Ingelesen hilerria

Hezkuntza eta teknologia, horretaz asko eta sakon informatzen ari den biltzar batean nago atzo eta gaur, CICD-n, Donostian. Nerabeak eta smartphoneak, hezitzaile eta gurasoen papera... Anibal de la Torre andaluziarra entzuten disfrutatu nuen atzo. Teknologia eta hezkuntza binomioan, beste gauza askoren artean, ideia sinple bat bota zuen: kuriositatea, eta zentzuna.

Teknologiara kuriositatez hurbiltzea inportantea da. Joan den larunbatean, sofan geuden iluntzean, ni eta nire bi seme-alabak. Telemandoa beren eskuetan zegoen eta Disney Channel zegoen. Ez oso pedagogikoa, suposatzen dut. Baina smartphonea atera nuen, eta Shake it Up eta beste programa bateko kantuak teknologiak nola asmatzen zituen jolastu egon ginen. Shazam du izena, eta sarera konektatu zaudela, entzuten duena igarri dezake, zein musikari, zein kantu (katalogo anglofonoa, nagusiki, ez esperantzarik izan euskal kantagintzarekin). Liluragarria iruditu zitzaien umeei, halaxe baita, liluragarria. Bide batez, kantu pop majo hau ezagutu nuen, komertziala eta biguna, baina polita, eta tira, jaitsi dut jada Download Helperri esker.

Baina triunfo txikia hurrengo goizean etorri zen, alabak (8 urte) galdetu zidanean: Aita, Shazam-ek nola funtzionatzen du?

Shazam interesatzen bazaizu, mikro-ipuin euskaldun batean ere irten da :-)

Alabak abesbatzean aurten ikasteko dituen kantuen artean mix berezi bat dago:

• We are the world (Michaek Jacksonek talde handi batekin grabatu zuena)
• Yellow Submarine (The Beatles)
• Quince años tiene mi amor (Duo Dinamico)
• Garota de Ipanema
• Eres tú (Mocedades)
• Whatever (Oasis)
• Pokerface (Lady Gaga, unplugged bertsioa!!)
• Alferrean (Bruno Mars)

The Lazy Song azken honen berri ez nuen. 250 milioi ikustaldi ditu Youtuben. Sekulako koreografia da, sekulakoa. Eta hitzak ere badu bere zera, prokrastinazioaren aro eder honetan.

Kontua da hau, ingelesez barik, euskaratu egin duela baten batek abesbatzean kantatzeko. Googleko bilaketek ez dituzte euskaratutako hitzak inon detektatzen, eta beraz, gordea gera dadin hemen kopiatuko dut, Alferrean:

Alferrean pasa nahi dut eguna
Ohean etzanda nago
Telefonorik ere ez, utzi mezua mesedez,
Zeren gaur ere ez dut ezer egun nahi

Sabaira begira pasako dut eguna.
Telebista piztu, hau bai nire laguna
Inork ez dit eragotziko, ez!

Sofan etzanda nago, mantaren beroan,
gustuko musika burrunda eroan
nire gazteluan neu errege!

Esango dut berriro, berriro, horrela delako
Alferrean pasa nahi dut eguna

Alferrean! uuh!

Bihar jaikiko naiz Wii-an jolasteko
nire lagunekin kalera joateko,
egun bikaina izango da!

Azterketetarako ikasi beharko nuke,
lanean burubelarri, lanean jo ta ke
hori gehiegi litzateke.

Esango dut berriro...

Euskarazko antzerkia ikusten izan nintzen asteburuan. Kafe Txinatarra, Txalo Produkzioen lana, bi aktore taula gainean, Asier Hormaza eta Kandido Uranga. Bi aktoreen lana bikaina iruditu zitzaidan, profesional euskaldun primerakoak dira. Baina antzes-testuak apur bat ase gabe bezala utzi ninduen.

Ez naiz batere espertoa, baina badirudi Ira Lewis-en aktore-lanari zukua ateratzeko pieza bat dela (zinera ere eraman izan da Chinese Coffee), tete-a-tete interpretatibo bat, eta gaiaren aldetik ere, kreazioaren eta testu baten ibilbide zailaren inguruko hausnarketak ere baditu bere baitan. Oso teatrala beraz. Istorio hori gorpuzten, dialogoetan ñabardurak eta txinpartak ateratzen, elkarrekin eta elkarren kontra imintzio eta errepliketan, Uranga eta Hormaza oso oso ondo. Baina era berean, ai, sentsazio bat barruan, teatraltasun hori teatreroei erakargarri izan arren, ez ote den apur bat hotzagoa publiko orokorragoarentzat. Nik halaxe sentitu nuen, kontraste egin zidan barruan abenduan ikusitako beste bi piezarekin (La Revoltosa zarzuela eta Arra Arraroa, Oier Guillanena), zeinak ikuslearen (neure) gozamenerako lan gisa hartu nituen.

