Harrikadak

Ostegun arratsaldean in fraganti harrapatu ninduen Haritz Rodriguez-ek.

Atzo gauean irakurri nuen elkarrizketa eta gustatu zait emaitza.

Hala ere, badago akats bat paperean zuzendu ezin dena eta edizio digitalean datorren aste hasieran-edo konponduko dena: ez ditut 200 harpidedun gaztelerazko blogean, 20 baizik.

Eskerrak Haritzi nitaz akordatzeagatik eta eskerrak ere edizio digitalean agertzen ez diren argazkien egileari, Argazki Press-eko Juan Carlos Ruizi.

Ez badakizu zer den Gaur 8 klikatu hemen.

En castellano

Irutxuloko Hitzan abuztuaren 24an argitaratutakoa.

Ondarroan egon nintzen ostiralean Arrantzale Eguna ospatzen. Athletic zale amorratu diren pare bat lagunek gelditu ninduten kalean, Realak kategoria galdu zuela-eta doluminak emateko. Pozik ziren beraiek ni zirikatuz, zer egingo diogu ba.

Larunbatean aurkeztu zen Reala Anoetako zelaian. Webgune ofizialak dio 3000 zale hurbildu zirela goizeko 10:30etan, baina beste zenbait komunikabidek erdira jaitsi zuten kopurua. Dena den, asko zirela iruditzen zait, zalegoa pozez txoratzen ez dagoela aintzat hartuz. Kalean jendeak komentatzen dituenak entzutea baino ez dago-eta (azido urikoa ondo baduzue, sartu txuri urdinen aktualitatea jarraitzen duten interneteko foroetan).

Ate joka dugu denboraldi ofiziala eta aspaldiko partez 2. Mailan gaude. Entrenatzaile berria eta plantillaren osaketari dagokionez azken ukituak zehazteke oraindik. Itxura guztien arabera, ez da sorpresa asko egongo, baina abuztuaren bukaera arte itxoin beharko da. Denboraldi aurrean apenas ikusi dugun pulamentuzko ezer, gazte batzuek tokia hartzeko prest daudela (Carlos Martínez nafarra, adibidez: ez al dago gipuzkoar adoretsurik ala?) eta zaleek pazientzia poto handia beharko dugula igandean arratsaldeko 7:00etan hasiko den sufrikarioari aurre egiteko.

Athletic alde batera utzita, inbidiaz ikusten dut Osasunak azken denboraldi hauetan izan duen bilakaera. Garai batean haiek guri begira egoten ziren bezala, kontrakoa egin beharko genuke guk oraingoan. Hau da, komeni zaigu aztertzea nola egin dituzten gauzak Taxoaren azken urte hauetan. Futbolean, bizitza modernoaren beste alorretan bezala, dena azkar doa eta lo geratuz gero, zezenak harrapatzen zaitu. Eta hori gertatu zaigu txuri-urdinei.

Udan jakin dugu, berriz, Construcciones Amenabar izango dela bigarren babesle (lehenengoa Belca izango da). Ondo dago hemengo enpresek bertako klubetan dirua inbertitzea, baina badago aintzat hartzeko datu bat. Luistxo Fernandez blogariari irakurri diodanez, Amenabar da Debako Sasiola harrobia ustiatzen duena eta han bertan dago Praileaitz kobazuloa, Paleolitiko garaiko pinturak dituena eta ustiaketaren ondorio larriak paira ditzakeen aztarnategia. Sesioa dago honen inguruan eta, zenbait adituren arabera, zalantzazkoa da Eusko Jaurlaritzak argitara emandako dekretua nahikoa ote den gure ondarea behar den bezala babesteko. Futbolean ondo dago harrobia lantzea, baina Amenabarrek Sasiola babestea eskertuko nuke nik (eta ez bakarrik Reala).

Realarekin batera aritzekoa da 2. Mailan Granada 74 talde berria. Liga horretan aritzeko plaza erosi omen dio Murtzia Hiriari. Espainiako Futbol Federazioa, FIFA eta UEFA lagun, kontra azaldu da, kirol etikaren aurkakoa ei baita. Hori entzun dut irratian eta barrez lehertzen nago oraindik.

