Harrikadak

En castellano

Amaitzear dagoen astea ekitaldiz lepo egoten den horietakoa da, aurreko zubiaren erruz, urtearen helmuga marra nork lehenago zapaltzeko asmoz.

Sarelarion eguna

Pena dut ostiralean ezin izan nuelako joan bosgarren urteurrena ospatu zuen The Balde aldizkariaren festara. Eskerrak Lok kronika egin duen. Eta ez nintzen joan, besteak beste, Altzan egon nintzelako Album altzatarra argazki bildumaren aurkezpenean

Sustaturen bosgarren urteurrena ospatzeko jaialdian bai egon nintzela asteazkenean. Alde batetik, plazer handia izan zen Iban Zaldua presentatzea eta, bestetik, norbaitek nire mezu bat lehiaketara aurkeztu zuenez, i-pod nanoaren zozketan sartzeko aukera izan nuen… eta etxera i-podarekin bueltatu nintzen, Leireren baimenaz... ;-)

Sarelariok giro aparta izan genuen. Jostunen eguna zen, saregileen festa ere bai eta, hori kontutan hartuz, Zalduaren aurkezpenean, proposatu nuen blogarion eguna bihurtzea hura. Ez dakit datorren urtean jarraipena izango ote duen, baina giro aparta sortu genuen eta gustura egon ginen, inauguratzear dagoen Arrasateko Kultur Etxe berrian, Kalistroan, baita handik kanpo ere.

Ruper eta bertso tranpak

Igande goiz honetan, beste hainbat igande goizetan bezala, irratia aukeratu dut goizari soinu banda jartzeko (Más que palabras, Javier Vizcaínok gidatutako irratsaioa). Xabi Paiaren atzoko garaipenak ireki du programa, Txaro Arribas, Dardo Gómez eta Karmele Jaio hirukotearen solasaldia, Jabier Muguruzaren betiko tartea eta… Ruper Ordorikari eginiko elkarrizketa.

Ruper bidean da berriro eta batetik bestera joateko Memoriaren mapa aukeratu du. Aste honetan hasi duen birak Donostian izango du geldialdia datorren asteazkenean, Egiako Gazteszena gunean. Hantxe egongo gara, Ruperrek eta Piris kontrabajistak eskaintzeko dutena ikus-entzuteko. Adi ibili, harmailak jarriko dituzte eta horrek asko murriztuko du sarrera kopurua (264 eserleku).

Eta Santo Tomas egunean, Paiatarren eta Egañatarren arteko desafioa, arratsaldeko 20:00etan kapitaleko Antzoki Zaharrean hasiko den Bertso tranpak emanaldian. Musika, antzerkia, bertsoak... Alde batetik, Bizkaiko txapelduna; bestetik, Euskal Herrikoa. Oraina eta geroa, Ander Lipusek ederto gidatuko duen showa.

Bi ekitaldi hauetara doazenei bostekoa luzatzeko prest nago, baita musuak emateko ere. Hori bai, niregandik jamoirik ez espero.

En castellano

Irutxuloko Hitzan abenduaren 13n argitaratutakoa.

Zutabetxo hau abiatzerakoan, konturatu naiz Sustatu sortu zen urtean joan nintzela azkenekoz Durangoko Azokara. Aurten bueltatu naiz eta topo egin dut Landako pabiloietako egoitza berrituarekin. Bost urte ez dira alferrik pasa euskal kulturaren abenduko plazan eta, instalazioei dagokienez bederen, badago alderik.

Publikoari erreparatuta, bakoitzak Durango bere modura bizi du. Oier Araolazak ondo baino hobeto laburbildu zuen berea: "zenbat gustatzen zaidan Durangoko azokaren buztan luzea!". Hau da, toki aproposa da urtean zehar eskuragaitzak diren materialak eskuratzeko. Jatsu Argaratek, berriz, zioen "euskaldunon kontzientzia kulturala garbitzeko aitzakia bat besterik ez da. Durangora doan jende gehiena, kultura erostera doa, urtean zehar ez duelako sosik ere gastatzen horretan”.

