Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Mispillibar / Poeten uharan

Poeten uharan

Jon Etxabe 2017/02/10 09:21
Kopia ez diren kopiak

KOPIA EZ DIREN KOPIAK

 

 

Beti da igande bihotzean

zer axola nork zizelatu nauen

ekaitzak mututzen ditu erantzunak

neronez edo bestenez, baina bizi naiz

 

Beti da igande bihotzean

memoria: bizipen ehoak

oraina: hausnarketen amildegia

geroa: aldiz bizipoz, beti esperantza

 

Beti da igande bihotzean

galderak jakin-minaren zurrunbiloan

bidezidorren bila gandupean

periferian galduta

 

Hautsez lauso daude bizitzaren misterioak

hautsoi putz egitea da poesia

 

Bizi-puska lorratzei jarraiki darrai poetak

 

 

 

NAIZ

 

Ainendi

Banintz

maluren ifrentzu,  utopien branka,

irribarre kutsakor, amets iturri,

bizipoz xirripa,  bake hegalari,

mutuen hitz, zaurien ukendu,

egarrien oasi, goibelduen bozkario,

noraezen itsasargi, pena zurgatzaile …

 

Ainendi 

 

Naizena naiz

eta kito

 

 

Gomutak amets

Zizak kukuka belardian,

oinutsik hondartzan oinatzak zigilatuz,

urtaroen xarma,

orbel musika hego-haizean,

elurra mara-mara.

 

Zurearekin trukatu nuen begirada iheskorra

istant batean

betitik betirako maite zintudala zioen.

 

Errazak dituzu poz zein atsekabe malkoak

inolaz dira buztin oinak

beraiei esker dirauzu arnasan.

 

Gizakiok ehotako anabasan

letrak bidelagun

zeharkatzen du gizarte labirintoa idazleak.

 

Artizarra kukutu da, eguzkia esnatu,

egun berri bat argitu zaizu.

 

 

Ebidentziak

Zigarro keaz gozatzera atera den zerbitzariak

mostradore ostera ez itzuli beharra du amets. 

Iraun beharrak aterarazten du gauez

labezomorroa gordelekutik argiaren beldur.

Ez urkamendirik aipatu

haitz bertikalean atzamarretatik zintzilik

soka baten babesean ari den eskalatzaileari.

Zakila eta alua maitasunaren ikur bihurtzeraino

zabartu da gizartea.

Kalean lo dagitenak  dira, agian,

amets gehien egiten dutenak, ez, baina, ameslarienak.

Mamu zital bezala amesten ditu sarri umeak gurasoak.

Bere barnean bilduz, bere buruari so,

kanpoari kiki dagienak betetzen du bizitzaren hustasuna.

Munduan galduago eta bakardade gordinagoan

utzi ohi du sarri poetak irakurlea.

 

 

Iratxo mezulariak

Gozagarria da liburu bat irakurtzea

gozagarria

maitale bat besarkatzea bezala

altxor gordailua irekitzea

hego-haizeak zorabiatu bazaitu ere

udaberriak negu badirau

nahiz kukua zeken atzeratu

gozagarria.

 

Itoaren arnas

gauez egun

larrian poz

asperrean arindura

 

liburua

 

edabe pizgarri

egunsenti argitsu

jakituria iturri

barnera xendra

 

Bizia darie apalategitik

udaberriko txori-kanta bailitz

 

Gozagarria delako

gozagarria

liburu bat irakurtzea

 

 

Begirada

Barnera so ez dauden begiek

ez dute garenaren begirada.

Begirada negutuak, udaberri irritsuak

ezezagun begirada sarri.

Garden nahiz lauso

garena gara begietan.

 

 

Erromako zubia

Lilura dakarte arratsak eta egunsentiak

gorri datozenean.

Dagigunari zukua ateratzeak damaio

laranja kolorea bizitzari.

Musker berdea eguzki epelean kamuflatuta,

neguari udaberriak darraio.

Itsas barea eta zohardia,

arrantzalearen berme urdina.

Oasia desertuko atseden,

hondartza horia herriaren bizipoz.

Anila letxadan eta lixiban,

antzinako detergente umila.

“Zutik emakumea” sona airean,

 bela  morea darama berdintasun ontziak.

