Kalamuatik Txargainera

Gaur egingo dogu jokuan aurkezpena Portalean arratsaldeko 7,30etan. Bazan ordua! Urte bi biharrian emon eta gero esku artian izan dogu, eta politta da gure kumia.

Eibar.org-ko kuadrilla bat ibili gara horretan, 1200 galderatik gora prestatzen, zuzentzen, atontzen, diseiñatzen, maketatzen, danon eskura jarri ahal izateko. Umorez eta maittasunez egin dogu, horrelako produktu bat afektotik baiño ezin leikelako egin.

Eta izen hori zergaittik? Kalamuako Parlamentua leku bat dalako, Kalamua mendixan daguan toki berezixa. Bertan, jentia berba egittera juaten zan, "dibinuaz eta humanuaz"; hau da, mundua konpontzera. Horregaittik parlamentua. Horregaittik jokuan izena; geografixia, historixia, kirola, kulturia, euskeria, industrixia, naturia....gure herixakin zer ikusixan dakan ixa guztia hartzen dabelako!

Ikusi nahi badozue ze edarra dan, gaur bertan aurkeztuko detsuegu. Gaiñera, gaur 14 erotan erosteko aukeria izango da. Bixartik aurrera, 17 eurotan. Aprobetxau bihar dira aukera hónek krisis sasoi honetan, ezta? Horretara, animau eta erdu!

Izena eta izana. Izan diralako, gara.
Amaittu aurretik, esan gura neuke joko honetan parte hartu dodala gure herrixa maittatzen erakutsi zestelako, zestalako aitxak, Eustakiok. Berak kontautako hamaika bitxikerixa, istorixa, ipoiñ eta kontu galdera bihurtu dittugu. Hori dala eta, nik egindako bihar guztia aitxari dedikau gura detsat, berak zabaldu zestalako bidia. Beragaittik izan ez balitza, nik ezingo nebalako proiekto honetan parte hartu, ez nebalako ezer be jakingo gure herrixan gaiñian. Eibartarra jaixotzez ez izan arren, eibartarra izaten erakutsi zestalako. Milla esker, aitxa!

Eibartarren zerrendako afarixa izan genduan atzo. Zerrendan ehun bat garan arren, hamazazpi baiño ez giñan juan. Gitxi, baiña onak!

Juan nintzanian atian Serafiñekin alkartu nintzan. Barruan Asier, Josu eta Elena zeguazen biharrian. Asier sua ixotzen ....uleko sekadoriakin!

Bittartian, Elenak, Serafiñek eta hirurok mazedonixa egittiari ekin zetsagun. Handik gitxira Xabier etorri, eta nahikuak giñanez biharrerako, berbagaixa emon, eta berriketa baten jardun genduan (batzuk mazedonixa egitten dogunian tonta arpegixa jartzen dogu)

Afarixa ez zan oso ziber izan. Iñork ez zeban ordenadorerik eruan, eta ez genduan interneten gaiñian berbarik egin. Eztabaidetako bat izan zan Iruña-Veleian afertutako graffittixetan Euzkadi ala Euskal Herria agertzen zan :-)

Atzoko afariko izarra gure kume bat izan zan: Kalamuako Parlamentua jokua izan zan. Gure taldiak egindakua. Kajia esku artian izan genduan, baitta jokatu be. Asierren erretratuan ikusi leikenez, oso ondo pasau genduan:

Egixa esan, munduan dominaziñua planeau, GPSrako abotsak jarri edo Eibarko jokuana egin afarixetan urten daben gauzak dira. Oinguan, jokua aurkeztu barik daguanez (martitzenian, hillan 25ian) besterik ez zeban urten, ondiokan amittu barik-edo dagualako. Baiña seguru, laster urtetzen dabela beste idearen batek. Hori seguru.

Ederto pasau genduan. Kuxkuxeatu nahi badozue hamentxe hiru helbide:

http://www.flickr.com/photos/txargain/tags/edozer/

http://www.flickr.com/photos/asarasua/tags/edozer/

http://www.flickr.com/photos/garaolaza/tags/edozer/

Badira egun batzuk HABEk (Helduen Alfabetatze Berreuskalduntze Erakundea) bere urteurrena iragartzen dabilela. Irratian, ikasbilen, komunikabideetan....