En castellano

Demagun oporren azken astean zaudela (honetan jada lanean nago, zoritxarrez). Liburu bat irakurtzen ari zaren bitartean, orrialde batzuk akasdunak direla konturatu zara gauean.

Hurrengo goizean gogoratu zara gauekoaz eta pasa den astean eman zizuten tiketa aurkitu duzu mahaiaren kaxoian. Tiketan ez du liburudendaren telefonorik jartzen (Aste Nagusia da eta jakin nahi duzu ordutegia). Elkar megadenda soilik eta Donostian duten liburudendetako baten helbidea (Bergara kalea 6). Buelta eman diozu tiketari: elkar.com eta logoa errepikatzen ditu behin eta berriz.

Zuk, baina, ordenagailua itzali berri duzu eta nahiago ez piztea. Garai bateko medioetara jo duzu telefonoaren bila: paperezko orrialde zuriak. Elkar jartzen duen orrialdera jo, baina bertan bakarrik Elkarlanean SL ageri da, Portuetxeko telefonoa. Hori ez duzu behar. Liburudenda eta Librería sarreretan ere ez dago ezer. Megadenda izango da? Ez, hori ere ez. Albo batera utzi dituzu orrialde zuriak.

Probatu paperezko orrialde horiak. Liburudendak atala 372. orrialdean dago, baina han ere ez da azaltzen Elkar megadenden berri. Euskal Kulturgintza SA bai, baina nik liburudendako telefono zuzena behar dut.

Dei baten truke informazioa ematen duten telefono zenbakiak ahaztuta ditut (eta gainera ez diet beraiei deitu nahi). Ez dago beste erremediorik: ordenagailua piztu beharko da.

Ordenagailua piztu eta sarean sartu naiz. Elkar.com jarri diot Google-i. Liburuak, CDak eta beste kultur produktuak saltzeko orrialdea ateratzen zait, baina hor ez da bat-batean ikusten non arraio dagoen megadendei buruzko informazioa. Beheko aldean 1998-2007 Elkar Megadenda; dioen atalaren gainean jarrita Nor gara agertu zait. Eta hortxe bai, hortxe badago Bergara kaleko dendaren telefono zenbakia.

Egun batzuk pasa dira hori gertatu zitzaidanetik eta pasa den astean emandako urrats guztiak errepikatzen ari nintzela pentsatu dut telefonoak ez direla Telefónicaren orrialdetan agertuko beste enpresa batekin kontratatu zutelako telekomunikazio zerbitzua. Baina hori ez da horrela: sarean Páginas Blancas bilatu dut Googlen eta bertan Elkar megadenda jarri eta hamalau emaitza atera zaizkit.

Ez dut uste ezer gaizki egin dudanik (oporren amaieraren sindromepean nago eta zalantza dut oraindik), baina arraroa dirudi Euskal Herrian hain sare zabala duen liburudenda kateko telefono zenbaki ziztrin bat topatzeko hainbeste buelta eman beharra.

Gauzaren bat edo beste dute hobetzeko, bezero ez digitalak bereganatu nahi badituzte bederen. Adibidez, liburudenda bakoitzaren telefono zenbakia jartzea tiketean.

Oharra: Hau txorakeri bat da. Serioagoa Hatxeri atzo gertatutakoa. Bordelera joan zen preso dagoen lagun bat bisitatzera. 423 kilometro alferrik. Animo, Hatxe.

En castellano

Arratsaldeko 8:00etan emango diogu gaur azken agurra. 71 urterekin alde egin du amaren anaia ezkongabeak. Gauza gutxi behar zuen ondo egoteko. Horietako bat ehiza: basurdeak akabatzeko batidetan txakurrak eraman izan ditu urteetan. 14 edo 15 urterekin hasi zen lanean Porcelanasen eta bertan jubilatu zen. Lana besterik egiten ez zekien belaunaldi bateko kide, Usategietako lagunek ondorengo bertsoa jarri dute hilberrian:

Beti alai umore onez
zinen toki guztietan
hutsune handi bat utzi duzu
gure zelai hauetan
hamaika ordu pasa dituzu
gurekin Usategietan
Migel Barraka itxaron lasai
hor goiko parajetan.

