Garagoittiko Orakulua

Leire Narbaizan mezu zirraragarrixa goguan.

 ***

 ¿Zertara etorri dok XXX-ko neska horren proposamena? Etxera “egotera” juateko, lotara ez baiña bazkaldu eta interneten ibiltzera... Neska horrek aspertu egitten nabela alde batera lagata, egixa esan proposamena nahikua naturala dok. Bostak arte geldi egongo naizela jakin, klasekuen artian “laguna” (egunero bazkaltzen juagu alkarrekin), biharbada nere hiperestesia erotikua izan leikek. Izan leikek bai. Normalena izango litzakek gaiñera.

Halan be, etxuat erreparo haundirik izan: ezetz, “otso bakartixa” naizela (gustau jatak irudixa) eta bakarrik ondo ibiltzen naizela. Bere bakardadia aittatu jok: asko izango zuan kontatzeko... Baiña nik atiak itxitta najeukazen, mundua gogorra dok, batez be haixe hotza gure artian pasatzen danian.

Ume txiki bat dakazunian, amak bularra emotia izaten da jente gehixenan helburua. Askotan arazuak egoten dira ostera (esne faltia, denpora faltia, mastitis, titiburuen zartadak, honguak...) eta, zorixonez, halakuetan gure arbasuak baiño hobeto gabiz: esne-ordezkuak izaten doguz eskura.

Umiendako esnekixak behi-esnian oiñarritzen dira. Behi-esnia ganaukumiendako ona da baiña ez gizakumiendako (nagusixendako bez, baiña hori beste gai bat da...). Horregaittik, behi-esniari koipia eta proteinak kendu, eta beste gai batzu gehitzen jakoz (bitaminak, mineralak...).

Gure kasuan, suertia izan dogu eta arazuak konponduta umiak bularra hartzen dihardu arazo barik. Beraz, esneki lata ixa osua geratu jakun alperrik galtzeko moduan. ¡12 euro galduta!

¿Galduta...? Bai... ¡zera! Etxeko-andros honen sukaldian ez da ezer galtzen (kontuan hartu deixala, gurera iñoiz bazkaltzera datorrenak). Gizaki txikixendako egokittutako esneki gozo honek behi-esniak baiño gusto hobia emongo detsa zure armozuari. Berezixa, hori bai, baiña ona: ¡laster garbittu dogu lata osua!

Halan be, gauza batera ondiok etxok ohittu: ondoko gelan txortan dagozenen zaratatxuei kasurik egin barik lo egittera.

 Bueno, lokalizau juat expedientia. Artxibauta jagok, nun eta... Audientzia Nazionalian. Aspaldikuak...

(Irudi billa nenbixala, hau topau dot. Hau zirraria. Halako autobus baten egin neban kundaahaztueziñezko ha).

Atzo goixian, Epaitegi Zentraletan etxuen nere referentzixia topau. Kasuan ezaugarrixengaittik, esan jesten seguraski AN-ian egongo zala (Juzgado decano horrek, kasuak distribuitzen jittuk hara eta hona). Gaur goizian, ostatutik honako bidian dagon Colon plaza azpixan urten (ikurriñana, Indar Armatuen eguna ospatzeko apainduta) eta hara juan nok. 

Apur bat akojonau nok sartueran. Ni, egixa aurretik eta argi eta garbi sartu nok, baiña sarreran geratu egin nabe. Bertako madero lodi bigotedunak, 55 bat urtetakuak, “espere ahí” esan eta bere kide andrazko bi –neska gazte guapak benetan- argazki bat eta karneta hartu jestek... Gaiñeria txuletia hartu jestek, ez zekixen ni nora bialdu eta papeleko ohar guztiak irakorri jittuez, euskañolez... Hamar bat minuto euki nabe bertan, arrazoia ez nekixala, eta orduan arduratzen hasi nok. Azkenian alperrik: kontua da “eskolta” bat ipiñi destela, madero gaztetxua. Hasieran pentsau juat ni zaintzeko zala, ez iñor labañiaz hiltzeko edo... baiña gero ulertu juat. Lehelengo 4º epaitegira juateko esan jestek, eta hara eruan nau eskoltiak, 3º pisora. Han ez dala esan, eta Dekanatuan galdetzeko; hara naroia nere morrosko uniformedunak. Dekanatuan, ordenadoria begiratu eta Juzgado Central de Instrucción nº 2-era juateko; “guazen, James”... Poliziakua ibilli dot gidari modura denpora guztian, eta biharbada ni zaintzeko izango zuan bai: baiña bera barik, ¿zenbat denpora eta izardi pasauko najittuan nik dozenaka bulego gris háren artian? Azkenian topau juat expedientia: han jagok, eta artxibauta: caso cerrado. Eta ezer eskatu nahi badot, bertan idatziz egitteko. OK.

