Dantzing

Ikuskizun ederra izan genuen atzo arratsaldean etxe aurrean. Aspaldi ez nuen gogoratzen horrelako ostadar, ortzadar edo erromako zubi ederra. Oso-osorik osatu zen, eta han egon zen 20 bat minutuz, kieto, gure aurrean.


Argazkiekin saiatu saiatu nintzen, baina nire ezjakintasuna agerian utzi zuen. Ez nuen inondik inora lortu ikuskizuna islatzea. Ziur aski photoxoparekin ere konpondu zitekeen kontua, baina hori ere apenas dakit erabiltzen, beraz, benetakoaren edertasunik gabe geratu zait argazkia.

Ekain jaio bezperan, irailaren 6an, Donostian geunden Ainhoa eta biok, Trikitixa elkarteak antolatutako Infernuko Poza jardunaldietan.Txapelketak hartu dituzte gogoeta-gai trikitlariek aurtengo jardunaldietan. Miel Anjel Elustondo eta Joseba Tapiak hitzaldi bana eskaini zuten aurreko egunetan, eta ostegunean Koldo Tapiak moderatuta Imanol Urkizu, Koldo Iparragirre eta neu gonbidatu gintuzten txapelketaren inguruko mahaingurura.

Koldo Tapiak egin zuen sarrerakoa eta trikitixak bere funtzio soziala aztertu eta funtzio hori definitzearen interesaz aritu zen. Ondoren bost minutu eman zizkigun mahaikide bakoitzari gure ikuspuntua agertzeko. Imanol Urkizuk eta Koldo Iparragirrek txapelketen alde hitzegin zuten. Imanolek leiha eta enbidien lapikotzat baino lagunak egin, ikasi eta ondo pasatzeko jaialditzat ditu txapelketak. Koldok bere ikasleak motibatu eta trikitiaren aldeko giro zabalago bat lortzeko tresnatzat du txapelketa. Ni txapelketen albo-kalteetaz aritu nintzen. Azpian jarri dut nik esandakoa.

Hortik aurrera entzuleei eskaini zien hitza moderatzaileak. Hitzegin zutenen artean Joseba Tapiak esan zituen nire ustez gauzarik interesanteenak. Gainontzean ekitaldiak berak, gure aurkezpenetatik hasita, ez zuen mami gehiegirik izan. Eztabaida antzu samarretan galdu ginen, baina diskurtso nahiko pobreak erabili genituen.

Jardunaldien jarraipena bitxia izan da prentsan. Lehen bi egunetako hitzaldien kronikak (hemen Elustundorena eta hemen Tapiarena) jaso zituen Berriak, baina mahaingurua ez zuen kubritu. Mahaingurua hasi, mahaikideok gure aurkezpenak egin, lehen galderak eta iritziak gurutzatu, eta ekitaldia bere azken txanpan sartu zenean gizon bat sartu zen aretoan. Felix Ibargutxi kazetaria zen. Aretoaren azken lerroan eseri zen, eta bi egunera argitaratu zuen Diario Vascon ekitaldiaren kronika. Bertan hauxe zioen nigatik Ibargutxik "Honek ez zion txapelketari batere alde onik ikusten". Mahainguru erdia ikusi eta nire aurkezpena entzungabe idazteko nahiko afirmazio ausarta iruditzen zait. Hasieratik entzun izan balu ekitaldia jakingo luke nire ustez txapelketak tresnak direla, gure helburua lortzeko eraginkorrak direnak, baina helburuek kezkatzen nautela ni batez ere.

Bukatzeko, Ibargutxiren kontrara, niri iruditu zitzaidan ez direla asko txapelketa eskatzen ari diren trikitizaleak (Donostiara behintzat ez ziren asko azaldu) eta aldekoek diskurtsoa nahiko ahula dutela iruditu zitzaidan. Baina poz  handiz ikusi nuen trikitixa elkarteko kideek heldutasun izugarriz plazaratu dutela eztabaida. Horiek bai ideiak oso argi dituztela, txapelketa tresnatzat dute, ez da beraien lehentasuna, baina aldeko indar handia antzematen badute babestuko dute. Niri iruditzen zait txapelketa nahi duenak proposamen eta diskurtso landuagoa prestatu beharko duela bere ametsa bete nahi badu.