 

Ortzadarra,

bizipozaren zazpi bidezidor.

 

 

Galderen errota

Sentsazio koktel bat naiz,

zer dago errealitate subjektibo horren bestaldean?.

Istant neurtezina izanik,

zer da denbora?.

Atomoa elektrizitatea besterik ez bada,

nolatan da trinkoa materia?.

Karanbola infinitu bateko bolatxoa naiz,

nola eta noiz lehen takada?.

Zergatik ez du ia inork gauzatzen

norbere buruaz beste egiteko eskubidea?.

Maitasuna,

kimika besterik ez?.

Ze udaberrik liluratuta edo ze neguri ihesi zihoan

gurpilak  zapaldu duen beldarra?.

Ze ahopekoz limurtzen du pilotariak

hainbatgarrenean pilota errebotean jartzen dion aurkaria?.

Sinesten du Jaungoikoagan Erromako Miru Zuriak?.

 

Erantzunik gabeko galderak ehoz

ustezko errealitatea da

bizitza.

 

 

Errai minduak

Zulatuak ditut erraiak

ziztada mingarriz

sagar umotua harrak lez.

 

Beldar ernatu zaizkit

udazkeneko oroitzapenetan

udaberrian ereindako

amets koloretsuak.

 

Hardun sagarra naiz

inola ere ez ustela

zimurtua agian.

 

Kanporatuko ditut  beldarrok

pinpilinpauxak

bihurtuko esperantzan.

 

 

Harmonia

Gaurik ilunenak ere

goiza dakar.

Zeru lainotsuaren goiti

eguzkiak darrai.

Nahiz munstroak oreka hautsi

harmoniak dirau.

Horregatik

gu

lasai bizi gara.

 

 

Distantzia

Dirua

duenaren talaia

behartsuaren zepoa.

Lurra

urrutitik oasi

gertutik desertu.

Denbora

iragana lauso

oraina zorrotz.

Aberats-pobre

urruti-hurbil

lehen-orain

aurkariak

orekaren dialektika.

Ikusmira

munduaren zedarri.

 

 

Hegazkinean

Geldi bailego, joanean

lumarik gabeko txoria

bizipoz-bizibeharrez umotuta.

 

Baratze bailitz baratz

beheiti lurra

geraezinen inurritegia.

 

Bare irudi ñir-ñir

goiti izartegia

elkar tira-errefus etengabea.

 

Bolatxo bat gara

besterik ez

bizitzaren erruletan.

 

 

Maite dut

Egunkari saltzailearen irribarrea

bere goizeko “egunon” bizigarria,

balkoiko txantxangorria

haurtzaroko bizipen gordailua.

 

Maite ditut

 

Sagarraren harra

naturaren misterioa,

ezinak

mugen zedarri.

 

Maite ditut

 

Han aurreko tontor zorrotza

begiradaren luzapen zabalera,

ordulari zaharraren hots fina

arbasoen taupaden oihartzuna.

 

Maite ditut

 

Mugikorrari atxikitako satelitea

hari ikusezinez darabilgun kometa.

 

Maite dut

bizitza.

 

 

Arima zimurtuak

Ezereztxo bat gara

jaiotzatik

ezereztxoa

besterik diona ere.

 

Mozorrotuz goaz

adinean arraunlari

inauterietan bezala

ispiluan norbera ordez

beste norbait ikusi amets.

 

Joanak azkenik

“urdindu

amatatu

baztertu

mututu

ukatu

suntsitu”

egiten gaitu. 

 

Desertu bihurtzen gara

nahiz jabetu ez.

Edo bai.

 

Arima zimurtuak besterik ez

sasi liturgia taularatzen dugu

Heriok oihala noiz beheitiko.

 

Halaz ere

antzerki ederra da

bizitza.

Halaz ere.

 

 

Urtaroak

Neguko errainua

bizipoz kilima

geroa esperoan

 

Garena gara 

 

Udaberri loratua

bizi emari

uztaren lilura.

 

Garena izanen

 

Uda umatua

itxaropen ernari

ukanaren gordailu

 

Garena dugu

 

Udazken umotua

geroaren biltegi

amets eragile

 

Garenak dirauko

 

Gu geu

besterik ez

 

 

Denbora

Muturrik ez du

pitzadurarik ere

bizitza

infinitua

istant neurtezina. 

