Rafael Chirbes Donostian
Datorren osteguna, abenduaren 13a, egun garrantzitsua izango da niretzat (gripea pasatzen bazait behintzat). Rafael Chirbes idazle valentziarra etorriko baita kultur etxera bere azken eleberria, Crematorio, aurkeztera. Chirbesek Hasier Etxeberriak eginiko galderak erantzungo ditu.
XXI. mende hasiera honetako Valentziako, Mediterraneoko gizartearen erretratua da bertan agertzen dena. Matías, borroka armatuan ibilitakoa, gero nekazaritza biologikora emana, hil egin da. Nobelaren laurehun orrialdetan familia eta lagunak pasatzen dira: Rubén, anaia, dirua egitea besterik buruan ez duen kontratista; Silvia, alaba, arte zaharberritzailea eta haren senarra, Juan, literatur katedratikoa, idazle bohemio baten biografia idazten ari dena. Mónica, Rubén-en emazte gazte eta ponpoxa, mafia errusiarra, putetxeak, lan zikina egiten duen jende gehiago.
Obra trinkoa da, apenas eskaintzen dion ihesbiderik irakurleari, kapitulua amaitu arte eraman nahi zaitu egileak berak nahi duen tokitik, berak nahi duen tokira.
Esan bezala, abenduaren 13an, 19:30etan duzue hitzordua. Ekitaldia areto nagusian izango da (sarrera Anoeta Estadioko 8. atearen aldamenetik).
Ostras, el de Pásalo!
Iñaki Muruak jarri dit beharra, bustitzeko Durangoko Azokari buruzko iritzia argitaratuz.
Kosta egiten zait gazteleraz azoka deitzea, baita euskaraz ere, Irunen azoka feria (feya) delako. Bost urte hara joan gabe eta iaz bueltatu nintzen Durangora. Orduan poz-pozik ibili nintzen alde batetik bestera. Aurten, berriz, ez nuen gorputzaldirik eta karril zentraletik ibili nintzen albo bietara begiratuz. Hau da, oso gutxi erosi nuen.
Baserritarrek, gure etxean behintzat, ez dira joaten erostera, normalean, ferietara. Begiratzera joaten dira, batez ere, lagunak agurtzera, salda edo hamaiketakoa hartzera. Eta hori izan zen nik pasa den ostegunean egin nuena.
Agian puncha galdu du, baina onerako eta txarrerako euskal kultura modernizatu egin da. Industriaren txokoa da Durangokoa, ez hainbeste artistena. Baina artistarik gabe ez dago kulturaren industriarik. Eroslerik gabe ere, negozioa pikutara doa. Eta erosleak, kultur dastatzaileak, kontsumitzaileak edo irakurleak, egunerokoan trebatu behar ditugu. Eta hori da nire espezialitatea: eguneko menua (noizean behin igandeko trajea jartzea tokatzen bada ere).
Zer eskatzen du herriak? Gutxi. Pako Aristik esan ohi duen bezala, hau kirolari, sukaldari eta enpresari herria baita. Eta gehitzen du noiz egin izan duen lehendakariak bidaiarik euskal artistekin? Ez dut uste berarekin joango zinetenik, Pako eta konpainia.
Inaziok eta Mendigreenek Argian esandakotik gertuago nago, Arresek esandakotik baino: euskararen azoka, plaza, topaleku izan beharko luke Durangoko Azokak, baina gure erdarek ere izan beharko lukete tokia.
Baina, izarrak ezin dute besteek izan. Adibide bat jarriko dut. EITB taldeak gabonetarako hiru liburu argitaratu ditu. Vizcaínoren Cociditoa, Mendiak, Palenzuelak eta Domínguezek memoriari buruz moldatu dutena eta Álvarez Solísen poesia liburua. Arraroa egin zait erakunde publikoak poesia liburua argitaratzea. Igual konturatu dira poesia etorkizunez beteriko arma dela eta horra hor arrazoia. Baina esango nuke ezetz, salmenta onak lortzea dela kontua.
Beste adibide bat: Xabier Silveirak ateratako "A las ocho en el Bule" liburuaren 1100 ale saltzeko aurreikuspena egina zuen Txalaparta argitaletxeak eta denak agortu ei dira.