Urtarrilean 19 urte beteko ditut euskaltegietan beharrean. Ia bizitza erdi, eta ia beti (ikastaro labur batean izan ezik) udal euskaltegietan. Ia jende gehienak Habe euskaltegiak deitutako horietan. Hainbeste urte, eta oraindik azaldu behar ez naizela Habeko langilea, eta sekula ez naizela izan. Durangoko lagun bati fitxatzeko txartela erakutsi behar izan nion sinis ziezadan, bere udaleko behargina nintzela, berak eta bere herrikideek ordaintzen zidatela, eta ez eusko jaurlaritzak {dena minuskulan, letra xehez, nahiz eta eurek larriz idatzi}. Txartelak baino ez zuen konbentzitu.

Toki guztietan nabil entzuten Habek euskaldundu duela jendea, berari esker daukagula ikasteko sistema hau diruz lagundua. Hori entzundakoan begiak handi-handi geratzen zaizkit, euskaldundu euskaltegietakook euskalduntzen dugulako, ez Habek. Berak dirua banatu eta baldintzak jarri baino ez ditu egiten. Baldintza zorrotzak, Batzuetan, drakonianoak ere esango nuke. Ratioak, baremoak, ordu kopuruak, talde zurrunak,......inposatzen digu, gurekin kontsultatu barik. Berandu baino lehen desagertuko ginelakoan hasi zen. Baina gure lanak etorkizun luzea dauka, zoritxarrez. 

"Ekin, ukan, ekin", "Pixka bat es mucho" eta horrelako kanpainak egiten ditu Habek. Dirua xahutzeaz gain, zertarako balio dute? Nik ezetz esango nuke. Horrela, biribil. Hori bai, zein garrantzitsua den diaspora euskalduntzeaz jardungo dute etengabe. Argentinan euskara ikastea doan da. Hemen ez, ostera

Bai, baina diru laguntzak daude.....Bai, aprobatuz gero. Eta azterketarik egin nahi ez bada, zer? Askotan ikasleei azterketak egitea debekatuko nieke. Horrek sortzen duen estresak eta urduritasunak higuindu egiten nau. Karrera amaiezina bihurtzen du euskalduntzea. Loterian bezala ahalik eta gehien jokatuz gero, tokatuko zaielakoan; azterketarik azterketa, kalejira mugagabean murgiltzen zaizkigu ikasleok, titulu edo diru-laguntzen bila. Horrela denok kokoteraino eta aspertuta amaitzea besterik ez da lortzen!

Zorionez, egunotako argazkietan Aek zein euskaltegi homologatuetakoak agertzen ari zaizkigu. Badirudi lehengo auziak alde batera lagata daudela, eta elkarlana hasita. Bazen garaia. Hala ere, pastelaren zati askoz-askoz handiagoa merezi dutela uste dut, egin duten lanarengatik, eta egiten duten ahaleginarengatik. Gogora dezagun gure erkidegoko hiruburuetan ez dagoela zentru publikorik (publikotasuna ere hertsian ulertzen badugu). Donostia, Bilbon eta Gasteizen funtzionatzen duten euskaltegiak diru laguntzak jasotzen dituzte, baina ez dira ez udalarenak, ez diputazioarenak, ez jaurlaritzarenak, ez ministerioarenak. Ulertuko genuke hiru hiriotan eskola publikorik ez egotea, eta denak kontzertatuak izatea? Ez, ezta? Bada, hori.

Bada ordua gure lanaren garrantziaz ohartzeko, serio hartzeko, ez garela gauera arte beharrean gabiltzan zoro batzuk, aspertuta daudenak. Euskalduntzea gauza sakona da, eta ezin dugu inor bazterrean utzi. LAgundu egin behar da, gauzak erraztu, inoi Euskal Herria euskalduna izango bada.

Eta gaiztakeria batekin amaitu nahi dut. Urteurrenaren ekitaldia gaur iluntzean da. Gaizto jarriko naiz. 25 urte edo gehiago klasea ematen daramatenak gonbidatuta daude Kursaalera. Ederto. Baina gaur klase eguna da, eta nork emango ditu euren klaseak? Eta ematen ez badira ordu horiek nola zuritu? Ahaztu egiten zaie gutako askok 7etan klasean gaudela, lanean. Ez diete inoiz gure beharrizanei erreparatzen. Lastima!

Hori dela eta, Durangoko liburutegian ikusi nuenean hartu egin nuen. Egia esan, gaiak ez ninduen gehiegi erakartzen, baina uste dudanez itzulpena babestu behar dela, eta euskarazko maileguak sustatu, ekin nion irakurtzeari.