• Hona Joseba Tapiak bere hitzaldian esandakoak.

Eta hemen azpian berriz nire aurkezpenean esan nituenak:

Infernuko Poza Jardunaldiak - Txapelketak
Donostia, 2007-09-06

Ni dantzaria naiz eta ez dut inoiz txapelketa batean ere parte hartu, beraz, nire iritzia, txapelketak inbidiaz eta amorruz begiratu dituen galtzaile fustratu eta koldar baten iritzitzat har dezakezue lasai. 

Aste honetan bertan, mahainguru hau buruan nuela irakurri ditudan bi aipamenekin hasiko naiz:

Alfonso Sastrek Artez aldizkarian idatzitakoa da:

"Nire iruditan, kulturaren alorrean arte-lan edo autore bati lehen saria ematea bidegabekeria bat da. Alor honetan ez baitago lehenengo zenbakiri, ez dago garailerik [numero 1 dio berak] kirol karrera edo futbol ligan dauden bezala."

Pasa den astean Argia aldizkarian Amets Arzallusek Judith Montero musikaria elkarrizketatu zuen, saxofoi-jolearen hitz hauek ekarri ditut:

"Uste dut teknika bidea dela, tresna, zuk nahi duzuna adierazteko. Arazoa da batzuentzat helburu bihurtzen dela teknika, eta helburu bihurtzen denean hutsa da teknika. Musikak bestelako arima behar du. Agian birtuosoaren karreran teknika oso garrantzitsua izango da, lehiaketaz lehiaketa ibiltzeko, eta irabazteko teknika handia behar duzulako, baina azkenean kirola bihurtzen da. Niretzat bata kirola da, eta bestea artea. Mikel Laboa, esate baterako: Mikel Laboak ez du teknikatik begiratuta ondo kantatzen, ez luke opera kantatu ahal izango era horretan... Baina zer da ondo? Zer du Mikel Laboak? Duen ahotsa oso berea dela, oso ahots berezia, oso polita, eta egiazkotasun handia du. Horrek balio du."

 "Zer da ondo?" galdetzen du Judith-ek eta uste dut horixe dela funtsezko galdera. Txapelketen antolatzaileek uste dute galdera horren erantzuna dutela eta horren arabera hasten dira txartelak banatzen, zu ondo, zu okerrago... Ondo jotzeak, ona izateak, onena izateak adierazten du eredu zehatz batera gehien hurbiltzen dena dela. Zerbait ona, bikaina, primerakoa dela esaten dugunean, eredu dela esaten ari gara. "Ona" zer den elkarrekin adosten badugu biok "eredu" berarekin funtzionatzen dugula esan nahi du. 

Alorrari bultzada bat ematea, ikusleak erakartzea, interprete berriak ezagutzera ematea, teknika hobetzea eta abar izaten dira txapelketak antolatzeko erabiltzen diren arrazoiak. Helburu horiek betetzen diren ala ez eztabaida daiteke besteak beste txapelketa interesatzen zaigun ala ez erabakitzeko. Nik nahiago dut albo-ondorioetaz hitzegin. Hasieran aurreikusten ez diren, edo behintzat normalean aitortzen ez diren ondorioetaz. Eta batez ere txapelketek nire ustez betetzen duten funtzio garrantzitsuenari begiratuko diot. Txapelketak eredu sortzaileak dira. Txapelketek izugarrizko indarra dute ereduak sortu eta sustatzeko. Txapelketetan sortu, erabaki eta hedatzen da zein den alor horretako eredu ideala. Txapelketako irabazleak dira gainontzekoentzat ispilua eta ondo dantzatzea edo ondo jotzeak zer esan nahi duen hezur-mamitzen dutenak. Txapelketak lehenengo eta behin eredu hegemoniko bat dagoela eta egon behar dela sinestarazten digu, eta bestetik eredu hori zein den zehazten digu. Txapelketaren sustatzaileek erabaki duten eredua alor osoari zabaldu eta goitik behera ezartzen da txapelketen bidez.Eta txapelketari telebista gehitzen badiogu eraginkortasuna erabatekoa izango da. 

