Pablo Casares Erakusleihoan
Ernest Lluch Kultur Etxeak jakinarazi nahi dizue abenduaren 20an Pablo Casaresen poesia irakurraldia izango dugula gurean. Ekitaldia arratsaldeko 19:30etan hasiko da areto nagusian (Anoeta Estadioko 7. eta 8. ateen artean) eta sarrera doakoa izango da.
Pablo García Casado poetaren hitzak bere eginez, Casaresek (Donostia, 1972) dio “orain arte koloreak eta formak, mundu krudela, fantastikoa, lizuna bezain miresgarria deskubritu berri zituen itsua nintzen. Orain funtzionamendua deskubritu beharra dago. Gauzak estaltzen dituzten gelatina lodia zeharkatzea tokatzen da”. Askotan ez omen daki zergatik idazten duen, bere testuek ez dutelako inolako garrantzirik, haren bertsorik gabe ere jarrai baitezake munduak aski lasai. Hala ere, idaztea zerbait saihestezina izaten da batzutan. Anbizioa ere ezin ahaztu eta, seguruenik hori izango da norbera idaztera bultzatzen duena, adibidez, poema on batek.
Poema gehienek literaturaren eta artearen ohiko tematika jorratzen dute; hots, heriotzari diogun beldurra, amodioa eta desamodioa, bizitzaren kontuak, azkenean. Poesiari aire ez hain serioa ematearen aldekoa da gure poeta, lirismoa inoiz ahaztu gabe. Poemak horretarako aukera emanez gero, ironiarekin jokatzea gustuko du. Norberaren eskarmentuarekin distantzia jartzea oinarrizkoa da, nahiz eta norberaren esperientzia izan edozein espresioren funtsa.
Gaur arte argitaratutako poemak irakurriko ditu Pablok kronologikoki, nahiz tarteka ineditoren bat sartu.
Pagolaren Jesus
Chirbes-ekin pasatako tarteak albo batera utzita, goazen Jesusengana.
Jose Antonio Pagola bezala, ni neu ere harrituta nago Jesusi buruzko liburuaren 20.000 ale saldu direla jakiterakoan. Setienen garaian (honek ere kaleratu berri du liburu bat) Gipuzkoako bikarioa izandakoak, zazpi urte pasa omen ditu Jesusi buruzko liburua prestatzen eta ahalegin horrek izan du orain goian aipaturiko harrera ona. Dena den, orain dio bost urte behar dituela bigarren zatia prestatzeko.
Igande honetan Jorge Napalek eginiko elkarrizketa publikatu du Noticias de Gipuzkoak. Atentzioa deitu didaten bi kontu, itxuraz anekdotikoak, aipatzera ausartuko naiz. Ea elkarrizketa irakurtzeko gogoa pizten dizueten.
Putak eta interviu
“Se está vendiendo en varios centros comerciales. Yo que vivo en el Antiguo, incluso lo he visto en kioskos junto a revistas como Hola (…) Jesús también anduvo acogiendo a prostitutas, de modo que me parece genial que esta publicación se vea junto a revistas como puede ser Interviu”.
Zer esan nahi du apaizak? Interviun titiak erakusten dituztenak putak direla? Eskapada galanta, berea edo kazetariarena. Cristina Garaizabal psikologa eta Hetaira kolektiboko lehendakariarekin hitz egiteko aholkatuko diot. Bere iritziak hobeto ezagutzeko Argian Amets Arzallusek eginiko elkarrizketa irakur dezake.
Internet
“No podría haber hecho este libro por Internet. Si no hubiera sido por la Red, habría tenido que moverme por todas las bibliotecas del mundo. Con Internet he logrado hacerme con más de 600 libros sobre la figura histórica de Jesús. Gracias a Amazon y otros buscadores he podido conseguir lo último que está saliendo en Nueva York o Australia (…) Me ha ayudado una secretaria”.
Badakit ez dela gauza bera, baina aurreko batean Julen Iturbe artisauari irakurritakoa etorri zait burura paragrafo hori leitu ondoren. Eta betikoa, gizon batean atzean, berdin du apaiza izatea tipoa, emakume bat (edo gehiago) ageri direla askotan.
