Harrikadak

"Herri kirolei buruzko dezente liburu daude, horietako batzuk ezinbestekoak. Baina oso gutxi harriari, harri-jasotzaileei eta harri-jasotzeari buruzkoak".

Badira aste batzuk Donostian aurkeztu zela Harria 100 ekimena. Liburu bat argitaratu eta haren aurkezpena egin zuten urriaren 20an San Telmo Museoan. Eguerdi partean, ekitaldi publikoa egin zuten Victoria Eugenia Antzokian. Harri-jasotzaileak egon ziren bertan, baina baita musikariak, dantzariak, etab. Egunak segida izan zuen Manteo Kiroldegian antolatutako bazkarian. Ez omen da hemen geldituko egitasmoa eta 2013an San Telmo Museoan erakusketa bat zabalduko da.

Egun hartan ezin izan nuen aurkezpenera joan, baina atzo izan nuen liburua esku artean. Mendea bete du harri-jasotze modernoak eta ehundik gora harri-jasotzaileren berri ematen du liburuak. Argazki gehienak Joseba Urretabizkaiarenak dira, testuak Miguel Iriarterenak eta sustatzaile gisa Patxi Jauregi aritu da, Gipuzkoako Euskal Pilota Federazioko presidentea. Sarrera testua Iñaki Perurenak moldatu du.

Liburua tapa gogorrekoa da, mardula (ezin autobusean edo trenean eraman hura irakurtzeko) eta 300 bat orrialde ditu. Webgune bidez eros daiteke (Durangoko Azokan ere bai) euskara-gaztelania, euskara-frantsesa eta euskara-ingelesa bertsioak. Ale bakoitzak 45 euro balio ditu.

Harria 100, centenario del levantamiento de piedra, este texto en castellano.

Azaro honetan pasako dira Donostiako eszenatokietatik euskarazko antzezlan garrantzitsuenak, seguruenik. Hilabete hasieran, Tanttakaren Soinujolearen semea taularatu zen Victoria Eugenian; hilaren 17an eta 18an Egiako Gazteszenan egon zen Publikoari gorroto (Ander Lipus Factory) eta asteburu honetan estreinatuko da Antzoki Zaharrean Hika Teatroaren Hitzak.

Soinujolearen semea

Lehen aldiz elkartu dira Euskal Erdiko kapitaletako hiru antzoki nagusienak (Bilboko Arriaga, Gasteizko Principal eta Donostiako Victoria Eugenia) produkzio bat aurrera eramateko. Albiste ona.

Inbertsio handia da (hamabost antzezletik gora taula gainean), baina ez dakit toki askotan ikusteko aukera izango ote den. Pena. Oraingoz iragarrita dagoen bakarra (ez dut besterik  aurkitu) Madrilgoa da: Valle Inclán Antzokian 2013ko martxo bukaeran eta apirila hasieran El hijo del acordeonista.

Pare bat kritika egon dira hizkuntz tratamenduari buruzkoak (Mikel Irizarren Soinujole erdalduna eta Jon Eskisabelen Erdaldunaren semea apunteak; komentarioak ere irakurri, tartean Patxo Telleriak utzitako mezuak); euskarazko bertsioan gaztelaniak presentzia handia baitu, soinujolea bera gaztelaniaz aritzen delako eta Daviden emazte estatubatuarrak Joseba lagun ez ingeles hiztunari egiteko hizkuntz hori erabiltzen duelako.

Hasieran arraro egin zitzaidan niri, baina gero ulertu (nahi) nuen gure gizartearen isla baino ez dela taula gainean ikusitakoa.

Hori bai, Eskisabelenean batek dioen bezala, Iparraldera antzezlan hau eramateko zailtasuna da aukeraketa hori.

Gauza bat amaitzeko: aktoreen artean, Asier Hernandez inoiz baino hobeto ikusi nuen eszenatokian, bai Obabako seme, bai poliziaren rolean.

