Harrikadak

Azkenetako mezuren batean aipatzen nuen oporrak hartu eta Erromara gindoazela apirilaren hasieran. Hilaren 2an hartu genuen abioia Hondarribian Madrilera joateko. Handik Fiumicinora. Booking.com zerbitzua erabiliz, ostatu hartu genuen Hotel Brasile izenekoan. Ez dago txarto. Terminiko tren geltokitik eta Piazza Reppublicatik hamar minutura dago, gosaltzeko ugari eta ohe ederra genuen. Garesti samar, hori bai, baina Aste Santuaren atarian Erroman ostatu hartzea ez da merkea.

Aipatu dut ederra zela ohea. Probatu genuen, bai. Apirilaren 6ko gauean lurrikara egon zen L´Aquila herrian. Goizaldean esnatu egin gintuen ohearen mugimenduak, norbait gu kulunkatzen ahalegindu izan balitz bezala, eta armairuko pertxen hotsak (kasu honetan, haizeak mugitu izan balitu bezala).

Seko lo geratu ginen berriro eta hurrengo egunean etxeko deiek eta SMSen bidez jakin genuen zer gertatu zen. Vaticanoan nengoen lehen SMSa jaso nuenean eta lehenengo deia Piazza Spagnatik erantzun genuen. Harritu naiz nolatan gaur egunean ezer gertatu izan ez balitz bezala jarraitzeko abildade landua dugun. Segi diru makinari eraginez.

Gidari lokalak izan ditugu (hemengo lagun bat eta Italiako hiriburuan bizi den bere andregaia) eta horrek aukera asko ematen ditu hiria hobeto ezagutzeko. Asko gustatu zait Erroma: tamaina aproposekoa oinez ibiltzeko alde batetik bestera.

Ostiralean etxera etorri aurretik, azken bi egunak Viterbon pasa ditugu, B&B Dei Papin, bed & breakfast polit askoan. Herria Erdi Aroan Aita Santuen oporgune izandakoa da eta ardo onak edan ditugu hango pare bat tokitan. Jan ere ederki jan dugu.

Argazkiak flickr-eko nire kontura igotzeko komeriak ditut, baina batzuk igo ditut behintzat. Apaiz sotanadun gutxi ikusi ditugu, baina harrobi hori ez da agortzen. Berdin korte kontserbadorea duten Espainiako neska-mutil gazteen harrobia ere. Etxetik uniformearekin ateratzen direla dirudi.

Ah! Apirilaren 4an CGIL sindikatu italiarrak manifestazio nazionala antolatu zuen Erroman krisiaren kontra. Eta guri hotelean ahaztu argazki kamera. Jendetsua, koloretsua, zaratatsua izan zen martxa.

Aurkitu dut bideo bat Interneten apirilaren 4ko manifestazioaren ideia bat egiteko:

Pasa den urtean Bilbon egon ginen Radio Euskadik antolaturiko World Cafen. Oraingoan, irratiak hogeita bost urte bete dituenaren ospakizunak amaitzen ari direla, Donostiara ekarri zuten mahaien atarramentu hau.

Ez dakit zenbat jende elkartu ginen Kubo handiaren tripen barruan. Eguraldi iragarpenak ez ziren onak eta barrualdean egitea erabaki zuten. 10:30ak aldera iritsi nintzen Auditoriora. Ashet-ekin egin nuen topo atarian eta berarekin sartu nintzen barrura.

Bizkaian txuri-gorria bazen nagusi, hemen txuri-urdina. Euskadi Irratiko Amarauna saioan sartu-irten txikia egin nuen Edurne Ayusoren eskutik. MQP irratsaioko kolaboratzaile eta entzule batzuk agurtu nituen gero: Carlos Vilches, Iratxe Molinuevo, Elena Rosales, Juantxo Agirre, Imanol Querejeta eta Jabier Muguruza lehen taldekoak; Iñaki Murua, Mikel Eztabai, Gernikako Mikel, bigarrenekoak.

Mahaia aukeratu ondoren, konturatu nintzen Bilbon nirekin egondako Mertxe zegoela eserita mahai berean. Berarekin batera Soraluzeko lagun bat, Marifran. Handik gutxira, Zarautzko bi ahizpa gehitu ziren taldera: Arantxa eta Isabel.

Bigarren taldea Gernikako Arimak, Etxalargo Ixabelek, Legazpiko Aitorrek eta Eibarko Marikarmenek osatu zuten. Marikarmen, asko hitz egiteaz aparte, arrapaladan joan zitzaigun bazkaltzera. Komentuetako gauzak.

