Harrikadak

Larunbatean Babiloniako loreak antzezlana ikusteko aukera izan genuen Egiako Gazteszenan, Antzerkiola Imaginarioaren obra berria. Hor nonbait irakurri genuen Ander Lipus antzerkilariak amonari eskainitakoa zela obra hau. Antzerki prestakuntzarekin jarraitzeko, Lipusek Madrilera jo zuenean, gaizki hartu omen zuen amonak bilobak alde egitea. Geroztik, ez omen zen etxetik atera eta ordu asko ematen omen zituen ohean.

Argiak oraindik piztu ez direnean, gaztelaniazko esaldi bat entzuten da. Gero jakingo dugu Nikosia dela oihu egiten duena. Argiak piztu eta Lipus bera ageri da amona Inesen paperean, eszenatokiaren erdian obrak irauten duen bitartean dagoen ohe handian. Zortzi armairu zutabe inguratzen dute ohea. Nola zen Rafaela Aparicio aktorearen hura? Mamá cumple cien años? Hori, baina ohean.

Miren Gaztañagak jokatzen du amonaren bilobaren papera, Hegoa narratzaile, aktore eta kantaria. Espe López aktoreak (Legaleon T) amonaren zaintzailearena, soilik gaztelaniaz hitz egiten duen Nikosia da, laismoz eta loismoz beteriko herri xumearen diskurtsoarekin jotafuego. Alex Gerediaga, berriz, politikari, apaiz eta mediku lanetan dabil. Politikariarena ez zaio politikari askori gustatuko, batez ere agintean egon diren abertzaleei. Azken aktorea Mirian Martxande da, enterradorea eta zamaltzain beltza.

Gauza on asko ikusi genituen: Lipus denen gainetik eta Gaztañagaren elegantzia natural hori azpimarratuko nituzke aktoreen artean; gogoan izateko eszenak (biloba eta amonarena, adibidez, izango da hunkigarriena); euskara da nagusi, baina gaztelania oso era naturalean txertatzen da obran zehar; bi egunetan aretoa betetzea ez da meritu makala (500 lagun)…

Baina obra gehiegi luzatu dutela uste dut eta amaiera horrek… ez dakit ba. Ez dut gehiago kontatuko, baina lehendik amaitu behar zela uste dut eta amonaren agur-dantzarekin nahikoa delakoan nago.

Orokorrean, oso kontutan hartzeko lana da. Ahal baduzue, segi ikustera.

Flores de Babilonia, este apunte en castellano

Eguneratzea. Gaueko 21:00etan. Mandrágora telebista saioak eskaini zien tartea jarriko dizuegu paragrafo honen azpian. Gainera, antzezlan honi buruz idatzi zuen Gorka Bereziartuak astelehenean eta, Jonek erantzunetan dioen moduan, mezu truke polita sortu du : Antzerkiolaren arrakastaz pentsamendu erraz eta arin batzuk, mundu guztiak ulertzeko modukoak.

Hamabost urte baino gehiago pasa dira Jabier Muguruzak kantautore ibilbidea hasi zuela eta Madrilgo Resistencia etxearen eskutik publikatu du bere hamargarren lana Taxirik ez izenekoa. Ostiralean Lugaritz Kultur Etxeko Imanol Larzabal Aretoan ikusteko parada izan genuen.

Beltzez jantzitako lau gizon agertu ziren eszenatoki gainean: Igor Telletxea, bateria; Txema Garcés, baxua; Angel Unzu, gitarra eta koruak. Kantatzeaz gain, Jabierrek ere alboan zuen eskusoinua astindu zuen abestiren batean edo bestean.

Betiko Jabier ikusi genuen taula gainean, baina badira zenbait aldaketatxo eta ñabardura azpimarragarriak: estudioko azken bi diskoen ondoren, bateria eta baxua ditu laguntzaile eszenatokian; Mireia Otzerinjauregik diskoan sartzen dituen ahotsak Unzuk egiten ditu zuzenean; keinu asko egiten ditu Jabierrek kantak laguntzeko, mugitzen duela gorputza, interpretazioaren bidetik jotzen duela (zerikusia izango du Aitarekin bidaian antzezlanean musikari eta aktore gisa aritzeak? Ez dut uste).

Aspaldiko lagun koadrila izan du letragile lanetan Anjel Katarainen agindupean grabaturiko obra hau osatzeko. Aste honetan bertan emandako prentsaurrekoan esan zuen abestiez osaturiko lehen diskoa zela Taxirik ez. Hau da, ez zirela musikatutako poemak, laguntzaileei abestiak eskatu dizkiela, kasu honetan.