Enfin, 2012tik tumblr bat ere badut eta bertan kontsumitzen dudan kultura aipatzera behartuta sentitzen naizenez, han erreferentzia gordetzeko, hemen berba hauek idazteko beharra sentitu dut.

Interneteko irrati formatu espezifikoa, audio pieza periodikoak, mp3 gisa jaitsi eta entzutekoak. Ez dira gauza berria inondik ere. Izango dira 10 urte edo bueltan dabiltzala. Euskarazko Internet esparruko lehen ekimen beregain eta interesgarrienetako bat Podcast bat izan zen funtsean, Irratia.com

Baina, hara, ez da neuretzat gauza erakargarria izan duela oso gutxira arte. iPod-ak bultzatu zituen Podcastak neurri batean, izena ere hortik datorkio, Pod + Broadcasting konbinaziotik. Baina nik ez dut sekula iPodik eduki. Gabonetan, ostera, neure buruari opari txiki hau egin nion, eta horrekin podcastizatu naiz:

19 euroko zera hori autoko txiskeroaren zuloan sartzen da, eta pendrive bat hari itsatsita, han sartutako mp3ak igortzen ditu, FM uhinen bidez, zure auto-irratira. Hau da, frekuentzia jakin batena modulatzen duzu, eta hori bat gehiago izango da irratian, eta halaxe.

Musika barietate handiagoa entzuten uzten dit gailu honek. Eta era berean, hasi naiz, behingoz (bazen garaia!) Interneteko podcast batzuk entzuten. Ze, bai, entzutea merezi duten gauzak badaude hortik. Eta errepaso tonto batean, baten batzuk behintzat aipatu nahi ditut, autoaren ibileretan gozatzen lagundu didatenak:

• Imanol Epelderenak Info7n (Txakurrak Oinutsik telenobela da!) edo Euskadi Irratian.
• Xerezaderen Artxiboan Ana Isabel Moralesek eta bere lagunek egiten dituztenak (entzun, Moby Dick, entzun, daflipakezue!)
• Aiaraldean pilatzen doazen literatur kritikak
• Taosa irratsaioa edo Amarauna, teknofiloen podcastak

Gustatzen zait Pinterest. Udan ezagutu nuen, bidaian nengoela Estatu Batuetan. Fan bihurtu nintzen berehala. Kromo bilduma bat da niretzat. Tutorial txar bat gomendatzen aurkitu dut lagun bat, eta beste bat idatzi dut nik.

1. Eskatu gonbidapena. By invitation only dela gezurra da, besterik gabe, atzerapen programatu bat dauka  eskaera egiten baduzu.

2. Analogia honekin geratu zaitez: kromo bilduma bat da. Kromo bakoitza da pin bat. Sub-bildumatan antolatu daiteke, horiei esaten zaie Board. Bisualki erakargarriak zaizkizun gauzak gordetzen joateko kaxoiak... horiek dira boardak.

3. Konektatu Twitterrekin.

4. Facebook bidez konektatzen bazara, jendea topatzeko izan dadila. Konexioa egin ondoren, settings-etan desaktibatu Facebook-eko konexioa. Alderdi txungoak ditu Facebookeko Pinterest aplikazioak.

5. Bilatu, eta jendea aurkitu, eta jendeari osotasunean egin follow, edo jende interesgarriaren board interesgarrienei egin Follow

6. Egin follow gutxienez 30 bati edo.

7. Instalatu Pin it botoia edo pinmarklet bookmarkleta. Ez badakizu zer den bookmarklet bat, ikasi behingoz. Erabili bookmarkleta gauzak igotzeko.

8. Zure board edo bilduma edo kajoi propioak sortzen joan. Nahi duzun bezalakoak.

Oso gauza desberdinak gorde daitezke. Nik, adibidez, sujerenteak iruditzen zaizkidan irudi pop basko edo euskaldunak biltzen ditut honetan, eta beste honetan berriz, nabigatzen nabilela aurkitzen ditudan gauza interesgarriak, gero seme-alabekin etxean komentatzeko balio didatenak. Elkarlanean ere egin daitezke, adibidez, Gaurko Hildako, #respect.