Alor batek oso argi badu zein izan behar den bere eredua, tresna eraginkorra da txapelketa hori bultzatzeko. Baina eredua ez badu argi, edo halako batean aldatzen hasten bada liskar iturria izango da. Trikitixaren munduak badaki horren berri. Orain 20 urte gertatu ziren liskarrak trikitixa ulertzeko eredu desberdinen arteko liskarrak izan ziren. Trikitixaren eredu hegemonikoa aldatzen hasi zen txapelketan eta horrek eragin zuen txokea.

Talde batek garbi duenean zein izan behar den eredu ideala txapelketa izan ohi du eredu hori hegemoniko bihurtzeko tresna eraginkorrena. Bertsolaritzaren munduan kontsentsu maila nahiko altua lortu da bertsokera ereduaren inguruan. Eraiki dutena nahiko irekia eta eklektikoa izan da, eta horrek lagundu du ahalik eta bertsolari gutxien geratzen kanpoan. Baina txapelketak ereduak estutu eta zorrozteko makinak dira, eta bere bidetik aldentzen direnak baztertu, itzaleratu eta ezkutatzeko gaitasun harrigarria dute. 

Baina ereduen arteko leihaz haratago, eredu nagusi baten beharra ba ote dagoen da nire kezka. Txapelketek ez dute eredu aniztasunean sinesten. Txapelketek eredu desberdinak egon daitezkeela onartzera iritsiz gero ere, eredu horien artean erlazio hierarkikoa planteatzen dute, eta bere lantzat du hierarkia hori ordenatu eta bere gustuko ereduaren nagusitasuna zertifikatzea.

Nik ez dut eredu baten nagusitasunean sinesten, baina ereduak behar direla argi daukat. Nire gustorako ereduen aniztasunean eta horien arteko elkarbizitzan eta orekan oinarritzen da alor baten osasuna. Eta horretarako ereduak ezagutzea funtsezkoa iruditzen zait. Gaur egungo ereduak bizirik daude eta zuzenean ikusteko, irratian entzuteko zein haien CDa kopiatzeko aukera dugu. Eta orain gainera Trikitixa elkartearen lanari esker atzoko ereduen berri izan eta haien nondik-norakoak ezaugutu eta haien musika entzuteko aukera bikaina dugu. 

Eskerrikasko.

Kostata, eta aurreikusitako data baino hamabi egun beranduago, irailaren 7an, Arrate bezperan jaio da Ekain. Erditzea gertaera gogorra bezain ederra da. Badira gizonezko batzuk beraiei ere haurdun geratzea eta erditzea gustatuko litzaikeela esaten dutenak, eta nik benetan Ainhoak oraingoan ere nolakoak pasa dituen ikusita zalantza handiak ditut. Gogorra iruditu zitzaidan erditzea, oso gogorra. Eta Ainhoa ausarta eta indartsua!

Argia, 2007-07-29

San Fermin eguna da, eta ez gaude ez Iruñean ez Lesakan, baina dantzan ari gara. Miranda do Douron gaude, Portugalen, makila-dantzen nazioarteko jaialdi batean. Miranda inguruko pauliteiroak eta Zamorako paloteoak dira nagusi jaialdian, eta gu urrutitik iritsitako euskaldun exotikoen papera egitera etorri gara. Gure emanaldia bukatu eta zenbait ikusle hurbildu zaizkigu egin ditugun dantzei buruz galdezka. "Zer esan nahi du egin duzuen ezpata-dantzak? Guda-dantza bereziren bat al da?" galdetu dit batek. "Emankortasunarekin zerikusirik al du?" besteak.