Azken bolada honetan, liburu tristeak saihestu egiten ditut. Dolu fase batean egonda, ez dut nahi izaten horrelakorik irakurri. Eta liburu honek nahiko gauza triste eta gogorrak kontatzen ditu. Afganistanen gertatzen da ia trama osoa, azken 20 urteko Afganistanen. Hori esanda nahikoa esan dut, ezta?

Liburuak ez dit ezer berezirik esan. Seguru nago gaztelaniaz irakurri izan banu, ez niokeela post oso bat emango. Beharbada, beste liburu batzuekin batera aipatuko nuke, edo ez.

Post honen hausnarketa ez da liburua, edo egilea, ez. Itzultzailea da. Nola itzul dezake liburu mardul bat aditzik ez dakien itzultzaileak? Zelako kalitate-kontrolak pasatzen ditu horrelako lan batek? Ba ote zegoen zuzentzailerik? Horrela izanez gero, askoz larriagoa litzateke gaia; itzultzaileak ez ezik, zuzentzaileak ere ez lituzke-eta jakingo!

Hain haserre amaitu nuen argitaletxeari e-mail bat bidaltzekotan egon nintzela. Are gehiago jakin dudanean argitaletxe berak itzultzaile berarrekin eta idazle beraren "Mila eguzki eder" atera duenean!

Esango duzue oso exigentea naizela. Egia da. Gauza batzuk toleratzen ditut, hala ere. Zuek toleratuko zenukete, baina, nik jasan nuena?
-Baldintzak ez dakizki. Gutxienez 5 topatu nituen txarto. Txarto, existitzen ez direnak: Adib. Bazenida
-Gutxienez ergatibo bi faltan
-Bezala/bezalakoa-ren arteko desberdintasuna ez daki zein den. Beti "bezala" erabiltzen du.
-"Jario" aditza Nor-Nori izatetik Nor-Nori-Nork bihurtu du, "zerioten" moduko munstroak sortuz.
-Inkongruentziak. Batzuetan "lagundu" aditza Nor-Nork, beste batzuetan Nor-Nori-Nork
-Euskaltzaindiaren arau batzuk ez ditu ezagutzen.
-Errore tipografikoak: letrak aldatuta, berba bi batera,....

Denok egiten ditugu akatsak. Idazle batzuek euskaltzaindiaren arau batzuei ez ikusiarena egiten diete, baina itzultzaile batek ezin du horrelakorik egin. Sentitzen dut.

Denon ahotan dabiltzan liburuak ikasleei gomendatzea gustatzen zait, gaztelaniaz irakurri beharrean euskaraz irakur ditzaten. Baina hau ezin dut gomendatu, ez. Eta pena handia ematen dit.

Lehengo batean ezagun bati entzun nion bera “irakurle handia” zela; “un gran lector”, alegia; gaztelaniaz esan zuelako. Neure buruaz ez nuke sekula horrelakorik esango, nahiz eta asko, sarri eta ia denetarik irakurtzen dudan. Baina krisian nago.

Krisia, modan dagoen berba. Baina ez dut krisi ekonomikoaz jardungo, krisi literario pertsonalaren gainean arituko naiz. Dena aurreko post-eko erantzun bat jaso nuelako pribatuan, liburu batzuk gomendatuz. Bidaltzailea liburuez asko dakien lagun bat da, bera izan da nire inspirazioa, liburu bi baino gomendatu ez didan arren. Inspirazioaren bideak bihurriak dira, ezta?

Mezu horrek pentsarazi dit. Fase arin baten nago, nobelatxoak irakurtzen. Hala ere, ez dut lehen aurkitzen nuena topatzen. Uste dut, aspaldi batean deskubritu nuen mundua, dagoeneko agortu zaidala; hau da, ez daukadala esploratzeko ezer berririk. Ez nau ezerk harritzen, eta hori triste samarra da.

