Teknosexua

Ez naiz hezkuntzako profesionala, guraso bat baizik. Sarean ez dut beste informaziorik aurkitu eta agian puntu okerren bat esango dut, horregatik eskertuko ditut zuzenketak komentarioetan.

Aniztasun gela edo "dibertsi" (Diversidad hitzetik) gela berezi bat da, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako (DBH) hainbat zentrutan eskaintzen dena. Gela honen helburua da DBHko titulua lortzeko zailtasunak dituzten ikasleei jarraipen zuzenagoa egin ahal izatea.

Zailtasun hauek jatorri desberdina izan dezakete: luzaroan gaixo egon diren ikasleak, beste herrialde batzuetatik iritsi direnak, ikasteko zailtasunen bat dutenak... hainbat kontu egon daiteke jatorrian. Hortik izena: aniztasun gela. Anitzak izanagatik ere, ikaslea lerro honetan sartzeko aukeraketa bat egiten da eta faktore komuna izaten da lanerako motibazioa izatea.

Gela honetan eskolak nagusiki bi irakaslek ematen dituzte, orokortuz batek letrak (euskara, gaztelera, gizarte...) eta besteak zientziak (mate, fisika/kimika, bio/geo...), bloke banatan. Beste ikasgaien kasuan (ingelesa, soinketa etab.) bakoitzak bere irakaslea du, lerro arruntean ematen duena.

Bi urtetako zikloa izaten da aniztasuna eta ezin da errepikatu. Nota globala jasotzen da bloke bakoitzean.

Aniztasun gelako ikasle kopurua txikiagoa da (12-15) eta lan pertsonalizatuagoa egin ahal izaten du irakasleak. Azterketek pisu gutxiago dute eta gehiago gelako aurkezpenek, taldeko lanek eta eguneroko jardunak, irakasleak oso ondo jarraitzen bait du ikasleen eguneroko lana.

Kontua guztiz argi gelditu ez zaidan arren, printzipioz ikasleen notek ponderazio bat jasaten dute eta ezin dute puntuazio jakin batetik goragokoak izan, beste ikasleekin alderatuta ez dezaten abantailarik izan. Emaitzen diktadura hortxe daukagu, eta kontu honetan atzera pauso bat egiten da ikasleen esfortzuaren balorazioari muga bat jarriz.

Hala ere merezi du. Eskola anitza nahi genuen gurasoek, ezta? Fokua esfortzuan jartzen duena eta ez hainbeste emaitzetan, ikasle kopuru mugatu batekin, ikasle bakoitzaren berezitasunak kontutan hartuko dituena, ikasleen arteko harremanak eta talde lana bultzatuko dituena, eta hori dena dago aniztasun gelan. Guzti honek albo efektu on batzuk dakartza:

• Ikasleak ez dira beraien mailaz lotsatzen, libreki eta akatsak egiteko beldurrik gabe hartzen dute hitza gelan.
• Bakoitzak zailtasunak alde batean dituenez elkarri laguntzeko prest daude ikasleak eta inork ez dio besteari barre edo burlarik egiten.
• Ikasle bakoitzaren gaitasunak azaleratzen ditu, eta horrek beraien autoestimuan asko laguntzen du. Ordura arte beraien buruaz kontzeptu eskasa zuten ikasleak besteei laguntzeko gai direla konturatzen dira.

Bestetik, badago beste ikasle eta gurasoengandik kasu batzuetan inbidia edo zelo apur bat, ikasle hauentzat gauzak errazagoak izan daitezkeela edo. Nik alderantziz esango nuke, ikasle hauek beste handicap batzuek dituztelako eta ikusi dudalako zenbat lan egin duten eta nolako esfortzua egin duten.

Azken finean, ez genuen esfortzua baloratzea nahi ezagutzen ordez? Zailtasunak dituzten ikasleekin zer egin nahi dugu: pelotoian integratu ala bide bazterrean utzi? Ez ote da metodologia hau eskola publikoan denontzat nahiko genukeena? Ez ote genuke nahiago eredu hau beste geletara zabaltzea makro-zentru eta gela masifikatuen ordez?

Bukatzeko, eskerrik beroenak eman nahi dizkiet Eibar BHI zentruko Virginia, Irene eta Gorkari, sistemaren zurruntasunaren gainetik beraien gizatasuna jartzeagatik. Eskerrik asko bihotzez zuen lanagatik.