Lehen aldiz ageri da talde honetan Iban Zaldua (uste nuen lehendik letraren bat egina ziola, baina ez da horrela) eta gainerakoak agertuak dira Jabierren aurreko diskoetan: Irazu anaiak (Iñaki eta Bernardo Atxaga), Harkaitz Cano, José Luis Padrón eta Gerardo Markuleta. Erdaraz eginiko abestia katalunieraz dago kasu honetan, Mikel Azpiroz pianistarekin batera moldatutako Maria-Mercè Marçal poetaren Tan petita letra, Catorze poemes, catorze cançons omenezko diskoan agertu zena.

Bernardo Atxagak idatzitako Clementine kanta da gehien gustatzen zaidana, Muguruzatarren amona Joxeparen hitz goxo batzuk dituena. "¡Hay que discurrir, hay que discurrir!" esaten omen zion umetan maistrak. "Bai, intzan hik", amonak arrapostu.

Niri bezala Jabier gustatzen bazaizu, lan hau ere gustatuko zaizu. Ea 2010erako zuzenekoen zerrenda gizentzen ikusten dugun.

El décimo de Jabier, este apunte en castellano.

Irune Agirrek elkarrizketatu zuen duela pare bat aste Bernardo Atxaga

Zalduondoko bere etxean. Igande arratsalde honetan beste konturik ez baduzue, hona hemen plan ederra. Idatzizkoa irakurri nahi izanez gero, jo iturrira: Bernardo Atxaga: Ez goaz argirantz. Ilunak bultzatzen gaitu (i) eta Ez goaz argirantz. Ilunak bultzatzen gaitu (ii).

Euskal aberiaz ari den gehienetan ez zait gustatzen Jose Luis Barberia kazetariaren ikuspuntua, baina pasa den igandeko El País-en argitaratutako krisiari buruzko erreportaje zabala Familias hundidas por la crisis egokia iruditu zitzaidan eta gustura irakurri nuen, nahiz eta bertan kontatzen dena ez izan irents erraza. Krisiak kolpatutako hainbat pertsona elkarrizketatu zituen Barberiak eta hemen jarritako lotura jarraituz irakur dezakezue lasai.

Nik, berriz, amaieran ageri den Pedro Cabrera irakaslearen esanari erreparatu nahi diot:

"Klase ertainak oinarrizko bi erreakzioen artean hautatu beharko du: beldurraren eta elkartasunaren artean. Lehenengoarekin batera datoz mugak ixtea, etorkin irregularren harrera penalizatzea, jende gehiago kartzelan sartzea eta eskuratutako pribilegioei eustea".

Comillasko Unibertsitateko soziologia irakasleak gaineratzen du: "Elkartasunaren alde eginez gero, ongintza eta karitate jantokietatik haratago joan beharko genuke eta galdegin geure buruari dirulaguntzen desastre burokratikoaz, baliabide eskasiaz eta Administrazioko departamentu ezberdinen arteko koordinazio ezaz. Honek ekarriko luke babes sozialeko sistemak eraginkortasunez birrantolatzea, aurrekontuetan lehentasun handiagoa ematea eta beharrezkoak diren zergak ordainaraztea pagatu behar dituzten guztiei".

Planteamendu egokia dirudi. Nora joko dugu?

Eguneratzea. 12:35ean. Lerro hauek ostegunean idatzi nituen. Ostiraleko DVko paperezkoan azalera eraman zuten bikote honen kasua. Bi gaixo hauen kasua azalera eraman behar zen, argazki erraldoi batekin?

Eguneratzea. Azaroak 1. 11:30ean. La elección de la clase media, este apunte en castellano.

Dear JOR:

Gogoratzen Oier potolitoa? Haren amak, Elenak, idatzi berri du blogean semeak gelakide berria duela eskolan. Amak galdetu zionean ea nongoa zen mutila, semeak ez zekien erantzuten. Berarentzat galdera garrantzitsuena beste bat baitzen: portero edo jokalari.

Lehenengo galdera helduen mundukoa baita. Jakin nahi dugu nongoa den bestea, nire garai bateko jefe baten moduan “nirekin edo nire aurka” maxima aplikatzeko ondoren. Berarekin ez nengoenez, haren ustez kontra ari bainintzen.

Hemen gauzak ez dira asko aldatu. Beti bezala jarraitzen dugu, gizona. Batekin bazaude, malo; bestearekin, okerrago.

Baina guri bost axola. Zaletasun gutxi ditugu, baina egungo Javier Vizcaínoren zale izaten jarraituko dugu  (erreparatu elkarrizketa honetako komentarioen mailari), inorekin ezkontzen ez den horietakoa delako.

