Konta ditzagun gutar hildakoak
Denek bukatu behar dugu gure bidea, baina gauza da nola. Ez litzaidake gustatuko ultraeskuindar batek akabatzea; Euskal Herrian lan istripuz aurten hiltzen den 107.a izatea; senarrak jipoitutako emakume gaixoa ere ez; Europako ametsa behatzekin ukitu nahian hiltzen den etorkina (56 duela aste batzuk kaiuko batean, 52 handik gutxira). Jada apenas oihartzunik duen Irakeko gerrako hildako bat. Bangladeshen joan den astean naturak eramandako ehundaka lagunetako bat. Ez.
Udatik hona, Vizcaíno (eta beste batzuk) ari dira Euskal Herrian lan istripuz hildako jendearen kontaketa egiten. Izugarria da lan hori, baina behar-beharrezkoa. Europako marka guztiak apurtzen ditugu maila horretan eta, hala ere, ez dirudi neurri egokiak hartzeko gai garenik.
Etxe aldameneko obra batean langile hil berriaren albistea irakurtzerakoan, 1985eko ekainaren 20an lan istripuz hildako Agustintxo lehengusuaz gogoratu naiz. Greba-eguna deituta zegoen, baina ez genuen grebarik egin (pentsio-sistemaren kontrako greba masiboa izan zela enteratu naiz oraintxe). Hamazazpi urte betetzeko nengoen (ultraeskuindar batek pasa den astean Madrilen hildako Carlos bezala) eta hura zen soldatapeko nire lehen beharra. Ni baino urte batzuk zaharragoa zen Agustintxo. Hirugarren lan-eguna nuen Donostiako Legazpi kaleko obra hartan. Bajera bat eraberritzen ari ginen.
Gogoan dut ere bizilagun batek portaleko eskailerak igo zituela, "merezita duzue" esanez. Gero kontatu zidaten. Pentsatu nahi dut bizilagunak ez zuela nire lehengusuaren egoeraren berri izango. Pentsatu nahi dut.
Konta ditzagun gutar hildakoak. Atzo beste bat: Josemari Ortiz.
Ez ditzagun ahaztu. Arren.
Gauza ttikiak
Gaur Más que palabras irratsaiotik deitu naute Narratzaileen Txokoa egitasmoari buruz hitz egiteko. Gustatu zait Javierrek egin duen aipamena, gauza ttikien laudorioa egin baitu. Erabat ados nago puntu horretan berarekin (beste askotan ere bai, bide batez).
Ikuskizun handiek nahikoa toki hartzen dute gure gizartean eta, askotan, horrek burua galtzera eramaten gaitu. Futbolzalea bazara, ni naizen bezala, nahiago duzu zure taldea lehen mailan eta Champions League jokatzen ikustea, bigarren mailan eta partida ziztrin bat irabazteko izerdi patsetan ibili beharrean baino. Artista bazara, ez da gauza bera Victoria Eugenian, auzoko kultur etxe batean edo periferiako herri bateko kafe antzokian aritzea.
Aste honetan hamar urte bete ditu Irungo Kabigorrik. Komunikabideei helarazitako prentsa-oharrean gogoratzen dute kontutan hartzeko bi proiektu abiatu zirela 1997an Euskal Herrian: Kabigorri eta Guggenheim. Grazia egin zidan konparazioak eta barre egin nuen hori irakurtzerakoan.
Eguneroko gauzak, baina, gauza ttikiak izaten dira normalean eta horiek ematen digute plazerrik handiena: egunkariak erostea, kafea hartzea, bazkaltzea, kaña pare bat hartzea, lagunekin solastea. Ez gara New York-en edo Beijing-en bizi, hiri izan nahi duen herri probintziano batean baizik.
Eta hori ez da txarra. Periodikoak erosi ditut goizean eta galtza motzetan joan naiz kiroldegira. Bost minutu. Bizikleta estatiko batean irakurri ditut paperean eguneko notizia txarrak. Dutxatu eta beste bost minutu etxera ailegatzeko. Gauean Devendra Banhart musikariaren kontzertua dut agendan. Hamabost-hogei minutu etxetik. Lantokia ere horrela daukat.