Zer dioen Julenek? Laster horrelako anuntziyoak ikusiko ditugula: “Zuzendariaren bloga kudeatuko duen idazkaria behar da”. Jesus, Maria eta Jose!
Bloga-bloga, sare-sare, kriston martxa dabil
Jaun-andreok, sarelarion eguna den honetan (oraingoz nire egutegian bakarrik), hurbil gaitezen blogara ikuspegi antropologikotik (serio-demonio zerbait esatearren). Amen.
Joxe Aranzabalek kontatu zuen aurreko batean sei urte zeramatzala blogatzen (edo blogeatzen). Joxe Sustatun hasi zen blogari. Ondo.
Sustatun zenbat apunte idatzi nituen aztertzen egon naiz Egunkariaren konstituzioa ospatzeko zubian. Eta sorpresa hartu dut ikusitakoan nik ere duela sei urte pasatxo idatzi nuela lehenengo apuntea bertan. Hori bai farozainak baino askoz ere gutxiago publikatu nuen 2004ko uztailera arte, Harrikadak sortu arte. Eta sorpresa izan da ikustea blogari espezializatua izan nintzela: bi post Afganistani buruz eta hiru post Fermin Muguruza tartean sartuz.
Talibanak. 2001eko azaroaren 14an idatzitakoa. Talibanei buruzko apuntea. Lagun bat egona zen orduan Pakistanen eta berak kontatutakoa itzuli nuen euskarara.
Fermin Muguruza. 2002ko otsailaren 28an. Fermin Muguruzari buruzko albiste bat. Bere komunikatu batean WMCE zerrendan agertu zela urte hartan irundarrak argitaraturiko diskoa.
RAWA. 2002ko maiatzaren 21ean. Afganistango RAWA emakume elkarteak bidalitako beste komunikatu baten berri eman nuen.
Josu Landa. 2002ko azaroaren 20an. Casares Kultur Etxeko arduradun izendatu berria nintzela, Josu Landa altzatarraren liburua aurkeztu genuen bertan. FM izan zen MCa.
Musikaren Sariak. 2003ko apirilaren 16an idatzitakoa. Euskal abeslarien komeriak Musika Sarien galan. Otsailean atxilotu zuten Euskaldunon Egunkariko Administrazio Kontseilua eta aipatu galan zeuden musikariek (Fermin, Benito Lertxundi eta Amaia Zubiria) publikoki atera nahi izan zuten bidegabekeria haren aurka.
Badakit alajaina! barrez lehertzen egongo dela: komandantearen prentsaburu lanak egiten ditudala esaten baitit berak. Sustatuko datu horiekin, ea nola egingo diodan aurre hurrengo batean.
Bestalde, hasieran esan badut 20 hilabetetan bost mezu idatzi nituela, azken urtean koaderno honetan 150 apuntetik gertu nabil. Temoso hutsa naiz. Ah! Eta laister bostehungarren apuntea.
Rafael Chirbes Donostian
Datorren osteguna, abenduaren 13a, egun garrantzitsua izango da niretzat (gripea pasatzen bazait behintzat). Rafael Chirbes idazle valentziarra etorriko baita kultur etxera bere azken eleberria, Crematorio, aurkeztera. Chirbesek Hasier Etxeberriak eginiko galderak erantzungo ditu.
XXI. mende hasiera honetako Valentziako, Mediterraneoko gizartearen erretratua da bertan agertzen dena. Matías, borroka armatuan ibilitakoa, gero nekazaritza biologikora emana, hil egin da. Nobelaren laurehun orrialdetan familia eta lagunak pasatzen dira: Rubén, anaia, dirua egitea besterik buruan ez duen kontratista; Silvia, alaba, arte zaharberritzailea eta haren senarra, Juan, literatur katedratikoa, idazle bohemio baten biografia idazten ari dena. Mónica, Rubén-en emazte gazte eta ponpoxa, mafia errusiarra, putetxeak, lan zikina egiten duen jende gehiago.
Obra trinkoa da, apenas eskaintzen dion ihesbiderik irakurleari, kapitulua amaitu arte eraman nahi zaitu egileak berak nahi duen tokitik, berak nahi duen tokira.