2017ko uda aprobetxatuz, lanera bizikletan joaten hasi nintzen, Eibar erdigunetik Azitaingo industrialdera. Hasieran etxeko bizikleta zaharrekin eta gero BH bizikleta elektrikoa erosita. Horretarako geroz eta gutxiago erabiltzen nuen motorra saldu eta trukean bizikleta erosi nuen. Tarte honetan ikasitako esperientzia partekatu nahi dut:

Eibarren bizikleta ez da utopia

Ez da gauza zail bat. Ibili daiteke eta ondo gainera. Hasieran lotsa pixka bat ematen du, arraro begiratua sentitzen zarelako, baina gero ohitu eta oso gustora nabil.

• Atasko amaiezinetan kotxe artean pasatzen naiz eta trafiko gutxi dagoenean abiadura ederrean jeisten ditut Bidebarrieta, Karmen eta Barrena kaleak.
• Bizikleta etxean gordetzen dudanez ez dut aparkatzeko buruhausterik izaten.
• Autoa baino azkarragoa da, hori zalantzarik gabe, eta sarritan motorra bezain azkarra.
• Nire bizikleta elektrikoa izatean aldapekin ez dut arazo handirik, baina imajinatu izan dut Urki, Amaña edo Ipuruara igotzeko ez nukeela arazo handirik izango ere, herriko "eskailera mekaniko sare txit ohoragarria" erabiliz.
• Uste nuena baino arrisku gutxiago dago. Hori bai, espazioa hartu beharra dago eta legediak agintzen duen bezala errepidearen erdi-erditik joatea aholkatzen dut, albotik ateratzen diren ateak, pertsonak edo beste ibilgailuekin arazorik ez izateko.
• Euriaren arazoa ez dut ondo bideratu oraindik. Txamarra eta praka onak erosita ditut, baina hala ere ez da batere atsegina oinak bustita lanera iristea. Egia da egun euritsu batzuetan ere ibiltzen naizela, zerura begiratu eta ateri uneak aprobetxatuz, baina euri asko emanda badago eta aurrez antolatzerik badut, autobusa edo/eta oinez joatea da alternatiba onena.

Bizikleta elektrikoa bentaja handia da

• Une askotan motorraren pare ibiltzen naiz, ez du puntako abiadurarik, baina kotxeen artean gelditu eta berriz martxa hartu eta uzten duten bitarteetik pasatzeko oso erosoa da.
• Inbertsiotxoa bada (1500-2000 Eurotik hasita) baina kotxea gutxiago erabiltzen dudanez iruditzen zait ekonomikoki ere merezi duela. Zer esanik ez bizi kaliteari begira, goiz eguzkitsu batean bizikletan joatearen plazera edo ostiral batean etxera itzultzearena. Eta motorrak ez bezala, ez dago segururik eta gasolinarik ordaindu behar! Konponketa mekanikoak ere, askoz merkeagoak noski.
• Ez da kirol gehiegi egiten. Pentsatzen baduzu kontua kirol moduan hartzea, ez erosi elektrikorik, baina dutxatzeko modua aurreikusi! Eibarren aldapak ditugu.

Udaberria badator, emaiozu aukera bat bizikletari

Lehengoan irakurri nuen kotxearen ordez bizikletan egiten dugun kilometro bakoitzeko gizarteari Euro bat aurrezten diogula. Kalkulua hau eginda dago azpiegiturak, zerbitzuak, osasunari kalteak eta abar kontutan hartuta. Nik uste dut gure buruari ere onura egiten diogula, estres gutxiago, lasaitasuna, elektrikoa bada ere egiten dugun aktibitate fisiko hori eta abar. Benetan merezi du.

Bizikletaren (eta garraio publikoaren) aldeko politika behar dugu

Udalak hau bultzatu beharko lukeela uste dut, noski.

Aurrekoan pentsatu nuen Eibarko trafikoaren arazo nagusia dela kotxeentzat baliabideak (aparkalekuak, bideak...) eta kotxe kopurua ez datozela bat. Jende (eta politikari) askok oraindik uste du soluzioa aparkaleku gehiago sortzea dela eta bide, bial, zubi eta biadukto gehiago eraikitzea. Nik uste dut Eibarren kotxe gutxiago egotea komeni zaigula. Aparkaleku gehiago ez dugu behar, kotxe gutxiago behar dugu.