Askotan gauza handiek txoratzen gaituzte. Futbolarekin jarraitzeagatik, oso ohikoa da normaltzat jotzea jokalari batek agur esango diola bere betiko klubari, atzerrian euroz beteriko poltsa jarri diotelako mahai gainean. Segun, erantzungo nuke nik. Gustura baldin bazaude zauden tokian, bizitzeko diru nahiko lortzen baduzu, zergatik alde egin behar? Diruagatik? Ospeagatik? Erronka berriei aurre egiteagatik?
Gauza ttikien laudorioa egin nahi nuen gaur. Besterik gabe. Purpura beste batzuentzat uztea nahiago.
Komikiari buruzko erakusketa: Euskadi Fantastikoa III
Gaur gogoratu naiz kultur etxean dugun Euskadi Fantastikoa III erakusketaren berri eman gabea nengoela txoko honetan. Garik kontatu dit gaur zortzi mila karaktere zituela gauean idaztekoak komikiari buruz. Irutxuloko Hitzaren diseinu berriaren aurkezpen ekitaldian egin dugu topo.
Eskerrak E-gorrek kasu pizarra egiten digun eta nik esan beharrekoak kontatu dituela jada, urtero bezala, txintxo-txintxo.
Aurten Raquel Alzate eta Jose Angel Lopetegi dira Iñaki Holgado komisarioak aukeratu dituen autoreak. Azaroaren 24ra arte bisita daiteke erakusketa Ernest Lluch Kultur Etxean, astelehenetik ostiralera, 16:00etatik 20:30etara, eta larunbatetan, 17:00etatik 21:00etara.
Zita berezia egongo da datorren ostiralean, azaroaren 16an. Izan ere, arratsaldeko 18:00etan bi autorek bisita-gidatua egingo baitute. Nahi izanez gero, bertaratu.
El setè camió liburuaren aurkezpena La Vajol-en
Aste bukaera Katalunian pasa dugu. Ostiral goizean autoa hartu eta Maripurik markatutako bidea jarraitu genuen La Vajol herrira ailegatzeko. Aitzakia Assumpta Montellàk berriki argitaratu duen "El setè camió. El tresor perdut de la República" liburuaren aurkezpenera joatea, liburuan kontatzen den istorioa tokian bertan bizitzeko: Negrínen bunkerrean, Canta Meategian.
Assumptak dio hirurehun bat lagun bildu ginela bunkerrean ostiral arratsaldean. Ez da kopuru makala, kontutan izanda La Vajol herria La Junkeratik hamar bat kilometrora dagoela. Bertan ehun bat biztanle bizi dira. Bartzelonatik autoa hartuz gero, ordu t´erdiko bidea duzu bertara. Batzuk Euskal Herritik joan ginen (Txaro Barinaga eta Liki, adibidez). Assumptaren beste lagun batzuk Madrildik. Baina Kataluniatik jende asko mugitu zen: Matarókoa, Igualadakoa, Cardedeuko talde handia…
Assumptak izena lortu du Katalunian La maternitat d´Elna liburua argitaratzeagatik. Elisabeth Eidenbenz emakumearen inguruan garatzen den istorio hunkigarria.
Oraingo kontuak ere gerra garaikoak dira, 1938-1939 urtekoak. Negrín gobernuko presidente zela, Errepublikaren patrimonioa, Espainiako Bankuaren urrea edota Pradoko koadroak barne, La Vajol herrira eraman zituzten. Horretarako, Giralt familiaren meategia desjabetu, bertan lanean ari ziren langileak kaleratu eta Cartagenako meatzariak eta Negrín-en konfiantzazko karabineroak ekarri zituzten bunkerra egiteko asmoz.
Urtarrilean, 1939ko urtarrilean, garbi zegoen Errepublika aterako zela galtzaile Francoren kontrako gerra puta hartan. Urtarrilaren amaieran eta otsailaren hasierako egun haietan, La Vajol Errepublikaren hiriburua bihurtu zen, bertan baitziren Manuel Azaña presidentea, Negrín gobernuburua, Agirre lehendakaria, Companys president-a…
Otsaileko lehen egunetan atera ziren denak, tesoroa barne, Condor Legioaren bonbapean. Korrika eta presaka eraman behar izan zen dena. Dena? Tartean, ez atzera ez aurrera, kamioi bat geratu zen. Zinematografikoki zazpigarren kamioia deiturikoa.