Esan bezala, abenduaren 13an, 19:30etan duzue hitzordua. Ekitaldia areto nagusian izango da (sarrera Anoeta Estadioko 8. atearen aldamenetik).
Ostras, el de Pásalo!
Iñaki Muruak jarri dit beharra, bustitzeko Durangoko Azokari buruzko iritzia argitaratuz.
Kosta egiten zait gazteleraz azoka deitzea, baita euskaraz ere, Irunen azoka feria (feya) delako. Bost urte hara joan gabe eta iaz bueltatu nintzen Durangora. Orduan poz-pozik ibili nintzen alde batetik bestera. Aurten, berriz, ez nuen gorputzaldirik eta karril zentraletik ibili nintzen albo bietara begiratuz. Hau da, oso gutxi erosi nuen.
Baserritarrek, gure etxean behintzat, ez dira joaten erostera, normalean, ferietara. Begiratzera joaten dira, batez ere, lagunak agurtzera, salda edo hamaiketakoa hartzera. Eta hori izan zen nik pasa den ostegunean egin nuena.
Agian puncha galdu du, baina onerako eta txarrerako euskal kultura modernizatu egin da. Industriaren txokoa da Durangokoa, ez hainbeste artistena. Baina artistarik gabe ez dago kulturaren industriarik. Eroslerik gabe ere, negozioa pikutara doa. Eta erosleak, kultur dastatzaileak, kontsumitzaileak edo irakurleak, egunerokoan trebatu behar ditugu. Eta hori da nire espezialitatea: eguneko menua (noizean behin igandeko trajea jartzea tokatzen bada ere).
Zer eskatzen du herriak? Gutxi. Pako Aristik esan ohi duen bezala, hau kirolari, sukaldari eta enpresari herria baita. Eta gehitzen du noiz egin izan duen lehendakariak bidaiarik euskal artistekin? Ez dut uste berarekin joango zinetenik, Pako eta konpainia.
Inaziok eta Mendigreenek Argian esandakotik gertuago nago, Arresek esandakotik baino: euskararen azoka, plaza, topaleku izan beharko luke Durangoko Azokak, baina gure erdarek ere izan beharko lukete tokia.
Baina, izarrak ezin dute besteek izan. Adibide bat jarriko dut. EITB taldeak gabonetarako hiru liburu argitaratu ditu. Vizcaínoren Cociditoa, Mendiak, Palenzuelak eta Domínguezek memoriari buruz moldatu dutena eta Álvarez Solísen poesia liburua. Arraroa egin zait erakunde publikoak poesia liburua argitaratzea. Igual konturatu dira poesia etorkizunez beteriko arma dela eta horra hor arrazoia. Baina esango nuke ezetz, salmenta onak lortzea dela kontua.
Beste adibide bat: Xabier Silveirak ateratako "A las ocho en el Bule" liburuaren 1100 ale saltzeko aurreikuspena egina zuen Txalaparta argitaletxeak eta denak agortu ei dira.
Erdarek eta telebistak duten indarraren beste etsenplu bat, Álvarez Solís ikusterakoan haur batek aitari esandakoa: "¡Ostras, el de Pásalo!".
Amaitu aurretik, Radio Euskadiri eskatuko nioke auto-bonboarekin kontu gehiagoz ibiltzeko. Izan ere, maitatzen dugun jendea gorrotatzera irits gaitezke-eta.
Zer den eta zer izan beharko litzatekeen Durangoko Azoka
Durangoko Azokari buruz hortik barrena topatu ditudan zenbait iritzi.