Ez dut uste oraindik puntu horretan gaudenik. Non dago Elgoibarrerako bidegorria? Non daude garraio publikoa eta bizikletaren erabilera errazteko pausoak? Inbertsio gutxirekin gauza asko egin daitezke: neurketak (zenbat kotxe goaz egunero herrigunetik poligonoetara, adibidez? Zein ordutan?), seinalizazioak, kontzientziazio kanpainak, bizikletak erosteko dirulaguntzak eta abar. Zain jarraitu beharko dugu baina beldur naiz publikoki ez ote den beste pausorik emango bizikletarentzat proiektu erraldoi baterako hamar bat miloi juntatu arte. Bitartean Gipuzkoako Foru Aldundiaren zain. 

Internet deskubritzearen emozio tsunamiarekin, edozein aitzaki ona zen eztabaidan hasteko eta milaka pertsonen aurrean idazten arituko bagina bezala jarduten genuen. Ez, ez... hark esandakoa ezin zen horrela gelditu. Kontuak argi eta garbi utzi behar genituen!

XKCD

-Bazatoz ohera? 
-Ezin dut, hau garrantzitsua da.
-Zer?
-Norbait OKER dago Interneten.
Duty calls, XKCD-ren tira komikoa

Eposta bidezko foro eta taldeak erabiltzen genituen (Usenet eta listserv bidezko posta zerrendak normalean) eta horrela ibiltzen ginen mundua konpontzen. Teknika oso elaboratuak genituen erantzun, aipu, kontraerantzun, emendakin eta kontrairitzien mundu hartan eposta programa sinple batekin nork zer esan zuen argitu ahal izateko. (Garai hartan oraindik ez ziren koloreak asmatu). Wikipedian bertan dago horren azalpena, nola egiten zen: Posting style.

Etiketa edo "NETiketa" hau erabiltzen genuen basque-l, soc.culture.basque edo baita soc.culture.spain taldeetan garai batean, eta baita ere eibartarrak taldean, hasierako hainbat urtetan. Gero lasaitu ginen.

Flame wars 

Flaming esaten zitzaion eztabaida berotu eta gaizkiesaka hasten ginenean, zeinek gogorragoak bota, gelditu gabe. Pentsatzen dut ingelesezko flame edo sugar hitzetik zetorrela flame hori, izan ere sutan jartzen ginen eztabaida horietan. Hortik eratorrita flame-war edo sugar gerrak sortzen ziren. Gero Internet hotza zela entzun behar izaten genuen.

Baina iruditzen zait azkenaldian hau bukatu dela. Aspertu gara agian Interneteko ezezagun horri gauzak argitzen. Edo agian gaur egun ez gara erantzun eta kontraerantzunekin aklaratzen, jendeak ez duelako Posting style errespetatzen.

Pentsatu nahi dut arrazoiaren jabe izateko beharra gutxitzen ari zaigula, jadanik ez dugula jarri nahi gure iritzia bestearenaren gainetik eta besteak beste modu batean pentsatzen badu hori errespetatzen dugula.

Edonola ere, foro eta taldeetako animazioa galtzaile atera da.

Samurai batzuen legendarekin hasten da Carl Saganen saioa (Cosmos-eko kapitulu bat), nola haur-enperadore batekin batera itsasoan hondoratu ziren. Ordutik, inguru hartan harrapatzen dituzten karramarroen oskolek samurai aurpegi itxura omen dute.

Txiribuelta handia da kontuaren funtsera iristeko, baina nerabe nintzela txundituta gelditu nintzen historiarekin. Orain YouTuben aurkitu dut bideo zatia (YouTubek ez dit utzi hemen jartzen).

Aldaketak datoz eboluzioaren teorian?

Aspaldi entzuten ari nintzen epigenetikaz. Honen arabera, guraso baten kanpoko faktoreek edo kasu, bizipenek (adibidez gerra batetako estresak edo dieta batek) informazio genetikoa transmititzen den moduan eragin dezakete eta ondorioz seme eta alaben ezaugarriak definitu ditzakete.

Ez daukat idearik ere ez genetikaz baina ikerketa honen emaitzekin harrituta gelditu naiz. Badirudi zizare mota jakin baten esperman memoria epigenetikoaren informazioa detektatu dutela. Ikerketa berria da eta adituen filtroak pasatu beharko ditu, baina ate berri bat irekitzen duela iruditu zait:

Study documents paternal transmission of epigenetic memory via sperm 

Euskaldunon jatorriaz genetika erabiliz

Eta azkenekoa, oraintxe ezagutu dudan hitzaldi baten bideoa, euskararen jatorriaz, Eneko Iriarte geologo ikerlariarena. Ikerketaren emaitzen arabera, baliteke gaur egungo euskaldunon jatorria Mediterraneo ekialdetik itsasoz etorritako neolitikoko nekazarietan dagoela. Bideo luzea da baina interesgarria. Euskaldunon jatorriaz Eneko Iriarte

Euskal rockaren omenez antolatzen ari da taldea eta helburua da 1000 partaideko talde bat lortzea, 2019ko uda aldera 11 kantuko kontzertu bat jotzeko. Gazteak eta zaharrak, hasiberriak eta profesionalak, txikiak eta handiak... denak elkarrekin jotzen.

