Botelloia
Aspertuta nago tontokerixak entzutziakin! Ikerketa baten ostian, soziologuak topau dabe botelloian zergaittixa: gaztiak zailttasunak dakez helduen munduan sartzeko. %60k ez dake ez etxerik, ez biharrik, ez bikotekiderik. Hori dala eta, lagun artia bihurtzen dabe basleku, eta botelloia egitten dabe! A!!!!
Oiñ Amama Kipuletan espirituak hartuko nau (gero eta gehixago nabill holan, eta kezkatzen hasitta nago!). Ikasten amaittu nebanian.-larogeta hamarreko harmarkadian hasieran- kuadrillako bik baiño ez zeben egitten bihar, familixako negoziuetan gaiñera. Nik nahiko bizkor topaun neban biharra, baiña ebentualidadian jarraitzen dot. Ez zeguan biharrik iñun, ezta zabor-kontratuak be ez!. Iñor akordatzen da zenbat jente juaten zan Londresera inglesa ikastera-edo?
Etxia erostia eziñezkua zan, interesak %17xan zeguazelako (ezagun batek ehun milla pezeta baiño gehixago pagatzen zeban hipotekia oiñ hamabost urte!. Babes ofizialeko etxerik be ez zeguan barren. Alokatzeko etxerik be ez.
Bikotiana lehen eta oin bakotxan abilidade-suerte kontua da/zan. Gaiñera, bizimodu independientia egitteko ez dot uste bikotekiderik bihar danik.
Gurasuak paruan, rekonbersiño industrialan sasoia, eta poltsikuan diru gitxi. Hori bai, tabernetan ibiltzia askoz merkiagua zan. Elgobarrera juaten hasi giñanian (hau larogeiko hamarkadian amaieran! Bai, gure belaunaldixa hasi zan bertara juaten) ehun pezeta jartzen genduan botian eta hamar gorri gasakin edaten genduazen; aguantau ezkero, jakiña. Konbinauen preziuaz ez galdetu, holakorik hartzeko sekula ez zeguan dirurik-eta.
Gauza asko aldatu dira. Gazte batzuek (askok) automobilla dake, baitta kotxia tuneau be. Gure kuadrillako batek, autua zeukan bakarrak, ziento beintikuatro granatia, tuneo ekologikua zekan: atzeko partian, lurrian karrozerixan zulua zekan (ez zeguan ITV-rik), eta perretxikuak urtetzen zetsen!
Beste sasoi bat zan. Illunagua, gogorragua, oso dibertigarrixa eta imaginaziñoz betetakua. Lehen poteo-txikiteua egitten genduan, oin botelloia (edo litruak, edo botilatzarra, edo..), gauzia lagunekin egotia eta ondo pasatzia, diru gitxi gastauta. Azken baten ez da hainbeste denpora pasau; neretako, behintzat. Soziologuak nahi dabena esatia dake, botelloian errezoiak ekonomikuak diralakuan nago. Holan, errez-errez
Nik pena bakarra dakat: iñork ez desta e-mailik bialdu mega-botelloira konbidatzeko. Amama Kipuleta zaharregixa ete?
Birusa
Makalik nago, ondoezik nabil. Ez dakat gogorik ezer egitteko. Nahieza dakat. Nekatuta, kantsauta, aspertuta. Aspaldittik. A! eta dezimak!
Analisixak egin eta dana ondo (Gabon ostian!). Tira, belozidade pixka bat. Bagekigun: oso ona nago baiña azelerau samar :-). Hortaz, birus bat ei dakat. Ei.
Hurrego analisixetan ERC edo REC be badakat (ez dakit katalan bihurtu naizen edo disko bat grabau bihar dodan!). Horrek be birusa adierazten ei dau.
Zorionez, deskartau deste gaixotasun txar mordua: monomukleosixa, tuberkulosixa, erreumia, leuzemia, Hopkins, bihotzeko edozer (mal de amores izan ezik), fibromialgia, izen japoniarra dakan sindrome bat Ni pozik nago. Baiña aspertuta. Eskerrak ez dodan umoria galdu!