Astelehen arratsaldean hil egin zen eta gaur arte ezin izan dugu enterratu (atzo jai-eguna zelako). Tanatoriotik pasa direnen artetik, bere lagun min batek esandako hitzekin geratuko naiz. Diurtxiok laurogei urteak beti ditu jada eta on puska da. Malkoak begietan zituela zera esan zion:

"Aski gorra hintzen Miel, baina hi baino gorragua etorri dek".

Diurtxio txapela buruan eta zotza ezpainetan erdi ezkutuan erdi agerian zuela joan egin zen.

Niri, berriz, haur garaiko heroi bat joan egin zait. Aio, osaba. Agur Barrakako Migel.

En castellano

Kanpoan pasatako egunak alde batera utzita, hasi beharko dugu zer edo zer jartzen blogean. Kontu asko joan dira aste hauetan: tourra eta dopinga, El Jueves eta printzeen azala, hamalaugarren itsas ontzia oparitu diotela erregeari, Nafarroako show penagarria… kontu asko.

Gauza horiek guztiak alde batera utzita liburu bat aipatuko dut. Hannot-i esker izan dut José Ribasi eginiko elkarrizketa honen berri:

Ajoblanco aldizkariaren zuzendariak, Los 70 a destajo. Ajoblanco y Libertad liburua argitaratu du udaberrian, 70. hamarkadaren kronika pertsonala. Donostian egon zen uztailaren hasieran, baina pasa egin zitzaidan haren egonaldi laburra.

Ekimen potoloa da (zazpi urteko lana omen eta ia 600 orrialde). Oraindik ez naiz erdira iritsi, baina Ribasen eginahalak merezi due irakurraldia. Izan ere, 90. hamarkadan (bigarren etapan) gustura jarraitzen bainuen aldizkaria (uste dut José Luis Sampedro maisuari eginiko elkarrizketagatik deskubritu nuela 1992an edo 1993an). 1999an pertsiana jaitsi zuten eta pista galdu nion Ribasi.

Nafarroan gertaturikoa burura etorri zait liburuaren 146. orrialdean ageri den Ricardo Mella idazle libertarioaren esaldi hau irakurritakoan. Parlamentu burgesaren kontrako opuskulu batean jasotzen ei da:

"La actividad política cuando implica delegación de nuestra responsabilidad y soberanía es perniciosa porque los hombres que se meten en la vida política se acordarán de cualquier cosa menos de los intereses de sus representados".

Egileari eginiko elkarrizketa batzuk eta liburuari buruzko zenbait aipamen biltzen dira atal honetan. Etorkizunari buruz zera dio El Cultural aldizkarian: "Transformada la clase obrera española en clase media, el proletariado actual son los inmigrantes. Cuando tomen conciencia plena de las condiciones en las que sobreviven viviremos situaciones dramáticas".

Askotan entzun dut Ajoblanco berpiztu daitekeela eta Ribasek dio azken elkarrizketa honetan 2008an baino lehen itzul daitekeela interneten. Ikusiko dugu, denbora gutxi falta baita.

En castellano

Atzo goizean, gosaldu bitartean, Irunero Irungo euskarazko aldizkariaren azken zenbakiaren ale batekin aritu nintzen gora eta behera. Halako batean, Unai Garin antropologoari eginiko elkarrizketari erreparatu nion.

Aldizkariak dioenez, Daniel Fernandez, Unai Garin eta Gelaxi Goikoetxea antropologoek 2003an Irungo Udalaren Serapio Mujika beka irabazi zuten "Kontrabandoa Irunen (1936-54)" izeneko ikerketa historikoa egiteko. Lana amaituta, horren emaitza publikatu berri dute. Udalaren webguneak dio, 300 ale argitaratu dituela Udal Artxiboak. Liburua Hiritarra Atenditzeko Zerbitzuan (SAC) eta Artxiboan bertan eros daiteke 6 euroko prezioan.

Aita gaztetan kontrabandoan ibilitakoa da. Gutxitan aipatzen ditu garai hartako kontuak, baina behin animatu egin zen eta hiruzpalau aldiz ibili omen zen gauez Lesakatik Hernanira (oker ez banago). Norbaitek esan zidan baserria ere erabiltzen zutela estraperloan ibiltzeko ezkutaleku (amona alargundu eta seme-alabak aurrera atera behar nola edo hala). Pena informazio gutxi izatea. Gehiago tiratu beharko diot hurrengo batean aitari.