Gutxi gorabehera Catalunyan egin zuten honelako bat egitea da plana. Bideoarekin emozionatu nintzen eta horrelako batean egoteko gogoa piztu zitzaidan. Ba hementxe dugu aukera!

Noiz? Nola parte hartu?

1000 musikarien talde bat sortzea ez da egun bateko kontua. Horregatik lana aspaldi hasita dago, eta lehenengo elkartzea hemendik hilabetera izango da, 2018ko azaroak 24an Baionan. Ordurako bakoitzak etxean kantu bat prestatu behar du: Niko Etxarten "Euskal rock and roll" kantua.

Izen ematerako formulario bat eta bideo txiki bat bidali behar da, eta ahotsa, gitarra, baxua eta bateria onartzen dituzte.

Gehiago hemen: Esker 1000-ren webgunea

Irrati programa bat bezalakoa da podcasta, baina nahieran entzutekoa, ondo datorkizunean. Ez da ahaztu behar bideo bidezko emisio askori ere podcast esaten zaiela, baina jatorrian podcast audioa da.

Podcastek ia 15 urte dituzte, hain zuzen Appleren iPod-aren garaian egin ziren ezagun, 2004an. Hortik datorkio izena, "broad-cast" edo "emisio" hitzaren ordez, "pod-cast". Nire kasuan beti izan ditut presente, irratian kolaboratzen nuenean ere saioak grabatu eta podcast formatuan ematen nituen, baina duela gutxi engantxatu naiz telefonoko aplikazioei esker. Izan ere, horixe falta zitzaidan, telefonoan eroso entzun ahal izatea.

Noiz entzutekoak dira podcastak?

Ondo datorkizunean edo gustoa duzunean, horixe bait da abantaila nagusiena.

Normalean etxean gauzak egiten nagoenean, irratia jarri beharrean aukeratutako programa horiek entzuten ditut. Horretarako lagun ezinbestekoa da bluetooth bozgorailua. Ez dut orain arte JBL GO baino hoberik aurkitu. Txikia, arina, indartsua, erabilterraza, soinu kalitate oso ona eta... merkea! 

Autoan noanean ere lagun oso onak dira podcastak. Horretarako baina, telefonoaren soinua autoaren bozgorailuetatik ateratzeko zure modua aurkitu behar duzu, kable bidez, bluetooth edo horrelakoren bat.

Eta noski, aurikularrak jarri eta oinez edo garraio publikoan zoazenean ere entzun daitezke podcastak, edo ohean loak hartu aurretik (alferrik nere kasuan, 5 minutu ez dut esna irauten eta).

Podcast-erako telefono aplikazioak

Ordenagailutik ere entzun daitezke podcastak, baina telefonoz erosoagoa da. Aplikazio bat beharko duzu horretarako, eta hamarnaka aurkituko dituzu bilaketa txiki bat eginda.

Duela gutxi arte Podcast Republic erabili izan dut. Baina azkenaldian aplikazioaren diseinua aldatu dute eta ez zait lehen bezain erabilterraza iruditzen. Horregatik beste baten bila hasi eta Pocket Casts aukeratu dut.

Pocket Casts-ek diseinu erabilterraz eta bisuala du eta erraz kudeatzen dira programak, emankizunak eta harpidetzak. Ez da doakoa, 4 Euro ordaindu behar dira, baina diru gutxi iruditzen zait horrelako erabilpena emateko.

Zein funtzionalitate ditu Pocket Casts-ek?

• Harpidetzak kudeatzeko modu erraza.
• Entzun ditugun eta entzuteke dauden saioen kontrola, zatika zerbait entzun eta geroago erraz jarraitzeko modua.
• Audioen abiadura azkartu edo geldotzeko aukera. Oso interesgarria dominatzen ez ditugun hizkuntzetan dauden podcastekin erabiltzeko.
• Medioetako aplikazio propioek baino bateria gutxiago jaten du, eta gainera entzuten gauden artean beste telefonoa beste aplikazioetarako erabili daiteke.
• Saioak wifian gaudenean automatikoki deskargatzeko aukera.
• Sleep funtzioa: Lotara goazenean denbora jakin baterako martxan utzi daiteke, bakarrik itzali dadin.