Liburutegiko bezerorik onena naiz. Otsaillian bederatzi liburu irakurri dittut. Gaur gabian hamargarrena irakortzen amaitzia pentsatzen neban, baiña idea hau idatzi biharra nekan Libururik meheienak 300 orri zittuan, eta potoluenak 600dik gora! Tenplarixa bihurtuta nago, deskubridu dot nun daguan Griala! Okultismuak ez daka sekreturik! Pentsaizue zelako gauza serixuak irakorri dittudan!
Eta nere bizitza soziala? Puf! Desastria! Ez batzarrik (bai..Deporreko urteko asanbleia eta peorakua!), ez Gaztaiñerre, ez Gabon gaba, ez Santa Ageda, ez Aratoste. Afari baten, despadida baten eta eski irtera bittan kale! Aurten ez sanblasik, ez pellarik. Garbiñen urtebetetzia baiño ez. Frantseseko klasietara be piper. Ziberbitza soziala be gitxi. Nerekin batera nere ordenadorak pof! egin zeban.
Hori bai, jendia ez da nerekin ahaztu. Eta, gaiñera, pare bat gizonezkok be erregaluren bat be egin deste (ez San Balenetinen, horraittiok!)
Zergaittik kontau detsuedan nere rollo hau? Ba, Rocio Juradoz, Albako dukesaz, Patrizian programaz kokoteraiño nagualako eta premiñia nekalako. Ez bajatzue gustau, neri bai. Hor konpon, Marianton!
Hau guztiau bota ostian, esateko dakat astelehenian hasi bihar naizelabiharrian. Medikuak esan desta esperimento bat egitteko: lanera juan eta ia nunbaittetik errementatzen dodan! Testuala! (bo, hacemos el experimeto a ver si revientas por alguna parte (sic).
Beraz, datorren astian polbora konplejuakin juango naiz biharrera, edo nitrogizerina, ia errementatzen dodan!
Leire, benetan esplosibia
"La Banda del Moco"
Latin Kings, Erdiko Amerikako marak, internet bittartez zabaltzen diran bidio biolentuak, etxerik bakuen kontrako erasuak...danon ahotan dabiz egunotan.
Burura etorri jata, umia nintzanian, oiñ hogetabost bat urte danok bildurrez eta bajuan esaten genduana. Auzuetan, ondoko herrixetan mutil nagusixak alkartzen ziran eta burrukan egitten zeben. Baten batzuk be elementu arriskutsuak ziran. Antxitxiketa saio bat baiño gehixago eginda gagoz eurak zetozelakuan!
Nik gogoratzen dodanan araura hiru "banda" zeguazen: "Valium 10", "La Banda del Moco" eta Urkiko kuadrilla bat izenik ez zekana. "Valium 10" elgoibarkua izatiaz gain, arriskutsuena eta ezezagunena be bazan. Famarik haundixena, baiña, "La Banda del Moco"-k zeukan. Auzo edo herri batera juaten ziran eta bertakuak jo egitten zittuen. Urkikuak burrukan baiño ez eben egitten.
Amañako nere informantiak be -Aupa Garbiñe eta Kontxi!- kontau deste "luchakoak"-eta topau zittuela "en un leku" ("un zulo" asmatu barik zeguan). Amañakuak be egitten zeben burruketan.
Baiña danetan txarrena eta bildurgarrixena "Patatxula" zan Ermuko hiper-makarra bat. Bistaz ezagutzen genduan, eta ikusi bezin laster hala! korrika! Kanpanoluak zeroiazen paketia markatzen, abiadore antiojo baltzak, arkondara estuak, ule kizkur orraztua, kanperak eta kojua zan! Itzela bere itxuria.