Estilo nobeleskoa du Assumptak gauzak kontatzeko, oso ondo daki irakurlea harrapatzen. Gainera, aparteko kolaboratzaileak izan ditu lan horretan: Miquel Giralt, meategiko jabearen semea, garai hartan 9 urteko ume mokoa, meategia bere horretan mantendu duena urte hauetan guztietan; zazpigarren kamioia zaintzen zuen karabineroaren semea; tesoroa bere mandoekin eraman zuen gizonaren iloba.
Gizon honek ere badu ardura handia istorio hau (eta amaetxearena) azaleratzeko orduan. Bere izena Miquel Torner da, Mataróko marxairea, Iparraldeko bidea edo Erbesteko bidea errekuperatu dutenetariko bat.
Aurkezpen eguneko argazki gehiago ikus ditzakezu flickr-eko nire kontuan.
Handia da Quimi
Lagun katalan batek kontatu zidan azken diskoaren biran, Quimi Portet-en kontzertu bat ikustera joan zirela antzoki batera. Emanaldiaren erdian, Quimik galdegin omen zion publikoari ea zergatik ez ziren aldameneko tabernara trago bat hartzera joaten. Eta horrela egin zuten: kontzertua eten, zerbezak hartu eta buelta.
Horrelakoa da Portet jauna. Beraz, logikoa honen moduko elkarrizketa sailkaezinak ematea.
Donostiako Dokan genuen hitzordua igande arratsaldean. 20:30etan. Lau emanaldi egin ditu Euskal Herrian. Ruper pare bat bolotan aritu da berarekin, baina domekan ez da azaldu. 60-70 entzule bakarrik, baina hurrengo batean jende gehiago etorriko da: benetako komunikazioa lortu baitu musikariak publikoarekin.
Haren musikara hurbildu nahi duenak, jakin beza ez duela zerikusirik El Último de la Fila taldean egiten zutenarekin. Vic-ekoa hiru lagun musikarirekin agertu da: Antonio Fidel baxu jotzailea, Jordi Busquets gitarrista eta Xarli Oliver bateria jotzailea.
Antoniok pop erraza deitzen duen etiketapean sartu dezakegu musika. Bitan banatuta omen dago kontzertua, Quimi dixit. Lehenengo zatia herrikoiagoa ei da; bigarrena, berriz, intelektualagoa. Azken hau jarraitzeko karrera bat beharrezkoa dela zioen.
Banaketa ez da kontutan hartzekoa. Izan ere, kantuak edo banda aurkezteko orduan ironia (sotila gehienetan, azidoagoa bestetan) barra-barra baitarabil Quimik. Harrikada handia duela esango luke baten batek, baina musikari puska dago horren gainetik.
Bere filosofiaren adierazle, esaldi bat: "I en el teu parrús vull quedar-m´hi acampat".
Handia da Quimi.
Iñaki Dieguez irundarra Cirque du Soleil-ekin
Publiko egin duenez lasaiago kontatuko dut orain txoko honetan.
Iñaki Diéguez akordeonista irundarrak artista askorekin jo izan du akordeioa, besteak beste Pantxoa eta Peiorekin edo Gontzal Mendibilekin batera. Proiektu pertsonalenak, berriz, Ghatusain folk taldea eta Iñaki Diéguez trio jazz hirukotea dira.
Azken honekin grabatu du "Crossing time" diskoa eta aurten kaleratu du katalogo guztia iTunes-en duela iragartzen duen Etxe-ondo diskoetxean (zalantza daukat: gainerako diskoetxeek ez dute?). "Crossing time"n jazzaren mugetatik barrena eraman du instrumentua. Klasikoak jotzeaz aparte, bere zenbait konposizio sartu ditu. Igor Telletxea bateria jotzaile eta Ritxi Salaberria baxu jotzailearekin batera ari dira lan hau aurkezten eta, kostata, baina atera zaizkio zenbait emanaldi Euskal Herrian.
Dena dela, uste dut ezagunagoa egingo dela hemendik aurrera Cirque du Soleil konpainiarekin munduan barrena egingo duen biragatik. Dirudienez, duela zenbait hilabete multinazional horrek musikariak behar zituela esan omen zion norbaitek. Beraiekin harremanetan jarri ondoren, hiru bideo bidaltzeko esan zioten. Hiru pieza horiek grabatu eta bidali egin zizkien.