Arrazoi dute biek, baina irakurketa baikorrarekin geratu nahi dut. Gaur egun kultur munduan lanean egonik, harreman gehiago dut artistekin eta feria toki aproposa da urtean zehar telefonoz edo e-postaz agurtzen duzun jendea ikusteko, ezagun zein lagunekin tragoak hartzeko edo solasteko, musikari zein idazleak zirikatzeko eta, noski, Euskal Herriko kultur produkzioan sosak gastatzeko (Gure Irratia tarteko).

Donostian eros nitzakeen handik ekarritako gehienak, eskaintza onen bat albo batera utzita, baina pozik itzuli naiz etxera. Onerako aldatu da azokaren eremua (aizue, ez da hotza pasatzen). Estrainekoz, kanpoko ordezkariak ekarri dituzte (Esloveniakoak harrituta omen zeuden). Simulakroa? Bai, hemen eta Eslovenian.

Durango alde batera utzita, egin dezagun salto sarera. Euskal Herria 2.0 bidean jartzeko lagun aparta izan da Sustatu, blogari askoren harrobia. 2001eko azaroaren amaieran martxan jarri zuten Gipuzkoako bi enpresa ttikik, bata Eibarkoa (CodeSyntax), bestea Debagoienekoa (Goiena).

Asko gozatu dugu blog hori irakurriz, baina sufritzea ere tokatu zaigu. Adibidez, Euskaldunon Egunkariaren itxierarekin edo Joxe Aranzabalek minbizia zuela kontatu zigun egunean. Internetek bihotzik duenaren seinale.

Bost urte bete ditu haurrak eta hori ospatuko dugu Arrasaten gaur. Ondo da negar egitea, baina pozak konpartitu behar ditugu, topalekuak eta plazak, jendearen berotasuna.

Ruperrek zioen, zaindu maite duzun hori. Jatsuk, berriz, gora kultura euskalduna, bai originala, bai kopiatua!

En castellano

Etxeko propaganda. Erakusleihoa programaren aurtengo itxiera, harribitxi batekin egingo dugu. Ahal baduzue, ez galdu.

Ernest Lluch Kultur Etxeak, abenduaren 14an Karmelo C. Iribarren poetak egingo duen irakurraldiaren berri eman nahi dizue. Ekitaldia arratsaldeko 19:30etan hasiko da kultur etxeko areto nagusian (Anoeta Estadioko 7. eta 8. ateen artean). Sarrera doakoa izango da.

Egile eskubideak: Sara Santos

Egungo joera eta eskola anitzen artean, Raymond Carverrek abiarazitako errealismo hausnartzailearen baitan koka dezakegu Iribarrenen poesia: irudiekin jokatu eta lehen kolpean ulertzen dena.

Francisco Díaz de Castro kritiko eta poetaren arabera, jende arruntaren emozioen konplexutasuna arakatzen trebe izaki, Iribarren gertuago dago Carver eta Chandlerengandik Bukowski eta Dashiell Hammetengandik baino. Luis Antonio de Villenarentzat, berriz, sentimenduen mundu antzemanezinaren edota gaizki egindako gizarte eta mundu baten aurrean jartzen gaitu Karmeloren poesiak, parez pare.

Bere obran barrena egindako ibilbidea izango da irakurraldia, laster argia ikusiko duen liburuko hainbat poema argitaragabe ere eskainiz: "Ola de frío" (Renacimiento, 2007).

Bibliografia

Bares y noches (plaquette), Ateneo Obrero de Gijón, 1993

La condición urbana, Renacimiento, 1995

Serie B, Renacimiento, 1998

Desde el fondo de la barra, Línea de fuego, 1999

Gainontzekoa, kontuak dira (Antología traducida al euskera), Erein, 2000)

La ciudad (Antología 1985-2001), Renacimiento, 2002

Seguro que esta historia te suena (Poesía completa 1985-2005), Renacimiento, 2005

El tamaño de los sueños (Antología de poemas de amor para jóvenes), Anaya 2006.

En castellano

Bost urte joan dira Durango Azokatik pasa gabe eta aurten bertara hurbiltzea erabaki dugu etxean.