"Euskal liburuaren azoka da Durango, euskaraz idatzitako liburuez eta euskal gaiari buruzko liburuez ari garela ulertuta; euskal gaia dutenak, nahiz eta espainolez edo frantsesez idatzita egon". Gehiago hemen
"Ez dakit Azokan zenbat liburu erdarazko izaten den, baina hauxe da kontua: erdarazko diskorik ez da ametitzen (…), baina erdarazko liburuak bai. Noiztik eta zergatik? Nork behartuta? (...) Nik ez dut beharrezkotzat jotzen beste azoka bat, baizik eta benetan euskarazkoa izan beharko lukeela Durangoko Azokak". Gehiago hemen
"Durangoko Azokan betidanik izan dira erdal liburuak, sorreratik bertatik; (...) Nik uste euskarazkoentzat beste azoka bat eskatzea ez litzatekeela onerako, eta erdarazkoak gure artetik uxatzea ere ez; gizartean ez bezalako bizikidetza bilatuko nuke, euskarak egiazko lehentasuna izango duena". Gehiago hemen
"Pensareis que tiro piedras a mi tejado o que me he pasado tomando infusiones de sectarina, pero ayer por la mañana tuve una sensación extraña escribiendo dedicatorias en euskara -hasta donde llega mi pixka bat- en un libro escrito en castellano... que tal vez le estaba robando espacio a otros que tienen menos oportunidades a lo largo del año". Gehiago hemen
"El recuerdo del debate que se planteó en Catalunya con la feria de Frankfurt (...) Sin dudar de que los catalanes que escriben en castellano también son catalanes, la decisión de escoger escritores en lengua catalana me pareció correcta como forma de manifestar la importancia de la lengua como principal vehículo de identidad cultural. Desde esa perspectiva y salvando las distancias, considero que la discriminación positiva es necesaria para compensar la situación de debilidad, en este caso del euskara, en nuestro caso del català. (...) Y aunque sea una medida insuficiente, al igual que la celebración del día 8 de marzo no significa que se supere la situación de discriminación hacia las mujeres, un día, una semana de feria dedicada en exclusiva a la promoción del libro o disco en euskera no va más allá de un toque de atención, pero más vale eso que nada". Gehiago hemen
"La primera vez que vine aquí fue hace 22 años cuando se presentó el primer disco de Kortatu (…) El músico (…) aprovechó para pasar el día entero en Durango y ver a ‘toda esa gente con la que durante el año sólo mantengo contacto telefónico’. Quiso además proponer algo: ‘Una segunda Azoka para antes del verano".
Bilgune Feminista
"Berdintasunaren gezurrezko diskurtsoaren menpe bizi gara egun Euskal Herrian. Egun, liburuetan edota aldizkarietan gehien agertzen diren ekarpenak gizonezkoenak dira oraindik. Horrek ez du zerikusirik emakumeen gaitasun edo formazio faltarekin, lanaren balorazio ezberdinarekin baizik". Gehiago hemen
"Beharbada, eta 30 urteak oraindik bete ez ditudala, zaharkitua eta eszpetikotasunak jota nabil azkenaldi honetan. Baina euskal kulturaren zirko honek ez nau asko erakarri. Orduan, duela hamar bat urte hurbildu nintzenean erakarri ez ninduen bezala. Faltsukeria asko ikusten dut korridoreetan, zurikeria dexente, pedanteak, lau aurpegi ezagun eta iribarre inozo batzuk. Zoritxarrez, horien artean, neurea ere bai. Elkar inperioa, liburu ez diskekin zerikusia ez zuten postuak (hori bai, txiskero oso majuak zeuden bertan), eta erosketa konpultsiboan genbiltzan lagun larregi. Dena, propagandaz beteriko paper pilarekin nahastuta. Hau paisajea". Gehiago hemen
Internetek isolatzen omen du jendea
Atzoko gaua Bilbon eman genuen. Irratia.com saioaren ehungarren jarduna betetzerakoan, Patxik eta Jabik jendaurrekoa proposatu baitzuten, artzai digitalen festa, Keith Johnson kazetaria gogoan.
Ez ginen puntualak izan eta horregatik galdu genuen Katixa Agirreren zatia. Gaizki ulertu ez bagenuen, ekitaldi honetarako bereziki prestatutako testua irakurri zuen idazleak. Gu iritsi ginenean Kukubiltxokoak eta Galder Pérez ari ziren eszenatokian. Bertatik jaitsi gabe aritu ziren ere Patxi eta Jabi uneoro, ia bi orduko saioa moldatu arte.
Pettik azken diskoan azaltzen diren pare bat kanta eskaini zituen bere ahots urratu berezi horrekin, gitarra lagun. Bilbo Hiria Irratiko Mieltxo Monfort, Ane Zabala eta Txuma Murugarren irratia bera izan zuten hizpide. Txumak, gainera, pare bat musikarirekin bi pieza jo zituen zuzenean.