Dena ahaztuta zuenean, Parisen egitekoa zen casting batera joateko gonbitea jaso zuen. Zirkoak bitan banatzen du mundua horrelakoetan: batzuk Chicagora, besteak Parisera.
Pariseko langa gainditu ondoren, hartu egin dute eta hilabete batzuk barru deituko diote konpainia prestatzen ari den ikuskizun batean pare bat urtez munduan zehar emaztea eta bi semeekin ibiltzeko.
Cirque du Soleil-en ibilitako beste euskaldun bat ezagutzen dut nik: Virginia Imaz pailazoa, Oihulari Klown-ekoa.
Bietako inor ez da egongo Donostiako Antonio Elorza Belodromoan eskainiko duten ikuskizunean. Webgunearen arabera, sarrera guztiak saldu dituzte.
Diru txinatarra Realean
Diario Vascok tarte zabala eskaini dio igandean Realaren ehuneko 35a erosi nahi duen inbertsio talde txinatarrari. Lighthouse Consulting Limited du izena konpainiak. "Joño!" pentsatu dut "hauek ere konturatu dira Vocentoko anaia giputzaren oniritzia nahitaezkoa dela talde txuri-urdina kontrolatzeko". Eta Vocentok jarri du martxan makineria. Eta irakurri dut informazioa. Eta filtrorik eza nabari da bertan. Hau da, Iñaki Badiolak eta enparauek egindako txostenetik egunkariaren paperera edo webgunera ia zuzenean pasa dutela dirudi.
Txinan egon daitezkeen negozio aukerak aipatzen dira, kluba burtsara atera nahia, kudeaketa beste modu batez egitea. Exekutibo eta negozio-gizonen hizkuntza hori arrotza zait.
Futbolari dagokionez, harrobia eta puntako fitxaketak uztartzeko asmoa azaltzen da. El Mundo Deportivon, berriz, Riquelme futbolariaren izena ageri da, balizko fitxaketa gisa.
Nor da Iñaki Badiola? Zer da Lighthouse Consulting Limited?
Joan den astean atera da bere izena. Iñaki elkarrizketatu omen zen María de la Peña eta Administrazio Kontseiluko beste kide batzuekin.
Inguruan galdetu dut eta 40 urteren bueltan dagoen tipoa dela esan didate. Formak zaintzen dituen enpresa-gizona, jatorra. Ezer gutxi, beraz.
Iñaki Badiola Menéndez zein den galdetu diot googleri eta atleta gisa korritutako lasterketak eta markak ageri dira soilik.
Ignacio Badiola Menéndez jarriz gero negozio gizonari dagozkion lotura urri batzuk baino ez dira ateratzen. Periodikoak Grupo Santanderen aritutakoa dela dio.
Irudi bila, argazki txar bat topatu dut Donostiarrak atletismo taldearen webgunean. Lasterketa herrikoietan parte hartzen duen talde handia da hau. Mezuren bat edo beste utzi izan du webgunean, Donosti Cup-en osatutako ekipoaren ibilbideari buruzkoa, adibidez. Beste norbaitek, lasterketa baten kronikan, Torito deitzen dio.
Enpresari dagokionez, azken egunetan kirol prentsan ageri izan diren artikuluak albo batera utzita, informazio gutxi ageri da sarean. Lighthouse Consulting Limited google-n jarrita, bigarren orrialdean ageri da info hau. Atentzioa deitu dit orrialdearen izenak: alibaba.com.
"Lighthouse consulting limited is a consulting and trading company based in spain and hong kong. We provide consulting and trade related services to industrial companies in europe and latin america. We cover sectors such as automovile, construction, machinery, tobacco, toys, etc. We help our customers in areas such as outsourcing, maket penetration, and m&a".
Webgune horri kasu eginez gero, konpainia txikia da: ez ditu bost enplegatu eta negozio bolumena milioi bat dolar inguruan omen dabil. Beraz, badirudi beste norbait dagoela honen atzean.
Ondorioa
Oraindik ez dut iritzirik. Informazioa falta zait. Seguru datozen egunetan albiste gehiago izango ditugula.
XXI. mendean, Europan
Ibarretxek bota zuen aurreko batean badagoela jendea zuloan sartuta dagoenean, zuloa handitzea baino ez zaiona okurritzen. Gustatu zitzaidan esaldia.