Zer entzun daiteke?

Hainbestetan bezala, euskaraz ez dago halako eskaintza handia, baina badago zer entzun:

• Euskadi Irratiko programak, batzuetan programa osoak eta bestetan aukeratutako korteak.
• Info7 irratiko programak.
• Xerezaderen artxiboa (entzuteko literatura).
• Tropelaren podcasta (txirrindularitza).
• France Bleuren euskarazko saioa.
• Irrati libreetako hainbat programa (Eguzki irratikoak adibidez).

Eta beste hizkuntzetan, ia edozerri buruzko programak aurkituko dituzu:

• Radio Euskadiko programak (Roge Blascorena edo La mecánica del caracol).
• RNE, Radio Clásica edo Radio 3-eko programak.
• Buenafuenteren Nadie sabe nada (umore inprobisazioa).
• NPR-ren Radio Ambulante (Hegoamerikako historiak dramatizatuta, aste honetan gomendatu didate).
• ...

Beti bezala, podcast aplikazioarekin laguntza behar baduzu, laguntzeko prest.

Nahiko argi daukat txikitan txorroteko urak zapore kimikoa zuela, edo ezberdintzeko gai ginela gutxienez. Garai hartan edateko ura etxe alboko iturritik ekartzeko ohitura izaten zen, eta hark ere izango zuen bere zaporetxo "naturala", eta hortik ezberdintasuna nabari genuen. Makina bat kantina bete ditut txikitan, amamanean eta Musillon, hori izaten zelako umeen betebeharra: "Hartu kantina eta ekarri iturritik ura!". Gaur egun ere horrela da toki askotan, ohiturak kentzea ez da erraza izaten eta (nahiz eta askotan osasun aldetik zalantzazko ura izan).

Baina azkeneko urte mordoxkan kanileko uraren tratamenduak asko hobetu dira, horren froga argia aurtengo udan Mediterraneo aldean ere askotan ura txorrotetik edan dugula. Gurean ere dosifikazioak asko findu dira eta nere teoria zen gaur egun ez dela batere erraza botilako ura eta txorrotekoa ezberdintzea.

Ur botilatua terminoa erabiltzen dugu ur mineralaren ordez, izan ere azkenaldian ezagunak egiten ari dira hainbat tokitan txorroteko ura botilatua saltzen duten kasuak. Bestalde ur mineral batzuen kasuetan, dakarten mineralizazio maila altuagatik zapore berezia argi nabaritzen da. Dena den gure esperimentuan mineralizazio baxuko ur mineralak aukeratu ditugu.

Esperimentu sasi-zientifikoaz ari garenez, sujetu nagusiaz hitz egingo dut: L. sujetuak segurtasun, nahikotasun eta harrotasunez esaten zuen bera zalantza gabe urak ezberdintzeko gai zela. Nik zalantzan jartzen nuen hau, eta 15 laguneko talde baten bilkura aprobetxatu dut esperimentu hau egiteko:

Hipotesia

Hipotesia da gaur egun ez dagoela botilako eta txorroteko uraren zaporea ezberdintzerik, ausazko sujeto batek ez duela alderik nabaritzen.

Esperimentuaren deskribapena

Aurrez garbitutako 3 botilatan bi ur mineral (mineralizazio maila baxukoak) eta Eibarko txorroteko ura jarri, eta sujetuari frogarako eskaini zaizkio. Sujetuak erantzun behar du esanez txorroteko ura zein botilatan dagoen.

Botilak A, B, C letrekin izendatu dira eta hauxe da uren ausazko banaketa:

• A: Montes de Leon
• B: Font Agudes Montseny
• C: Eau de Eibar (Gipuzkoako Urak)

Hiru botilak tenperatura berdinean eskaini dira eta 8 ordutan tapoiak irekita mantendu ditugu.

Froga bi pausotan egin da:

• Abuztuak 31 ostirala, hozkailuko tenperaturan
• Irailak 3 astelehena, bulegoko inguruko tenperaturan

Bi frogen artean ez da ura eta botilen artean trukaketarik egin, nahiz eta hau ez zaien sujetuei ziurtatu. Helburua zen konfirmatzea ea hotz eta naturalaren artean zapore ezberdintasunik nabaritzen zen.