Hirugarren mahaia osatzeko zailtasun gehiago izan genituen. Urretxuko Karmele eta biok geunden mahai-inguruan jarrita, Eibarko lehengusin koadrila gerturatu zenean: Mariasun, Karmen, Maribel eta Ermuan bizi zen Pilar.

Bilbokoa hobeto antolatu zutelakoan nago. Han, Donostian ez bezala, mahai bakoitzak zenbaki bat zeukan, baita eserleku bakoitzak ere. Horrela, garbi zegoen bakoitzak nora joan behar zuen txanda aldaketan. Atzo, berriz, horrek ez zuen hain ondo funtzionatu.

Ondo pasa nuen. Hori bai. Hona hemen atera nituen argazki gutxi batzuk. Kronika gehiago: Mikel Agirregabiria, Iñaki Murua, Iratxe Molinuevo...

Ostiralean Joserra Senperenak Lugaritz Kultur Etxean aurkeztu zuen duela urtebete ateratako Dardaren interpretazioa diskoa. Pianista bikaina da loiolatarra eta eskarmentu handia du beste musikariekin batera aritzeko orduan. Aldiz, kosta egiten omen zaio lehenengo planoan aritzea. Barikuan Hasier Oleaga (bateria) eta Gonzalo Tejada (kontrabaxua) izan zituen laguntzaile.

Emanaldi gupidagabea izan zen (zentzu onean, noski): kanta guztiak bata bestearen atzetik joan ziren, inolako etenik gabe. Amaieran, Harkaitz Cano igo aurretik, denak aurkeztu zituen Joserrak eta Gereziak irakurri zuen Lasarteko poetak. Kronika egin du Juan Luis Etxeberriak Diario Vascon: Poemas negros.

Larunbat iluntzean, berriz, Arteko Galerian egon zen Senperena. Kasu honetan, Rafa Berriorekin batera amaiera eman zion Lieder lan kolektiboaren erakusketari. Kanta haiek entzuten nituen bitartean aurreko koadroak eskegitzeko erabilitako iltzeen arrastoari erreparatzen nion nik eta irudi hori daukat buruan itsatsita.

Gaurko El País egunkarian aipatzen duten bezala, Erromara eramango ei dute erakusketa ekainean. Lan hauek ez dakit, baina ni, behintzat, ostegunean noa Italiako hiriburura. Oporrak.

Manel Estiarte waterpolo jokalaria mundu mailako onena izan zen urteetan eta sei aldiz parte hartu zuen Joko Olinpikoetan (1980tik 2000ra), tartean 1992ko Bartzelonakoetan, non talde espainolak ez baitzuen urrezko medaila lortu, zilarrezkoa baizik.

Bere kirol ibilbidea komunikabideen bidez jarraitu izan dut, baina ez dut pertsona gehiegi ezagutzen. Atzo gauean Jose Ramon De la Morena irrati-esatariak elkarrizketatu zuen Manel. Gaur egun Bartzelona futbol taldeko kanpo harremanetarako buru da, pasa den udan kargua hartu ondoren.

Atzoko agerpena atera berri duen Todos mis hermanos liburuarengatik izan zen. Liburu honetan gordinki kontatzen omen du Estiartek barruan zituen hainbat gauza. Horietan guztietan gordinena, dudarik gabe, Rosa arrebak bere buruaz beste egin zuen egunekoa. Duela 23-24 urte gertatu omen zen eta Manelek leihotik salto nola egiten zuen ikusi omen zuen. Gurasoekin eztabaidan ari zela, anaia zaharrena sartu tartean eta dena izorratu. El Periódico de Cataluñan daude zenbait pasarte labur.

Bruneteko kazetaria ez da nire gustukoa, baina horrelakoetan ez da gaizki egoten. Hona hemen atzo gauekoa entzungai.

Manel Estiarte: "Yo vi suicidarse a mi hermana"

Pasa den astean, 600dik gora lagunek oposaketa prozesuaren bigarren froga zuten Donostiako Antonio Elorza Belodromoan. Azterketa, baina, bertan behera geratu zen, nahikoa azterketa ale eraman ez zituztelako.

Aste honetan bertan, Donostiako Udalaren webguneak argitaratu egin du IVAPeko zuzendariaren gutuna (pdf formatuan lotura). Bertan, hanka sartzea bere gain hartzen du. Gomendagarria da gutun hori irakurtzea, asko baitu soberan idatziak (hau da, gehiegi kontatzen du zuzendariak eta bere erakundea ez da oso ondo ateratzen argazkian).