Esan zesten kartzelan sartu eta bertan hil zala. Hori bolo-bolo ibili zan, halan da be ez dakitt egixa ete dan
Sekula ez nittuan burrukak ikusi. Kontatzen zebenez, oso latzak ziran. Askotan pentsau dot leienda urbanuak baiño ez zirala. Batek daki! Guztiz ahaztuta nekan, eta burura etorri jatan. Auskalo ze lotura egin neban
Vredaman
azken aldian Eibarko liburutegiko bezero oneetakoa naiz. Liburu mordoa nabil hartzen eta irakurtzen, baina danak nobelitak, edo nobeloiak, nahi izanez gero. Potoloak, arinak (argumentu aldetik), ahalik eta neurona gutxien gastatzeko, best sellerrak berba baten esateko. Konplikaziorik barik.
Euskaltegian nahiko liburutegi polita daukagu, eta guk irakasleok liburuak erosi ahala, irakurri eta urraska sailkatzen ditugu.Horrela iritsi zitzaidan Vredaman. Irakurtzeko gogoa neukan, baina banekien momentua ez zela. Hala ere, hartu egin nuen.
Irakurrita dauzkat Unai Elorriagaren beste liburu biak. Lehengoa, ikaragarri gustatu zitzaidan. Bigarrena ere gustuko izan nuen. Zerbait falta ziotzaiola iritzi nion baina.
Hau ere gustatu zait. Asko. Alde batetik umeak berba egiten duenean umeen modura jarduten du. Gero pertsonaiak: denak frikiak, imaginazioz beteak istoriaz josita...Disfrutatu egin nuen benetan.
Istorioa xumea da. Bere txikitasunean eguneroko gauzak ere kontatzen ditu. Umearen une kritikoa kontazten du, betiko gogoratuko duena.
Eta kapituluak? Kapitulu bat esaldi baten erdian amaitzen da. Eat bestea hasi essaldiaren beste erdiarekin. Fenomenoa!!
Hori bai, liburua amaitu eta ez dut jakin zergatik duen hain izenburu arraroa.
Y---H?
(mezu hau ironiaz irakurri behar da!)
Y, U, AHT, TGV, TAV, H...Letra zopa honek ez dauka akaburik! Hasieran euskal Y grekoa izango zela. Gero ezetz, euskal U-a izan biharko litzatekeela. Orain H-a izango da? Nafarroako gobernuak bere lotura ere izango du eta Nafarroa ez da atzean geldituko, Nafarroak ez du aurrerapenaren trena galduko! Zein polita!
Ez dira konturatu Yz hasten den berbarik ez dagoela Euskaltzaindiaren hiztegi batuan? Euskaltzaindiak y hizkia kanpoko hitzak idazteko hartu zuela? Beraz, euskal Y grekoa ezinezkoa da. Euskaltzaindia dixit
Gainera, orain H-a. Baina hauek ez dakite 1968an euskara batua egin zenean zelako istiluak sortu zituen hizki bedeinkatu horrek? Atzera ere letra hori! Hainbete hauts harrotu zituen! Eta hori mutua dela! 38 urte eta gero hau! Ez dute, bada, bakean bizi nahi, ala?
Orain letrei emanten diete garrantzia. Baina zifrak, non daude zifrak? (cifras y letras des chifres et des lettres) Nik bat emango dut: 4000 milioi euro. A! Eta gure poltsikotik! Hori bai zifra ederra!
Esperantzari hiru leiho
Finlandia, Txile eta Liberia. Hiru kontinentetan hiru bihurtuko dira lehendakari: Tarja K. Halonen, Michelle Bachelet eta Ellen Johnson-Sirleaf. Hiru izen, hiru emakume.
Asteburua more etorri zaigu. Finlandian Halonenek lehengo itzulia irabazi, Txilen Bacheletek irabazi eta Liberian Johnson-Sirleaf-ek kargua hartu. Finlandian izan da lehen ere emakume hau estatuburu. Txilen eta Liberian, ostera, ez. Liberiakoa, gainera Afrikako lehenengo emakume presidentea izango da.