Autoa inguruko aparkaleku batean utzi eta Landakon sartu aurretik ebakia hartu dugu Plateruenan. Gero, toki batetik bestera ibili naiz, erosten eta jendea agurtzen.

Lehenengo erosketa, Xabier Soubelet, Baztango lapurtarraren Oroitzirriak liburua, Maiatz aldizkariaren postuan, Luzien Etxezaharretaren eskutik.

Bigarren parada, Alberdania argitaletxearen postuan. Bertan, Inazio Mujika agurtu ondoren, bi liburu erosi ditut: Ramón Zalloren "El Pueblo Vasco, hoy" eta Joxerra Garziaren "Kurrin-kurrun vitae. Maisu baten ikarak eta ostikarak".

Hirugarren geldialdia, Susa. Bertan zeuden Patxi Gaztelumendi eta Paddy Rekalde. Paddy-ren "Ragga-ragga dator gaua" erosi eta sinatu dit autoreak. Gainera, Jon Alonsoren "Erretzaileen eremua" erosi dut. Gorka Arrese editoreak Pablo Sastreren "Elurretan hotsak" oparitu dit. Katalogo txukuna ere agertu da paperezko poltsan.

Laugarren geldialdia, Gure Irratiak pairatu duen azken ezbeharrari aurre egiteko sarrera nagusian zegoen Juan Etxenike aspaldiko laguna agurtzeko. Eskerrak Durangoren aurretik gertatu den, bota dit Juanek.

Bosgarren geldialdia, Julen Gabiria idazlea eta Asier Sarasua blogaria agurtzeko.

Seigarren geldialdia, Nabarra aldizkariaren postua. Aspaldian egiteko nuena egin dut: harpidetza-orria bete. Pare bat ale atzeratu eta bibragailu bat eman didate opari.

Etxetik eramandako dirua xahutzen ari nintzen eta, okerrena, musika eremua oraindik zapaldu gabe. Hemen ez dut gehiegi gastatu, baina bai saludatu dudala Jitu, Leire eta Kuki.

Gaztelupeko Hotsaken postuan ezin izan naiz erriprimitu, ordea. Mugaldekoak eta Hauxe erori dira poltsara. Gainera, eskaintza ona aprobetxatuz (katalogoko zaharreko 3 CD 6 eurotan), Txuma Murugarrenen bi eta Kokein taldearen azkena ere erosi ditut.

Centro Palentinora joan aurretik, Pamiela argitaletxearen standean erosi dut autoreak sinatu didan "Hyde Park-eko hizlaria", Jimu Iturralderena. Gustura asko jasoko nuen egilearen sinadura, baina ezinezkoa izan da Joseba Sarrionandiaren "Ez gara geure baitakoak" liburuaren ale sinatua eramatea. Opari gisa, Bernardo Atxagaren "Fontainebleau Hotel, Miami".

Centro Palentinoan tragoa hartzen ari ginela, Julen Gabiriaren deia. Plateruenan elkartu gara Txuma Murugarrenekin.

Txumak oparitu dit "Larrialdietako irteera" liburua eta Xarrak Kataluniako Conxita taldearen Conxita: amb lletra petita diskoa.

Halako batean, atera naiz Landakotik. Atera aurretik, oraintxe gogoratzen ez dudan zein unetan, Erein argitaletxearenetik pasa naiz eta Xabier Etxaniz Rojoren "Nork bere ozeanoa" eskuratu dut.

Musika entzutea ez da zaila, baina, orain kontua da noiz demontre irakurri behar ditudan liburu guzti hauek.

Dena den, gustura bueltatu naiz etxera.

En castellano

Atzo, Berria erosteaz aparte, La Vanguardia erosi nuen. Asteazkenean kultur gehigarri interesgarria plazaratzen zutela entzuna nuen eta atzokoak, behintzat, itxura ona zuen.