Orain hogei bat urte literaturaren mundua deskubritu nuen. Beti izan naiz oso irakurtzalea, umetatik. Gogoan daukat, libre neuzkan arratsaldetan (beti izan ditut eskolaz kanpoko asko), askaltzen nuen bitartean, irakurri egiten nuen. Ia liburu guztiak laranja edo mandarina zipriztinez beteta neuzkan! Orduan sasoian Enid Blyton-en liburuak irakurtzen nituen/genituen.—Oraintxe bertan wikipedian begiratu dut eta oso gaizki jartzen dute: “la pobreza de su estilo y de su léxico, que no favorece el desarrollo de la afición por la Literatura. Se trata, a grandes rasgos, de un tipo de literatura que "no alimenta y engorda"”. Nire ustez, asko horrela zaletu ginen, hala ere!—. Niri, gehien “La traviesa Elizabeth”-en trilogia gustatu zitzaidan. “Los cinco” baino gehiago.

Liburu hauek adin batera arte irakurtzen ziren. Behin 13-14 urteak betez gero, gure sasoiko neskak “Nacida inocente” serieko liburuak irakurtzen genituen: erreformatorioak, bortxaketak, alkohola,….Estatu Batuetako neskei gertatzen zitzaien gauza izugarriak. Benetan gogorrak, bortitzak latzak. Buf. Eskerrak Agatha Christie-ri! Berak salbatu ninduen gogorkeria hartatik!

Zazpigarren mailan literaturako gure irakasleak bakoitzari eskolara liburu bina eramatea agindu zigun. Gustatu zitzaizkigun liburu bi, klasean elkartrukatzeko. Horrela, “Iglús en la noche” irakurri nuen. Antropologikoagoa, gustukoagoa. Kurtso horretan bertan koaderno bat geneukan gure pentsamenduak, poemak eta gauzak idazteko. Eta irakasleak, astean behin irakurri egiten zuen altuan, denon aurrean. Guk bertan anonimoki edo sinatuta idatz genezakeen. Oso ideia ona, gaur egun blog bat izango litzateke.

Hamabost urterekin, eta “El conde Lucanor” derrigor irakurri ostean, nire mahaikideak, lotsatuta, umeendako liburu bat laga zidan “La historia interminable”. Eta hor deskubritu nuen magia, imajinazioa, nahiz eta jendeak barre egin didan inoiz hau kontatzean. Beste mundu bat erakutsi zidan, eta liburuek gorde litzaketen fantasia, bertsatilitatea, zenbat gauza egin litezkeen literaturan, ordura arte dena errealista baitzen.

Batxilergoan, gainera, gurasoen etxean zeuden liburuak irentsi nituen. Garcia Lorcaren ia lan guztiak, Stendahl, Oscar Wilde, Dickens, “Guerra y paz”, “Miguel Strogoff”….

Horrela Irakasle Eskolara iritsi nintzen. Lehenengo mailan Euskal Literaturako hainbat liburu irakurri nituen, nire klasekide ikastoleroek BBBn irakurrita zituztenak (eta ia denek gorrotatzen zituztenak, esan beharra dago. Honek post oso bat merezi du): “Ehun metro”, “Zergatik, panpox”, “Egunero hasten delako”, “Hamaseigarrenean, aidanez”…Gainera, klasean “Bi anai” , “Emea”, “Babilonia”….ere irakurri genituen. Mundu berria, interesgarria, freskoa…eta euskaraz!

Uda horretan Joan Mari Irigoienen “Poliedroaren hostoak” irakurtzen ari nintzela Deban, uretara jausi zitzaidan. Zeharo kateatua ninduen, eta sikatu arte, irakurri ezinda egon nintzen, gogo handiz, mimoz zaintzen liburua leitzen segitu ahal izateko. Harrezkero, titulu horri kariño berezia diot.

2. mailan Munduko Literaturako azterketara aurkeztu ahal izateko 17 liburu irakurri behar izan genituen. Aurreko urtean “Cien años de soledad” irakurrita neukan, eta hortik aurrera irakurri beharrekoak eta beste asko: “La conjura de los necios”, “La insoportable levedad del ser”, “Trópico de cancer”, “El proceso”, “La mujer rota”, “Gran Sol”, “Primavera con una esquina rota”,….Eta nahikoa lan izan arren, eskuetara eroritako edozer ere leitzen genuen. Euskal literaturan kurtso osoan Lizardi, Lauaxeta eta Miranderen poesia eta lanak aztertzen eman genuen….Paradisua!

Hiru urte horietan ikaragarri disfrutatu nuen. Alde batetik euskal literatura kontenporaneoa deskubritu nuelako: Sarrionandia, Atxaga, Izagirre, Irigoien, Lertxundi,….Eta bestetik, munduan zeuden estilo eta modu literario asko ezagutu nituelako.

