Garagoittiko Orakulua

Ni oiñ ederto nago. Etxuat kafe normalik hartzen, deskafeinaua baiño (egunero bat, bazkal ostian) eta estimulanterik ez hartzian igartzen dan oreka emozionala zoragarrixa dok. Nere animua bardintsua da egun osuan zihar, harik eta gabeko neke ta loguria sartu arte. Halan bai ondo bizi.

Badakitt, baiña, zer gertatuko dan. Egunen baten, zeozegaittik (lo gitxi egin dotela; edo egualdi deprimentia; edo lan gogorra perspektiban...) kafe normal bat hartuko juat. Eta horren subidoia igarriko dot, surflarixa lez ur bitsetan. Sentsaziño erakargarrixa, euforixia. Barriro halan sentidu nahixan, bixamonian be kafeinaduna eskatuko juat. Eta hurrenguan... Handik egun batzutara, drogara ohittuko naiz eta ez desta efekto bere egingo; orduan kafe bi hartzen hasiko nok; eta gero beste bat...

Hala allegauko naiz, junkie honek, egunero hiru kafe hartuta be efektorik ez igartzera. Hobeto esanda, efekto bakarra hórren hiru kafien faltan agertuko da: loguria, buruko miña, tristura itzela. Txarto esan dot. Izan be, kafe normalak beste efekto higungarri bat be eragitten desta: korputzeko usain txarra (logikua, toxina ufal hori garbitzeko txixa nahikua ez danian).

Zikluak bi-hiru hille iraungo dittu.

Halako baten, nazkatuta, “basta” esango juat. Kafe normala lagatzeko adoria bildu, eta bi-hiru-lau egun “depre” ostian gero eta hobeto sentiduko naiz. Lasaixago. Euforia/depresiño fase nekagarrixetatik libre. Korputzeko usaiña desagertzeko ondiok pare bat aste pasau biharko dira. Eta baretasun ederrian sartuko naiz.

Hortxe nago oiñ. Hurrengo rekaidia noiz? Ahal danik eta beranduen mesedez.

Argazkiak.org | Eusebio kaseterua © cc-by-sa: txikillana

 Eusebio kaseteruan kuadrua nere faboritua da. Ez dakitt: koloriangaittik, edo Eusebio bera ezagutu nebalako edo... Markinako kontsultia ipiñi nebanian, 1996xan, amari expresamente eskatu netsan kuadruau eta harrezkero nerekin egon da beti; lehelengo Akromionen, eta gero gure etxera ekarri neban babestuago egongo zalakuan.

 Egongelan dakagun kuadruetatik deigarrixena da; Maitane eta Aintzane loibenekin batera umiekin konbertsaziñorako eta arte-analisiserako aukera haundixa emoten dabena. Batez be karelian agertzen dan txakurtxuak ;-)

Argazkiak.org | Ibaixa © cc-by-sa: txikillana

 Beste kuadro hau anonimuenetako bat da. Ez daka firmarik, ez modelorik, ez ezer deigarririk neretako. Egixa esan, berari buruz ez dakitt ezer.

Argazkiak.org | Ariane eta txakurra © cc-by-sa: txikillana

Argazkiak.org | Ariane © cc-by-sa: txikillana

 Hónek bixok 1989 aldeko kuadruak dira. Ariane agertzen da bertan (aittan lehelengo loibatxua). Lehelengua Debako San Roque ermittan topau genduan txakurtxo batekin (argazkixa neuk etaratakua dala uste dot) eta bigarrena barriz, Lekeittioko hondarreko parkian oker ez banago. Azken honen arpegixak zeregin nahikua emon zetsan (egin, desegin, egin, desegin... gogoratzen dot); aittak hobeto erretratatzen zeban jentia karikatura sinplietan, oleuakin baiño.

Pago enbor haundixa lez, irakorketian interesa luzaruan eta intentsidade onian mantentzen daben liburua. Ez neban uste prologo horren ostian (liburuko gauza gehixenak, dokumentuetan baiño, idazlian irudimenian oiñarritzen dirazela esanda) baiña nahikua konsistentia begittandu jata. Izan be, oin dala 4000 urteko historian hutsune asko dagoz, eta zer esan XIX gizaldixan; nobelia osatzeko, derrigorrez irudimenakin bardindu bihar (baiña hori gaur eguneko nobela historikuan bebai).