Egunkariaren atzealdeko kontran, Elkarri utzi eta Baketik zentroko zuzendari lanetan dabilen Jonan Fernandezi (eskerrik asko Imanol loturagatik) eginiko elkarrizketa. "Ser humano en los conflictos" (Alianza) liburua aurkezten dabil eta hori izan da Lluís Amigueten aitzakia elkarrizketa burutzeko.

Fernández baikor agertzen da prozesuaren bilakaerari dagokionez. Kazetariak prozesua geldirik dagoela esaten dioenean, berak ezetz: "Informazioa daukat. 25 urte daramatzat gatazka gertutik jarraitzen eta nire iturri propioak ditut negoziazioetan eta ziur egon beraiek baieztatzen didatela prozesuak aurrera darraila, baina, batez ere, ez dagoela atzera bueltarik". Jonanen ustez, euskal gizartea gatazkaren aurretik doa, bost urte aurrerago.

Florencio Domínguezek, berriz, "El campanero" zutabean, tesi askoz ere ezkorragoa maneiatzen du. Honen ustez, ETArekin abian den elkarrizketa saioa gelditu egin zen duela ia bi hilabete. ETAk zein Batasunak, 2004 urtean, rolen banaketa adostu bazuten ere, the organizationek nork agintzen duen jakitera emateko beharra sentitu du.

Gauzak dauden bezala, bi iritzi kontrajarri hauek egunkari berdinean kaleratzeko jarrera positiboa dela uste dut.

Filiak eta fobiak

Astearte gauean Noche H, Eva Hachek Cuatron aurkezten duen saioaren zati bat ikusi ondoren oheratu nintzen. Hasieran badu (ustezko) komentarista politiko bat. Txantxa da nagusi programan, baina euri zaparradak baino gehiago bustitzen dute / dira. Venezuela eta Espainiako gobernuen artean norbaitek haizatu duen azken krisi diplomatikoari buruz ari zirela, ez dakit zenbat ETAko militante ohiren kontura, aipatu komentaristak pare bat aldiz esan zuen: "ETAko abokatuak", pertsona horien abokatua izendatzeko.

Horrelakoetan beti daukat gogoan Antoni Batista kazetari katalanak 1999 urtean argitaratutako "Diario privado de la guerra vasca" liburuan dioena. Euskal Herritarrok sortu zenean, egunkariko nagusiekin izandako elkarrizketa baten zati hau ageri da liburuaren 216. orrialdean:

-Mesedez, gauzak dauden bezala, ez dut nire sinadura duen testu batean banda terrorista edo banda criminal edo proetarra agertzerik nahi. Onartzen dut nahi duenak horrelakorik erabiltzea, baina nik irakurri berri dut tesi bat (Unibertsitatean) hori kaltegarria dela argudiatuz.

-Baina badira, proetarrak dira.

-Eta zergatik ez duzu jartzen, PSOE beharrean, partido pro-GAL?

-Beste gauza bat delako. Beno, batasunos jarriko dugu.

-Izena aldatzen ari badira, albistea izen-aldaketa da. Gainera, informazioa ematen ari bazara, zergatik jarri nahi duzu batasunos, mespretxagarria dena.

Ez dakit non dabilen Antoni gaur egun. Kataluniako aurreko gobernuan, Bargallóren prentsaburu izan zen.

Garai batean, behintzat, Javier Ortiz edota Antoni Batista kazetariek bazuten zer esana El Mundo eta La Vanguardia bezalako egunkari indartsuetan, baina Juan Goytisolok kultur gehigarrian dioen bezala: "Mende erdi egin zen atzera Aznarren garaian". Zoritxarrez.

Tila eta pazientzia.

Euskararen Eguna pasa denez, gaztelerari heltzeko prolemarik ez.

Berri Txarrak taldeari eskainia.

Esta luz, este instante

Línea de luz
horizonte de antenas
canciones de cuna
relojes de arena.

Sueños que viajan
en autobuses dorados
sol de la tarde
sobre campos quemados.

Marquesas con alma
de piel de hojalata
y colecciones de amantes
en cajitas de plata.

Estaciones de pueblo
con trenes parados
un ex ministro
con un carrito de helados.

Cielos cansados
paisajes ardiendo
espantapájaros locos
gritándole al viento.