Galderrek eta Anek Jon Trolloperen esketxa egin zuten. Ruper ez zen etorri, hamabostean behin tokatzen zaiolako izanen da, baina Josu Martínezek jokatu zuen oñatiarraren anai txikiaren rola. Martxelo Otamendik marranta zuen, baina berotu zen bi artzai digitalen galderekin. Kataluniako Olentzeroa ere, Durangorako Igotz Ziarretak biluztu zuena, pasa zen handik. BURP Underground Report proiektua aurkeztu zuten Maiana Agorrodyk eta Jokin Etcheverriak. My Jok da asmoaren talde eragilea.
Irratsaioa amaitu ondoren, mahaiak eta aulkiak ri-rau jaso zituzten bertako zerbitzariek eta hizketan hasi behar genuenean, musika jarri zuten. Eskerrak kasu honetan behintzat, musika ona aukeratu zuela DJak, Josetxo Anituak.
Hala ere, sareko lagun batzuk agurtzeko aukera izan genuen: Maite, Mendigreen, Katixa, Patxi Lurra, Etiam, Gari, Teketen, Arkaitz, Txuma ...
Hori gutxi balitz, beste batzuk ezagutu nituen: Benito, Jozulin, Mahats Orriak komunitateko kide bat (izenarekin ez nintzen geratu), Gorka Boligorria …
Bilbon bertan geratu ginen lotan. Gaur, berriz, gosaldu eta eguerdirako iritsi gara Durangora. Bertan ere lagun eta ezagun batzuk agurtu ditut. Gainera, Plateruenan izan naiz Egunkariaren aldeko ekitaldian. Han ere ezagun asko. Konatxe, besteak beste. Pello Zubiria agurtzeko aprobetxatu dut. Aurrekoan hemen hartutako lana eskertu zidan posta elektronikoz. Plazerra izan da, Pello, lasai.
Lagun on batzuekin trago bat hartu, beste batekin bazkaldu eta etxera. Zer ondo egoten den etxean, portzierto.
Grazia egiten dit bolo-bolo dabilen topiko hori: internet-ek isolatu egiten gaituela. Dedio, eskerrak isolatzen gaituen!
Modelismo erakusketa Donostian
Ostiralean inauguratu genuen kultur etxean modelismo erakusketa bat. AGME elkartearen hogeita bosgarren urteurrena betetzen dela aprobetxaturik, Jose Luis Etxaide saltseroa buru duen direktibak proposatu zigun horrelako jarduera egitea hirian.
Erakusketa abenduaren 15era arte egongo da ikusgai. Nahi duen orok elkarteko 16 kidek eginiko 170 pieza ikusteko aukera izango du. Astelehenetik ostiralera ateak zabalik egongo dira 16:00etatik 20:30etara. Larunbatetan, berriz, 17:00etatik 21:00etara.
Lehiaketa ere izango da, abenduaren 6tik 8ra. Lehenengo bi egunetan goiz eta arratsaldez (10:00etatik 14:00etara, 17:00etatik 21:00etara). Abenduaren 8an, berriz, goizez bakarrik. Euskal Herriko zein kanpoko 60-70en bat lehiakide espero dira eta 130en bat pieza ekartzea aurreikusi da.
Hau da moldatu dugun postalaren irudia:
Erakusgai dauden lanen argazkiak ikusi nahi izanez gero, begiratu Jose Etxeberriaren, a.k.a Hiper jaunaren bloga. Argazkiak atera eta blogera igo ondoren, ama hil zitzaion gure lagunari. Besarkada bat.
Ruper Handia
Iluntze aproposa gaurkoa Ruperren emanaldia ikus-entzuteko Donostiako Bittorin. Ia bi orduko kontzertua eskaini du oñatiarrak, Jon Piris kontrabaxu jolearen babesean gehi Bartzelonatik etorritako bizkaitar biren laguntza puntualarekin, Gorka Benitez saxo jotzailea eta Juan de Diego tronpeta jolea. Sarriren letretan oinarritutako Memoriaren mapan izan da kontzertuaren sostengu, baina egon dira beste lanei eginiko keinuak ere. Amonaren omenez moldatutako "Aspaldian" edo Euskaldunon Egunkariaren itxieraren aurka konposatutako "Zaindu maite duzun hori".