Portugalera joan gabe ere, ezkontza batean dantza eginez gero ohikoa da gonbidatuetako bat hurbiltzea eta "aizu, azalduko al diozu gure Albaceteko lehengusuari zer esan nahi duen aurreskuak?" Gure dantzek esanahai magiko eta mistikoen gordailu direla sinestarazten lan handia egin dugu dantza taldeetatik. Are gehiago, tradizionalari exotikoa gehitzen badiogu musika zelta egiten dutela dioten zenbait talderen iruditeria osoa martxan daukagu: errito paganoak, sinbolo ezkutuak eta arte primitiboaren superbibentziak.

Ez dut ukatuko superbibentziarik dagoenik gure dantzetan. Ensaioak gogorrak dira, izerdia majo isurtzen dugu, makilakadek minberak uzten dituzte hatzak, eta koreografiaren joan-etorriak sasi artean galtzen direnean, oxigenoa urritzen hasten da burmuinetan eta esku eta oinen koordinazioak kale egiten du. Heroiek bakarrik segitzen dute aurrera, superbibienteek.

Zahar itxura badute ere, erne, XXI. mendeko gizartearen eta kulturaren emaitza dira gure dantzak. Bai, tradizio zaharren ondorengoak dira; ustez behintzat, zenbait kasutan, aspalditik datozen tradizioak dira. Egia esan gehienak egozten dieguna bainodezente berriagoak dira, baina hori beste baterako utziko dugu. Geniona, aspaldiko tradizio batzuen ondorengo ditugu zenbait dantza, etengabe egokitzen eta eraldatzen joan arren, zahar itxurako osagai batzukin funtzionatzen jarraitzen dutenak. Baina egungo gizartean ekoiztu eta kontsumitzen dira, beraz, egungo kulturak eragiten die, beste edozeini bezala. Eta esanahiak ere egungo jardueran eman nahi dizkiogunak ditu. Zer esan nahi duen ezkonberriei egindako aurreskuak? Ba norbaitek ordaindu duela hori egiteko. Ados, horrelako gordin esatea ez da batere erromantikoa. Izan daiteke dantzariak lagun dituela eta horrela zoriondu nahi izan dituela ezkonberriak. Besterik ez? Bai, noski, bakoitzak erantsi nahi dion guztia. Eta erantsi nahi ez diona ere bai.

Ideia eta kontzeptu abstraktuak eraiki eta komunikatzeko erabiltzen dugun funtsezko tresna  azaleratu ziguten Lakoff eta Johnson-ek: metafora. Hizkuntza bidezk komunikazioa metaforaz josita eta metaforen gainean eraikita badago, dantza komunikazioa sinbolikoa da goitik behera, eta metaforan hezurmamitzen da bere adierazteko gaitasuna.

Beste garai batzuetan sortu eta eraldatu zituzten arrazoi eta esanahiak fosilduta aurki litezke tradiziozko dantzetan. Koreoarkeologia jarduera erakargarria da eta emaitza irudimentsuak eskaintzean ditu, gure historiara hurbiltzeko aukera ematen digu\neta aurrera egiteko bideak irekitzen dizkigu. Asko gara horrelakoekin gozatzen dugunak. Ruperrek kantatzen duen bezala "Nik ere, gauza orotarik, gauza erabiliak ditut gehien maite".  Baina orain eta hemen dantzatzen denak, orain eta hemen du zentzua eta esanahia, eta horixe da biziarazten duena. Ez da erronka makala hori hitzetan jartzea, alegia, 2007an ezpata-dantzan ari garenean, zer adierazi nahi dugun eta, ikusleak zer ulertzen duen hautematea eta hitzen lengoaiara ekartzea. Errazagoa da dantzan aritzea.