Jakina, horren ostean, bideari jarraitu nion, eta ezagututakoetan sakondu. Baina harrezkero autore gutxik harritu naute, idazki gutxik markatu. Baliteke, adinak eta ezjakintasunak deskubrimenduetan  eta harritzeko gaitasunean laguntzea, zeren momentu honetan inpass batean nagoela iruditzen baitzait. Irakurtzen disfrutatu arren, ez da lehengoa, ez dago freskotasunik ematen didan libururik. Ezerk ez nau txundituta uzten. Gustura leitzen dut, ondo pasatzen dut, baina ez da lehengoa.

Aitatutakoez gain, faktore asko egon litezke; baliteke irakurle guztiei gertatzea; litekeena da liburu larregi irakurtzea, eta asko (gehiegi) erdipurdikoak izatea; egoera pertsonalak ere eragingo du, agian. Dena dela, sarritan, liburu bat amaitzean frustrazio moduko bat sentitzen dut; ez amaitu dudalako, ez. “Honek ere ez nau bete”. Mikrosegundu baten hustasuna sentitu, eta irakurtzearen absurdoan pentsatzen dut. Mingotsa, benetan.

Normala da gertatzen zaidana, doktore jaun-andreok?

Sei bat hilabete pasatu dira irakurritako liburuen aipamenik egiten ez dudanik. Egia esan, irakurri, nahikotxo irakurri dut, baina janari azkarra dagoen moduan, literatura (horrela deitu ahal bazaio) azkarra ere badago. Hanburgesei batzuek janari zaborra ere deitzen diote, nik "nobelitei" ez diet horrela deituko, bere zerbitzua egiten dutelako, eta bizitzan momentuak ere badaudelako. Hori bai, Michelineko hiru izardun liburu bat disfrutatzeko gogoz ere banago.....

Esan behar dut, frantsesez ere irakurtzen hasita nagoela, baina maila apala (zerbait esategatik) dudanez, gauza errazak irakurtezn ditut, eta nobela poliziakoekin polito moldatzen naiz. Ezin da sakona edo asko pentsatzekoa izan. Emakumea naiz, baina ezin dut hainbeste gauza batera egin {:-)}: kontzentratu, irakurri, frantsesa ulertu, hariari jarraitu eta hausnartu. Momentuz gauza erraz eta linealak baino ez ditut irakurtzen frantsez. Honek beste liburu  interesgarri batzuk irakurtzeko astia ere kentzen dit, eta irakurritakoak ez dira blogean sartzeko modukoak. Hori bai, sujerentziarik baduzue frantsez errazean, edo istoria sinple batekin....

Hasi egingo naiz:
Amèlie Nothomb-en bi:"Cosmética del enemigo" eta "Durduzaz eta dardaraz". Inguruan badaukat amèlienothonbmania bat. Zenbat jendek hitz egin didan idazle honen gainean! Olatu horrek eroanda irakurri ditut hauek biak eta "Katilinarenak". Zer esan? Flipatuta, aho bete hagin, haluzinatuta...laga ninduten liburu haunek. Desberdinak, zeharo desberdinak. Nothomb-ena beste gauza bat da. Bakoitzak probatu behar duena! Gainera, euskaraz, eta boligrafo gorririk ez nuen erabili behar izan! Bata aireportu batean, bestea Japonian. Biak laburrak, erraz irakurtzeko modukoak. Irakurri eta kontatuko didazue

"Todo bajo el cielo" Matilde Asensirena. Denbora emateko, liburu paregabea. Fantasiosoa, nahi baduzue, baina kateatu egiten duen nobela. Matilde Asensiren nobela gehiago irakurri ditut, eta beharbada, gehien zein pertsonaia mota aukeratzen dituen gustatzen zait. Ez dira prototipikoak. gazteak, ederrak,... ager litezke horrelakoak, baina ez beti. Azkenean liburuak ginkana bat dira (ez dakit horrela idazten den). Oso modan dagoen generoa. Trenean edo hondartzan irakurtzeko ona!

"En el nombre del cerdo" Pablo Tusset-ena. Aurreko liburua irakurri nion "Lo mejor que le puede pasar a un cruasán" eta asko dibertitu nintzen, liburu zoroa eta desberdina begitandu zitzaidan. Honek izen epatantea dauka, hasiera potentea, baina gero jaitsi egiten da, nolabait esatearren. Dena dela, irribarrea ere atera zitzaidan irakurtzean, eta gustora jardun nuen. Beste barik, gehiagorik ere ez nion eskatzen. 