Gustau jata, halan be, liburuan planteamendua: onen eta gaiztuen arteko mugia ez dago garbi, antxiñako liburuetan besain argi ez behintzat (“Los últimos días de Pompeya” liburuko supervillano naifak goguan). Ezagun da Polonia aldian idazliak estun biktoriarretatik libre zebizela.

Anekdotetatik aparte, sekulan etxuat izan Nilo ibarreko zibilizaziño zaharra ondo ezagutzeko kilikilixa –urriñegi geratzen jata nunbaitt-. Halan be, garrantzitsua izan zala ulertzen dot eta, entretenimenduan atxakixan, liburu honek haxe ulertzen hasteko atarixan ipiñi nau. Zalantza barik, interesa gehixen ixotu destana Laberintuan kontuak izan dira, batez be 2008 urtian aurkikuntza esanguratsuak egin diralako (nahiz eta indusketak etenda egon, David Bisbalen eta arkeologia zalion zoritxarrerako).

Oiñ arte egipziuei buruz nekixan bakarra hauxe zan, gitxi gora behera.

Argazkiak.org | Anai bixak © cc-by-sa: txikillana

 Key words: esina atu osia nan-nan Kikiya eta Kiko

Aurkezpena: Asier Sarasuak egindako saiakera hau eta hau idea polittak irudittu jatazen. Aukeria izan dotenian, gure umiak lehelengo berbak artikulatzen hasi diranetik, 2-3 urte bete arte, euren hiztegi partikularreko berba garrantzitsuenak apuntau dittudaz

 Material eta metodoak: astixa eta gogua.

 Analisisa: gitxi. Berba batzu antzera deformatzen dittuezela emoten dau. Halan be, bakotxak bere pertsonalidadia daka eta berba batzu (iratargixa, txirulia, txikixa, haundixa...) total diferente esaten dittuez salbuespenen bat kenduta (esnia).

Ondorixua: Niko eta Tomax antzekuak dira, baiña ez bardin-bardiñak. Ondorixo baliotsua zientziarako, erregular!

 George Hamiltonen estiluan ibilli heinke, trakeotomizau zapixakin-eta.

 Edo bestela “El dia de la bestia” pelikulako aittittan itxuriakin.

 Ez detsuet esango zelan nabillen gaur ni... Bixetatik bat dala, hori bai!

Ixa ahaztuta dakat. Zelan zan? Lehelengo platera hasi, amaittu eta ogixakin garbitzen neban. Gaiñian, bigarren platera zetorren: berua (ah jateko berua! Nun geratu da?). Batzutan, baitta postria be (gehixenetan, frutia aurretik jaten neban).

 Oiñ ostera, nere otordua umien plateren hondarren txarrigaldaria izaten da. Eguardiro bai;  eta, askotan, afaltzeko bebai.

Jatia, kotxiari gasoliñia botatzia besain gauza estimulantia bihurtu da neretako. Prisaka egin biharrekua, umiak etxia apurtuko ez badabe. Edo hagiñak garbittu eta eskolara hegaztadan urten bihar dogulako. Edo mahaixa lehen bait lehen jaso eta librau bihar dalako. Edo... beti zeozer.

Jateko batzu, prestau eta segiduan jatekuak dira berez: pasta italiarra... laban erretako arraiña... prijidutako gauzak... arrozak... Hóri be ahaztuta dakat: hasierako eskrupuluak gaindittuta, rekalentatzia da hórrek gauzak jateko bide bakarra gurian.

Restaurante batera juatia, barriz... ja jai! Ahaztu, ahaztu. Lehengo patxaria, antolakuntza (eza)... eziñezkuak diraz. Juan, juan geinke –graziak ume lasai xamarrak dakaguzela-. Baiña hobe lehenguan nostalgian ez ibiltzia, hárek otorduak ez dira bueltauko eta.

Edo bai: bueltau, bueltau leikez. ¡Baiña norberak 60 urte dittuala! (eta hala bada, pozik; eskerrak errez konformatzekua naizela...).

“Klonk” entzun egongelan eta han agertu jata negarrez, eskua buruan, pupu egin dabela. Betiko lez “nun hartu dok?” galdetu detsat abots lastimeroz, eta berak “hamen” diñosta abots doble lastimeroz. Halako kasuen protokolua jarraittuta, eskua miñan lekuan ipiñi eta “Zerekin hartu dok?” galdetu detsat. “Etxia”, bere erantzuna.