 

Luzeegi  laburregi

ezaren irudipenak beti;

sigi-saga lerrotan

jarritako zedarriak berriz,

infinituari mugak. 

 

Halabeharrezko erabakiak,

aukeramenaren utopiak;

denboraren ustezko ertzak,

ezdenaren zenbaki mugatuak.

 

Ez ginenak gara

zirenak dira

infinituaren finituak denak

izatearen ezerezak.

 

Ez izateko jaioak,

izanak izateko,

izendun ezizanak. 

 

Hori da gure denbora

bizitza deitzen dioguna.

 

 

Dakidana

Amaraun infinituan

katigatutako eltxoa

hori naiz. 

 

Nork nor noren nori

zer zergatik zertarako

non nongo nora

noiz noizko noizarte

Erantzunik ez dut

 

Txori-kanta kabi bihurtzen dela

maitaleen begirada beti dela udaberri

Hori dakit

 

 

Ezlekutik

Hegaz egin dut etxerakoa

norena den ez dakizkidan lur-gainetik,

begirada beheitituz

nirea den zerbaiten bila.

 

Herriak

lurlanduak

mendiak

errepideak

batez ere herrikideak

dena bere leku eta ordenan

aurkitzeko amets.

 

Oso eroso sentitu naiz une batez

etxera noan sentsazioz

neure baitan

neureganago bezala.

 

Autobusa hartu dut

geurera bidean

puzzle baten osagai

harmonia bizi dut.

 

 

Zabaldiak

Lur zabalak gustatzen zaizkit

zabalagoak heinean

barnerakoiagoak izaki.

 

Zeru-marra beste mugarik ez duten

ordoki goilautada zelai

itsaso desertu mendilerro

zein hiri-teilatu paisaia.

 

Nire barne meharrari

dimentsio berria

damaiotenak

amets hauspoa

garun presoei.

 

Esparru zabalak maite ditut

aterik jarri ezin zaizkien zabaldiak.

 

 

Arnaldo I

Eskubide galdagin

armarik gabe

 

Arnaldo

 

armatu nabarrek

eraman zuten

kartzelara

 

bake-lurra goldatzeagatik

 

Arnaldo

 

 

Arnaldo II

Utzi zuten libre

kondena osoa konpliarazita

 

Arnaldo

 

Irribarrea zekarkigun

hazi emankor

 

Arnaldo

 

Uzta ordua, zioen

 

Arnaldo

 

 

Ifrentzua

Itxurak itxura,

barnera bidaietan

damua

lotsa

ezina

pena

gabezia

beldurra

bizipenak ditut usu.

 

Kanpolarrosa sentitzen naiz.

 

Gizakia

bi aldeko txanpona.

 

 

Zerua urdin

Kalearteko Dedalo

errari nabil jendartean

negua bihotzean, begiak laiotz.

 

Hegada urdina airean

 

Ortzadarra marraztuko dut

bizipozera zubi.

 

 

Nia

Bakarzale naiz

inola ere bakarti

barnera migrari

baina ez noraez

 

Neronen bila

ez ihesi

besteak zaizkit oasi

giza desertu honetan

 

Neure baitan libre

lagunez naiz nor

zeu izan nahi dut

horrek egiten nau ni

 

 

Iratxoak

Bizibeharra

ekinbideen sutegi,

bizinahia

ametsen ingude,

bizi-mina

utopien emagin,

bizipoza

iratxoen udaberri. 

 

Bizitza irri-izartegia bagenegi

gu geu ginateke iratxo amestua

 

.

Elkano

Itzulbiderik gabeko joanean

egin dut mundualdia

arribadan naiz jadanik

irteerako badiatik urrun.

 

Mastako bela arrakalatuta

toletak hautsita

denbora ihesi 

Azken portuko bokalean

noiz ainguratuko zain

 

Ni.

 

 

ZARA

 

Iraupen

Ugalketa

bizitza jarioan

Har-emea

biko imandua

Sexu-ariketa

binomio loratua

Orgasmoa

naturaren lakioa

Masturbazioa

ezinaren ahala

 

 

Niak

Amets-irritsak

nia lo

irudimena bor-bor

plazerez urri

 

Esna-fantasiak

nia udaberri

odola loran

plazer aseezin. 