Gaur bertan Noticias de Gipuzkoak azalera eraman du azterketa, azkenik, atzo egin zela Anoetan. Azalean ez da tokirik horretarako, baina barrualdean dagoen albistean ez da aipatzen IVAP dela hanka sartu duena.

Laburbilduz, IVAPeko zuzendariak gehiegi kontatzen du, Udalak gutun hori publiko egiten du (gaiak komunikabideetara salto egin duenean, hemen inork ez du besteen hanka sartzeetan kakaztuta geratu nahi) eta Noticias periodikoari "ahaztu" egin zaio erruduna aipatzea.

Gaur iluntzean ikusi berri dut Urtain antzezlana Donostiako Victoria Eugenian (bihar Eibarko Coliseon egongo da; birari buruzko informazio gehiago Animalario taldearen webgunean). Antzokira sartu eta butaka-patioaren lehenengo zazpi lerroak okupatzen zituen ring-arekin egin dugu topo. Hori gutxi balitz hamabi round-etan Zestoan jaiotako Jose Manuel Ibar Urtain-en bizitza kontatzen da atzekoz aurrera. 1943an jaiotakoa, jubilatu berria izango litzateke Urtain herrian geratuz gero. Baina berak ez zuen horretarako balio. Aitak erakutsitako bidetik jo zuen.

Roberto Álamo aktorea bikain ageri da taula gainean. Gainerako zazpi aktoreek ere ondo laguntzen diote. Urteko antzezlan onentsuenen artean izateko hautagaia bada ere, faltan botatzen da euskara obran. Ez baita sinesgarria Urtainek lehenengo andrearekin edo aitarekin gazteleraz aritzea. Edo boxeoaren mundura eraman zuen Lizararazu izeneko enpresari donostiarrak Marianico el Cortoren azento mañoa edukitzea.

Nik apenas ezagutu nuen Urtain. Jostailu puskatu gisa ezagutu nuen, komunikabideetan, Bartzelonako Joku Olinpikoen atarian bere buruaz beste egin baino lehen (1992ko uztailean; egun batzuk lehenago hil zen ere Camaron de la Isla).

Gogoan dut Diario Vascon agertzen zela udako gehigarrian "El verano de..." atalean. Hil baino urte gutxi lehenago, gogoan daukat elkarrizketa bat. Betiko kontuak esaten zituen: ondo zegoela, negozioak zituela Sevillan eta Madrilen, uda pasatzera etorri zela Euskal Herrira....

...baina gure etxe inguruan pasa zituen abuztuko egun haiek, Ventasko koartelaren aldameneko langile-etxebizitza batean. Nik ez nuen ikusi, baina nire senide batek bazuen N-1 errepide ondoan txabola bat. Bi lagun zeuden uda hartako iluntze batean afari-merienda egiten. Sobran geratu zitzaiena bota beharrean, errepidetik oinez zihoan pertsona bati eskaini zioten. Eta ezezagun hura Urtain zen.

Gaur egun jostailu puskatu izateko bidean dauden zenbait kirolarik edo zabor telebistatik pasatzen diren hainbatek ikusi beharreko erretatu dekadentea. Zenbat aprobetxategi izan zituen gizon hark aldamenean eta nola izorratu zuen bere bizitza eta hurbilekoena.

Aitarekin egon nintzen paseatzen joan den igandean Hondarribiko kai berritik barna. Ordubeteko bueltaxka eman genuen bazkalaurretik. Etxean ama genuen zain. Amak beti ematen dit ingurukoen berri. Adinkideak gaixotu eta hil egiten zaizkion adinean dago andrea.

Kontatu zidan auzoko ezagun bat gaixo zegoela Ospitalean. Dolores. Haren senarrarekin gogoratu nintzen. Noiz hil egin zen senarra?

Bikotearen alabetako bat nire gelakidea zen eskolan. Doloresen anaiaren seme zaharrena ere gurekin aritzen zen. Ez dakit nola enteratu nintzen aita eta osaba, hurrenez hurren, hil egin zela, baina apuratu nintzela dut gogoan.

Interneten begiratu nuen igande arratsaldean. 1979ko urtarrilaren 31n hil zela jakin nuen orduan. Baina hori ez zen jakin nuen gauza bakarra. Harekin zegoen lankidea, "lan istripuz" hil zen ni jaio baino egun batzuk lehenago, 1968ko ekainean. Gero, berak izan zuen lan istripua, motorrarekin, 1974ko uztailean. Ez zen errekuperatu eta inkapazidadea eman zioten. Geroztik, gure auzoan andrearen familiak zuen tabernan egoten zen Felix.