Aste honetan Txalaparta argitaletxea kexatu izan da liburu baten azala zentsuratu diotela Facebook-en, titi bat agertzen zelako. Honako hau da kendu duten irudia, Itziar Zigaren Sexual Herria liburuarena:

Zentsura deiadarrak (Txalapartarena letra morez Zigaren blogean bertan) eta elkartasun eskeak zabaldu dira... Nik ez dut batere argi kontu hau. Batetik, joan nintzen Txapalartaren webgunera eta ikusi nuen zaila zela aurkitzea portada, eta txiki-txiki besterik ez nuen aurkitzen: titirik ikusi ere ez. Baina tira, gero jakinrazi zidaten egon, bazegoela. Egon bai, baina ezkutuan: gertatzen dena da http://www.txalaparta.com dagoela diseinatua dagoen moduan, eta irudiak supertxiki ageri dira. Baina azala handi erakutsi nahi badute, erantzukizuna eurena da; moldatu, erakutsi eta kito. Ez Facebook-eko horma itxien bestaldean... Bestalde horretara bazoaz, haien baratzera, zu moldatu haien baldintzekin! Nik neska bat pelotetan erakutsi nahi badut, neurean erakusten dut eta kito.

Horrez gain, duela hilabete edo orri oso bat liburuaz, ez dakit elkarrizketa edo zen Berrian. Bla bla bla asko, Gaztelaren inperialismoak Euskal Herritik uxatutako sorginen askatasuna eta holakoak... ez zen aipatzen orri osoan ea ze hizkuntzatan zegoen liburua (flipatzekoa ezta?). Galdetu nuen eta konfirmatu zidaten: gaztelaniaz da Sexual Herria. Ondoren, tuitetan komentatzen ari nintzela liburu hau gaztelaniaz zela, batek esan zidan Zigak sexilioan Bartzelonan 5 edo 6 urtean ez duela katalanik ikasi. Txortan egin zuela ematen du, ostera, eta pozten
naiz. Baina, liburuak ez du bakarrik sexuaz jarduten, baizik eta nonbait kontzientzia politiko-historiko-nazional baten kontuarekin nahasten da, eta, nire ustez, koherentziaren izenean, hori ez dago oinarri espainol horietatik abiatuz tragatzerik. Sartu, atera, ireki, tragatu, eta irentsi. Sexuaz ari bagara, ados. Baina beste hori, ba ez, nik ez dut tragatzen.

Eta purrustadarekin ere, esango dut, guztiarekin, gustatzen zaidala Itziar Zigaren diskurtsoa. Hiru mamu gaizto aipatu baditut post honetan (heteronorma patriarkala, Facebook, Espainia), onartu behar da lehenaren kontra erradikalki eta zorrotz ari dela; txalotzekoa deritzot horri. Ez dut esan nahi besteetan ere berdina eskatu behar zaionik (bereziki, ni neu beharbada uzkur eta konformista azaltzen naizenean hiru mamuokin) baina bai, bederen, zalapartan koherentzia estetiko pixka bat izatea ez litzatekeela txarra.

Duela egun batzuetako Argia Sarietan, Txillardegiri eskaini zioten merezimenduzko saria. Haren semeak, Joseba Alvarezek, jaso zuen familiaren izenean, eta berba batzuk esan zituen. Aitaren esaldi bat aipatu zuen prezeski: Estatu batekin, agian, euskara ez da salbatuko; baina estaturik gabe, ziur ezetz.

Eta horren harira, Alvarezek, ezker abertzalean burukide, eta kartzelan ere egon dena jardun politiko horregatik, gehitu zuen aro berri bat ireki dela, eta itxaropenak, eta...

Bai... Nola? Ze independentzia proiektu dauka ezker abertzaleak? edo, hedaduraz, abertzaletasunak? BATERE EZ. Hori da egia.

Duela egun batzuk, Eskoziako independentzia erreferendumerako galdera jakin zenean, Karmelo Landak (Alvarez bezala, ezker abertzalean burukide, preso politikoa izana) hauxe bota zuen Twitterren:

Do you agree that Euskal Herria should be an independent country?

Eskoziako galdera bera da. Erantzun nion berehala: halakorik inprimatzeko prest zaudete? non? noiz? ze eremutarako?