Erdarek eta telebistak duten indarraren beste etsenplu bat, Álvarez Solís ikusterakoan haur batek aitari esandakoa: "¡Ostras, el de Pásalo!".
Amaitu aurretik, Radio Euskadiri eskatuko nioke auto-bonboarekin kontu gehiagoz ibiltzeko. Izan ere, maitatzen dugun jendea gorrotatzera irits gaitezke-eta.
Zer den eta zer izan beharko litzatekeen Durangoko Azoka
Durangoko Azokari buruz hortik barrena topatu ditudan zenbait iritzi.
"Euskal liburuaren azoka da Durango, euskaraz idatzitako liburuez eta euskal gaiari buruzko liburuez ari garela ulertuta; euskal gaia dutenak, nahiz eta espainolez edo frantsesez idatzita egon". Gehiago hemen
"Ez dakit Azokan zenbat liburu erdarazko izaten den, baina hauxe da kontua: erdarazko diskorik ez da ametitzen (…), baina erdarazko liburuak bai. Noiztik eta zergatik? Nork behartuta? (...) Nik ez dut beharrezkotzat jotzen beste azoka bat, baizik eta benetan euskarazkoa izan beharko lukeela Durangoko Azokak". Gehiago hemen
"Durangoko Azokan betidanik izan dira erdal liburuak, sorreratik bertatik; (...) Nik uste euskarazkoentzat beste azoka bat eskatzea ez litzatekeela onerako, eta erdarazkoak gure artetik uxatzea ere ez; gizartean ez bezalako bizikidetza bilatuko nuke, euskarak egiazko lehentasuna izango duena". Gehiago hemen
"Pensareis que tiro piedras a mi tejado o que me he pasado tomando infusiones de sectarina, pero ayer por la mañana tuve una sensación extraña escribiendo dedicatorias en euskara -hasta donde llega mi pixka bat- en un libro escrito en castellano... que tal vez le estaba robando espacio a otros que tienen menos oportunidades a lo largo del año". Gehiago hemen
"El recuerdo del debate que se planteó en Catalunya con la feria de Frankfurt (...) Sin dudar de que los catalanes que escriben en castellano también son catalanes, la decisión de escoger escritores en lengua catalana me pareció correcta como forma de manifestar la importancia de la lengua como principal vehículo de identidad cultural. Desde esa perspectiva y salvando las distancias, considero que la discriminación positiva es necesaria para compensar la situación de debilidad, en este caso del euskara, en nuestro caso del català. (...) Y aunque sea una medida insuficiente, al igual que la celebración del día 8 de marzo no significa que se supere la situación de discriminación hacia las mujeres, un día, una semana de feria dedicada en exclusiva a la promoción del libro o disco en euskera no va más allá de un toque de atención, pero más vale eso que nada". Gehiago hemen
"La primera vez que vine aquí fue hace 22 años cuando se presentó el primer disco de Kortatu (…) El músico (…) aprovechó para pasar el día entero en Durango y ver a ‘toda esa gente con la que durante el año sólo mantengo contacto telefónico’. Quiso además proponer algo: ‘Una segunda Azoka para antes del verano".
Bilgune Feminista
"Berdintasunaren gezurrezko diskurtsoaren menpe bizi gara egun Euskal Herrian. Egun, liburuetan edota aldizkarietan gehien agertzen diren ekarpenak gizonezkoenak dira oraindik. Horrek ez du zerikusirik emakumeen gaitasun edo formazio faltarekin, lanaren balorazio ezberdinarekin baizik". Gehiago hemen
"Beharbada, eta 30 urteak oraindik bete ez ditudala, zaharkitua eta eszpetikotasunak jota nabil azkenaldi honetan. Baina euskal kulturaren zirko honek ez nau asko erakarri. Orduan, duela hamar bat urte hurbildu nintzenean erakarri ez ninduen bezala. Faltsukeria asko ikusten dut korridoreetan, zurikeria dexente, pedanteak, lau aurpegi ezagun eta iribarre inozo batzuk. Zoritxarrez, horien artean, neurea ere bai. Elkar inperioa, liburu ez diskekin zerikusia ez zuten postuak (hori bai, txiskero oso majuak zeuden bertan), eta erosketa konpultsiboan genbiltzan lagun larregi. Dena, propagandaz beteriko paper pilarekin nahastuta. Hau paisajea". Gehiago hemen
Internetek isolatzen omen du jendea
Atzoko gaua Bilbon eman genuen. Irratia.com saioaren ehungarren jarduna betetzerakoan, Patxik eta Jabik jendaurrekoa proposatu baitzuten, artzai digitalen festa, Keith Johnson kazetaria gogoan.
