Botilako eta txorroteko ura ezberdintzen dituzu?
Urederrako iturria
Nahiko argi daukat txikitan txorroteko urak zapore kimikoa zuela, edo ezberdintzeko gai ginela gutxienez. Garai hartan edateko ura etxe alboko iturritik ekartzeko ohitura izaten zen, eta hark ere izango zuen bere zaporetxo "naturala", eta hortik ezberdintasuna nabari genuen. Makina bat kantina bete ditut txikitan, amamanean eta Musillon, hori izaten zelako umeen betebeharra: "Hartu kantina eta ekarri iturritik ura!". Gaur egun ere horrela da toki askotan, ohiturak kentzea ez da erraza izaten eta (nahiz eta askotan osasun aldetik zalantzazko ura izan).
Baina azkeneko urte mordoxkan kanileko uraren tratamenduak asko hobetu dira, horren froga argia aurtengo udan Mediterraneo aldean ere askotan ura txorrotetik edan dugula. Gurean ere dosifikazioak asko findu dira eta nere teoria zen gaur egun ez dela batere erraza botilako ura eta txorrotekoa ezberdintzea.
Ur botilatua terminoa erabiltzen dugu ur mineralaren ordez, izan ere azkenaldian ezagunak egiten ari dira hainbat tokitan txorroteko ura botilatua saltzen duten kasuak. Bestalde ur mineral batzuen kasuetan, dakarten mineralizazio maila altuagatik zapore berezia argi nabaritzen da. Dena den gure esperimentuan mineralizazio baxuko ur mineralak aukeratu ditugu.
Esperimentu sasi-zientifikoaz ari garenez, sujetu nagusiaz hitz egingo dut: L. sujetuak segurtasun, nahikotasun eta harrotasunez esaten zuen bera zalantza gabe urak ezberdintzeko gai zela. Nik zalantzan jartzen nuen hau, eta 15 laguneko talde baten bilkura aprobetxatu dut esperimentu hau egiteko:
Hipotesia
Hipotesia da gaur egun ez dagoela botilako eta txorroteko uraren zaporea ezberdintzerik, ausazko sujeto batek ez duela alderik nabaritzen.
Esperimentuaren deskribapena
Aurrez garbitutako 3 botilatan bi ur mineral (mineralizazio maila baxukoak) eta Eibarko txorroteko ura jarri, eta sujetuari frogarako eskaini zaizkio. Sujetuak erantzun behar du esanez txorroteko ura zein botilatan dagoen.
Botilak A, B, C letrekin izendatu dira eta hauxe da uren ausazko banaketa:
- A: Montes de Leon
- B: Font Agudes Montseny
- C: Eau de Eibar (Gipuzkoako Urak)
Hiru botilak tenperatura berdinean eskaini dira eta 8 ordutan tapoiak irekita mantendu ditugu.
Froga bi pausotan egin da:
- Abuztuak 31 ostirala, hozkailuko tenperaturan
- Irailak 3 astelehena, bulegoko inguruko tenperaturan
Bi frogen artean ez da ura eta botilen artean trukaketarik egin, nahiz eta hau ez zaien sujetuei ziurtatu. Helburua zen konfirmatzea ea hotz eta naturalaren artean zapore ezberdintasunik nabaritzen zen.
Aztertutako taldea, 23 eta 58 urte arteko 10 gizonezko eta 3 emakumezko.
Emaitzak:
Ur hotzarekin:
12 sujetuk egin zuten froga, eta 4 pertsonako 3 taldetan zatitu ziren iritziak, txorroteko ura A, B, eta C botiletan zegoela esanez.
Ur naturalarekin
12 sujetuk egin zuten froga (aurrekoetatik baja bat eta pertsona berri batek) eta 5-ek C botilan zuzen kokatu zuten txorroteko ura, 6 sujetuk oker kokatu zuten eta 1-ek ez zuen galdetegia erantzun.
Emaitzen taula
Ondorioak
- Esperimentu motzegia da eta txiripaz azertatzeko aukerak altuegiak dira, baina hala ere joera batzuk erakusten dituela iruditzen zaigu, eta nagusiena da Gipuzkoako Urak enpresak lan ona egiten duela.
- Ez dirudi sujetu ertain bat botilako eta txorroteko ura ezberdintzeko gai denik. Kontutan izan behar da asmatzeko motibatuta zeudela sujetu hauek, eta nahi beste froga egin zituztela erabaki bat hartu arte. Baldintza errealetan (poteo ondorengo afari batean, beste mila zaporerekin nahastuta adibidez) inork ez dituela ezberdinduko esatera ausartuko gara.
- Tenperaturak maila batean errazten du zaporeak ezberdintzea. Ur hotzaren kasuan, badirudi alde organoleptikotik lasai asko ordezkatu dezakela txorroteko urak ur botilatua.
- Ikerketa lerro honetan lehenengo pausoa besterik ez da hau eta komeni da gaia sakonago aztertzea froga zabalagoak eginez, bai populazio eta bai ur mota gehiagorekin.
- L. sujetuak lehenengo froga pasatu du eta oraingoz badirudi ur botilatua eta kanilekoa ezberdintzeko gai dela. Hala ere, berak aldarritako gaitasun hauek konfirmatzeko esperimentu gehiago egitea gomendatzen dugu.