Publikoari gorroto

Hilabete hasieran estreinatu zuen Huts Teatroak Xabier Mendigurenen Publikoari gorroto obra. Beste eskola batekoa da: bai produkzioa, bai antzerkia, bai dena. Albiste ona: Euskal Herriko agenda bete samarra dutela.

Donostian emandako prentsaurrekoan, Ander Lipusek sorkuntzaren alde soziala aipatu eta aldarrikatu nahi izan zuen. Nola orain arte berak egindako saiakera guztiek, errealitatearen horma izan duten aurrean eta ezinezkoa suertatu zaion konpainia bat zutik mantentzea. Antzerkiola Imaginarioa utzi eta Huts Teatroa sortu du: berak dioen bezala, pertsona bakarreko konpainia; Arte Dramaren gordasolapean, hori bai.

Manex Fuchs zuzendariak aipatu zuen iparraldean, Frantziar Estatuaren eremupean, intermitentzia dela medio bizi ahal zutela antzezleek. Hau da, langabezia sistema zutela alde sortzaile frantsesek. Hori, oraingoz, ezinezkoa da Hegoaldean.

Igandean ikusi nuen Egian antzezlana. Antzerkiari buruzko testua da Mendigurenena eta Lipus puri-purian agertzen da jendaurrean. Histrioniko, ia bakarrizketan, ikusle rola jokatzen duten bi antzezle gehiagoren aurrean.

Pertsonaia asko (batzuk beldurra ematekoak), produkzio xumea (Lipusek berak erregulatzen ditu argia eta soinua).

Urrats bat gehiago bere karreran. Ez da aberastuko, baina bai aberastuko gaituela.

Idazlea, lekatxarra, ertzaina, burkidea, okupa... 6991 lagunek ikusi dute azaroaren 2an youtube-n jarri zutenetik.

Lekatxarra mundiala da. Iniziatibaren bat abiatu beharko dugu sarean lekatxarrari Ondarruko ateak zabaltzeko.

Zorionak egileei eta Ondarruko Gazte Asanbladiari. Ondarruko Korto lehiaketa: "Lehiaketa aurkeztutako beste bideuk internetea altza ala jarrikodiz blogin" diote.

Lehenengo eta behin, hona hemen Patxi Larrionek eta Joni Ubedak eginiko elkarrizketaren lotura, behean doana baino dezente interesgarriagoa baita.

Nik egindakoa nire lehenengoetako (eta azkenetako) elkarrizketa da. Irungo Bertso-Hop Info aldizkarian argitaratu zen 1994an, esan bezala.

Balerdi Balerdi: Ez gara galdu diskoarekin berriro

1991. urtean taldearen izena zeraman diskoarekin eman ziren ezagutzera. Halere, ez dira gaurkoak. Musika munduan urte mordoxka daramate. Orain, berriz, hiru urte pasa dira eta kalean dute jadanik beren Ez gara galdu lana. Horregatik, Toño Muro abeslariarekin jardun genuen telefonoz. Ondoren datorrena horren adierazle da.

-Bertso-Hop Info: Zuen lehenengo diskoa 1991. urtean kaleratu zenuten. Badakit azken bi urteetan taldea baztertua egon dela. Kontaiguzu bi urte hauetan zer gertatu den taldearen inguruan.

-Toño Muro: Beno... baztertua, ez. Arazoak izan ditugu taldeko partaideen lanengatik. Egia esateko aurreko diskoa grabatu eta lehenengo urtean ekitaldi asko eman genituen. Halere, lanean jarraitu dugu kantak eta bestelako gauzak egiten.

-Bertso-Hop Info: Orain, berriz, disko berria duzue. Zer nolako aldaketak egon dira? Partaide berak al daude?

