Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Mispillibar / Poeten uharan

Poeten uharan

Jon Etxabe 2017/01/27 08:48
Herrian bizi gara

HERRIAN BIZI GARA

 

 

 

Eibarren bizi gara

Txorialde argian, lainopea  sabai,

trenbide gaina pasealeku, hariztiak amets,

Karakate leuna ninietan, kareharri Andia oroipen,

 

Etxarrin bizi ginen

Eibarren bizi gara

 

Teilatuak  gailur, kaleak bailara,

oinezko oro zen lagun han,

gutxiak ezagun hemengo uholdean.

 

Eibar Etxarri Eibar

 

Joanak dira berri izanak

etorrian joaneko haiek,

 

Ziaboga da bizitza.

 

 

Personae sacrae

Zein izanen odisea ahaztuen poeta 

 

Erdal enbatei murru,

geroz geroaren garatzaile,

lumaz zein hitzez iraupen arnas

edo

nekazari ala obrero, izerdiz ogia,

eskubideen aitzindari, demasien zartailu,

zaurien baltsamu, malkoen zapi,

sekretuen gordailu 

eta 

kartzela-bizia ordain,

partida-buru, oihanetan gerrillari,

urbanita armatu, askatze bilako armatuen babes 

 

Kontraesan ororen gaindi,

ez ziren denak, zirenak ziren,

krismaz sagaratutako eskuak zituzten denek.

 

 

ADN  errudun

Ez zuen ortzadar izan nahi,

baina hizkiz koloretu zuen zohardia.

 

Lur lehorra omen,

baina liliez loratu zen.

 

Berandu zela zioen,

baina adin oro udaberri.

 

Badaki ez dela poeta,

baina hitzak kiribiltzen ditu.

 

Ez du idazle asmorik,

baina idatzi egiten du.

 

Misterioa da hirutasunarena,

baina ez bakarra, ez kilikagarriena.

 

 

Garzon

Boxeo zakutzat hartu ninduten

ziba zabuka erortzen nintzen arte,

aulkira lotu ninduten, finkatuago ote,

goitik zetorkidan orain ukaldia zaparradan

txingor ale tzar gotorrak bailitzan, 

errepikari monotonia zor,

borobilean jarri ziren, gurpil-jolasa ziotenerako,

paparretik esku batez, ukabil zartakoa besteaz,

nork bortitzago jaurtiko albokoarenganaino,  

bi lerro zuzen aldatuko zen borobila,

han ibiliko nintzen pasillo makabroan harat hona,

besoak eskuburdinez izterpetik kokoriko,

erori eta jaikiarazia, ostikoei ezin ihesi,

igelarena deitzen zioten jolas horri,  

futbolari frustratuak, baloia bainintz,

ostikoka erabiliko ninduten lurrean iraulka,

kontrola galduta, aldean hustuko zitzaidan maskuria,

barrez, irriz, hitz likinez, mehatxuz maneatutako

panpina jolasgarria nintzaien.

 

Ez zidaten bizkarrean aulkirik hautsi,

niri ez zizkidaten elektrodoak jarri,

ez zidaten kirofanoarena egin,

hainbat kartzela-kideei bezala.

 

Odolbildu bat nintzen

zintzur-sagarretik behatz bakoitzeraino,

baina uneko Gartzonek bestaldera begiratu zuen.

daltonikoa agian, epaile gehienak lez

 

 

Izatea hobe

Esnatu

Lokartu 

 

Argia goizero

Iluna arratsez

 

Nekatzeko jaiki

Atsedenera etzan

 

Lokartzeko esnatu 

Esnatzeko lokartu

 

Bizi-min

Bizi-damu

 

Enigma

 

 

Zaborra

Erasorako erabili zuten:

zabor

bilakatu zituzten

politikariak

zaborrek

 

 

Zuri gori beltza

Aizkorakadak azpi-azpitik,

zuhaitza ihartuko zelakoan,

baina urtaro bakoitza zen udaberri.

 

 

Ebakuntza

Luzakin zuriz bilduta esnatu nintzen,

ze mundu berri zen hura

galdetu nion edurnezuriri,

emari eta draina tutuak zirela

erantzun zidan irribarretsu. 

 

Iturgin atelierrean nengoen,

kirofanoa deitzen diotenean

 

 

Trino

Hiru euskaldunek, orfeoia,

antzinako esaldia.

 

Hirurkoak ziren

erresistentzia taldeak.

 

Hiruko Euskal Herria da

saldu nahi digutena

 

Zirinak

Ai parkeko omenduak

uso-kakak garbitu behar balitu

bere brontzezko kaka-lekutik

 

 

Sisifo

Ez du apiril borobilik herri honek,

hilabete guztiak zaizkio kubo,

irrista leunean baino

kolpekako indarkan jaso behar du harria,

ertz zaurigarriez  minduta. 