Ez ginen puntualak izan eta horregatik galdu genuen Katixa Agirreren zatia. Gaizki ulertu ez bagenuen, ekitaldi honetarako bereziki prestatutako testua irakurri zuen idazleak. Gu iritsi ginenean Kukubiltxokoak eta Galder Pérez ari ziren eszenatokian. Bertatik jaitsi gabe aritu ziren ere Patxi eta Jabi uneoro, ia bi orduko saioa moldatu arte.
Pettik azken diskoan azaltzen diren pare bat kanta eskaini zituen bere ahots urratu berezi horrekin, gitarra lagun. Bilbo Hiria Irratiko Mieltxo Monfort, Ane Zabala eta Txuma Murugarren irratia bera izan zuten hizpide. Txumak, gainera, pare bat musikarirekin bi pieza jo zituen zuzenean.
Galderrek eta Anek Jon Trolloperen esketxa egin zuten. Ruper ez zen etorri, hamabostean behin tokatzen zaiolako izanen da, baina Josu Martínezek jokatu zuen oñatiarraren anai txikiaren rola. Martxelo Otamendik marranta zuen, baina berotu zen bi artzai digitalen galderekin. Kataluniako Olentzeroa ere, Durangorako Igotz Ziarretak biluztu zuena, pasa zen handik. BURP Underground Report proiektua aurkeztu zuten Maiana Agorrodyk eta Jokin Etcheverriak. My Jok da asmoaren talde eragilea.
Irratsaioa amaitu ondoren, mahaiak eta aulkiak ri-rau jaso zituzten bertako zerbitzariek eta hizketan hasi behar genuenean, musika jarri zuten. Eskerrak kasu honetan behintzat, musika ona aukeratu zuela DJak, Josetxo Anituak.
Hala ere, sareko lagun batzuk agurtzeko aukera izan genuen: Maite, Mendigreen, Katixa, Patxi Lurra, Etiam, Gari, Teketen, Arkaitz, Txuma ...
Hori gutxi balitz, beste batzuk ezagutu nituen: Benito, Jozulin, Mahats Orriak komunitateko kide bat (izenarekin ez nintzen geratu), Gorka Boligorria …
Bilbon bertan geratu ginen lotan. Gaur, berriz, gosaldu eta eguerdirako iritsi gara Durangora. Bertan ere lagun eta ezagun batzuk agurtu ditut. Gainera, Plateruenan izan naiz Egunkariaren aldeko ekitaldian. Han ere ezagun asko. Konatxe, besteak beste. Pello Zubiria agurtzeko aprobetxatu dut. Aurrekoan hemen hartutako lana eskertu zidan posta elektronikoz. Plazerra izan da, Pello, lasai.
Lagun on batzuekin trago bat hartu, beste batekin bazkaldu eta etxera. Zer ondo egoten den etxean, portzierto.
Grazia egiten dit bolo-bolo dabilen topiko hori: internet-ek isolatu egiten gaituela. Dedio, eskerrak isolatzen gaituen!
Modelismo erakusketa Donostian
Ostiralean inauguratu genuen kultur etxean modelismo erakusketa bat. AGME elkartearen hogeita bosgarren urteurrena betetzen dela aprobetxaturik, Jose Luis Etxaide saltseroa buru duen direktibak proposatu zigun horrelako jarduera egitea hirian.
Erakusketa abenduaren 15era arte egongo da ikusgai. Nahi duen orok elkarteko 16 kidek eginiko 170 pieza ikusteko aukera izango du. Astelehenetik ostiralera ateak zabalik egongo dira 16:00etatik 20:30etara. Larunbatetan, berriz, 17:00etatik 21:00etara.
Lehiaketa ere izango da, abenduaren 6tik 8ra. Lehenengo bi egunetan goiz eta arratsaldez (10:00etatik 14:00etara, 17:00etatik 21:00etara). Abenduaren 8an, berriz, goizez bakarrik. Euskal Herriko zein kanpoko 60-70en bat lehiakide espero dira eta 130en bat pieza ekartzea aurreikusi da.