Hona hemen aipatu elkarrizketako zenbait zati:

Gosea

Gerra Zibila hasi zenean mugak itxi zituzten; Espainia isolatuta geratu zen eta gerraren ondorioz eskasia handia zen. Testuinguru hartan kontrabandoa goseagatik egiten zen (…) Bi mota zeuden: kontrabando txikia, hau da, soinean eraman zitezkeen familiarentzako produktuak eta, bestetik, sarean sartu eta saltzen ziren gaiak (motorrak, gurpilak, industriarako piezak…)

Ez zegoen gaizki ikusia

Familien ekonomian izugarrizko pisua izan zuen (…) Kontrabandoa ez zen lapurretatzat jotzen, ez zen gaizki ikusia.

Karabineroak, guardia zibilak eta kontrabandistak

Karabineroak eta Guardia Zibilak sare haren funtsezko elementuak ziren. Konfiskatzen zituzten gaiekin ofizialki zer egiten zen ez dakigu, ez baitugu horren inguruko dokumenturik topatu. Jakina denez, ustelkeria guztiz zabaldua zegoen (…) Guardiek eta kontrabandistek elkar ezagutzen zuten, gehienak Bidasoaren inguruko herrietan bizi zirelako.

Emakumeak ere bai

Ikerketari ekin genionean kontrabandoa gizonen kontua izan zelako aurreiritzia genuen; haatik, emakumeen papera funtsezkoa izan zen. Kontrabando handia gizonen esku zegoen, txikia edo biziraupenekoa, ordea, emakumeenetan.

Zigorrak

Gauza txikiengatik zigor ekonomikoa, handiengatik kartzelara eramaten zituzten. Pertsonekin ere egiten zen kontrabandoa. Naziek Frantzia okupatu zutenean Irungo mugatik hegoaldera kontrabandistek judutarrei pasatzen laguntzen zieten. Halaber, portugaldarrek iparraldera joateko muga zeharkatzen zuten (…) Pertsonen kontrabandoak heriotza-zigorra zuen.

Komunikazioa

Bilera egitea beharrezkoa izaten zuten, merkantzia nondik pasako zuten erabakitzeko, besteak beste (…) Baserri jakin batean maindire zuria agertzen zenean kontrabandistek bilera egingo zuten seinalea izaten zen.

Hitz egitea kosta

Errudun sentitzen dira batzuk. Beste kasu batzuetan garai latz haiek ez dituzte gogora ekarri nahi.

Ondorioak

Egileok ez genuen uste kontrabandoa Irunen hain kontu zabaldua, antolatua, finkatua eta oinarrizkoa izan zenik.

En castellano

Bartzelonako tabernari fin bati eskua bota behar taberna saltzen. Benetakoa da iragarkia.

Harremanetarako

Aurreko mezuan idatzi bezala atzo goizean egon nintzen Más que palabras irratsaioan.

8:45etan iritsi nintzen Miramonera eta bertan egin nuen topo Txaro Arribasekin. Irundik ezagutzen dut Txaro eta plazera izan da berarekin batera tertulian egotea.

9:05ean ireki du saioa JVk eta aurkezpena egitera gonbidatu nau. Aurrekoan Julen Iturbe-Ormaetxeren estreinako saioa entzun nuen eta lantxo hori prestatuta neraman. Zaila izaten baita norberari buruz hitz egitea boteprontoan.

Txarorekin batera Dardo Gómez, Bartzelonan bizi den kazetari argentinarra. Ondo etorri zait eskarmentudun jendearekin batera egotea, beraiek hitz egiten baitzuten nik zer esana ez nuenean (eta hori askotan gertatu zait).

Bakoitzak bere teknikak erabili behar ditu ahal duen neurria emateko. Kanpotik begiratuta, Dardo edozer gauzetaz hitz egiteko moduko tipoa da eta zu berarekin zaudenean, eskertu egiten da hori. Txarori gustatzen zaio apunteak hartzeko erabiltzen duen koadernotxoa mahai gainean zabalik izatea.

