemetrua hondatuta geratu bihar izan giñan. Hala eta guzti be, gela oso haundi batera (80x30x60m) heldu giñan, eta beraz haitzuluak oin arte erakutsi daben arpegixa -estu eta bigurrixa- goittik behera aldatu zan. Zapatuan, "Lokatzan Gela" haundi horretara barriro helduta, exploraziñua jarraittu genduan. Gure sorpresarako, 4x5m-tako tunel fosil haundi bat topau genduan. Pauso bizkorrian, ekialderutzko norabidian eten barik ibiltziari ekin gentsan. 9 ordu eta erdi pasatu eta gero, exploraziñua geratu bihar izan genduan denpora eta konbustible arazuengaittik. Egun bakarrian, Iñubija I leziak oin arteko espeleometrixia BIKOIZTU egin dau (gure webgunian ikusi zeinkie krokis bat). Honekin, Ispasterko koba "txiki" honek Lea ibarreko haitzulo haundixenen talde selektuan sartu da. Eta ondiok asko geratzen da esploratzeko.

Betiko moduan, gogoratu gure txangoak edonori zabalik dagozela. Interesa dakanak, nahikua dau gurekin harremanetan jartzia

Larogetamargarren hamarkada hasieran izango zan, Eibarko Talde Antimilitaristako 3 insumiso (Antxon, Patxi eta Gorka)zipayuen kuartelera juan eta furgoneten aurrian "Roncalesa" tipoko entzierrua egin zebenian. Oso dibertigarrixa izan zan, danok izperringiekin furgonetiari tentatzen... Periodikueri eragin eta furgonetia bazetorren, orduan korrikan hasi... Txaranga eta guzti ibilli giñala gogoratzen dot. Azkenian harrapau eta ENTZIERROA burutzia lortu zeben!

Aste trepidantia, hauxe.

Iñubija I (Ispaster) haitzuluan egitten gabizen rebisiñuak emaitza ederra emoten dihardu. 1985an neurtu ziran 120 metruak 400 metro bihurtu dira onezkero, eta exploraziñua ez da amaittu. Eguenian, asteburura ezin itxainda "Kakalarri Komanduak" koban sartu eta 7 orduko ekittaldixan 100 bat metro barri topografiau zittuan. Atzo zapatuan, beste 7 ordu sartuta 150 metro inguru exploratu eta neurtu doguz, beti be gizakixak sekulan zapaldutako tunel barrixak ezagututa. Haitzulo ederra da Iñubija I, ariketa fisiko gogorra eta mitxelin guztiak erretzeko aukeria emoten dabena.

Gogoratu gure txangoak edonori zabalik dagozela. Mitxeliñak galtzeko interesa dakana, etorri dedilla. Hurrengo zapatuan segiduko dogu Iñubija I-en mundu barrixak deskubritzen.

Asteburu honetan, azkenian arrazoi desbardiñengaittik ezin izan garanez espeleosocorro praktiketara juan, gitxienez Lea eskualdian ibilli gara txiri-txiri.

Zapatuan, Iñubija I zulua errebisatzen egon gara (Galarregiko moltzua, Ispaster/Gizaburuaga). Zulo hau aspaldittik ezaguna da, Ispasterretik Ereñorutz doian estrata zaharran onduan, sorgiñendako moduko paraje umel eta zoragarrixan. GEV-ek (Grupo Espeleologico Vizcaino) esploratutzat emoten dau bere 1985ko kataloguan, 112 metro ibilli eta gero ur-sifoi baten amaitzen dala esanda. Askotan gertatzen dan modura, guk atzo hobeto begiratu eta sifoi hori gainditzeko bidia topau dogu. Soka nahikorik ez, baiña, eta hurrengo astian jarraittuko dogu exploraziñua. Kontuan hartu Iñubija I hondoko errekia Osiñeta eta Urgitxi-Ezunetatik pasatzen dan bera dala (Ispasterren hasi, eta mendi azpittik Gizaburura). Domekan, lasai-lasai ibilli gara Galarregi inguruko basuetan, eta begiratu barik be agertu egitten jakuzen zuluak eta arrakala, handik eta hamendik. Honekin konfirmatu dogu datozen urtietan garrantzi haundixa izango dabela Ispaster-Gizaburu-Aulestiko terra incognita hau arakatzia. Livingston Doktorian sasoiko exploraziñua, etxetik mobidu barik. Hau amama!

Gure blogian dozue asteburu honetan egindakuan gaiñeko informaziño gehixago (topografia/zirriborro bat eta argazkixak barne).

Betiko moduan, gogoratu gure txangoak edonori zabalik dagozela. Interesa dakanak, nahikua dau gurekin harremanetan jartzia.