Bertan zela hil egin zuten 1979ko urtarrilaren 31n. Felix guardia zibila zen. "Lan istripuz" jarri dut, baina Txabi Etxeberrietak tirokatutako Jose Pardines zen haren lankidea. Istripua ere uniformearekin izan zuen. Akabatu zutenean, berriz, txibatoa izateagatik izan zela irakurri dut.

Ez dira hogeita hamar urte alferrik pasa. El factor humano, John Carlin kazetariak Hegoafrikan laurogeita hamargarren hamarkadan gertatutako aldaketaz idatzitako liburua ari naiz irakurtzen. Badakizue, Nelson Mandela eta enparauak.

Haruntza joan zen duela urte batzuk orain kartzelan dagoen ezker abertzaleko kidea. Gustura etorri zen. Ea noizbait han ikasitakoak hemen aplikatzerik duten.

Gure onerako izango delakoan. Amen.

2003ko otsailaren 20an Entzutegi Nazionalak Euskaldunon Egunkaria itxi eta hainbat kide atxilotu zituela gogoan izango duzue, noski. Martxelo Otamendi askatu zutenean, Euskal Herriko hainbat tokitan ibili zen jendearen berotasuna jasotzen eta eskertzen. Altza Kultur Etxean entzun nuen nik, Txema Auzmendiren omenez  eginiko ekitaldian.

Oker ez banago, Martxelok zioen hemengo burgesiak ez zuela periodikoetan inbertitzen. Hemen Euskaldunon Egunkaria, baita Berria ere, aurrera ateratzeko herritarren partaidetza nahitaezkoa zela.

Mariano Ferrerek ere noizbait esan izan du antzeko zerbait. Berak zioen 2001eko sustoa pasa ondoren (Mayor Oreja-Redondo Terreros), EAJk ikasi zuela eta "beraien" komunikabideak sortzeko bidean jarriko zirela. Halere, handik hilabete batzuetara, Marianok berak zioen ezetz, ez zutela ikasi.

Sozialistak ere ez dira atzean gelditzen, baina PPk agintzen duen komunitateetan nabarmena da zein garrantzia ematen dioten komunikabideei. Lizentziak barra-barra banatzen dituzte lagunen artean.

Itxura guztien arabera, EAJ gobernutik kanpo dago une honetan bertan. Gauzak horrela, PSEren (edo PPren) esku geratuko dira euskal komunikabide publikoak.

Indar abertzale nagusiak altaboz horien kontrola galtzen baldin badu, ederki kostako zaio boterea errekuperatzea. Berandu da orain. Lehenago espabilatu behar zuten.

P.S.: Isaías Carrasco duela urtebete erail zutela enteratu naiz eguerdian. Gugan bego!

Amets prefabrikatuak

"Prefabrikatutako ametsetan / estadistikaren zeruan / borondatea itoa izan da / kontsumoaren ferian".

Akabo hilabete asko iraun duen hauteskunde kanpaina. Iluntzeko 20:01ean alderdiak gutaz ahaztu egin ziren.  Bi ordu pasatxo eman zuten bakoitzaren boto-poltsari begira.

Ispiluaren aurrean

"Kristalaren bestaldera bi begiak iltzaturik / jada ezin dut konprenitu zein gaizki sentitzen naizen / Dena aldatu da erabat".

Noiz izango dira hurrengo hauteskundeak? EAEri dagokionez, ezetz aguantatu lau urte gobernuan udaberri honetan lehendakari izendatua denak.

Autokutsatzen

"Automata bat naiz, zarata belarritan / Ez dakit non nagoen baina berandu da".

Ibarretxeri etxera joateko garaia iritsi zaiola dirudi. Bere onerako izango da.

Era berean, EAJri ere komeni zaio Lakuatik urruntzea bolada batez. Hainbeste urte pasa dituzte gobernuan!

Aitormena

"Ez dira betiko garai onenak / Azken finean, gizaki hutsak gara / barearen ostean dator ekaitza / udaberri berririk ez guretzat".

Papeleta ederra du PatxiLok. Ez litzaidake gustatuko bere tokian egotea. Ez dut ezer espero berarengandik, baina gaur Jukeboxek ederki gogoratzen zuen bezala, horrela hartu zuen Donostiako alkatetza Odón Elorzak 1991n... eta bertan jubilatuko dela dirudi.