-Toño Muro: Partaideak lehengo berak dira: Zara baterian, Marino baxuan, Blanka teklatuetan eta ni ahotsean. Kanta pare batetan Batiz sartu dugu gitarran. Oso trebea da bera eta benetan gustu handikoa. Gero, kanta batetan beste ahots bat sartu dugu, Elortzarena, Jotakie taldeko abeslari ohiarena. Eta, hori bai, kanta askotan Patxiren gitarra sartu dugu. Patxi erdi-managerra erdi-partaidea da. Mahaiaz arduratzen dena ere bera da. Denetatik egiten du.

-Bertso-Hop Info: Azala Mauro Entrialgok egin behar zizuen, ezta?

-Toño Muro: Bai, azala berea da. Guri egindako argazki batzuk erabili ditu.

-Bertso-Hop Info: Musika aldetik, aldaketarik egongo al da?

-Toño Muro: Aldaketa handirik ez dago. Agian, lehenengo diskoak zazpi kanta zeuzkanez gero, ezberdintasun handirik ez zeukan. Disko honetan erritmo eta moldaketen aldetik, kanta bakoitza ezberdina egiten saiatu gara, hortik ahalik eta gehien ateratzeko. Ez dakit nola esan, baina, agian, ikuspegi oso pop-eroa izan dugu zentzu horretan. Hau da, kanta hartzeko eta moldaketak eta gainerakoak planteatzeko, kantari egokituta eta ez disko osoari egokituta.

-Bertso-Hop Info: Pop hitza oraintxe bertan aipatu duzu. Non bukatzen da pop-a eta non hasten da rock-a?

-Toño Muro: Ez dakit. Azken finean, etiketak dira. Nik beste bi gauza bereizten ditut eta, agian, nahikoa gogorra izan daiteke bereizketa hau: musika eta kantak. Askotan txantxetan esaten dut: musika ez zait gustatzen, kantak gustatzen zaizkit. Kantetan hitzak eta melodiak sartzen dira. Musikan askotan, nire ustez, dena desbideratzen da, inprobisazio luzeak sartzen direlako, adibidez. Inportatzen zaidana kanta da, bere osotasunean: melodia, hitzak, moldaketak eta interpretazioa.

-Bertso-Hop Info: Gogoratuko duzu nola irailaren bukaeran Bad Religion taldea Euskal Herrian egon zen. Oiartzungo Erne Dantzalekuan izandako istripua ere gogoan edukiko duzu. Gaur egun, areto txikiek aurrera darraite, baina, erdi mailakoek ez. Ez dago aretorik eta horrelako istripua tokatzen zaigu. Zer nolako eraginik izan dezake horrek zirkuitoan?

-Toño Muro: Betiko hutsunea hortxe dago. Lehen, gaztetxe gehiago zeudenean, gaztetxeak leku aproposak eta nahikoa espezializatuak ziren, nahiz eta bestelako gauza asko ere egin, baina gaztetxeen barruko funtzionamenduan rock-a sartzen zen. Gero, desagertzen hasi ziren eta, enfin, ez dago lokal espezializaturik. Dantzalekuetan ere gero eta gutxiago. Jabeak animatzen badira, kontzertuak antolatzen dituzte, boladaka. Halere, hor ez dago lekurik Euskal Herriko taldeentzat, goi mailakoak ez badira behintzat. Beno, tabernak eta, udan, herriko jaietan jaialdiren bat antolatzen animatzen badira... Halere, Egin egunkaria ostiraletan begiratuz gero, kontzertu asko iragartzen dira, nahiz eta beti baldintza kaskarretan egin.

-Bertso-Hop Info: Txori batek esan dit, zuen hurrengo diskoa diskoetxe multinazional batekin aterako duzuela. Hori bai, derrigorrezkoa da ingelesez abestea.

-Toño Muro: Niretzat behintzat Balerdi Balerdi taldean hizkuntza da inportantea. Adibidez, gaztelaniaz abesten duten taldeen aurkako aurreritzirik ez daukat, baina hemengoak izan eta ingelesez egiten dutenen aurka, bai. Badakit gogorra dela, baina egia esateko, bai. Okerrena da ingelesez abesten duten talde horiek maite duten musika eta egiten saiatzen diren musika gustatzen zaidala. Ingelesez abestea errezegia iruditzen zait eta kantaren zati handi bat baztertzea suposatzen du. Agian, beraiek oso ondo menperatzen badute hizkuntza eta publikoak ere... Halere, alde honetatik, publikoaren aldetik, ez dut uste egia denik...