 

Zirimiriaren mitoa

langar bihurtu zen,

erauntsi eta ekaitz gero,

harria ezin labaingarriago.

 

 

Enea

Etxe bat genuen bota zigutena,

infernuraino zulatu zuten

orube eta zimendu zituen haitza. 

 

Ibai-altzo bihurtu zen Mispillibar,

autopista ordura arteko ibaia. 

 

Iraganik gabe utzi gaituzte,

urak darama gure izana

gurpil-hotsek itotzen

arbasoen oihartzuna

 

 

Gor

Etxadien zurrumurrua,

eraikinen sinfonia,

gizakien gorreria.

 

 

Utopia

Greba orokor amaigabea

egin zuten egun batez

politiko eta enpresariek

 

Udaberri batean esnatu ginen

 

Amets bat besterik ez zen

 

 

Alegia

Burua: motz, zotz, hotz

Lepoa: amotz, apotz, arrotz, ahotz

Begia: elder, merke, zeken

Gibela: harri, sasi, gazi

Gogoa: ardo, mardo, sorgor, mozkor

Orpoa: zama, lama, larre

 

Banu, banintz, banengo 

 

Alegia 

 

 Nire garunak: hotz, hots, huts

 

 

Urteak zama

Inurriak bezala hara-hona

erleak lez eguteran.

 

Hor gabiltza zaharrok

bizitzaren azken joanean.

 

Historia dugu zama,

istorioak kontakizun,

entzulerik balego

 

 

Pan-pin

Txotxongiloak

zer bestela zaizkigu

politikoz panpinatutako

epaileak

 

 

Eibar

Kale-argiak izarra

kaleartea ibarra

Eibarren aurkituko duzu

bizipozaren aparra

 

 

Amandre

Ilargia

laurden edo erdia

iluna zein argia

 

lurraren ispilu

amets gordailu

 

gau argietan lagun

 

 

Gurutze-bidea

Hamalau ziren Golgotara geraldiak

eliza hormetan zintzilikatuak

 

kontaezinak eskubideen tontorrera

urrats samin sarri odoltsuak

emanak eman-beharrekoak 

 

herdoildu zaizkigu iltzeak

luze zorrotzak dira arantzak

iseka kolpez erori zutitu gabiltza

herria gara bidelagun baina

 

arantza, arrosa

ekaitza, ostadar

zurajea, zuhaitz

ozpina, ezti

Basko da hilobia

 

 

Ikasgai

Baserri giroan ume

har-emeak ageriko

sekretu ez zirenak misterio

gizakia soilik zen arkano 

 

morkots, iturri eztiak

triku, udare  apetatsuak

miztoa, kilker kantaria

tabuak eta hesiak hezibidean 

 

gero ikasi genuen maitasunaz

ikasi genuen?.

 

 

Habeak

Basoan zut lerden

itzal aterpe sabaia atseden

azienden bazkaleku basabereen bizileku

 

Zerra haginkadek eraitsiak

aizkorakadaz hebainduta

etzanik dautza hilotz 

 

Etxeko zuraje bilbadura

sabai itzal aterpe atseden

heriotza ondoren gizakien bizigai

 

Gure etxeko zureria

 

 

Biziraupen

Horra arranoa hegazabal

sator jangaiaren atezuan.

 

Horra zozoa txiruliruka

habiarako  bikotea limur guran.

 

Horra txepetxa saltoka

adarrak kargari eutsiko ote.

 

Horra gizakia urduri

biharamun kezkaz beti.

 

 

Izan eta esan

Ginen eta ez gara

gara eta ez ginen,

hala diote.

 

Ginelako jazarri gaituzte

garelako erasotzen,

ez garela  badiote ere.

 

Ez-hemengoak zirela

kanpokoak direla

hala zioten. 

 

Gutarrak ere

zirela direla

diogu.

 

 

Top-manta

Herritik kanporatuak, Bizkaia atzerri,

frantses eremuan faxistei ihesi,

etorkin mugaz handi edo hemendi, 

 

kaleko saltzaile, lan zatarrak ogibide,

beharrak eta politikak egotziak,

norbaiten bizilagun, lan eta ogi gose

 

krisipean ez lan ez sos

gose eta ezinen isilgordean

atzerriko nahiz herriko

edonor daiteke gaur egun top-manta

 

 

Antzu

Ezina eskatzen zidaten

ezetzik ez neukanez

buruz gain zitzaidan bizitza 

 

Ezinean egina

hutsaren berdina

 

 

Branka

Barrutasun beregitik

ez dator burua eskuratzerik

aurrera-soak dakar

norbera bere hobera

 

 