Aztertutako taldea, 23 eta 58 urte arteko 10 gizonezko eta 3 emakumezko.

Emaitzak:

Ur hotzarekin:

12 sujetuk egin zuten froga, eta 4 pertsonako 3 taldetan zatitu ziren iritziak, txorroteko ura A, B, eta C botiletan zegoela esanez.

Ur naturalarekin

12 sujetuk egin zuten froga (aurrekoetatik baja bat eta pertsona berri batek) eta 5-ek C botilan zuzen kokatu zuten txorroteko ura, 6 sujetuk oker kokatu zuten eta 1-ek ez zuen galdetegia erantzun.

Emaitzen taula

Ondorioak

• Esperimentu motzegia da eta txiripaz azertatzeko aukerak altuegiak dira, baina hala ere joera batzuk erakusten dituela iruditzen zaigu, eta nagusiena da Gipuzkoako Urak enpresak lan ona egiten duela.
• Ez dirudi sujetu ertain bat botilako eta txorroteko ura ezberdintzeko gai denik. Kontutan izan behar da asmatzeko motibatuta zeudela sujetu hauek, eta nahi beste froga egin zituztela erabaki bat hartu arte. Baldintza errealetan (poteo ondorengo afari batean, beste mila zaporerekin nahastuta adibidez) inork ez dituela ezberdinduko esatera ausartuko gara.
• Tenperaturak maila batean errazten du zaporeak ezberdintzea. Ur hotzaren kasuan, badirudi alde organoleptikotik lasai asko ordezkatu dezakela txorroteko urak ur botilatua.
• Ikerketa lerro honetan lehenengo pausoa besterik ez da hau eta komeni da gaia sakonago aztertzea froga zabalagoak eginez, bai populazio eta bai ur mota gehiagorekin.
• L. sujetuak lehenengo froga pasatu du eta oraingoz badirudi ur botilatua eta kanilekoa ezberdintzeko gai dela. Hala ere, berak aldarritako gaitasun hauek konfirmatzeko esperimentu gehiago egitea gomendatzen dugu.

Man Ray oporretan gonbidatu zuten Biarritz ingurura eta etxearen izenaren esanahiak lotu zuen itxura batean. Horregatik jarri zion euskarazko izen hori filmari.

Filma aitzindaria da, pentsatzen dut garai hartan ez zitzaiola askori bururatuko asmatu berri zegoen zinemarekin esperimentu artistikoak egitea. Autoreak "zine-poema" moduan hitz egiten omen zuen filmaz, eta horixe da filmaren funtsa. Irudi geometriko, hipnotiko eta kuriosoak azaltzen dira bertan.

Emak Bakia filma

Vimeon (eta hementxe bertan) osorik ikusi daiteke filma:

Emak Bakia . Man Ray . 1926 from rbtal on Vimeo.

Oskar Alegriaren dokumentala

Filmaren izenaren haritik tiraka, Oskar Alegriak dokumentala egin zuen 2012an. Ia gidoirik gabe eta kasualitateari bidea utziz egindako filma da. Dokumentalaren helburua etxe hori aurkitzea zen, baina bidean beste sorpresa batzuk aurkituko ditu. Oso kuriosoa da dokumentala, etxearen bilaketako tentsioa ondo mantentzen du eta tartean pertsonaia interesgarri asko elkarrizketatuta ikusiko ditugu.

Gehiago dokumentalaren webgunean

Emak Bakia etxea

Kontuz, hemendik aurrera spoilerrak!

Behin bi filmak ikusita, emozio pixka bat bazuen etxera gerturatu eta ezagutzeak, baina etxea aurkitzea ere txiripa izan da. Pareko hondartzan geundela goraka begiratu eta... "aiba, horrek Emak Bakia dirudi!". Eta horrela bidezihor batetik igo eta kanpotik ikusi genuen etxea.

Gaur egun aeronautika enpresa bateko enpresa batzordea da etxearen jabe, eta afiliatuek opor-leku moduan erabiltzen dute. Tokia bisitatu nahi baduzu, Oskar Alegriari baino lan gutxiago emango dizu etxea aurkitzeak, OpenStreetMap-en ondo gordeta bait dago.

Ikusi mapa handiagoa

Beste kuriositate bat, alboko etxeak Emak Bakea izena du eta alokatu daiteke egun batzuk pasatu, ezkontza bat edo beste edozein ospakizunetarako.

Hementxe Emak Bakia etxearen argazkia:

Azkenaldian hainbat proiektu martxan jartzen ari dira baserrietarako bideen informazioa bildu eta publikatzeko, baina iruditzen zait gehienak oso irismen txikikoak direla.