Ordua da goi karguetan gure presentzia areagotzeko, andrazkoak ere existizten direla esateko, eta munduko partea ere bagarela aldarrikatzeko.
Baina onerako izan dadila. Justizia, elkartasuna eta sentiberatasuna ekar diezagutela. Txiki, behartsu, eta gutxietuenganako errespetua zabal dezatela. Tradizionalki andreon baloreak izan direnak transmititzeko, martxan jartzeko.
Emakumeak gobernuan egoteak horretarako balio behar du. Bestela, berdin jarraitzeko edo okerrago egiteko nik ez dut nahi. Hor dugu Margaret Thatcher. Emakume izan zein gizon izan, berdin-berdin. Inoiz baino gogorrago, zurrunago eta tinkoago aritu zen gobernua.
Esperantzari hiru leiho zabaldu zaizkigu
Lotsia
Lotsaz, blog hau ez zabaltzeko egon nintzan. Lotsaz, bestiak zer esango bildurrez. Eta lotsaz, kritika gaiztua eta mingarrixak ez jasotzeko, nire inguruko askok ez dakixe holako gauza baten sarturta naguanik.
Lotsiagaittik eskatu neban blogan nire izena ez agertzia. Baiña Arrateko amak ezetz esan zestan. Zalantza asko izan nittuan. Lotsiak paralizau be egin ninduan.
Lotsia sentitzen dot Virginia lehengusiñiak, Gotzone lankidiak, Ibai irratikuak edo Xamar lagunak blog hau deskubridu dabela jakitzerakuan.
Lotsia sentidu dot beste blogari batzuk aurrez aurre blogian idatzi dodanan gaiñian berba egitten destenian.
Baiña pozik nago, ez jata damutu bloga zabaldu izana. Ezin detsagu laga lotsiari kalte egitten. Patxitraperok bere blogian diñuan moduan.
Jarraituko dot idazten, batzuetan oso inspirauta ez egon arren. Segiduko dot txapia emoten. Eta erantzunak jasotzen jarraitzia espero dot. Ez dakizue zelako ilusiñua egitten daben. Itzela
Amaitzeko oparitxo bat. Kirmen Uriberi ostutako poema edarra. Disfrutau!
Lagun bat (haur kanta)
-Bada gorroto dudan lagun bat./ Zuhaitzean gora egin nahi dudanean/ ez, ez, ez, hobeto ez", esaten dit,/ laprast eroriko zara lurrera".
-Bada gorroto dudan lagun bat./ Futbolean jolastu nahi dudanean/ ez, ez, ez, hobeto ez", esaten dit,/ ipurdi azpitik sartuko dizute gola".
-Bada gorroto dudan lagun bat./ Gustoko neskarengana hurreratzean/ ez, ez, ez, hobeto ez", esaten dit,/ ez du zurekin nahiko berak"./
-Bada gorroto dudan lagun bat./ Anaia txikiari muxu eman nahi diodanean/ ez, ez, ez, hobeto ez", esaten dit,/ esnatu egingo da berehala".
-Bada gorroto dudan lagun bat./ Lagun horren izena Lotsa da./ Ez, ez, ez, inola ez", esaten diot gauero/ bihar ez dizut kasurik egingo bada".
Premiñia eta kapritxua
Goizeko zazpiretako trena hartu neban atzo. Ordu horretan juaten naizenian Berrizeraiño ezagun batzuekin juaten naiz. Eurak jeitsi eta andra bat jarri jatan onduan beste neska batekin. Trena gainezka, ni alde egiñ ezinda. Bere alabian bizitza erdi kontau zetsan pareko neskiari. Ni apuntietan sartu nahixan, baiña ezin! Gero jarraittu zeban berbetan beste neska baten gaiñian, bigarren umia enkargau eta hirukixak etorri!