Aritz Ibañez-ek egin didan elkarrizketa argitaratu da asteburuan Berriako kontraportadan. Udako elkarrizketa fresko horietako bat izan nahi zuela esan zidan, eta saiatu nintzen erantzunetan serioegi ez aritzen. Orain elkarrizketa irakurrita konturatu naiz galdera batzuetan nahiko serio erantzun dudala. Baina nire erantzunetan nire burua neure esanekin kontraesanetan harrapatu dut, eta poztu naiz, horrelakoa naizelako finean, kontraesanez betea.

«Ihesean korrika doan elefante talde baten modukoa da euskal dantza tradizionala» agertu da nire ahotik ateratako titularra (Ez dakit Aritzek ala Berriako erredakzioan aukeratua). Zalantzak ditut metaforarekin ondo asmatu dudan. Indartsu, eroantzean korrika, baina norabide argirik gabe ari den sektorea irudikatu nahi nuen adibide horrekin. Bisonte estanpida nuen buruan eta elefanteena atera zitzaidan.

Neurri batean behintzat adibideak nahiko ondo erantzuten dio nire asmoari, baina gero konturatu naiz badagoela ezaugarri bat ez dela nik nahi beste nabarmenduta geratu. Nire irudimenean sortutako elefante ihes horretan bakoitza norabide batean doa, batzuk aurrerantz, beste batzuk atzerantz, beste batzuk eskumaruntz... Eta harrotzen duten hautsaren eraginez ez dute ikusten taldean jarraitzen duten korrika ala bakarrik doazen.

Abuztu bukaerarako iragarri du Izarren anaiak bere etorrera. Zein izen jarri pentsatzen ari gara baina ezin erabaki gabiltza. San Bartolome jaietarako jarrita du data, eta lehen aukera Bartolo izan da, baina proposamenak ez du babes handirik jaso eta baztertu egin dugu.

Orain Ainhoak hiru proposamen egin ditu, eta Izar eta biok hiruen artean aukeratu ezinda gaude. Hauek dira hiru hautagaiak: Iker, Ekain eta Unai.

Ah, bai, mutila izango omen da. Omen diot, gaurko ekografian ginekologoak ez diolako zerako zera hori ikusterik lortu. Edo lotsatia da (aita bezala, ni ere aukeran saiatzen naiz jendaurrean ez erakusten) edo txikia dauka (hemen aitarekin ez dut konparaketarik egingo).

Bueno, baina izenari buruz zer? Iritzirik, bozketarik?

Ingalaterran bizi den lagun batek, Nereak, erakutsi dio bertako lagun ingeles bati gure dantzen bideo bat. Agurra dantzatzen ageri da dantzaria, gure ustez elegante asko. Michael bideoa ikusten hasi da eta berehala barrezka hasi da. "Aizu, hau gauza serioa da, hau aurreskua da!" esan dio Nereak, baina Michaelek ezin barreari eutsi. "Guk ere badaukagu aurreskuaren bertsio ingelesa" erantzun dio: "The English version of your sacred dance!" Hara hemen:

Astelehenen goiza, Beasain, Loinaz jaiak. Goizeko prozesioa eta ezpata-dantza ikustera joan naiz. Prozesioa pasatzen ari zen kalean, eta espaloian, bi ijito globo saltzaile lanetan. Berriketa batean ari ziren eta burua jiratu dut. Sorpresa! Portatila zakarrontzi gainean jarrita serio demonio ari ziren ordenagailuan batak besteari azalpenak emanez. Wifi-rik izango al zuten?

Ederra eman dit Enrikek. Gainera, aurreko astean Malen-ek eman zidan toki berean. Handi-handituta daukat atzamarra. Ez dakizue zeinen minbera den horrelako makilakada bat aurrekoak jo zuen hatz berean jasotzea. Eta ez dago ihes egiterik. Dantzariak emozionatuta dabiltza eta itsu-itsuan botatzen dute kolpea.