Golondrinas de luto
y tres desertores
de una convención
de enterradores.

Trapecistas cojos
con referencias
corazones rotos
en salas de urgencias.

Una mesa apartada
de un bar en venta
el futuro arrastrado
por la tormenta.

Un parque vacío
un confesor ambulante
este hilo de vida
esta luz, este instante.

Diego Vasallo.

En castellano

Kontua ez da gaurkoa. Hiru hilabete atzera egin beharra dago. Uste baino gehiago luzatu den uda (naturalaren) amaieran. Igande arratsaldea. Lagun talde bat. Betiko kontuak aipatu genituen, baina badago bat oraindik burutik kendu ezin dudana.

Taldeko batek urtebete darama lanean Gipuzkoan, Komunikazioaren esparruan. Aurretik hiruzpalau urte egin zituen eremu berdinean Nafarroan. Eta nazkatuta zegoen hemen topatu duenarekin.

Laguna, agian Stockholm sindromearen menpe, askoz hobeto zegoen Iruñean Donostian baino.

Baga

Askoz ere hobeak omen dira Sanz-ek eta Barcinak dituzten lan-taldeak; kaskarragoak, diferentziaz, Gipuzkoan dauden agintariak (Udala, Aldundia, Kutxa…)

Biga

Iruñako Udalean abertzaleek uste baino botere gehiago dute. Gai dira behar den tokian Barcinari kontuak eskatzeko, batzarretan estu hartzen omen dute.

Higa

Obreroen bi ekarpen azpimarragarri: lehiakortasuna eta lana eta familia uztartzeko aukera gehiago. Kexatzen zen zaila delako Gipuzkoan aurkitzea Nafarroan lansaioak antolatzeko zituen erraztasunak.

Laga

Kutxa eta CAN. Antzeko-parezido. Murtzian gure diruarekin espekulatzen duen erakundeak apustu berritzaileak laguntzeko duen kemen falta aipatu zidan.

Boga

Hau nirea da: Iruñako kontuak ezagutzen ez baditut ere, Gipuzkoako boterea lau teklajole kaskarren esku ikusteak min ematen dit.

Duela hamar urte Napartheid aldizkariaren leloa gogoan ("Soweton, Euskal Herrian baino hobeto"), nire lagunari jarraikiz esan daiteke, berriz: "Iruñan Donostian baino hobeto".

Ea zer dioen Loretxoak

En castellano

Astelehen gauean, Donostiako Udalaren Batzar Aretoan aurkeztu zen Juanra Vilesek idatzi duen "Duncan Dhu. Crónica de un éxito (1984/89)" liburua. Aurkezpen instituzionala erabat: Ramon Etxezarreta, Kultura zinegotzia; Ignacio Casado, SGAEren delegatua; Mitxel Ezquiaga, guardiako kultur kazetaria eta Viles bera. Aurrealdeko eserlekuetan, PNV, PP, EA eta PSEko zenbait zinegotzi. Aulki gehienak beteta. Jende asko.

Berandu iritsi nintzen, baina egileak berak kontatutakoa entzuteko garaiz. Liburua esku artean izan nuen, (Fundación Autor argitalpenaz arduratu dela kontutan hartuz, ez dakit zer nolako zabalpena izango duen), baina ezin izan nuen bat eskuratu. Viles Bankoa banketxeko Prestakuntza arduraduna da gaur egun eta liburuaren solapan alkandora eta gorbata urdina soinean duela ageri da, Donostiako parke bateko aulkian eserita, eguzkipean.

Garai baten kronika dirudi, Juanrak bere buruarekin kitatu beharreko zorra. Denbora asko pasa da eta, haserreak alde batera utzita, taldeko hiru kideen argazkia azaldu zen atzo Gipuzkoako zenbait komunikabidetan. Ezquiagak aurkezpenean aipatu zuen zubiak eraiki behar diren garai honetan argazki ederra osatzen zuela hirukoteak. Berak badio horrela izango da. Amen.