-Bertso-Hop Info: Beraiek, berriz, rock-aren hizkuntza ingelesa dela diote. Era berean, eta orokorrean ari naiz, ez dut uste letreei inportantzia handirik ematen dietenik.

-Toño Muro: Literatura irakaslea izanik, antzeko zerbait gertatu zen XIV. eta XV. mendeetan. Lehenago, poesia kultoa italieraz bakarrik egiten zen. Batzuei, Garcilaso De la Vega tartean, beste hizkuntza batean egitea bururatu zitzaien eta prozesu luzea izan zen. Hizkuntza bat egokitu egin behar da, alde batetik, eta musika ere hizkuntza berri horrekin aldatuko da.

-Bertso-Hop Info: Lagunen batek esan dit "galde iezaiozu ea zer musika entzuten ari den momentu honetan".

-Toño Muro: Une honetan, diskoaren grabazioa dela eta, oso gauza gutxi. Adibidez, Neil Young abeslariaren azkena, The Posies taldearen azkena. Horiek, gauza berrien artean. Gero, baditut betiko gauzak: Tom Petty, Little Village, Incredible String Band, etab.

-Bertso-Hop Info: Mestizaia: Khaled, Youssou N´dour, Alí Hassan Kuban...

-Toño Muro: Nire ustez gaur egun ia-ia dena mestizaia hitz horretan sartzen da, baina aspaldiko gauza da. Hizkuntza aldatzen denean, mestizaia hori agertzen da, musika hizkuntza batek duen ezaugarri fonetikoetara egokitu behar delako, batez ere. Orain, agian, Afrikako herrialdeak gertuago egiten direlako, horiekin lotzen dugu mestizaia hitz hori, baina pentsatzen dut Polonian edo Hungrian horrelako mestizaia egitea ere litekeena dela, baita gure aldetik ere, eta egin egin dugula. Ez dut gauza arrarotzat jotzen, baizik eta logikotzat, naturaltzat. Agian, Ingalaterran ere egin zuten hasiera batean. Niretzat, Ingalaterrako pop-a herriko musika da, ez tradizionala, baizik eta 40.-50. hamarkadako musika. Hor ikusten da nola egokitu zuten musika rock-a jaso zutenean. Beraz, mestizaia ekidinezina da eta, bestalde, gaur egun, kontzienteagoak gara.

Argazki bat baino gehiago atera nituen, egia esateko. Eta gauean horietako bat igo nuen. Horren ondoren, hainbat hartu-eman izan ditut pertsona ezagun ezberdinekin eta, ondorioz, hainbat gauza jakin ditut.

Anfiteatro hau dugu Donostiako Miramonen. Noizbait erabili da? instagr.am/p/RV4zL7gEcM/

— Mikel Iturria (@iturri) Urria 28, 2012

1.- Miramongoa ez dela anfiteatro bat. Xabier Mendigurenek @xme64 erantzun zuen anfiteatroak borobilak zirela eta hori erdia zela soilik. Hobeto esplikatzen du David González @ketari jaunaren apuntetxo honetan beste pertsona batek.

2.- Donostiar askok (edo Donostian bizi den jende askok) ez duela ezagutzen Miramongo gune hori. Adibidez, Iñigo Arandia aka @iarandia.

3.- Botiltzarrak egiten direla (@neregauzak); ezkontzetako erretratuak ateratzen dituztela (@foteropanico); igandetako paseoak (@luistxo).

4.- Baina gutxienez bi bideo-klip grabatu dira bertan.