Hau da moldatu dugun postalaren irudia:
Erakusgai dauden lanen argazkiak ikusi nahi izanez gero, begiratu Jose Etxeberriaren, a.k.a Hiper jaunaren bloga. Argazkiak atera eta blogera igo ondoren, ama hil zitzaion gure lagunari. Besarkada bat.
Ruper Handia
Iluntze aproposa gaurkoa Ruperren emanaldia ikus-entzuteko Donostiako Bittorin. Ia bi orduko kontzertua eskaini du oñatiarrak, Jon Piris kontrabaxu jolearen babesean gehi Bartzelonatik etorritako bizkaitar biren laguntza puntualarekin, Gorka Benitez saxo jotzailea eta Juan de Diego tronpeta jolea. Sarriren letretan oinarritutako Memoriaren mapan izan da kontzertuaren sostengu, baina egon dira beste lanei eginiko keinuak ere. Amonaren omenez moldatutako "Aspaldian" edo Euskaldunon Egunkariaren itxieraren aurka konposatutako "Zaindu maite duzun hori".
Azken kanta hau aurkezterakoan esan du atzo Elizondon egon zela. Elizako dorrean dagoen erlojua geldirik omen dago. Sentsazio berdina izan ei zuen bertako biztanle batzuk pankartak zabaltzen ikusi zituenean, denbora gelditu denaren sentsazioa.
Kontatu du ere Mikel Laboarekin batera jo zuela lehenengoz Victoria Eugenian, astelehen goizetako eskola garaiko sentsazioarekin, "Ordorika, a la pizarra". Nik ez nuen kontzertu hura ikusterik izan, baina antzoki honetan bertan ikusi nuen lehenengo aldiz Ruper, duela hamabost bat urte, ekainean.
Ruperren asmoa zen gaurkoa Pirisekin egin duen biraren azken emanaldia izatea, baina ez da hori ulertzen Berrian publikatutako elkarrizketa irakurri ondoren. Hori bai, dirudienez, rockeroagoa izango da hurrengo lana, Mugalaris taldearekin berriro aritzeko tenorea iritsi baitzaio. Gerria askatzeko garaia izango da, beraz.
Irabazten ari dira
Gaurko asmoa atzo inauguratu genuen erakusketa baten berri ematea zen, baina biharko-edo utziko dugu. Eta Vicent Partalen solasaldiaren azken bost minutuak entzun nituela aipatzea. Eta blogari ezagun batzuk zeudela Victoria Eugeniako Club Aretoan. Eta Bilbon Irratia.com-en ehungarren saioan egin dugula hurrengo hitzordua, datorren asteazkenean, Joserra Garzia eta Iñigo Fernández Ostolazaren asteleheneko hitzaldia ahaztu barik: "zer kristo/demontre/arraio egin behar dugu euskararekin?". Nire planak pikutara joan ziren 18/98 sumarioko 46 lagunen atxilotze-aginduaren berri izandakoan, ustezko demokrazia honen kiratsa beste behin.
Ostegunean Tzesnek oparitu zidan 1973, Deabruak Teilatuetan taldearen azken lana. Punk-rocka, rock latza, reggaea, lehenengo entzunaldian sartzen den diskoa.
Atzo 18/98 sumarioan inputatuta dagoen jendea atxilotzen ari zirela enteratu nintzenean, hogeita hamalau urte atzera egin nuela iruditu zitzaidan. Akusatuek eta haien abokatuek ez dute sententziaren berri, baina Espainiako periodikoetan ari dira jada bakoitzari zenbat urte erori zaizkion publikatzen. Izugarria. Laurogeita hamargarren hamarkada bukaerako Zuzenbide ikasketak ez dakit non ditudan jada, baina Zuzenbide Penalean ikasitakoak ez du ezer balio demokrazia honetan.
Joan Mari Torrealdai euskaltzain izendatu zuten atzo, Lourdes Oñederrarekin batera. Arratsaldean, Argia.com-en hamargarren urteurrenean Pello Zubiria ikusi nuen. Euskaldunon Egunkariaren auzia ez dago aipatu sumarioan, baina aipatu biak kartzelara joan daitezkeela pentsatzeak! Akademiko bat, jaun-andereak, zein herrialdetan ikus daiteke hau? José Luis Sampedro kartzelatzea bezala litzateke, akademiko espainiar baten izena botatzeagatik.