Eta Landaren epaia: Euskal Herri osoan eta irabazteko gehi errespetatuak izateko aukera izan bezain laster!

Ba ez. Horrela ez. Ezinezko eszenario bat da Karmelo Landaren hori. Horrelako planekin, estaturik gabe geratuko gara, eta euskara ez da salbatuko.

Batzuetan pentsatzen dut kontu honekin matraka ematen duen bakarra ni naizela. Baina, ez dakit, akaso ez. Pako Aristi ere gaizto samar dabil azkenengoetan, eta elkarrizketa egin behar ziola eta, galderak eskatu zituen Berriako kazetari Edu Lartzangurenek. Nik hau bota nion: 7 probintzien lurraldetasuna sakratua bada, nola independentzia? alternatibarik? Lartzangurenek Aristiren erantzun hau pasatu zidan (espazio kontuagatik, ez zen sartu elkarrizketan). Hor dago Irlandaren kasua. Iparraldean ere lortuko dute erreferenduma, beranduago bada ere.

Bai, hor dago gakoa. Partizioa. Tabu beltz bat. Suposatzen dut hori dela Aristik plazara atera nahiko lukeen puntuetako bat. Iruditzen zait Koldo Izagirre ere badabilela halako ideia horrekin bueltaka, baina ulertzeko zailagoa zait Izagirre, garbi #daitort hori.

2012an gaude eta Euskal Herrian Interneteko komunikazioa zer nolako amateurismoarekin daramaten erakunde eta enpresa askok mingarria da dagoeneko. Barregarria baino gehiago, amorragarria. Garai ekonomiko hauetan erridikulu teknologikoa egiten ez da onartzeko modukoa.

Ohiko praktika da, adibidez, edozein gonbidapenekin jendea espameatzea. Baina, tira, sikira mezuan informazioa jarriko balute, baina ez, TARJETOIA ireki behar, JPG edo PDF formatuan, ikusteko zer den noiz non (eta tarjetoia, izatez, paperean inprimatu eta banatuko zela pentsatzen duzu kasu horietan, auskalo zenbat diru gastatuz). Halako bat jaso nuen atzo Diputaziotik (orain Bildukoak daude, baina lehen berdintsu zen, eta beste edozein erakunderekin gehienetan berdina gertatzen da). Ez dakit prentsaurrekorik edo beste informaziorik egin den publiko, baina hau da zera, independentista eskoziar bat gonbidatu dutela biharko Donostiara.

Tarjetoiarekin bat euskarazko lerro batzuk ere bazetozen mezuan eta, horror, jasotzaile guztia mezuaren CC: alorrean. Puf.

Kontua da, jasotzaile bati ez diola grazia egin mezu euskaldunak, eta Reply-all klik eginez erantzun duela. Gordeko dut enpresaren izena, baina ez mezua, merezi du eta, ez bakarrik ikuspegi soziolinguistikotik, baita ere, CCO edo BCC alorraren erabilerari dagokionez.

ROGAMOS NOS ENVIEN LA INFORMACION EN LAS 2 LENGUAS OFICIALES. (YA que NO todos los habitantes de nuestra provincia nos desenvolvemos con los 2 idiomas, y la falta de uno de ellos en un comunicado de un organismo provincial, es una discriminación, con respecto a la población que no sabe desenvolverse con el idioma empleado )

Nota: Para enviar esto a mas direcciones que la nuestra (multicorreo), les recomendamos usar CCO… y no CC… ; ya que en esta ultima quedan expuestas todas las direcciones de envío; y pueden ser usadas para otros menesteres, no tan loables como los de nuestra Eficiente Diputación (anteriormente multilingual) …………. Guipuzcoana

Atentamente
XXX XXX
DPTO. ADMON.

Eta eskoziarraren kontu horretan, wifirik ba ote bertatik dena delakoa kontatzeko?

Lagun batek utzita, duela 50 urteko euskarazko hiru film zaharberritu ikusi ditut Gabonetan. Lekukotasun historiko bat euskarazko zinemagintzan. Gotzon Elortza bizkaitarrak egin zituen dokumentalok, Eregatik Matxitxakora (1959), Aberria (1961) eta Elburua Gernika (1962).

Euskadiko Filmategiak zaharberritu zituen lanok, zenbait erakunderen babesarekin (haiek ordainduta, suposatzen dut). Eta irailean Berriak doan banatu zituen DVD batean egunkariarekin.