 

Bikote bildua

nia bikoitz

irrika-erreka

plazera zeru.

 

 

Belaontziak

Bare edo ekaitz

gizartea zaigu itsaso

karanbola kosmikoak

marinel bihurtu gintuenetik. 

 

Erruta ziurrik gabe

azken portua ezezagun

arribadak ez du egunik.

 

Bela haizera egokitzean datza

lemazainaren trebezia 

 

Belaontzi gara

 

 

Herri  I

Bizi gara

bizi garelako pozik

bizi egarriz bizipoz

 

Herri egin gara

herri

garen eta dagokigun

herri.

 

 

Herri  II

Txistua eta panderoa

alboka eta dultzaina

eskusoinu eta aho-soinua

irrintzia zentzuen oihanean

 

Suak piztu genituen gailurretan

txalaparta jo ataurretan

trikiti aurreskuak dantzatu ere

 

Baserriz maldak, errota olak erreketan

lana eta jana omen gureak

 

Pirinioetako herri galdua ginen.

 

 

Antzara

Bidaia on antzar

Lur goldatu, adar zoztu, belardi arreak

itsas berde, txori kabi, loredi koloretsu

aurkituko dituzu itzuleran

bizizaleago gure soa ere.

 

Naturaren jaia 

 

Konponezin darraigun arren.

 

 

Putakeria

Mezu urdina dakarte elaiek

berde erditu da basoa

txirrinduek loratu dute asfaltoa

bizitzaren emagin urtaroa.

 

Mapez harago errari

bizitzaren bidegurutzetan

bizipozaren  autopista non

gizakia

neguan bezain biluzik eguzkitan

lagunarteko bakardadean 

 

Bizitza putakeria ote galdetuz.

 

 

Ilargi ohoin

Ilargia lapurtu nahi zuen

baina garun mataza labainkorrean

pentsamenduak korapilaturik

eskuak txirikordatu zitzaizkion.

 

 

Gure herri hau

Arima orbainez

oroimena zauriz

bizipenak minduta 

 

Amildegi gainean funanbulu

malkar-ertz labaineko ibilietan

piztiak zain betortzak odol-gose

 

Izanaz harro

denaz fidakor

geroari so

 

Gure herri hau.

 

 

Nor zorion

Zorionekoa barnean tximeleta dabilkiona

mundua koloreztatuko duelako

Zorionekoa eskuburdinez lotu dutena

herria askatuko duelako.

Zorionekoa ezina onartzeko gai dena

ahala ereingo duelako.

Zoriona enarei begiratzen dakiena

hegan ikasiko duelako.

 

Zorionekoa …

 

 

Tasunak

Hemen nagoela dakit

besteak hor daudela ere dakit

zentzua damaiote besteek naizenari

 

Ni kontzienteak nitasuna damait

nitasun konpartituak gutasuna deragi

 

Ni-Gu tasunak dira aberria.

 

 

Denbora

Eterno oro istant bat da

istant oro eterno

betirako da izana oro

existitu bada 

 

Existitzen ote denbora?

ala fikzioa da?

 

 

Koska

Zatoz

baina hor zaude?

nire zentzumenetan soilik agian. 

 

Hemen nago

nire sentimenean soilik agian

edo zure irudimenean. 

 

Existitzen ez diren bi existentzia gara

agian

ez gaude

ez hor

ez hemen

bi errealitate irreal gara. 

 

Izan edo ustez izan

hor datza koska.

 

 

Erasoa

Bizia deitzen zaion minak

eraso zuen ahoan

totel eta lepoker utziz.

 

Ez zen errenditu 

 

Bizi da

 

 

Esku-sarta

Zer du maitasunetik txortak

ez ote plazer-egarri egoista

maitale subliminal bihurtzen bagaitu ere

 

Aktoreei eskaini txalo zaparrada

besterik ez da

sexu-emanaldi ondoko dar-dar agonikoa

 

 

Behar luke

Haurdun behar luke beti

arrailduta arren gizakiak

arrakala bakoitzetik

lore bat erditzeko gai

 

Azukrerik gabeko kafearen

zapore mingotsa ahosabaian

begi irribarretsuko bidaiaria

behar luke izan gizakiak

 

Zodiako osoa zeharkatuz sakona

itsasertzerainoko zabala

behar luke gizakiaren begiradak

bizitzako izartegi-itsasoan

 

Behar luke

gizakiak

 

 

Bidelaguna

Zorionekoa liburua maitale duena,

opor-egun bihurtuko zaio-eta

urtaro oro.