Gaizki pentsatzen

"Ez pentsa gaizki. / Gaizki pentsatzen hasi naiz betiko lez pentsatzen / zuek beti zaudela pentsatzen / gu beti garela gauza bera pentsatzen".

Demagun 25 eserleku lortzen dituela PSEk (EArekin du eserleku bat jokoan, baina partidu honek 8 boto ateratzen dizkio bakarrik eta atzerrian daudenen botoak kontatzeke daude oraindik). Ederki sufrituko du Lopezek PPkoen menpe geratzen bada. Zer esanik ez UPyDkoak bidaide badituzte.

Zuzen zuzen heriotzeraino

"Zuzen heriotzeraino / ez dago atzeko biderik / Argiak itzali egin dira / bukaera goxoa banoa".

Javier Madrazori norbaitek erakutsi beharko dio dimisioa hitza hiztegian bilatzen. Eta etxerako bidean jar dezala hain ondo ordaindu dugun Kepa Junkeraren lana. Unai Ziarretak egin duen bezala.

Tupeak gora

"Hauxe da ronkanroll jaia / hoixe eroa jaia / rokanrola dantza jaia / hoixe eroa".

Aralarri dagokionez, pena ez kentzea PPri Gipuzkoako azken eserlekua. Euforikoak daudela dirudi. Hori bai, ondo baino hobeto ikasi beharko lukete goiko bi alderdiek larrutik ordaindu duten lezioa: boterea ukitzeak, are gehiago alderdi handi baten arrimuan jartzeak, ondorio larriak izan ditzakeela.

Suaren gainean dantzan

"Etxetik alde egin eta giltza bota, ez nintzan itzuliko legepera / eskaintzen zidatena ez nuen nahi / lehenengo obeditu ta gero jai".

Ezker abertzale ortodoxoa erditik kentzen saiatzen badira ere, ur azpitik bizi-bizi ateratzen da beti. Baina, kontuz, gazte garaiak pasa dira jada.

564

"Hotz amaigabe bat baino latzago / ta urteak egun baino gehio / 564 ohe huts / samina zabaltzen".

Adi, boto biltzaileak! Abstentzioa ere gora doa.

Bi minutuero

"Hegoko itsasoraino tren bat doala pentsatzen / hasten baldin bazara / bi minutuero / herrimina".

Atzo ez nuen jarraitu hautesgaua telebistaz: irratia, hauteskundeak.teketen.com, twitter eta Sustatuk montatuko liveblogging-a izan nituen lagun.

Oharra: hauxe da Jolausek egin zuena Aitormena kantarekin.

Josetxo Mayor, este apunte en castellano

Ander Izagirrerekin topo egiten dudanean, beti du zerbait kontatzeko. Duela egun batzuk, adibidez, esan zidan beste bi lagunekin batera proiektu berria zuela esku artean: autobus zaharra erosi dute eta orain txukuntzen ari dira. Klikatzen baduzue atzeko lotura horretan, argazki hau ikusiko duzue: hiru lagun autobus barruan lanean. Hortik aurrera, autobusarekin zer kristo egin nahi duten, nora eramango gaituzten, eta abar, kontatuko digute.

Gaur, berak ezagutzeko aukera eman didan pertsona bati egin nahi diot omenalditxoa. Donostian jada bitan aurkeztu duen Cuidadores de mundos liburuko pertsona maitatuena da niretzat, nahiz eta oraindik ez irakurri pasadizo guztiak. Baina Josetxo Mayorren berri izan nuenetik, gizon honek hunkitu egin ninduen. Inortxok eskatu gabe, hogei urte pasatxo daramatza Josetxok Ulia mendia egunero garbitzen eta txukuntzen. Bulego orduak, goizeko 7:00etatik 10:00etara. Hilean behin ez da joaten: pentsioa kobratzea tokatzen zaion egunean.

Esaldi bakarra itsatsiko dut: "Aquí hay mucha fatiga y muchos sofocones. Pero juramentos, ni uno. Un voluntario no tiene derecho a decir juramentos. Si no quiere trabajar, que lo deje".

Gainera, fenomeno pasatuko duzue Anderrek ematen dituen hitzaldietara hurbiltzen bazarete. Euskaraz eta gazteleraz ari da gora eta behera. Gaur, adibidez, Korrika Kulturalaren barruan Lizarran dago Izagirre.

Bi gauza amaitzeko: bat, Josetxo Mayorren historia irakurri Anderren blog zaharrean; bi, Cuidadores de mundos liburuari buruzko informazioa.

P.S. Bitxia da, baina buzo garaiak datoz berriro? Bolada baterako? Betirako?