Aspaldiko lagun batek deitu dit. Ezkontzera doa eta dantzariak nahi ditu. Salamancako lehengusuak kontura daitezela zein desberdinak diren gure dantzak, gure ohiturak, gure kultura... Besteengandik bereizteko erabiltzen dugu maiz folklorea. Folklore jaialdietara exotismo eta arroztasunaren bila jotzen dugu. Eta atzerrian gaudenean gure nortasunaren bereizgarri direla uste dugun topiko folkloriko guztiak erabiltzen ditugu. Japoniara bazoaz lanera, hasi prestatzen txapela, gerrikoa eta ezpata-dantzari kit osoa, hilabete baino lehen arituko baitzara herrikideren baten ospakizunean dantzan. Bost axola ordura arte sekula santan dantza kontuetan inolako interesik izan ez badu ere.

Munduko herri guztiek uste dute beren dantzak bakarrak direla munduan, erabat desberdinak eta bereziak. Eta euskal dantzak zer esanik ez. Jatorri ezezaguneko hizkuntza prehistoriko eta misteriotsua dugunez, dantzak ere horren parekoak, desberdinak, ez-ohikoak, arraroak...

XX. mende hasieran zenbait ikertzaile ingeles konturatu ziren uharteko dantzen antzekoak zeudela kontinentean. Hemen ere ohartu ziren batzuk horretaz. Ingalaterrako Morris talde bat aurrez aurre ikustea nahikoa izan zen horretarako. Sei-zortzi dantzari, alkandora eta praka zuriak, txintxarriak belaun azpian, kolore bizitako apaingarriak gerri eta bularrean. Ezpatekin Markinan eta Legazpiko ezpata-dantzetan egiten diren mugimendu koreografikoen antzekoak egiten dituzte. Makila txikiak dantzatzen dituzten zortzi lagunez osatutako taldeak Europako mendebaldeko eremu zabal batean aurki ditzakegu. Horietako batzuk bilduko dira datozen egunetan Iruñean eta Eibarren. Bata bestearengadik bereizten dituzten ezaugarriei begiratuko diegu, baina ziur asko harrigarriena, hain txoko desberdinetatik etorri, eta denak dantza-familia berekoak direla ikustea izango da.

Mende bete daramate ikertzaileek Ingalaterrako morris dantzek, Errumaniako Calusarien dantzek, Alemania, Austria eta Flandesko ezpata-dantzek, Kataluniako Ball de Bastons-ek, euskal dantzek eta bestek elkarren artean dituzten antzekotasunen arrazoiak aurkitu nahian. Frazer-ek lurraren emankortasunari begira jarri zituen ikertzaileak, eta harrezkero bide oparoa egin du interpretazio bide horrek dantzarien artean -ikertzaileen artean baino gehiago-. Horren arabera, Otsagabiako dantzariek modorro dantzan makilekin lurra jotzen dutenean Ama Lurra iratzarri nahi dute, loratu eta uzta ederra eman dezan.

Azken urteetan baztertzen joan dira horrelako interpretazioak, eta are gehiago John Forrest-ek morris dantzen historia idatzi duenetik. Ikuspuntu historizista zorrotza aplikatuz, morris dantzen agerpenaren eta bilakaeraren kontakizun borobila osatu du Forrest-ek, eta narrazio mitikoentzat zirrikitu gutxi utzi du. Baina dantza horien sorrerak berak ilun dirau. Norabide horretara bideratu ditu indarrak azken urteetan Juan Antonio Urbeltz-ek, eta haren azalpen proposamena harrigarria gertatu da. Nekazarien arerioengan, zomorro eta intsektuengan, jarri du begirada, eta Europako mendebaldeko hainbat dantza intsektuen erasotik babesteko konjuruak izan daitezkeela proposatu du.