Pareko neskiak esan zetsan hirukixekin eta beste umiakin ezingo zala biharrera juan. Andriak erantzun zetsan premiñarik be ez zekala (tira, "tampoco le hace falta trabajar" esan zetsan). Aurretik pare bat bidar kontau zeskun lau umion aittak posiziño ona zekala. Eta atzera be repetidu zeban neska horrek ez zekala lan egitteko premiñarik.
Gauza bera esango leuke emakumiak euki izan baleu "posiziño on" hori? Gizonak bihar egitteko premiñarik ez dakala esango leuke?
Argi dago, emakume bihargiñon lana askotan "segundakua" konsideratzen dala. Premiñia edo kapritxua. Gure benetako biharra etxia, umiak eta zaharrak zaintzia dalako, kobrau barik, opor barik.
Holan gaizki goiaz. Pentsakera horrekin gizonezkuak ez dira famelixaz kargu egingo. Emakume batzuek ez dabe euren karrerak lagako umiak ekartzeko, batera eziña dan bittatian, behintzat.
Eta amaitzeko anekdota bat: Eusko legebiltzarrerako hauteskundiak izan ziranian, gabero Radio Euskadiko "Ganbara" saiuan lehendakari gai bat elkarrizketatzen zeben. Maria Sangileri tokau jakonian Dani Alvarez aurkezliak esan zetsan: "Señora Sangil, ya sé que es muy tarde para hablar con usted, teniendo niños". Ni aho bete hagin geldittu nintzan. Ibarretxek, Lopezek,...ez ete dake umerik?
Q
Aspaldi ibili naiz eibartarren zerrendan ea best-sellerrak gomendatzen zizkidaten. Jaso nituen batzuk eta , oso zintzoa eta esanekoa naizenez, irakurri. Horien artean Q zegoen. Lehenago ere Matrallakoko lagun batek, Txinok hain zuzen ere (aupa Txino!), gomendatu zidan. Gomendatzen jarraitu, mesedez!
Luther Blissetek sinatzen du, baina ez ei da pertsona bat, lagun talde italiar bat baino.
Seiehun orritik gora dauka. Ondo. Zer gertatu zaidan? Brad Pittekin gertatu zitzaidana: denek ze guapo! ze ondo daguan! Iñoiz ikusi doten tiporik katxarruena!. Gero zinemara joan, eta bai ondo dago, baina...
Gustatu zait (konforma erraza naizela konturatuko zineten). Hasieran, nahasgarri samarra da. Antzeko gauzak kontatzen ditu, atzera-aurrera gehiegirekin. Gaia interesgarria da. Baina zeozer falta zaiola uste dut. Espektatiba handiegiak nituen, beharbada. Onartzen dut. Estiloa ere (estilo epistolarra askotan....) ez dut gustuko.
Dena dela, gauza asko ikasi dudala pentsatzen dut, sasoi historiko horren gainean, erreformaz eta erlijio gerrez. Eta pertsonaia bitxiak eta bereziak azaltzen dira. Tira, ez da gaizki egon.
Irakurri eta zuek esango didazue.
Matrallakok bihar zaittu!
Matrallako irratixak (102.8 fm) programaziño barrixa aurkeztuko dau hillan 24an, zapatua Untzaga plazan.
Horretarako puesto bat jarriko dogu txorixua, saldia, sagardaua eta ardauakin. Egitten daben hotzari aurre egitteko modu eziñ hobia!
Arrateko zelaiko bai lokaztegia! Handixik behera dago bai hondamendia! Txosniakin betetzen genduan urteko aurrekontua, baina halako zaparradekiñ ezin negoziorik egiñ!
Etorri zapatuan eta zure ingurukueri be esan! Beso zabalik hartuko zaittuegu, eta poltsikuak bero ekarri!
Egualdi txarrari: MATRALLAKO!
Matrallako bihar dozu,
Matrallakok bihar zaittu!