"Baina bihotzak dio" Xabier Montoiarena. Bigarrenez irakurri dut  liburua hau, laneko kontu batzuengatik. Ederra, ona, polita...Lehenengoa irakurrio nuenean  ikaragarri gustatu zitzaidan, eta  bigarrenean ere berdin.  Ederto idazten du Montoiak, edozein euskalkitan, gainera. Hainbeste gustatzen zait, bere fan konfesatua naiz, ia bere liburu guztiak gustatzu zaizkit, daukan umore eta ironia  gordin eta errealista honetik. Liburu honek, baina, badauka ikutu melakoliko bat bihotzean kilikili egiten duena. Oso gomendagarria!

"Un pequeño inconveniente" Mark Haddon-ena. Nobela garrantzi bakoa, baina zoroa. Familia normal baten gorabeherak, aita hipokondriako flipatu baten inguruan. Dibertitu egin nintzen, baita batzuetan barre ere. Izan liteke ni sinplea izatea, baina gustatu zitzaidan. Pertsonaia batzuk hain gertukoak egin zitzaizkidan. Ia gustiok ezagutzen ditugu liburuan egertzen diren modukoak. Momentu atsegin bat pasatzeko ena! 

"Estanbul" Orhan Pamuk-ena. Asko gustatu zait bere autobiografia hau. Hiri zoragarri horren deskripzioaren batera bere historia kontatzen du. Gaur eguneko Turkia hobeto ulertzeko ere balio digu. Asko gustatu zait. Oso ona dela esango nuke!

"El asombroso viaje de Pomponio Flato" Eduardo Mendozarena. Laburra den arren, puntua hartzea asko kostatu zitzaidan. Gero, konturatu nintzen zenbat keinu, zenbat txiste, egiten dituen. Hori bai, komenigarria da kultura kristaua izatea, bestela ez da ezer uertzen. Umore fina, istorio beltza Jesukristoren sasoian. Disparatia dirudi, baina hala da. Irribarre egiteko behin eta berriro. Penaz amaitu nuen. Merezi du!

"Nola hustu nuen gurasoen etxea" Lydia Flem-ena. Emakume batek gurasoen etxea hustu behardu hil egin direlako. Denbora gutxian bere bizitza zein familiarena aurretik pasatzen zaio: pasadizoak, sekretuak, gurasoak nolakoak ziren gaztetan,....Buruari eragiteko, batez ere horrelako trantze bat pasatu dugunontzat, neurri baten edo bestean, oso baliagarria. Gu joandakoan guztaz geratzen dena gauzak dira, eurek baino ez dute lekukotza ematen izan garenaz, edo bizi izan dugunaz. Sakona, baina erreala.

Hauetxek dira. Gabonetarako beste entrega bat.

Beti esan izan da irakasleak garela ikaslerik txarrenak. Gaztelaniaz badago esaera bat "No sirvas a quien sirvió, ni ames a quien amó". Beharbada, erraz ikusten ditugu irakasleok gure irakaslearen akatsak eta hutsuneak, eta sorgin samarrak ere bagarela esan behar dut.

Frantsesa ikasten hasi nintzeanean nire lehenengo irakasleak esan zidan asko ikasiko nuela, baina irakaskuntzaz, bera ere inglesa ikasten ari zelako. Eta egia da. Azken hiru urteotan gauza onetatik eta txarretatik ikasi dut. Baita Royanen emandako deboran ere.

Hemen Carelen ikusitakoaz egin nahi dut berba. Alde batetik, hango bitartekoak. Telebista estudio bat zegoen grabazioak egiten, tekniko batekin.Gurean moduan. puf, zein interesgarria, prestatu, grabatu eta klasean ikusi. Kalitate onarekin eta txapuzarik gabe. Irakaslea ordua hartzeaz baino ez ze arduratu behar. Gurean moduan!