Patua

Gerlarion kausa zuntza eta funtsa

herriaren haragia eta odola 

 

hilzorian galtzen edo metamorfosian

bera da maiteminduon patua 

 

Euskararekin jaio ginen

bera da gure esperantza

 

 

 

 

Banintz

Ez naizena izan nintekeen

naizenaren damurik gabe

ai amestu hura banintz

 

 

Hitzak eta hotsak

Hitzak

garunek ehotako hizki dantzariak

 

Hotsak

kaskezurrean loratzen diren laboa eta joaldunak 

 

Hitzak eta hotzak

nola janzten dira

gor eta itsuen burmuinetan

 

 

Artegilea

Arrandiaz loratzen ez den artea ez da artea

medio interesatuek egiten dute artea arrandiatsu

medioak ote gaur egungo artegileak

 

 

Galdagai

Gizarte sasidiko galdategian

bizitza gurpilean galdatutako

aurreko izadien molekula atomoen

azken karanbola gara

ezer gutxi balio duen jaiotza agiria

beste galdatze batean galdagai izateko

 

 

Hurbilean

Begiei so entzun

apal ernatu hitzak

barne pildar iritziak

hori da hur zaigun jendea

 

 

Erdibi

Oso ez denak

ezin ase

bi erdi denak

erdibituko

bat izan ezinez

erdi eta erdi izanen

adostea bera

bitan zatitzea

zeure buruarekin ados

zu zeu zara oso

ase ahal zara

osa ahal duzu

 

 

Bizipoz

Egin genuen promesa

inola ere ez deusa

baietz loratu egun batean

bizipozaren ametsa

 

 

Hariztia

Leku honetan laketzen naiz

ni handiko ingurua

haritza pagua baita ere pinua

 

Ni handiko ingurua

kaleak ditut pagadi

jendartea harizti

eskubideak pinudi

 

Uztaren usai sarkorra

eginez ez naiz ni lotsa

geroa ere emankorra

akuilu zait bizipoza 

 

Ni apaleko itzal hurbila

ez nabil beste ezeren bila

datorrena etor dadila

bizitzaren gurpila

daukatenaz laket nabila

 

 

Buruzagia

Hala behar luke izan edozein buruzagik

ez ezer ezarriz, zuzenbidearen egarri

bake-oinarri

egia-zedarri

 

 

ABCD

Gizakion kontraesana

ABCD bitamina

osasungintzan dirutza

baina osasunari erasoa

nork gehiago kontamina

bai arima bai gorputza

 

 

Iñaki eta Martin

Ukondoz ukondo ikasgelan

geroak banatu zituen ezinbestean

ezagutuko nikek argazkietatik

ezagutuko ote berak ni?

hirurogei eta hiru urte geroz

ez dira aurkitu arrotz

sakon dituenak erroak

ez du lehorteak ihartuko

 

 

Geltokia

Beraneanteak ekarri, herritarrak garraiatu

geltokia zen nire herriko arnasleku .

Apeaderoa besterik ez da gaur

bizipozari egin bailio agur.

Herriak baditu biziaroak

trena bezala dator eta doa.

 

 

Jopu

Alanbre gainean zabuka

txerpolari gara bizitzan 

 

bizitza gertakizunen ildoan

gertakizunak gizakien sehaska

gizakia lanaren menpe

lana ugazaben esku

ugazabak maileguen manuko

maileguak bankuei lotuta

bankuak  estatuen biki

estatuak nazioartearen morroi

nazioartea kapitalaren legera

kapitala irabazien uharan 

 

denok eta inor ez

herria beti esklabo

 

 

Asfaltotik

Espaloitik ibilaraztekoak batez ere,

hausteko eginak dira arauak,

nahiz autoek harrapatuko gaituzten. 

 

Pauso askez bidea egin

bide-legeak berridatziz.

 

 

Bihar

Mundura negarrez

bizitza da udaberri

arnastu pozarren

bihar ere egunsenti.

 

Ekintzaile senez,

gorputzez lirain,

bizitza biziaz bizi.

 

 

12

Ortzi garbi

begi ezti

jalgi

ernai beti

inoiz loti

ametsak itxaropenen ogi

geroak zer dakarren nork daki

alai ekin

aitzina bidean bizi

gizakia ameslari

 

 

Etxarri

Gure herria Etxarri

bizipozaren zedarri

lasaitasunaren esperantzak

gintuen hona ekarri

 

 

Baseliza

Gertu baino urruntxo

zuhaitz lerdenak inguru-gune

baso-iratxoak bizilagun

txori sinfonien music-areto

ez erromaniko ez gotiko

ateburu lauz zaparro

santu-irudia zatarkote

auzolana eraikitzaile

ibiltarien aterpe

erromes-erromerien santutegi

lehen zirrien isileku

eskabideen ezinezko itxarote

 

nire herriko ermita

 

 

Baxatoxak

Julian

ekintzailea senez, eskulanetan abila,

adarjole umoretsu fina,

Amaña ezizenez, gorputzez liraina,

bere itzala gure artean dabila. 