Denborak eta ikerketa berriek argitu beharko digute zergatik aurkitzen ditugun horrenbeste antzekotasun Bacup, Terrassa, Miranda de Douro eta Abaltzisketako dantza tradizionalen artean. Bitartean, horiek ikusten eta dantzatzen gozatzen jarraituko dugu; bakarrak eta konparaezinak nahiz ohikoak eta arruntak, dantza plazer delako beti. Atzamarreko kolpeentzat ura eta gatza omen da ona.

Dantza jaialdi bat antolatzen ari gara datorren maiatzaren 19 eta 20ko astebururako. Iaz ezpata-dantzen inguruan aritu ginen bezala makila-dantzen inguruan ibiliko gara aurten. Jaialdiaren inguruko xehetasunak horretarako propio sortutako blogean aurkituko dituzue, baina jaialdiaren izenburuak eta gaiak eragindako hizkuntza eta termino gogoetak, eta horiei emandako erantzunaren arrazoiak bildu ditut hona.

Makila-dantzak  eta makil dantzak; dantza eta hizkuntza kontuak nahasian edo zergatik idazten dugun ‘makila-dantza’

Euskaraz azken urteotan ‘makil dantza’ da gehien zabaldu den izena, halaxe jasotzen baitu Euskaltzaindiaren Hiztegi Batuak. Baina ‘makil dantzak’ berdin balio du makila handiekin (Durangaldeko dantzari-dantzan edo Gipuzkoako brokel-dantzan adibidez) egindako dantzak izendatzeko, zume luzeekin (Zuberoako makil-dantza adibidez) egindako dantzak aipatzeko, edo makila txikiekin (brokel-dantzetakoak, Lapurdiko inauterietakoak, e.a.) egindakoak izendatzeko.

Gazteleraz ‘paloteados’ edo ‘paloteos’ eta katalanez ‘ball de bastons’ aipatzen denean makilekin egiten diren dantzak direla esateaz gain genero berezi bateko dantzak direla adierazten da, talde osaketa, janzkera eta makilen tamaina (txikiak) zehatz bat izendatzen ari dela ematen da aditzera.

Bestalde, makila hitzak azken ‘a’ hori ez du galgarria eta ‘makilakada’, ‘makiladun’, ‘makilaka’, jasotzen ditu Euskaltzaindiaren Hiztegi Batuak, azken ‘a’ galdu gabe. Beraz, hizkuntzaren aldetik ‘makil dantza’ salbuespen litzateke.

Horrez gain, hitz elkartuen idazkerarako irizpideak ezarrita baditu ere Euskaltzaindiak, dantzen izendapenetan ez dago batasunik eta Euskaltzaindiaren Hiztegi Batuan bertan idazkera desberdinak agertzen dira dantza batetik bestera:

• Elkartuta eta marratxo gabe: sokadantza
• Marratxoarekin: brokel-dantza, dantza-soka.
• Banatuta: makil dantza
• Marratxoarekin zein banatuta idazteko aukera emanez: ezpata(-)dantza, sorgin(-)dantza, mutil(-)dantza,...

2001. urtetik ari gara Dantzan.com-en egunero-egunero dantzari buruz euskaraz idazten, eta beharraren-beharraz eta Euskaltzaindiak eskainitako irizpideak eta aukerak kontuan hartu ondoren, dantza izenak idazteko eredu bat adostu genuen. “dantza” izenarekin sortutako hitz elkartuak marratxoarekin idaztea erabaki genuen, eta irizpide hori aplikatzen ari gara: soka-dantza, ezpata-dantza eta brokel-dantza.

Hori guztia kontuan hartuta ‘makila-dantza’ hautatu dugu nazioarteko dantza jaialdi honetarako. ‘Makila-dantza’ izendapenarekin gainontzeko ‘makil dantzetatik’ bereiztu, eta ‘paloteado’ edo ‘ball de bastons’-en familiako dantza bat adierazten ari garela azpimarratu nahi dugu, eta beraz, mota horretako dantzak bilduko ditugula jaialdi honetara.