Ezkontzak aipatzen ditugula, aurrekoan irakurri genuen Iñigo Alonsori eginiko elkarrizketa hau. Euskalmet agentziako buru berria da Iñigo eta senarra, Ernesto Gasco, da departamentuko sailburuordetako bat. Baina zu lasai, ez baitio senarrak deitu, Arriolak baizik. Gauza jakina da Geografia lizentziatua izanik eta autobus gidari lanetan ibili ondoren, asko ikasten dela eguraldiaz (igogailuetan gehiago, izenda dezatela hurrengo zuzendari aszensoristaren bat). 

Hauei tokia egin dietenak ere, ez pentsa. Aste honetan bertan El Mundok publikatu du EITBko zuzendaritzako sei kidek jasotako kalte-ordaina, nahiz eta lagun horiek etxean bertan jarraitu beharrean. Tonto aurpegia geratzen zait horrelakoak irakurrita.

Noticias taldean ere sumatzen da saltsa. Pentsa, Iñigo Camino izendatu dute Deiako zuzendari. No comment!

Amaitu baino lehen: Rubalcaba bezalakoentzat ez dago tokirik Jamaikan? Esango didazu.

Besarkada bat, JOR.

Jamaica es el camino, este apunte en castellano.

Ander Izagirre kazetariaren bidez izan dut bideo honen berri. Berak fogonazos izeneko blogetik jaso du: Bombardeo en Afganistán y después a cenar a casa.

Kontua da bonbak botatzen dituztenak Estatu Batuetan daudela, Las Vegasko iparraldean dagoen Creech basean. Eta hildakoak, berriz, Afganistanen. Urrutiko kontrol bidez maneiatzen dituzte abioiak eta bonbak.

Lau minutu pasatxoko bideo beldurgarria.

Afganistanen bonbak jaurti ondoren, familiarekin afaltzera. Aktan jasoa. Sustatu. 2009-10-26.

Donostiatik mugitu gabe eta udal ekipamenduak soilik kontutan hartuz, gauza interesgarri hauek apuntatu ditut nik datozen asteetarako.

Urriak 30: Jabier Muguruza. Musika. Imanol Larzabal (Lugaritz).

Urriak 31-Azaroak 1: Babiloniako loreak, FTI Antzerkiola Imaginarioa. Antzerkia. Gazteszena (Egia). 20:00.

Urriak 31–Azaroak 6: Fantasiazko eta Beldurrezko Zinemaren XX. Astea. Zinema.

Azaroak 5: Anari + Zeren Zai. Musika. Gaztemaniak! Gazteszena (Egia). 20:30.

Azaroak 7: Kings of Convenience. Musika. Victoria Eugenia. 20:30.

Azaroak 13: 50 años de Nova canço, Marc Parrot. Musika. Imanol Larzabal (Lugaritz). 21:00.

Azaroak 14: De Mahagonny a Youkali: un viaje con Kurt Weill, Vicky Peña. Gazteszena (Egia). 20:00.

Azaroak 16: Tres vidas de Santos, Eduardo Mendoza. DK Literatura. Egilea egongo da ekitaldian.

Azaroak 18: The Lemonheads + Thee Brandy Hips. Musika. Gazteszena. 20:30.

Azaroak 20: El Lebrijano: cuando Lebrijano canta se moja el agua. Musika. Victoria Eugenia. 20:30.

Azaroak 21: Si je t´m, Black Blanc Beur. Dantza. Gazteszena (Egia). 20:00.

Azaroak 21: Lady Dottie & The Diamonds + Lord Bishop. Musika. Altza Kultur Etxea. 21:30.

Azaroak 25: Ari + La Omega + Paulee… Indarkeria matxistaren kontrako hip-hop emanaldia. Musika. Gazteszena (Egia). 21:00.

Azaroak 26: Txakurrek haginka, Kandido Uranga. Antzerkia. Erakusleihoa. Ernest Lluch K. E. 19:30.

Goian aipatu bezala, ez ditut denak zerrendatu; nire gustukoak direnak, baizik. Ni ez naiz kexatuko, baina hain hiri txikian badago publikorik horrelako eskaintza bati erantzuteko?

Eta badakit ez dela une aproposa horrelakoak planteatzeko, zeren eta uste baitut krisiaren erauntsiak behar ez diren ekimen asko bidaliko dituela pikutara.

Dena den, dagoen bitartean, gozatu! Gaur ostirala da-eta.