Ez dut 18/98 auzian dagoen jendearekin tratu askorik, baina izen bat botako dut, Sabino Ormazabal, adibidez. Zer egin du gizon honek kartzelan amaitzeko?
Dena den, Luistxorekin eta Jokin Muñozekin ados nago: irabazten ari dira. Nazka-nazka eginda gaude. Ez dugu kalera ateratzeko indarrik, gogorik, kemenik. Are gutxiago ETAk jendea hiltzen jarraitzen badu, gaur bertan egin duen bezalaxe.
Gureak aspaldian egin zuen. Jarraituko dugu, beste erremediorik ez dagoelako. Martxa honetan, TMEOk bere garaian eginiko azala laster beteko da.
Loretopetik (XIX) Zer gara gu, nor gara gu
Irutxuloko Hitzan azaroaren 29an argitaratutakoa.
Ezagun bat agurtu nuen duela zenbait aste bere lantokian. Nire herrikidea da eta aspaldian elkarrekin egon gabeak ginen. Lanean zer moduz zegoen galdetuta, zera erantzun zidan di-da: "Hau putetxe bat da. Begiratu kartel horrek dioena, ‘pertsonak teknologiaren gainetik’. Gezurra! Pertsonak bigarren mailakoak gara hemen".
Tristura sartzen zait barru-barruraino horrelakoetan. Toki askotan esan diezazukete gauza bera. Jende asko ari da lanean disgustura eta larria da hori, zeren eta badirudi jada kolektiboki onartuta dagoela. Lanean zaude, enpresaburuaren eta zure arteko zerbitzu truke bat da. Kitto. Puta hark zioen bezala, nik nire gorputza saltzen dut bakarrik, burua beste gauzetan eduki dezaket; zuk agian ez, gorputza eta burua jarri behar patroiaren zerbitzura.
Telebista da gizarte honen ispilu handia. Pasa den astean gezurrezko malko asko jaurti dira eta eskandalizatu egin gara arratsaldeko saio batetik pasa ondoren gizon batek andregai ohia akabatu duelako. Harritzekoa al da ba eraikitzen ari garen mundua kontutan hartuz? Asteburuan irratiko albistegietan entzun dut Brasilen hamabost urteko neska hilabetez egon dela gizonentzako kartzela batean. Hogei lagunek erabili omen dute neska sexu-esklabu gisa. Jesus, Maria eta Jose esanda ez dira egoera hauek konpontzen.
Argi dago boterean daudenek ardura asko dutela, baina auto-kritika egiteko garaia ere bada. Zer egiten ari gara gu? Inork ez du hemen erantzukizunik, besteena da beti errua. Gu erregea bezain arduragabeak gara. Ez eskatu kontuak niri, hark sartu du hanka. Eta lasai-lasai geratzen gara.
Realaren egoera penagarria dela eta, pulamentuzko gauzak esan zituen, beste behin, duela gutxi Xabier Azkargortak : "Reala Bigarren Mailara jaitsi bada, arazo ekonomiko larriak baditu, ez dut uste txinatarrengatik denik. Arreta jarri, beraz, Reala egoera horretara eraman dutenengan. Gustatuko litzaidake ideia hau argi eta garbi geratzea. Gaur egungo krisialdia eragin dutenak ez dira txinatarrak edo antzeko beste inor. Ez dut ulertzen nola eskandalizatu daitekeen jendea txinatar talde inbertsiogilea etor daitekeelako eta ez Reala dagoen tokian egoteagatik".
Ideia horiek azaldu aurretik adibide ederra jarri zuen azpeitiarrak. Kalean bi lagunek egin omen zuten topo. Batak besteari esan omen zion: "Kezkatuta nago populazioaren % 10a jada etorkina delako". Eta bigarrenak ihardetsi omen zion: "Ni beste % 90ak kezkatzen nau".
Ozenago esan daiteke, argiago nekez. Irakurle: kendu Reala eta jarri hurbileko beste adibide mingarriren bat.
Enpresa 2.0, Erret Familia 1.0
Atzo arratsaldean Teketen jaunak koordinatutako ikastaro batean egon nintzen Miramonen, Julen Iturbe artesanoa, Mikel Etxarri IKTeroa eta Marko Txopitea matemagoa entzuten. Bi ordu t´erdi pasatxoko ikastaro interesgarria atera zen.