Handik egun batzuetara, ETBn atera zen berriro. Mexikon zegoela uste dut. Deigarria egin zitzaidan haren ahotan entzutea nola litekeen XXI. mendean, Europan, pertsonak, politikariak, beraien artean hitz egiteagatik epaitu nahi izatea. Hurrengo kortean Jose Luis Bilbao, Bizkaiko ahaldun nagusia, atera zen eta antzeko-parezido aritu zen. "A estas alturas del siglo XXI".
Gogoratu behar al zaizkie bi hauei XXI. mende honetan zenbat bidegabekeria gertatzen ari den hemen, Europan? Larria da hiru probintzietako lehendakaria(eta gainerako solaskideak) beste alderdi politiko bateko solaskideekin hitz egiteagatik epaitu nahi izatea, baina XXI. mendean Europara sartzeko kaiuko edo patera batean 56 lagun hil izanak, Realeko David Vaughan jokalariaren pubisaren lesioak merezitako toki bera izan zuen Gipuzkoako periodiko salduenean. Azalean eta azaletik. Porsiakaso.
Max izeneko mutil senegaldarra ezagutu nuen asteazkenean Irunen. Espainiako erreinuaren terrenoetan hiru urte eta piko daramatza bizitza aurrera atera nahian. Azken hilabete hauetan nire herrian dago. Beste hiruzpalau lagunekin hartu du pisua. Gela puta bat izateagatik 300 euro pagatzen omen ditu hileko… XXI. mendean, Europan.
Ez dugu lotsarik. Bakoitzak badugu gure aitzakia ezer egin gabe jarraitzeko. Erlojuak jada ez du tik-tak egiten, digitala delako.
XXI. mendean, Europan. Ez ahaztu.
Konplize gehiago
Asteazken gauean Irunen egon ginen Jabier Muguruzaren disko berriaren aurkezpenean. Ez zuen aukeratu sarreragile makala: Pablo Guerrero musikari eta poeta beteranoa.
Jabierrek aurkeztu zuen Pablo (toki askotan irakurri genuen Herrero: gero eta espiritu akritikoarekin egiten ditugu gauzak). Gizon lasaia, isila, barnerakoia. Bi laguntzaile apartak ekarri zituen: Luis Mendo (Suburbano) eta Nacho Sáenz de Tejada (El País-en urtetan idatzi izan ditu musika-kritikak). Erreferente bat da Espainiako kantautoreentzat eta bere lanak merezi du nik orain arte egin diodan kasu apurra baino askoz gehiago. Plata da azken diskoa.
Jabier bi musikari konplizeekin azaldu zen: Angel Unzu gitarrista eta Mireia Otzerinjauregi abeslaria. Aurreko diskoan estreinatu zen hirukoa eta elkarrekin egindako bidea nabari da eszenatokian.
Diskoari hasiera ematen dion "Dena bukatzean", Xabier Leteren kantuarekin abiatu zen bidaia, Joseba Sarrionandiak idatzitako "Norbere akaberari buruzko mintzaldia" jarraitzeko. Aurreko laneko "Bizitza bizitza da", Atxagak idatzitako letra puska abestu zuten eta Nosoträsh taldeko bateria eta letragile Covadonga de Silvaren "No quedan tantas tardes" kantari iritsi zitzaion txanda. Zapla dio: "no sólo me interesan las personas / también hay otras cosas en el mundo". Diskoan Luz Casali eskainitako kanta da. Zergatik? Honengatik.
Ama izaten omen da eskusoinua gehiago jo behar duela esaten dioena, baina txantxa egin zuen atzo Jabierrek: "gaur Unzuk eskatu dit". Kanta sorta jorratu zuen akordeioa albo batera utzi gabe: Kirmen Uriberen "Maite zaitut, ez"; Inazio Mujika Iraolaren "Liskar suharra"; "Benino edo Benito" abestu behar zuela azaldu bezain pronto, emakume batek nire atzean, "¡ayquebonita!". Izugarri ondo, hemen ere, Mireia Otzerinjauregi.
"Antxillesko arkupean" aitaren heriotzaren ondoren konposatutakoa da. Letra berehala atera omen zitzaion, ez ordea musika. Abisatu zigun amonaren jaiotetxean elkartzeko ohitura duela familiak, Antxilles baserrian. Jabier eta Angel geratu ziren bakarrik kanta egiteko. Duquendek egin du introa diskorako.