 

 

100 metro

Bizikletaz bera lanera

oinez ni albo

solasean biok goizeko agurrean

 

Ordu laurden besterik ez

abisua

larritasuna zerion 

 

Kamioi-atoi madarikatua

 

Ospitalean aurkitu nuen

hil-hurren

begiak neuk itxi nizkion

 

Saminki mutu diraute orain

solaseko ehun metroak.

 

 

Maitaleak

Izar dirdaitsu zer besterik dira

maitaleak

maindire arteko unibertsoan.

 

 

Talaia

Aurreko teilatu ertza horizonte

lixiba kulunkaria ikuskizun

auto presatien sinfonia kakofonikoa

joan-etorriko jendearen xafla  erakusleihoetan

txori baten hegazkada zeru tarte estuan

 

Kalea zaio mapamundia

errezeleko zirrikitutik

bakardade gorriko talaialariari.

 

 

Nor bera

Zarpail zein handiki mozorroz

orin orban orbainez tatuatuta

ezkata zurrunak babes gizakia

neu naiz

zeu zara

biluztuz

askeago

gara.

 

 

Kale gorrian

Izar lokez itsu noraez ilunean

ipar-izarra non marinelak gara

erruta zuzentzeko esperantzan

 

 

Zu eta denok

Errazagoa da bizitza

zu eta biok

biok eta gu

gu eta denok

elkartasunean

bizipozez

batel berean

norabidea jakinean

arraunlari

jokatuz gero.

 

 

Eraztun hegalaria

Urdin gozo amesgarri

esnatu da eguna

zigarroa piztu dut

biziguraren txingar goria

marko borobila marraztu dute

ezpain bilduek kiribilka 

zure irudia nekusan

zirgilo hegalarien erdian

ezabatu da kea urdinerantz

zuk, baina, hor dirauzu irrikaz.

 

 

 

GARA

 

Denbora

Eternoa da

itxarote laburrena,

liparra, aldiz,

plazer luzeena

 

Zer ote denbora?.

 

 

Harea-erlojua

Eskukada harea oparitu zidaten

bidaia egunsentian

kristalezko onil kraskaerrazean

ilunsentian nago orain

azken aletxoa noiz iragazi zain.

 

 

Lainoez harago

Arrantzale semea zen

ikasgaien desertuan oasi

gau zohardien barna

hark egin gintuen ameslari

 

Orga Nagusian bidaiari

zodiako labirintuan zehar

misterio eta bizipozez

murgiltzen naiz orain

 

Beti dago izar bat

laino guztien gainetik 

 

 

Mugarria

Ahazmen lurraldean jada,

bizipenak ehoz

burutapen sarea ehuntzen du

adin pisukoak 

 

Laster

ez daki noiz

desagertuko delako

 

Ez du nahi gerorako kopiarik

gogoeten gorulari izatea soilik

arbel ezabatua bihur ez dadin

oroimena mugarri

ahanztura zaiolako herio

 

 

Bidean

Jarri egin ninduten bidean

autobus edo zidorrez

mantso nahiz lasterrean

bidelagun zein bakarti

pisu ala arin motxila

ibili geldiezinean beti

 

non dago amaiera

zer da gailurra

ez dakit.

 

Baina gailurra

talaia paregabea da beti

 

 

Adinaroak

Jaiotzear

zuri gorri berdetuz landa

 

Haurtzaroa

kukua habiatik egotzia

 

Nerabezaroa

doinu arrotzean txioka

 

Gaztaroa

kaiolatua

 

Helduaroa

mehatxupeko pioka

 

Zahartzaroa

xaramel behartua

 

Hilaur

txorikumeak esperantza

 

 

Chiao

Jubilatu zenean

lasaitasuna opari

inolako desosegurik gabe

zoriontsu izateko libre

lohiak kendu beharrik ere ez

transgresioetarako gai oraindik

bizitzari adio esaten hasi zitzaion

bizitza eta heriotza

lagun zahar gisa agurtuz

biak ala biak anaia bikiak izaki

oraindik hiltzeko asmorik gabe

egunerokoan jarraitu zuen.