Argazkiak.org | Exploradoria © cc-by-sa: txikillana

Izan be, urte biko mutikuak ez daki ondiok esaten “ateko markua”, “beheiangaiñeko egurra” edo “paretan ertza”, beraz, normalidade osoz, kolpia “etxiakin” hartu dabela diñosta. Logikia bajaukak mutikuak!

Argazkiak.org | Enperatrizan parkian © cc-by-sa: txikillana

Kuadruhau da, oker ez banago, aittak pinttau zeban azkena, beraz 1990 aldekua izango da. Egurrezko ohol baten zeguan, enmarkau barik, kajoi baten sartuta beste pinttura “zatar” batzukin batera. Anekin bizitzera juan nintzanian, danak Ikusi Artera eruan nittuan restauratzera, eta oiñ gure etxeko paretetan dagoz marko polittetan sartuta. Hau umien gelan dago, Anen esanetan alaittasuna transmititzen dabelako; koloriengaittik edo.

Argazkiak.org | Potiña ibaixan © cc-by-sa: txikillana

Kuadro hau, barriz, ez dot sekulan horman ikusi gurian esegi genduan arte. Hau be ohol solte bat zan, bestiekin batera armarixo baztarrian zeguana. Firmarik be ez daka; esango neuke iñoiz entzun dotela amama Inesenian egon zala edo, eta hala bada gaztetan pinttautakua izango da kontizu (1945 aldian?), eta aittan gurasuen etxian geratutakua. Zihero baltzittuta zeguanez, Ikusi Artekuak barniz kaparen bat kendu zetselakuan nago (pinttura pizkat bebai...).

Argazkiak.org | Arraiñak © cc-by-sa: txikillana

Arraiñen kuadro “tenebristiau” be hortxe zeguan, bestiekin, eta oiñ egongelan dakagu. Firmian estiluangaittik be zaharrenetakua dala dirudi, estilo ariketa bat edo. Txitxarruak dirurixe (edo?).

Aurreko baten, Galiziako prozesiño honen bideua ikusi najuan. Mezia entzunda, herri txiki bateko jentiak ermittiari bueltia egitten detsa, abaria eta santu bat aurrian dakela. Baiña bandiak jotako musikia... pizkat “arrarua” da! Halan be, iñok ez detsa erreparatzen itxuria; abariak azken momenturarte behintzat ez dau muturra okertzen, “El coche fantastico” sintonixian konpasekin.

Gaba horretan bertan, aspaldiko amesik dibertigarrixena izan neban. Nere sentsaziñua oso luze iraun zebala da; baiña ba dakitt hori zihero subjetibua dala (igual hamar minuto izan ziran bakarrik). Edozelan be, normala danez, esnatu nintzan momenturako zati txikixak baiño ez nittuan gogoratzen, eta guztiz ez ahaztiarren hau da 7:00etan jaiki eta chi-kung egin ostian idatzi nebana.

 "Familixako bazkarixa dakagu super-restaurante erraldoi baten. Beste zientoka lagun dagoz bertan, uste eze kiko estiloko ospakizun baten-edo... Kontua da ni, probokatzaille senez edo, kleriman batekin jantzitta juan naizela eta oso ondo pasatzen dot, senidien lotsarako: lehelengo konplizidade begiradak datoz (abade prekontziliarrena, urrez eta pielezko abrigodun andrena...) baiña segiduan eskandaluzko begiradak, adarra jotzeko asmuakin konturatzian... Aspaldi etxuat hain ondo pasau amesetan, eta parrandiak denpora luzian iraun dabela dirudi (lehelengo platera, bigarrena eta postrian detalle lanbruak gogoratzen dittudaz)."

Irudixa: Euskonews

Edo Antonio Zafffala, etxian pronuntziatzen dogun lez. Gustora irakortzen diran artikuluak dira Zabalanak... neurri egokixan. Izan be, azkenian hagiografiaz pizkat saturauta amaittu juat (abarien deformaziño profesionala edo...). Egixa da artikuluok izperringirako idatzitta dagozela, txantxilloi baten arabera (amua... kontakizuna... amaiera kontenplatibua) eta desbardiña dala astian behiñ irakortzia, edo bata bestian atzetik segiduan. Edozelan be, gauza jakingarri asko –batez be historiko/mitiko- jatozak pajinetan. Biharbada deigarrixena Narros jauregiko gela urdiñana, paziente zarauztarrekin berbetarako atxekixa nahikua emon destana... Lehendik be fitxauta najeukan gizon hau, eta ez alperrik.