Bestetik, laboratorioak. Entzun errepikatu eta grabatzeko aukera zeukatenak. Irakasleak gure saiakerak entzun zezakeen, "paseatu" gure lanetatik. Ahoskera lantzeko. Gurean moduan. Hemn ahoskera ez da lantzen era formal baten, ahoskera irakasle batzuek intuitiboki lantzen dugu, bat-batean boz goran irakurtzean, edota gauza laburrak kontatzean. Hala ere, nahikoa ez dela deritzot. Gure metodoetan ez zaio garrantzirik ematen, alde batera uzten dugu eta zerbait egin beharko litzatekeela, sistematizatuagoa, uste dut. Ni prest egongo nintzateke taldetxo batean gauzak montatzeko.

Esan behar dut, hemen irakasleok zoratuta ibiltzen garela gai baten inguruan, gure ataza famatuak garatzen. Han ez. Han gaiak-eta bazeuden, baina askoz ere puntualago. Gramatika era tradizionalean, baina ez zen aspergarria. Bost ordu irakasle berarekin eta ez zen ez luzea, ez aspergarria egiten. Uste dut askotan, gurean, hainbeste lotu, biribildu nahi ditugunez gaiok ikasleok aspertu eta gogaitu egiten ditugula. Gaur ere jaiei buruz hitz egingo dugu? Puf!

Zentro hartan irakasleek ez zute erreparurik Frantziako edo frantses kultur gaiak lantzeko. Gurean moduan. Beti beldur tonto horiek: ai, baina ohiturak, tradizioak, kantuak ez dira perfiletan edo Egan eskatzen....Ai, ez dakit ba, euskal musika, gure literatura.....Han konplexu barik. Jakina, eurek oso argi zeukaten hizkuntzaz gain kultura ere transmititzen zutela, eta euren kultura estatu poteten batekoa da, inperio izandakoa. nire klasean mutur luze batzuk izan ziren, eta piper batzuk ere bai. Irakasleari bost, programan zetorren. Eta kontuan izan behar dugu, ikasleak Europa, Afrika eta Asiatik gentozela, erlijio eta kultur pilo bat elkartzen zen klase bakoitzean.

Asko ikasi neban, zentzu guztietan. Eta orain irakasle hobea naizela uste dut. Tira, hori nire ikasle gizajoek esan beharko dute!!!

Irailaren bata egun gogorra izan zen. Hamar minutu erabaki garrantzitsu bat hartzeko. Inoren txotxongiloa sentitu nintzen, borodaterik gabea. Dena erabaki ostean hau idatzi nuen. Gaur agertu da nire paperen artean. Gogoeta asko, anitz oroitzapen. testu txarra, baina barrutik jaioa.

L'absence de toute liaison
lotura afektiboak
Hemen ez dago familiarik, lagunik, betiko ezagunik.
Ez gara inor.
Toute seule.
Zaharrak petankan jokatzen,
Beti inoren morroi.
Non da Askatasuna, la Liberté?
Arnaldo kalean, libre.
Moi, je suis esclave de tous.
Nous sommes otages de notre tête.
La voz de su amo.
Txakur txikien modura, beti besteen esanetara.
Oú est la Liberté? Freedom?!
Libre, yo soy libre como el mar....
Il n'y apas de Liberté dans ma monde.
Mais j'ai fait l'unique choix libre que je pouvais faire.
Libertatia, Askatasuna........
hirbide baten izena baino ez da chez nous.

Sarri entzun dot galdera hau oporretan batez be ikastarua egitten ibili nintzanian. Egixa esan, hegoaldekuok frantsesez egitten dogunian ahoskera espaiñola dakagu, hortaz galdera hori egitten deskue, nahiz eta euskeraz jardun.

Nere erantzuna ez da ez oui, ez non. Nere erantzuna "basque" da. Neure burua aurkezten nebanian "Je viens du Pays Basque" esaten neban. Baiña txino batendako zer da hori? Oso inportantia da s eta q hórrek ahoskatzia, bestela galdetzen dabe ia holandarrak garan. Eta nere doiñu eta itxuriakin.....Iñoiz be argittu bihar izan dot "basque" izanda zer egitten neban frantsesa ikasten. Jakiña, Iparraldekua nintzala uste zeben hori esaten zestenak.

Arpegi raro batzuk be ikusi nittuan. Española esaten ez nebalako. Baiña eskozeseri galdetzen badetse nunguak diran, iñork esaten dau "british"? Ez, ezta? Gu eskozesak baiño gitxiago izango gara? Ez, horraittiok!