"La pelota vasca huts egindako filma iruditzen zait. Medemek erabiltzen dituen formak ez datoz bat berak zituen asmoekin. Adibidez, beti kontatzen zuen bere helburua zela pertsonaia guztien arteko elkarrizketa sortzea, kalean hitz egitera inoiz eseriko ez liratekeen pertsonak filmaren bidez elkarrekin solasteko aukera izatea. Baina pelikulak duen muntaia sinkonpatuak ez du lortzen pertsonaiek beraien artean hitz egitea; are gehiago, ikusleak ere ezin du ahots bakar bat oso-osorik entzun. Badira uneak non amaitu aurretik moztu egiten baitituen esaldiak. Asko miresten nuen zinemagilea zen, batez ere Vacas-Behiak eta La Ardilla Roja filmengatik, izugarri gustatu zitzaizkidanak. Hala ere, film honek desengainatu ninduen. Uste dut hobe zela ez saiatu izana halako mosaikoa egiten. Zentzu handiagoa du Interneten jarri zuena pelikula berak baino. Ezin zen laburbildu ordu eta erdian berrogeita hamar pertsonaiek ziotena".

Paragrafo hau Tarik Gómez-Kemp kazetariak Isaki Lacuestari eginiko elkarrizketatik atera dut. Isaki Los condenados filmeko zuzendaria da, Donostiako Zinemaldiaren atal ofizialean proiektatua.

Hau izan omen da filma garatzeko hasierako hausnarketa: "Harritzen nau ikusteak nola intelektualak pasa diren hiru hamarkadetan borroka armatuaren alde egotetik aukera zilegizko gisa baztertzera".

Dirudienez filma udazken honetan estreinatu daiteke. Hona hemen trailerra.

Informazio gehiago, adibidez, manifestazioa deitu duen sindikatuetako baten webgunean: ELA, Gehiengo sindikalak manifestazioa antolatu du urriaren 17rako.

Hunkituta atera nintzen atzo arratsaldean Malalai Joyak Donostiako Udaletxean eskaini zuen hitzaldiaren ondoren. Lehen miresten banuen andre hau, orain gehiago. 31 urte dituen emakume afganiarra da. 2005ean aukeratu zuten parlamentari, baina 2007an bota egin zuten Parlamentutik (pisuzko arrazoirik gabe).Geroztik, lau aldiz saiatu dira bera hiltzen eta guztietan onik atera da. Birkarzainen laguntzaz, burkaren babespean (emakumeek pairatzen duten indarkeria-ikurra, paradoxikoki), gauero etxez aldatzen da bizirik jarraitu ahal izateko.

Malalai Joya asko mugitzen da nazioarte mailan eta egun hauetan gure artean daukagu (Donostian, atzo; Iruñean gaur). Goizean elkarrizketa mordoa eskaini ondoren (adibidez, Irutxuloko Hitzari eskainitakoa hemen), berrehun bat lagunen aurrean hitz egin zuen atzo iluntzean Donostiako Pleno Aretoan. Egoera penagarria dela ezagutzera emateko, datu mordoa eman zituen jario handiko andre adoretsu honek.

Publiko artetik, pertsona batek galdetu zion ea zer pentsatzen zuen Obamaren Bake Nobel Sariari buruz:

"Bakeari irain egitea da Obamari Bake Nobel Saria ematea. Gerraren presidenteari eman diote. Zer egin du bederatzi hilabete hauetan Obamak Bakearen alde Afganistanen, Pakistanen, Palestinan...?"

Bi etsai mota dituztela ere gaineratu zuen: barrukoak eta kanpokoak. Azken hauei dagokienez, okupazio indarrek Afganistandik alde egin behar zutela aldarrikatu zuen eta, horretarako, gure laguntza eskatu. Nahi izanez gero, Malai Joyaren aldeko taldearen webgunearen bidez badago berarekin harremanetan jartzeko aukera.

Martin Luther King-en esaldi batekin amaitu zuen ekitaldia, heriotzaren beldur ez dela dioen Malalaik. Izan ere, inoiz itxaropena galtzen ez duen horietakoa baita hezur-haragizko gure heroi berria.

Mikel Iturria. Malalai Joyaren ustez bakeari irain egin diote Nobel Saria Obamari emanez. Sustatu. 2009ko urriak 16.

Bezperan nik hemen bertan ikusgai jarritako bideoa ere ageri da Sustatun. Ander Izagirre ere ekitaldian egon zen eta kronika ederra eta zabala moldatu du. No tengo miedo a la muerte, pero sí al silencio.

Malalai Joya: es un insulto a la paz la concesión del Nobel a Obama, este apunte en castellano.