Pena ez biltzea jende asko. Ni Teketen jaunaren blogean irakurrita enteratu nintzen, ez bainaiz Enpresa Digitalaren jarraitzailea. Hobetu beharko lukete antolatzaileek alor hori. Beraien onerako diot; ez badute nahi, tira.
Ondo dagoena da bertara joan aurretik, eguerdian kasu honetan, e-maila bidali zigutela hiru hizlariek erabiliko zituzten aurkezpenak aurreratuz.
Kosta egin zitzaidan aparkatzea. Izan ere, lehenengo aldiz igo bainintzen Mikeletegi pasealekuaren 53an dagoen auditoriora. 250 lagunentzako kapazidadea dauka tokiak eta parlamentu bat dirudi. MC Teketen-ek ederki gozatu zuen tribuna hartatik publikoari hitza emanez. Gu bezalakook gehiago eta hobeto aprobetxatu beharko genituzke azpiegitura hauek.
Hobetu beharreko beste kontu bat: Euskal Herrian egonda, arraroa tabernarik irekita ez egotea inguruan arratsaldeko 19:00etan. 2.0 gara, baina edatea gustuko dugu. Ez Birasuegi?
Besteei komentatu nien oso haserre nagoela erret familiarekin. Aste bukaeran Madrilen egon da Bruce Springsteen eta herenegun Euskal Herrian, Barakaldoko BECen. Haserre nago Felipe, Letizia eta Elena Madrilgo kontzertura joan zirelako eta Bilbora, berriz, etorri ez direlako. Hori ez da egiten, jaun-andreok, Espainiako bira osoa egin behar zuten, lurralde ezberdinen arteko inbidiak ez berpiztearren. Ez al dira ba gu guztion errege-erregin?
Edo aitak ez al die uzten kontzertuetara joaten? Nola hartzen dituzte erabakiak etxe horretan? Nola? Juan Carlos ez dela 2.0? Teketen, hortxe pagotxa: Erret Familiak 2.0 ikastaroa behar du. Beste bolondresik bai inguruan?
Ostegunean ornitorrinkus bihurtuko gara
Erakusleihoa programaren barruan, Ernest Lluch Kultur Etxean, Ornitorrinkus emanaldiarekin gozatzeko aukera izango duzue azaroaren 29an. Ekitaldia arratsaldeko 19:30etan hasiko da areto nagusian (Anoeta Estadioko 7. eta 8. ateen artean) eta sarrera doakoa izango da.
Egile eskubideak: Ornitorrinkus
Pasa den udaberrian izan nuen ikuskizun honen berri. Orduan erabat ezezaguna zitzaidan Judith Montero izeneko neska bat hurbildu zen kultur etxera. Oker ez banago, berarekin batera Nere Lujanbio etorri zen. Aukeraren bat egon zen emanaldia maiatzean egiteko, baina azkenean azarora arte atzeratu behar izan genuen. Handik hilabetera-edo, ekainean, Hernaniko Leoka labaderoan aritu zen taldea. Hona hemen egun hartako argazki bat.
Egile eskubideak: Ornitorrinkus
Ornitorrinkus gaur egungo musikak, elektronikak eta bertsoak elkar hartuta osaturiko hotsen eta ahotsen emanaldi berritzailea da.
Saxofoiak, elektronikak eta ahotsak, a priori elkarrengandik urrun leudekeen hiru jardunek, bakoitzak bere alorra arakatuz, lehenik, eta elkar eragiten ausartuz, ondoren, hizkuntza berri trinko bat sortzeko ahalegina da, esperimentazioa bide eta helburu duena.
Ornitorrinkoa irudi sinbolikoa bezala hartuta, sailkaezina denaz, izateaz, izan ezinaz etab. ari da Ornitorrinkus, betiere emanaldi bakoitza bakar eta berezi eginez.
Partaideak:
Testu idatziak, bertsoak eta ahotsa: Maialen Lujanbio
Saxofoi sopranoa, altua, tenorra eta baritonoa: Judith Montero
Elektronika eta soinuak: Xabier Erkizia
Atrezzo-rako eskultura-pintura: Juan Gorriti
Argiztapena: Ibai Gogortza
Soinua: Iñigo Telletxea