5.- Hau ere grabatu du herritar batek:

6.- 2010eko apirilean EAko zinegotziak prentsaurrekoa eman zuen gune honi buruz galdezka. Akustika txarra ei zuela, gutxi erabiltzen zela...

2016ra arte itxoin beharko dugu?

El (mal llamado anfi)teatro de Miramon, este apunte en castellano.

Lerro hauek idatzi aurretik nire posta elektronikoan arakatu eta Ibon Rodriguezek 2010eko azaroaren 30ean idatzitako proposamena irakurri dut. 2009ko otsailaren 14an ezagutu nuen, Giorgio Bassmattik Gernikan emandako kontzertura hurbildu nintzelako. Kafea eta galletak proiektuaren laugarren boloa zen hura. Han ezagutu nuen Leire Lopez ere.

Abenduaren 8an bidali nien mezu bat esanez zein izango zen diskoa:

"Azkenean pentsatu dut zein izango den aukeratutako diskoa: Negu Gorriak-en Gure Jarrera. Kortatu eta NGren artean egon naiz dudatan, baina Gure Jarrerak eman zion hasiera Esan Ozenki diskoetxeari eta hori garrantzitsua da".

2011ko otsailean bertsio ia behin-betikoa aurreratu eta urte bereko apirilean idatzi nuen definitiboa. Hemen behean itsatsi dut.

Eta zer nahi duzue esatea liburuaren inguruan? Ederra dela emaitza. Denetarik egongo da, baina irakurritako apurrek asebete naute. Eskerrik asko Leire eta Ibon abentura honetan sartzeagatik.

121 granos de café, 121 discos, este apunte en castellano

Negu Gorriak-en Gure Jarrera diskoa: 20 urte joan dira

Disko (zahar) bat oroitzapen kaxa bat da.

Kortatu taldearekin, besteak beste, hasi nintzen musika munduan murgiltzen. Institutu garaiak ziren haiek eta herriko taldea zen, gainera, 1988ra arte ibilbide arrakastatsua egin zuena. Adio esan zutenean askok ez genuen ulertu zergatia (gazteegia nintzen seguraski). Halere, dagoeneko konturatuta geunden Fermin ez zela geldirik egoteko jaio.

Trekurekin eta Iñigo anaiarekin batera sortutako Kortatu utzi ondoren, Egin Irratiaren sortzaileetako bat izan zen Fermin. Argia aldizkarian eginiko Ehun ginen kolaborazioa aprobetxatu zuen Iñigorekin eta Kaki Arkarazorekin batera sortutako proiektuaren berri emateko.

2010ean publikatutako Txinaurriak diskoaren aurrekari izaniko Txerokee lanaren proiektuan hartu zuen parte Negu Gorriak-ek 1990ean, Xabier Montoiak gonbidatu baitzituen Mikel Laboaren omenezko bilduma hartan parte hartzera. Gaberako aterbea izan zen aukeratutako abestia eta kanta horretatik hartu zuen izena.

Jendaurrean lehen aldiz Herrera de la Manchan azaldu ziren, 1990 urte amaieran, Negu Gorriak lehen diskoa plazaratu ondoren. Gure Jarrera 1991ko apirilean publikatu zuten, Esan Ozenki sortu berriaren lehen erreferentzia. Jadanik hirukotea boskote bihurtua zen Mikel Abrego (bateria) eta Mikel Kazalis (baxua) musikariekin batera.

Eta 1991ko irailaren 7an ikusi nituen lehen aldiz zuzenean, Ezpeletan, taldeak Europan zehar bigarren lana ezagutzera emateko asmoz abiatutako biraren lehen kontzertu ofizialean (aurretik bi emanaldi ofizioso egin zituzten Bilboko gaztetxean eta Hernaniko La Bodegan). Ezpeletako egun hartan kartelean hiru banda aritu zirela nuen buruan, baina Dirty District paristarrak aritu zirela gonbidatu gisa dio NeguGorriak.net guneak.