Azken kanta hau aurkezterakoan esan du atzo Elizondon egon zela. Elizako dorrean dagoen erlojua geldirik omen dago. Sentsazio berdina izan ei zuen bertako biztanle batzuk pankartak zabaltzen ikusi zituenean, denbora gelditu denaren sentsazioa.
Kontatu du ere Mikel Laboarekin batera jo zuela lehenengoz Victoria Eugenian, astelehen goizetako eskola garaiko sentsazioarekin, "Ordorika, a la pizarra". Nik ez nuen kontzertu hura ikusterik izan, baina antzoki honetan bertan ikusi nuen lehenengo aldiz Ruper, duela hamabost bat urte, ekainean.
Ruperren asmoa zen gaurkoa Pirisekin egin duen biraren azken emanaldia izatea, baina ez da hori ulertzen Berrian publikatutako elkarrizketa irakurri ondoren. Hori bai, dirudienez, rockeroagoa izango da hurrengo lana, Mugalaris taldearekin berriro aritzeko tenorea iritsi baitzaio. Gerria askatzeko garaia izango da, beraz.
Irabazten ari dira
Gaurko asmoa atzo inauguratu genuen erakusketa baten berri ematea zen, baina biharko-edo utziko dugu. Eta Vicent Partalen solasaldiaren azken bost minutuak entzun nituela aipatzea. Eta blogari ezagun batzuk zeudela Victoria Eugeniako Club Aretoan. Eta Bilbon Irratia.com-en ehungarren saioan egin dugula hurrengo hitzordua, datorren asteazkenean, Joserra Garzia eta Iñigo Fernández Ostolazaren asteleheneko hitzaldia ahaztu barik: "zer kristo/demontre/arraio egin behar dugu euskararekin?". Nire planak pikutara joan ziren 18/98 sumarioko 46 lagunen atxilotze-aginduaren berri izandakoan, ustezko demokrazia honen kiratsa beste behin.
Ostegunean Tzesnek oparitu zidan 1973, Deabruak Teilatuetan taldearen azken lana. Punk-rocka, rock latza, reggaea, lehenengo entzunaldian sartzen den diskoa.
Atzo 18/98 sumarioan inputatuta dagoen jendea atxilotzen ari zirela enteratu nintzenean, hogeita hamalau urte atzera egin nuela iruditu zitzaidan. Akusatuek eta haien abokatuek ez dute sententziaren berri, baina Espainiako periodikoetan ari dira jada bakoitzari zenbat urte erori zaizkion publikatzen. Izugarria. Laurogeita hamargarren hamarkada bukaerako Zuzenbide ikasketak ez dakit non ditudan jada, baina Zuzenbide Penalean ikasitakoak ez du ezer balio demokrazia honetan.
Joan Mari Torrealdai euskaltzain izendatu zuten atzo, Lourdes Oñederrarekin batera. Arratsaldean, Argia.com-en hamargarren urteurrenean Pello Zubiria ikusi nuen. Euskaldunon Egunkariaren auzia ez dago aipatu sumarioan, baina aipatu biak kartzelara joan daitezkeela pentsatzeak! Akademiko bat, jaun-andereak, zein herrialdetan ikus daiteke hau? José Luis Sampedro kartzelatzea bezala litzateke, akademiko espainiar baten izena botatzeagatik.
Ez dut 18/98 auzian dagoen jendearekin tratu askorik, baina izen bat botako dut, Sabino Ormazabal, adibidez. Zer egin du gizon honek kartzelan amaitzeko?
Dena den, Luistxorekin eta Jokin Muñozekin ados nago: irabazten ari dira. Nazka-nazka eginda gaude. Ez dugu kalera ateratzeko indarrik, gogorik, kemenik. Are gutxiago ETAk jendea hiltzen jarraitzen badu, gaur bertan egin duen bezalaxe.
Gureak aspaldian egin zuen. Jarraituko dugu, beste erremediorik ez dagoelako. Martxa honetan, TMEOk bere garaian eginiko azala laster beteko da.