"Irene" kantarekin bideoklipa egin dute Barbara Goenaga aktoresarekin. (Azaroaren 5eko oharra: letragilea Leire Bilbao dela ez dut jarri). Gero, txantxa egin zuen Jabierrek, jakin nahi baitzuen bis eskaerarik egongo ote zen (Pablori ez genion eskatu-eta). Nartzisismo erasotzat jo zuen ateraldia, baina barreak nagusitu ziren publikoaren artean. Muguruzaren lanetan ezinbesteko bihurtu den Iñaki Irazuren "Ertz maitea" izan zen azkena, diskoan Martirio ikonoklastarekin grabaturikoa.
Bisa, berriz, Atxagaren "Mazisi Okeita Denbele". Musikari guztiak txalo artean eszenatokira ekarriaz bukatu zen emanaldia.
"Zenbat lan, Jabier, zenbat lan" apuntatu nuen libretatxoan. Eta talentua gehitzen dut hemen. Eta aurrera jarraitzeko derrigorrezko egoskortasuna. Eta gauza on asko gehiago.
Uste dut konplize gehiago egongo direla azaroaren 6an, Madrilen; 8an, Donostian; 9an, Bilbon (bietan Kiko Venenorekin); 16an, Bartzelonan; 17an, Zaragozan; 30ean, Zornotzan…
Eguneratzea, azaroak 4: igandero Noticias de Gipuzkoan sinatzen duen kolaborazioa aprobetxatu du Jabierrek Irungo elkarte batean egindako kontzertuaren osteko afarian, kanpotarren harridura nabarmentzeko.
Kolosala da
Nahi baino gutxiago joaten naiz Bilbora. Larunbateko bisitaren aurretik, udaberrian izan nintzen azken aldiz. Orduan, autoa Pio Baroja aparkalekuan utzi eta oinez abiatu nintzen Guggenheim museorantz. Paseoan, inguruari begira, dena kolosala zirudien, handia, erraldoia.
Atzo itxura berdintsua jaso nuen EITB digitalaren egoitza berria bisitatu ondoren. Zer da hori?
Goizeko 11:00ak izateko hamar minuturen faltan genuen hitzordua eraikinaren atarian. Justu-justu iritsi ginen gu, Indautxu plazatik gertu autoa aparkatu ondoren (Atletixaren partida zegoen arratsaldean eta, badaezpada, San Mameseko inguruan ez aparkatzeko gomendioa egin ziguten). Goizane Gernika zen gidaria.
Taldea JVren blogean parte hartzen dugun lagunok osatzen genuen, baita horien adiskide, senide etab. Blogoentzuleak, laburbilduz (nahiz eta etiketa arraro samarra izan: funtsean idatzizkoa den bloga entzun al daiteke?).
Estudiora sartu ginen halako batean eta mikrofonoa sartu zidan JVk. "Eres un cabrón" esan nion bat-batean. Hori atera zitzaidan barru-barrutik. Larunbat gau guztia pasa nuen ordenagailuan: "No dirás nunca más cabrón en la radio" idazten (copy-paste egin gabe).
Esan bezala, Goizaneren atzetik ikusi genituen munstroaren barrualdeak. Aste bukaera izanik ez zegoen jende asko bertan. Gidariak esan zigunez, 600 bat lagun joaten omen da bertara lanera.
Bisita amaitu, kafe makinan denbora luze egon, irratsaioaren bukaeran Cociditoaren bertsio hiperra abestu eta bertako jatetxean bazkaldu genuen.
Traperoari esan behar diot aldameneko mahaian zeudela bazkaltzen ETBko kiroletakoak. Eguerdiko Gaur eguna amaitu ondoren gehitu zen taldera Estitxu Fernandez (ez gurera, kiroletakora).
Kafea, goxua, San Mamesetik gertu dagoen taberna batean hartu genuen. Etxerako buelta Hiper modelistarekin egin genuen.
Eskerrik asko denoi. Hurrengo batean elkar ikusiko dugu.
Oharra: argazki gehiago hemen. Pena ez izatea kalitate nahikorik.
Eguneratzea: 17:45. Hona hemen pasa den larunbatean egon ziren beste zenbait lagunen kronikak edo argazkiak:
Sarituaren ikuspegia, aspaldiko apunterik onena.