Diskoa udaberrian argitaratua zen eta jadanik ondo baino hobeto genituen bereganatuta kanta guzti haiek. Dena den, Ezpeletara hurbildu ginen koadrilako lagunak txundituta geratu ginen aurrez aurre ikusi genuenarekin. Ez dakit salto asko egin ote nuen, nire buruan lurrari itsatsita geratu nintzela baita gordetako irudi bakarra. Inoiz ikusi gabeak baikinen bertako talde baten antzeko ikuskizunik. Handia zen taldea, bai.

1992ko abenduan Parisera joan nintzen egun batzuk pasatzera eta Farenheit aretoan ikusi genuen Negu Gorriak-en emanaldi berri bat. Hiesaz kutsatutako gaixoen aldeko elkarte batek antolatutako gaua zen. Bertan ikusi nuen NGzaletasuna anitza zela. Adibide gisa, nire begiekin ikusi bainuen, zapata txukunak, gona moñonoa eta gordasola apainarekin Japoniatik ex-profeso Negu Gorriaken kontzertu hura ikustera etorritako señorita japoniarra..

Eta Japoniatik iritsi zen urte horretan bertan, 1992an, etxean ondo gordeta dudan Gure Jarrera diskoaren edizioa, Irungo Bertso-Hop musika dendan erosia.

Bertso-Hop. 1989 urtearen bueltan zabaldutako proiektua. Ione, Jabiolo, Jitu eta Fermin ibili ziren urte haietan lanean, Vómito Social taldeko Víctor abeslaria ahaztu gabe komikien atalean. Bertan ikusi nuen lehen aldiz Euskal Herrikoak zirela disko nazionalak eta bazela alternatibo izaterik Luis Marianoren kanten bilduma bat salduz. Diskodenda hori oso garrantzitsua izan baitzen nire heziketa musikalean. Hori eta garai hartan musikari tartea eskaintzen zioten tabernak, noski.

Negugorriak.net gunean dagoen informazioari esker gogoratu dut Rock de Lux aldizkariak 1991ko urteko diskorik onena izendatu zuela Gure Jarrera. Taldearen ibilbidea markatuko zuten ezaugarri guztiak jasotzen ditu: hainbat iturrietatik edateko abilezia (B. S. O. abestian zioten bezala: sustraiak, rock, rap, reggae; hau da, Jon Maia bertsolaria eta Mano Negra nahastea edota Fugaziren Song Number One euskaratzea), hamaika kausarekin lotzeko gaitasuna (Ez dezagun sal eta porlanaren kontrako borroka; 80. hamarkadako Ertamerikako Bisitari iraultzailea; Galindoren negozioak eta Ustelkeria, taldea auzitegitik eta hormaren kontra jarri zuen prozesu judiziala). Dena bandaren ohiko soinu gordinaren pasapuretik iragazia.

Hogei urte pasa dira disko hau publikatu zenetik. Hamar urte jada taldeak agur esan zuenetik. Denbora ez da alferrik pasatzen, baina garaipenak geurea izaten jarraitu nahi badugu esnatzeko garaia da: sinetsi, batu eta antolatu. Bakoitzak jar dezala esaldi hau nahi duen testuinguruan. Amen.

Eta printzatu dira harkaitzak artikulua irakurri dut gaur goizean. Hor izan dut dokumental honen berri. Jokin Sagarzazuk Berrian sinatutako testuak zioen atzo eman zutela TV3 telebista katean eta gaur zela botatzekoa Aieteko Bakearen eta Giza Eskubideen Etxean, duela urtebete gune horretan egindako Konferentzia gogoratu asmoz, Lokarrik antolatutako ekitaldian.

Gauean, Zuzeun Peru Zaratek sinatutakoa ikusi dut. Tartean TV3ko nahieran zerbitzua erabiliz Parlen els ulls ikusteko lotura azaltzen zen. ETB2n igandeko hauteskundeei begira eginiko debatea ikusi beharrean, nahiago izan dut 52 minutuko saioa ikustea eta lerro hauek idaztea. Eta merezi izan du.