Entzun dudan azkena, Leitzaldean baserrien mapak metroko mapa moduan adierazteko ekimena. Ekimen polita eta kuriosoa, baina ibilbide praktiko motza izango duena nere ustez. Sentitzen dut baina ez dut imajinatzen anbulantziako gidaria edo garraio agentziakoa mapa horietan begira.

Hau aspaldi konpondu gabeko kontua da. Adibidez, izango dira 10 urte Gasteizko suhiltzaileekin kontu hauetaz aritu ginela soluzio libre baten bila (eta bazegoen orduan ere, artean proiektua nahiko gordin egon arren). Baina garai hartan ere, suhiltzaileek ez zuten alboko eraikinean zeuden udaltzaingoaren mapekin bat egiteko modurik itxura batean, "beharrak eta datuak desberdinak zirelako" (sic).

Nire ustez arazo nagusia da udalak BERE datubasea sortu nahi duela, aldundiak BEREA, trafiko zuzendaritzak BEREA eta abar. Bakoitzak bere beharrak omen ditu, ez direnak bestearekin bateragarriak eta teknologia desberdinetan jarduten dutenak. Ziurrenez horrela jarraituko dugu administrazioan filosofia honekin jarraitzen duten bitartean. Ondo da, beraz gaiarekiko kezka pixka bat dugunok soluzio libreekin jarraitu beharko dugu Googleri baserrietarako bideenganako interes komertziala pizten zaion arte.

(Salbuespenak badaude, Gipuzkoako B5M zerbitzuaren kasua hau da, eta beraiei esker duela urte batzuk lortu ziren Gipuzkoako baserri eta etxe izen guztiak eta hortxe daude OpenStreetMap-en kargatuta. Adibidez hortxe duzue Zestoako Linatzeta goikoa baserria, mapan ondo kokatuta.)

Kontu honek gaur egun konponbide erraza du, bi pausotan egitekoa:

1-Jarri datuak mapan

Hauxe da lehenengo pausoa. OpenStreetMap-en kontua sortu eta kargatu bertan etxe izenak, falta diren bideak, bidezihor, iturri eta biribilguneak. Izen ofizialak, izen historikoak, izen "alternatiboak" edo beste hizkuntza batzuetako izenentzat tokia ere badago. Hasieran zaila dirudien arren, oso erraza da eta entretenigarria.

Ikusi mapa handiagoa

2-Erabili Maps.me aplikazioa telefonoan

Maps.me gomendatzen dut telefonoan, gaur egun hori delako soluzio erraz eta erabilgarriena, baina badaude OpenStreetMap-eko datuak erabiltzen dituzten beste aplikazio batzuk, baserri izen bat bilatu, kokatu eta bertarako bidea GPS bidez emango digutenak.

Maps.me aplikazioarekin, behar ditugun inguruneetako mapak deskargatzen dira (etxean wifiarekin adibidez) eta gero mendian edo kalean gabiltzanean ez du sarerik behar. Oso erabilgarria da atzerrian telefono daturik gabe ibiltzeko eta baita mendi punta batean telefono estaldurarik ez dugunean. Izan ere, mendiko ibilbide, iturri, pista eta bidezihorren informazio oso zabala ematen du Maps.me aplikazioak.

Hemen adibidez Linatzeta goikoa baserrirako bidea:

Zergatik soluzio libre hau?

• Datuak betirako libreak izango direlako, formatu eta aplikazio askotatik irakurri ahal izateko moduan, erauzi, filtratu eta beste tratamendu bat emateko erraztasunak ematen dituelako
• Akatsak edonork zuzendu ditzakelako
• Datuak gure hizkuntzan (bereziki euskaraz) jartzeko modua izango dugulako
• Geografia ikasteko aukera emango digulako

Eskatu laguntza

Zure herriko baserri izen eta bideak kargatu nahi badituzu eta ez badakizu nola, eskatu laguntza lasai: @garaolaza edo gari (abildua) eibar.org

Itziarko Auzo Udalak antolatutako Agiro mendiko altxorrak ibilaldian parte hartzeko aukera izan dugu asteburuan. Aurkezpenean esan ziguten moduan mendia kirol ikuspuntutik ikusi beharrean geologia, biologia edo antropologia aldetik ikusteko proposamen bat izan zen igandekoa. (Alde gastronomikoa ahaztu gabe noski, ibilaldia Aittola-Zarren bukatu genuen eta). Antolaketa ona izan zen, hainbat adituk bidean azalpenak eman zizkiguten (geologo, biologo eta antropologoak) eta bakoitzari mapa eta hainbat testutaz osatutako txostena ederra eman ziguten.