Hori bai, batzuetan galdera horri oui erantzutzen netsan. errezagua zalako. Ez iñork gure konfliktuaz galdetzen zestalako, ez. Esplikau bihar nebalako zer zan hori. eta azkenian espagnole esaten zebelako. Hori bai, ofiziuaz galdetuta nik "professeur" esaten neban, eta galderia beti zan zer emoten neban, eta nik "du basque" Atzera be esplikaziñua.

Ixa iñork ez zekixan ze zan hori. Zelan aldatu diran gauzak. Alemana unibersitaria batek galdetu zestan ia gure traje tipikuan peinetarik eruaten dogun! Eta ia Espaiñian, nere herrixan, beti egualdi ona egitten daben, eta ....eta ni nintzan Royanetik gertuen bizi zana!!

Zelan aldatu diran gauzak, baiña. Oin hamabost urte, Europan esan ezkero euskaldunak giñala, beti egitten zan berba gure "arazuaz". ez zan atsegiña, halan da be gure ezagutza bazeken, txarra, baiña bazeguan zeozer. Oin, ostera.entzun be ez dabe egin gutaz. Ez dakitt ze dan hobia, benetan!

Txarrena, halan da be, Royanen topau neban tabernia. Honekin konturatu nintzan guztiz akabauta gagozela, ez dakagula etorkizunik, guztiz etsita amaittu neban.

Paellak egitten zittuan eta dekoraziñua penagarrixa zan. Neri hotzikaria eta negarguria emoten zestan. Erretratuak txarrak dira, baiña ezkutuan dagoz etarata.

Fijau kartel honetan:

Tabernian goiko aldian. Behian gehixago

"Veritable churros basque" jartezn dau beheko kartelian. Ez nekixan txurruak euskal espezialidadia ziranik. Igual gaztetxeren baten :-)

 Paellera barruan dantzarixak. Erdixan, Osborneren zezena, urdaiazpikuak zintzilik. Brotxetak, paella, tapas....very typical!

 Instrumento eta toreruen artian, ia ikurriñia topatzen dozuen! Plaza de toros! Eta dana BAionatik 300 kilometrora!!

Gabian argixa bajaueta zoramen girua hasten da!

 Olé!!!! Galdurta gagoz! Hau da emoten dogun irudixa! Ai, ama!

Oiñetakuekin dakadakan afiziñuan gaiñian sarrittan egin dot berba. Gaiñera, hanka raruak dittudalako, arazuak dakadaz oiñetakuekin eroso ibiltzeko. Horregaittik, zapata zaharrak asko maitte dittut. Trajedixa bat izaten da oiñetako on eta erosuak botatzia, eta uda honetan pare bi bota dittut!

Lehenenguak trekiñeko zapatillak:

 
Argazkiak.org | zapatillak © cc-by-sa: txargain

Oiñ hamar bat urte nittuan. Erosuak, onak edarrak. Elik erregalau zestatzen urtebetetze baten. Trekiñekuak dira, baiña gitxittan jaun nazi eurekin mendira. nahixago dot-eta botak erabiltzia, orkatillak babestiarren. Hori bai, mundua eurak jantzitta ikusi dot. Basamortuko haria, eta Arrateko lokatza, Petrako hautsa eta Pariseko galipota, Somporteko edurra eta Kalamuako bedarra, Bretañako eurixa eta Estanbuleko kutsaduria. Danak jaso dittue zapatillok. Baiña apurtu egin jataz, eta Royanen laga nittuan, bota nittuan. Ez dt holakorrik topauko. Hankak sartu eta itzela zan sentitzen nebana, erosotasuna eta konforta. Beste batzuk begiratzen ibili naiz, baiña danak dira hain psikodelikuak! Neri gorri-gris-baltz konbinaziño hori gustatzen jata, modaz pasauta daguan arren

Bestiak sandalixak hónek dira:

Ez zeken hainbeste denpora baiña kendu barik ibilli naiz uda joan eta uda etorri. Karu pagau nittuan, nahitta sandalixa onak gura nebalako. Eta onak urten dabe. eta erosuak. Kriston penia emon desta botatzeiak, baiña zer egingo neban? ez zeken konponbiderik!

Badittut beste sandaliaxa zoragarri batzuk Bretaiñan erosi nittuanak: polittak, erosuak, zoragarrixak, gorrixak. azkenetan dagoz, baiña biharbada, konpoketak egitteko moduan dagoz. Ikusiko da. Bai, hórrek botatzen dittudanian benetan negar egingo dot!

Diogenes sindromia izatia gogorra da gero!