Hala ere, ohar larriarekin datoz dokumentalak, etxean bakarrik erakusteko, ez egiteko ikustaldi publikorik, kopiak egitea debekatua... Ohiko kaka anti-pirata hori. Gotzon Elortzaren material hau gogoan galdera egin nion Euskadiko Filmategiko zuzendari Joxean Fernandezi urrian izandako Pintxos & Blogs topaketa batean, ea BitTorrent bidez beraien materiala zabaltzen hasi behar ote ziren. Puntalakurloaren urazpiko dantza sinkronizatuaz galdetu izan banio bezala izan zen: ezta okurritu ere halakorik.

Ondarea gorde eta artxibatzeko orduan, tic zaharrekin jarraitzen dugu hein handi batean. Ingelesen Magna Carta original famatua, erregeren jauregiko gela batean zegoen gordea, haren testua inork ez zezan nahastu. Baina 18. mendeko iraultza amerikarretik dakigu (edo jakin beharko genuke), gaur testu baten osotasuna ziurtatzeko metodoa ez dela gordailuko kopia bakarra, baizik eta masiboki produzitu eta banatutakoa: halaxe egin zuten iraultzaile amerikarrek beren deklarazioarekin, inprentaren erabilpen zabal batekin, ziurtatuz haien hitzak beren zentzu zorrotzenean ondo zabalduko eta gordeko zirela. Masiboki banatzea, ale bat gordetzea baino efektiboagoa baita. Eta ikus-entzunezkoetan, ez dago bitTorrent baino banaketa sistema egokiagorik. Gordetzaileak horretaz jabetzen ez diten bitartean, jai dugu. Ondo egin dute kultura arduradunek Elortza eraberritzen eta digitalizatzen. Baina oraindik egiteko dago bidea banaketan, zabalkundean, kulturaren hedapenean eta kontsumoan. P2P banaketa digitalak kontserbazio prozesuen parte izan beharko luke.

Zorionez, copyright ohar estupidoei kasurik ez egitea erabaki duen jendea dago sarean, eta hiru dokumentaletatik bi, behintzat, sarean daude: Aberria eta Elburua Gernika. Youtubetik jaitsi ere egin daitezke, Download Helper erabilita.

Bide batez, konparatzeko modukoak dira Aberrian ikusten den baserri-giroa (Jon Lopategi gazte bat bertsotan adibidez; hemen behean itsatsitako bideoan) eta, 50 urteren buruan, Yogurinha Borovaren baserrikoa.

Niri ez didate ez balio ez 23.00etan ematen dituzten telebistako programek, ezta streaming-ak ere (Nahieran primerakoa izan arren). Baina zuzendariak berak, Hasier Etxeberriak, pasatutako deskargarako esteka (ustez gorde) batetik jaitsi dut mp4 osoa eta ikusi dut Euskararen jatorria, enigma europar bat.

Bikaina iruditu zait. Eta laburra, batez ere laburra. BBCren sail eder horiek ditut gogoan, 8 edo 10 ordukoak, eta irudikatzen dut hemen zegoen materialarekin bazegoela halakorik egiterik, baliabideak inbertitu izan balira. Gaia bazegoen, eta irudiak eta mezuak harilkatzeko gaitasuna eta kalitatea ere bai taldean. Hori posible izan zedin, beharbada, baliabideak baino gehiago, herri-ikuspegi bat beharko litzateke ikus-entzunezko eta kulturako agintaritzan, eta ez dut uste halakorik daukagunik. Hemen daukaguna da Telesur edo Telemadrid lokal samar bat. BBC bat edukitzeko akaso independentzia beharrezkoa izango da, baina ez hori bakarrik.

21. mendean gaude, bizirik, txiripaz bizirik akaso, Joaquin Gorrotxategik dioen bezala. Ezagutzaren Gizartearen oinarriak kultura- eta ele-aniztasunetik eraiki behar dira, inteligentziarekin, sormenarekin, eta horretarako lehengaia hemen dugu, esku artean. Baina elebakartasun ingorantearen mendean gaude. Oraindik enigma gara. Ez dakigu euskara 21. mendean biziko den ala ez. Uste dut ez dakigula. Ematen du, bizitzekotan, txiripaz izan beharko dela.

Eta tira, orain banoa deskargatzera torrentetatik Stephen Fry-ren Planet Word eta Human Planet. Urte berri on denoi.