Binaka jarri ditu sei mahaikideak Gorka Espiauk. Lehenengoan Javier Asla ETAk hildako bi urteko haur baten osaba, Fabio Morenorena. Berarekin batera, Tamara Muruetagoiena, Guardia Zibilaren torturen ondorioz hildako Esteban Muruetagoiena medikuaren alaba.

Bigarren mahaian, Rosa Rodero, Joseba Goikoetxea ertzainburuaren alarguna, ETAk duela 18 urte hildakoa. Berarekin batera, Jon Landa, Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubideen zuzendari ohia.

Hirugarren mahaian, Margarita Robles, Espainiako Botere Judizialeko kidea, epailea eta Felipe Gonzálezen gobernuan Barne Ministerioko goi kargua izandakoa. Aurrez aurre, Joxean Agirre, etakide ohia, erakundean 18 urterekin sartu eta kartzelan beste hainbeste egondakoa.

Gero bikote aldaketak gertatzen dira: Asla-Agirre, Robles-Landa eta Rodero-Muruetagoiena.

Zati ezberdinen lokailu, Jon Sarasuaren bertsoak. Pierre Hazan adituak ere hitz egiten du, baita manifestazio batean eta ekitaldi batean harrapatutako hainbat euskal herritarrek ere.

Gaiak: adiskidetzea, presoak, barkamena, etorkizuna...

Patxada handiz hitz egiten dute denek. Eta dokumentalaren tituluak adierazi nahi duen bezala, begiradek indar handia dute.

Badakit oraindik urrats asko eman behar direla, baina horrelako materialak behar-beharrezkoak dira.

Eskerrik asko TV3 kateari horrelako materiala izateko aukera emateagatik.

Alzheimer-aren estatu politika baten alde (hona hemen La memoria es el camino proiektuaren webgunea) Fisterratik Jerusalemera ibilbidearen lan erdiak eginak dituen Guillermo Nagore kazetari nafarrari eginiko elkarrizketa irakurri nuen. Merezi du elkarrizketa osoak, baina nik esaldi honi jarri nahi diot fokoa:

“Esa cultura cristiana mal entendida que tenemos de que jamás llevaremos a un familiar a un centro de este tipo es un error garrafal que se paga muy caro. Lo paga el paciente y lo paga la familia. En eso, los franceses nos llevan años luz”.

Nagorek arrazoi duela uste dut, baina iluntzean, Donostiako Zinemaldiaren edizio honetako lehen filma ikusi nuen: Michael Haneke zinemagilearen Amour.

Laurogei urteko bi musika-irakasle dira protagonista. Hiri handi batean bizi dira. Andreak iktus bat jasan eta bikotearen bizitza erabat aldatzen da. Emazteak ospitaletik pasa ondoren, senarrari eskatzen dio ez eramateko beste behin ospitalera.

Ez dizuet gehiago kontatuko, baina emaztearen endekapena erabatekoa da eta horrek senarraren bizimodua errotik aldatzen du.

Herenegun, amak 75 urte bete zituen. Bera da aitaren zaintzaile nagusia. Niri gustatuko litzaidake gauzak beste modu batez egingo balitu, gauzak beste modu batez hartuko balitu, berekoiago jokatuko balu, baina ezinezkoa da.

Eta hori errespetatu beharra dago, gustatu edo ez gustatu.

Vejez y demencia, apunte hau euskaraz

Nonbaitetik hasi behar da eta azken egun hauetan entzundako bi solasaldi gozo ekarri nahi ditut hona.

Lehenengoa larunbatekoa da. Javier del Pinok, José Martí Gómezen laguntzaz, Josep Fontana historialaria elkarrizketatu zuen SER katean. Hona hemen Fontanaren audioa.

Bestetik, gaur bertan hasi du denboraldi berria Radio Euskadin Jabier Muguruzak eta Fermin izan du gonbidatua.

On egin!