 

Banda

belarriz fina, ahotsa gozoa,

kide guztiz atsegina,

elkartean nahiz lagunekin

abestea laket zuen biziki.  

 

Orma

ez zen pareta, ez izotza,

saminduekin bihozbera,

premiatsuen aterpea,

etsaientzat zorrotza.

 

Etxea

gaztetatik bihargin

gerora torlojugile

uneoro abertzale

etxezulo baino,

etxemin 

 

Julian Bandaormaetxea

Plaentxian jaio

90 urterekin

plaentxiar hil

 

Branka

Urruna zein hurbila

mendez mende historia zurbila.

 

Bor-bor joan zaigu odola

besterik badiote ere

alferrik ez inola.

 

Zenbaitentzat mamu

ez gara odolbero

ezta eginaz ere damu. 

 

Jaso dugu ahotsa

zintzotasunez diogu

ez gara garenaren lotsa.

 

Eskubideez egin dugu galde

arrazoizkoak arren

ez ditugu lortuko debalde 

 

Bagoaz aurrera

elkartuta ahal dugu

orain dugu aukera

 

 

Esperantza

Bi ume zuhaitz adarretan tximino

debekuak hautsiz jolasean,

apaiz bat Francoren katepean

armaturik herriarekin matxino

 

Gizartea altxatu da oraingoan

gero askea dago erabakian

 

 

Behatza

Urteekin

kopeta baino

bihotza zait

zimurtu

 

Bakartia da heriotza

bakarrari dagokionez

bakarti egiten gaitu

nahiz izan guztiona 

 

Atzamarrari so

jartzen gaituzte

ilargiaren ederrak

liluratu ez gaitzan

 

 

Beti da orain

Atzo da gaur

gaur zen bihar

bihar izanen atzo

orain da beti

 

 

Zubiak

Erraz eraisten dira zubiak

ze zail den berriz berregitea

 

 

Prosa

Harriari galdez ari gara

mailua hartzeko beldurrez

 

 

Txapel

Euskaldun xaloak txapela

aberatsek berriz sonbreirua

ai txalpedun txiro euskalduna

 

Argazki nostalgikoa tarte

txapeltxiki ginen euskaldunak

Elosegi agertu zen arte 

 

Garaile oro txapeldun

zibilak, aldiz, txapeloker

txapeldun oro ote euskaldun

 

Txapel handi edo txikiek baino

euskarak egin gaitu

euskaldun peto gaurdaino

 

 

Batelari

Joaneko ibaia omen bizitza,

joanean doa naizen urlasterra,

noiz baretuko urak, noiz baratuko ontzia.

 

Batelarien bizipoz, bizipozaren batelari. 

 

Lizarrak ureztatzen diraut,

zubi-oinak ferekatzen ditut,

urak ez dit sua itzali. 

 

Xirriparen xuxurlaz naiz gozatzen.

 

Berazailago kailuak, minduago azaldurak,

neskei begiradak ez dira erromantikoak,

bizitza ez da erretzen nauen sua 

 

Zertarako nago, zergatik iraun.

 

Badut ze eskuri heldu, badut bizipoz egarririk,

azken tantoez ase ahal dut bizinahia,

ispiluan islatzen zait zimurretako irribarrea.

 

Ez dut haitzetara jauzirik eginen.

 

 

Bizimin

Bizitakoaz txit oroimin

nola ahaztu Etxarri

bizimin

oraindik udaberri

Eibarren bizi gara orain

 

etiketak: Poeten uharan
Serafin
Serafin dio:
2017/01/27 12:23
Zoragarriak dituk. Ez haizela idazle, ez haizela poeta diok, baina segi idazten. Ederki borobiltzen dituk hire sentimentuak.
Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Zenbat dira hogei ken bi? (idatzi zenbakiz)
Erantzuna:
Aurkezpena

Jon Etxabe naiz. 1933an jaioa. Jubilatu nintzanean irakurtzea eta idaztea izan zen aukeratu nuen denbora-pasa nagusia. Mota ezberdineko hainbat material pilatu zait ordenagailuan. Haize bolada batek eramango nauen orri bat naizenez, material hori sarean jartzea pentsatu dut. Zatika eta sailka ateratzen joango naiz. Bideak erakutsiko dit zer eta erritmoa. Lotsa eta ridikulu sentipena sortarazten dit. Baina nahikoa zait bakar bati lan hau baliagarri bazaio.