Ez dut esango gustura geratu naizenik, baina, tira, pasa dut lehenengo saioa. Naturaltasuna eskatu zidaten eta horretan saiatu naiz. Txaroren bikotekideak, Iñakik, eman dit urrezko beste arau bat: ez dakizun gauzetaz, hitzik ez.

Bukaeran gusturago nengoen, baina konturatzeke amaitu da saioa. Hori bai, parabien edo boto positiboa emateko aukera izan dut. Kasu honetan, garbi neukan nori: Joxe Aranzabalek emandako datuak oinarri hartuta, euskal blogosferari egokitu zaio. Gehiago zehaztuz, hiru urte bete dituen eibar.org-eko blog komunitateari. JVk esan dit entzulegoak ez zituela nik esandakoak ulertuko. Berdin zait, pixkanaka joango gara pozoia barreiatzen.

Hurrengo asteetan oporretan egongo naiz eta blogean nabarituko da hori. Zaindu.

En castellano

Igande goizean Más que palabras irratsaioaren hiruko mahaian parte hartzera gonbidatu naute. Duela zenbait aste esan zidan Vizcaínok halako batean deituko ninduela udararako eta joan den astean finkatu genuen eguna.

Ahots batzuk berritzeko orduan euskal blogosferara jo du MQPk. Eta ez naiz izango irratsaio horretatik pasako den blogari bakarra, pasa den igandean estreinakoz aritu baitzen Julen Iturbe-Ormaetxe.

Joxe Aranzabalek dio 5464 blog inguru daudela euskaraz eta aurkezpen txartel ona da bloga, ezbairik gabe. Datorren larunbatean hiru urte beteko ditu txoko honek sarean, hiru urte Eibar.orgeko blog komunitatea abiatu zenetik (ikastaroa uztailaren 17an egin genuen, zapatuan).

Hasieran ez nuen uste gauza asko izango nuenik kontatzeko, baina hiru urte pasa dira jada eta oporren ostean hementxe jarraituko dut. Oporraldia ailegatu bitartean, irratira noa igandean.

Urduri nago. Tertuliano?

En castellano

Autobusetik, erdialderako bidean, Espainiako telebista kate baten kamioitzarra ikusi nuen Perlako parean. Bazkalostean Ángel Martínek Sé lo que hicisteis telebista saio freskagarrian duen atala ikusiz, jakin nuen Emma Garcíak agur esango ziola arratsaldetan aurkeztu duen zabor-saioari. Ez nekiena zen Donostiako Badia aukeratu zuela horretarako. Eta bildu zuen jendetza?

Dena dela, gu beste plan bat genuen. Bi aukera nituen apuntatuta: FasTFatum edo Giorgio Bassmatti. Sentitzen dut Igor & Harkaitz, baina bigarrena aukeratu nuen.

Toki bitxietan jotzeko joera hartu du artista donostiarrak. Kasu honetan, hirian ireki berri den musika gaietan espezializatuta dagoen Pentagrama liburudendan. Inés eta Eugenio dira jabeak eta Prim kaleko 16. zenbakian dago. Webgunea eraikitze lanetan dute oraindik.

Taberna batean egin genuen topo artistarekin, eztarria bustitzea komeni baita kantatzeari ekin aurretik. Bi dozena pertsona bildu ginen. Donostiako musika giroko zenbait lagun: Andoni Chico Boom, Mikel Sr. No ohia, Jocano, Saioa, Rafa Berrio...

Lokala txikia da eta fondoko eskaileran jarri zen Bassmatti. Kaña bat gertu, gitarra lagun, mikrofonotik hurbilduz eta urrunduz aletu zituen aukeratutako abestiak. Casio baten laguntza ere izan zuen, monotonoa izan zitekeen emanaldia puskatzeko asmoz. Belle & Sebastian, The Paris Sisters, Velvet Underground, My Bloody Valentine, John Lennon artisten kantuak aukeratu zituen. Kantu lasaiak. Denak jo al zituen? Zalantza daukat.

Kanpoko lagun batzuk etorri ziren atzo eta beraiekin hurbildu nintzen emanaldira. Hona hemen Mataróko Giorgio Bassmatti fan klubeko ohorezko lehendakaria Socrates jokalari brasildarraren elastikoa soinean duen guruarekin.

Egilea: Maria Zeta.

En castellano