Gazte denboran gorroto nuen talde hau. Irunen Kortatu eta enparauak entzuten genituen. 1986an, errematerako, "Canciones" diskoa oparitu nion nire nobia izandako bati (berriro nire nobia izateko), baina ahalegin ustela izan zen. Ondorioz, gehiago gorrotatu nituen.

Handik urte batzuetara, 90. hamarkadan, diskoa entzuten hasi nintzen. Urte gehiago pasa ziren eta hamarkada horren bukaera aldera, Erentxunek eta Vasallok gidatzen zuten taldeak Victoria Eugenian eman zuen kontzertuan egon nintzen.

XXI. mendearen hasieran ez hori bakarrik: haiei buruzko liburuaren aurkezpenean egon naiz, Vasalloren diskoak erosi eta entzuten ditut, Erentxunen kontzerturen bat edo beste ikustera hurbildu naiz… Nola aldatzen diren gauzak, kamarada!

Post Scriptum: Hau idatzi gabe ezin dut sosegurik hartu. Musikari ezberdinekin egon nintzen aretoaren atzealdean, paretik pasatzen ziren pintxo eta edalontzi urrien likidoa tokiz aldatzen (barrura). Gogoa ematen zuen Casadorengana hurbildu eta esateko: "Casado jauna, hona hemen Donostiako zenbait musikari". Hari begira, berak musikariekin eta nik Pakistango herriarekin harreman berdintsua dugula baitirudi.

José Miguel Leo gizarte hezitzailearen hitzaldi batean egon nintzen pasa den ostiralean Donostian. Interesgarria izan zen Bartzelonako irakasle honen solasa entzutea. Oraingoan ere apunteak hartu nituen. Denboraz larri nabil eta ezin izan dut itzulpenik egin. Gaztelerazkoa hemen dago.

Norbait animatzen da euskaraz jartzera?

Hitzaldiaren titulua: Nerabezaroa. Bortizkeria eta gizartea. Joan-etorriko bidaia.

Laburpena: indarkeria jaun eta jabe den gizarte batean zer nolako gazteak sortuko ditu bada?

Estekan zenbait libururen erreferentzia, DVn argitaratutako elkarrizketa bat eta beste zenbait kontu.

En castellano

1999ko azaroko azken igandea zen. Gaur bezala Donostiako Maratoia hiriko kaleetan. Goizean periodikoaren bila abiatu nintzenean, ojoplatiko geratu nintzen kioskoan egunkari baten azala ikusi nuenean. The organizationek bukatutzat eman zuen orduko su-etena. Azaroaren 29a izan zela esango nuke.

Hainbeste haserretu ninduen notiziak, une hartan bertan erabaki nuela, egoerari buelta emateko, Kursaalen kontzertua eskaini behar zuen Compay Segundo xaharrenera joatea. Sarrera gutxi gelditzen ziren eta garestienetakoa erosi behar izan nuen.

Espero dezagun halako gauzarik ez gertatzea berriro. Irlandako azken egunetako gertakizunek demostratzen dute duela hamar urte abiatutako bake prozesuak han ere arazoak dituela. Hemen, berriz, gehiago. Besteak beste, Espainiako bigarren alderdi politikoagatik (atzo ere manifestazio jendetsua Madrilen, prozesuaren kontra).

Apenas dugu prozesuan ari diren eragileen informaziorik eta jendaurrean egiten ari diren eszenaratzea hirugarren mailakoa dirudi. Kezkatzen nau hemen ez dagoela prozesuaren alde dagoen jendea biltzeko inolako mugimendurik edo liderrik. Hau da, prozesuaren alde egon daitekeen ideia ezberdinetako jendearen bultzada edo presioa behar izanez gero gizartea kalera aterako duen lidergo falta sumatzen dut.

Aurreko su-etenean sarea, internet, ez zen apenas esistitzen, 1.0 zen. Gaur egun 2.0 da. Honetarako ere erabil dezakegu. Ez zait otutzen, une honetan, zer egin horrelako mugimendu boteretsu eta plurala sortzeko, baina komeniko litzateke jendeak horri buruz hausnartzea.

2.0 bake prozesu baten aldeko ekimena.