Agiro (edo Agirao) mendia Andutz eta Erlo artean dago, Itziartik gora hasita. Agiro iparraldean dagoen tontorrari esaten diogun arren, bertakoek Haitzmelar esaten omen diote tontor horri eta alboko Sesiarte tontorrarekin batera osatzen duen inguru guztiari Agiro.

Ikusi mapa handiagoa

Sesiarte txikitatik ezagutzen nuen eta sarri joan izan naiz tontorrera igo gabe Sesiarteri buelta egitera. Umeekin joateko buelta polita da, malda gogorrik gabekoa. Baina inguru horretako altxor batzuk ezagutzen nituen arren, beste asko ezagutu ahal izan ditut atzokoan.

Zelai-txikin hasi zen ibilaldia. Artzai-txabola honetan igandero egiten omen zen erromeria duela gutxi arte. Uztapide berak kontatzen du alboko txabola batean artzai zegoela erromeriara etortzen zela.

Sesiarte mendiaren albotik doan bidetik Arrateko sakonera iristen da bidea. Arrateko sakona Agiro eta Sesiarte mendien artean dago, jatorri karstikoa du sakon honek eta elurzulo bat ere bai. Aurrera jarraituz mendien beste aldera iritsiko gara eta handik itsaso aldeko bistak ikusiko ditugu.

Eskumara hartuz, Sesiarteren albotik doan bidetik jarraituz beste elurzulo batera iritsiko gara. Kasu honetan forma borobilekoa.

azalpenak entzuten

Elurzulo borobilaren aurrean azalpenak entzuten

Inguruko pinuak bota berri dituztenez, elurzulo hau baino pixka bat beherago erraz ikusiko ditugu beste artzai txabola baten hondakinak. Hauxe da Uztapide artzain egondako tokia.

Uztapideren artzai txabola aurrean

Aurrerago jarraituta, eskumako aldean geldituko da Gaztelua izeneko haitza, Sesiarteren magalean. Ibilbidearen une honetan gurekin zetozen biologoek hitz egin ziguten inguruko txori berezietaz (belatxingak, okil beltzak...) eta zuhaitzetaz (agiñak, pagoak eta beraien arteko erlazioaz, miuraz eta abar).

Sagarretako sakonera bidean, Sesiarteko antiklinala atzean utzita. Artzantzarako esparrua mugatzeko harresia bistan.

Sesiarteko antiklinala

Bidea eskumara utzita, Sesiarteko antiklinalean behera jeitsi ginen Sagarretako sakonera. Eguerdia aurreratua izan arren oraindik izotza zen nagusi zelaian. Hortik berriz ere gora, bide garbirik gabe basoan gora, eta hainbat txondor-plaza erakutsi zizkiguten, Otxako puntara iritsi aurretik. Toki ikusgarria da Otxako punta, bertan dauden haitz handiekin.

Otxako puntako haitzak

Otxako puntatik berriz ere irristaka zulora, oraingoan Porrutako sakoneko txaboletara, eta handik ezkerrera eginez Goltzibarko bailaran sartu ginen. Goltzibar hau da beheraka joanez Ekaingo kobazuloan eta ondorioz Zestoara iristeko bide azkarrena. Goltzibar aranean izan genuen eguneko harribitxia ezagutzeko aukera: Astigarraga kobazuloa. Berez 1967an aurkitu zuten kobazuloa eta hainbat indusketa kanpaina egin dira, baina 2009an konturatu ziren ormetan margoak zeudela. Luxua izan zen kobazuloa ezagutu eta adituen ahotik azalpenak entzutea.

Handik zuzenean Aittola-Zarrera lagunarteko bazkarira, azkenean 6 orduko ibilaldia eginez. Kilometro asko ez ziren izan (7 inguru guztira) baina ibilitako aldapek sortutako nekearekin ederki sartu zitzaizkigun babarrunak! Irrifarre eta kolore politarekin etxera.

Wikiloc-en marraztu dut gutxi gora-behera ibilbidea, mendian zaildutakoentzat da, nahiz eta Sesiarte inguruko buelta umeekin lasai egiteko modukoa den.

Agiro mendiko altxorrak Wikiloc-en

Eskerrik asko antolatzaile eta laguntzaile guztiei.