 

 

Hitzak

Ezpainetan irristatuz

garun kiribiletan lotsor

 

hitzak

 

burutapenak ehoz

bizipen garatuen

euskarri 

 

lupeztuak zein gardenak

izar zein galbide

ispilu

 

presoen kate

txorien hego

arnas

 

Hitza

 

 

Zu zeu

Azken doinuaren erritmora

biziaren pauso txikiz

jomugaraino dantzatzeko gai

zu zeu zara oraindik

 

 

Brecht

Ez dago libre dagoen bizikletarik

gure bila dabiltza

ez dugu ihes egin nahi

klandestinitatea dugu aterpe

baina azala arrakalatuta arren

egarri den lurraren ura gara

hemen egon nahi dugu

bertan eta bertako hilko gara

irabazi egiten dira eskubideak

profeta izan zen Brecht

 

 

Bizitza I

Hondarrean dagoela daki

pitzatu zaio bizitza

baina ez zaio hauts bihurtu

ez da galtzaile sentitzen

betiko joango ez delako

arrastorik uzten ez badu ere

eternoa baita bizitza

 

 

Harea-erlojua

Goialdeko aukeren infinitutik

izandakoen multzora

meharguneko

istant

hori soilik da

bizia deitzen dioguna

betirako geroan iraungo duena

 

 

Zoriona non

Auskalo noiz

izar bat piztu zen geroz

milioika izar

jaio hiltzen dira

izartegia konstelazioak

zulo-beltzak nobak

eguzkiak planetak ilargiak

kometak asteroideak

erakarri  errefus

elkarren birako orekan

eta hor

deneko eta inongo

ekar erasoz

gizakia

zorion bila.

 

 

Zirimiria

Hortentsia

lehorrez zimeltzear

biziberritu egin zen

zirimiriaren ferekaz.

 

 

Irribarrea

Zure irribarreak

argitu zuen

goibel zetorren eguna

 

 

Gomutez honantz

Txakurrak usaintzen ninduen zehatzen

hil egin zen,

aire-uhina besterik ez da

nire ahotsa,

estutu ditudan esku guzti horiek

non ote.

 

Biotako batek dirauen bitartean

biok diraugu

hori da gure eternitatea

zertarako luzeago bat.

 

 

Zorriona

Bala-zorroetan

Bakea

anonimoen esku

geroa

lorez kateatuta

aske

morrontza boluntarioa

opari.

 

Eta gu

betikoan

zorriontsu

 

 

Anonimoak ilargipean

Ilargi beteko gau zohardia

goi-mendiko bakardade liluragarrian

giza zilueta bat dakusat niganantz

 

Alboz albo oles diogu elkarri

hitz sarean elkartzen gaitu diosalak

gautxori ezezagunen arteko xarmaz

 

Zigarroa damaiot sua damait

bi aurpegi anonimo

pospolo argira

gau sorginduko solas magikoan

 

 

RAM

Giza giga antzutuak

zahartzaroaren ordaina. 

 

Ordenagailuak

erditu dezake

edonoiz

byte ernaldu oro.

 

PC

giza memoriaren

ordezkoa

 

Hori ere

bizitza

da

 

 

Finito

Lurrindu dira misterioak

ez da jada iratxorik

agur tximeleta koloretsuak

 

Amets irudikatuak

mundu asmatuak

horiek geratzen zaizkit

etiketak: Poeten uharan
Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Zenbat dira hiru ken lau (idatzi zenbakiz) ?
Erantzuna:
Aurkezpena

Jon Etxabe naiz. 1933an jaioa. Jubilatu nintzanean irakurtzea eta idaztea izan zen aukeratu nuen denbora-pasa nagusia. Mota ezberdineko hainbat material pilatu zait ordenagailuan. Haize bolada batek eramango nauen orri bat naizenez, material hori sarean jartzea pentsatu dut. Zatika eta sailka ateratzen joango naiz. Bideak erakutsiko dit zer eta erritmoa. Lotsa eta ridikulu sentipena sortarazten dit. Baina nahikoa zait bakar bati lan hau baliagarri bazaio.