Atzoko eguna, instalakuntzia. Pisu politta: batekin hiru egin jittuk jabiak, bera baten bizi eta bestiak eguneko 100 eurotan alokatzeko. Espoz y Mina kalian, Eguzkiko Portalan ondo-onduan. ¡Piso bikaiña!

Audientziara nindoiala, Colon metro geltokixa itxitta egongo ei dala etzi. (Urrixan 12xa) Gauzak dagozen monduan, etxok gogorik emoten handik zihar pasiuan ibiltzeko, ez. Edo juan biharra badago, burdiñezko guardasolakin.

Pasa dan astian kaletik, umetzarora bueltau nintzan usainbikin: “Hola” errebista barrixan usaiña bat. Amama Isabeli goman bildutako errebistia erosten najetsan portuko litxarrerixa dendan. Eta bestia, periodiko-erre usaiña: askotan lagun desbardiñekin sua egitteko erabilli izan dotena.

 7.40 Gaztela plazan.

Lehelengo orduetako txindurrixak koloretakuak dittuk. Marroiak, baltzak eta bittarteko tonalidade guztiak. Langille espaiñolak zapalduko dittuezen soluak garbittuko dittuezenak.

Beste lasaittasun batekin najatok oinguan. Eta hain zuzen be, horregaittik –etxuat metruan organizau bihar, maletia zaindu, lekuak nun dagozen ikasi- denporia sobran izango juat. Oingo modura: ¿zelan pasau juzgauak zabaldu arte falta dan ordubetia?

Ederra kagadia egin jok bateronbatek Markiñan. Nik “eguen honetarako” billetia hartu, eta ¿ez jestek ba datorren asterako billetia saldu? Graziak autobuseruak konpontzeko borondatia izan dabela –eta autobusian lekua ba zeguala- bestela hantxe geratuko nintzuan, Bittorixan ordu txikixetan botata.

Kafeterixa honetara heldu naizenian, gabia zan. Banekixan ordu eta piku egon biharko nintzala zain, eta beraz leku eroso eta garbixa billau juat. Lehelengo te bat, aperitibo legez. Pizkat idatzi. Krutwigen kapitulo bat irakorri... Eskaparate haundittik kanpoko mundu illuna, baiña gehixago ikusten gaittue gu kanpokuak, gu eurak baiño.

Ordu erdira, armosuan bigarrengo partia: arrautzak patatekin, ogixa, mantekillia eta alkoholik bako garagardaua. Eguna luzia izango dok eta erregaixa bihar juagu. Zortzitterdiak dittuk eta epaitegiko txindurri baltzak zabaldu jittuez atiak. Nere bentanilliak ostera, bedratziretararte etxok zabaltzen.

Zerbezia tantantxa tantantka eraten, edarontzixakin jolasian... Bihargiñak sartu-urtenian jabizak, kafe torerua barran hartu eta alde. Trankillago, hiru maruja eta laurok mahaixetan. Jentiari begira, aulkan erdi etzinda, basuakin jolasian, nighthawk cañí eta goiztiarra nok ni.

Arrazonamendua lojikua da, gaztelera-euskera itzultzaille automatikuendako. ¿¿¿Baiña adimendun pertsona batendako??? (juntau zure hatzamar puntak eta eskuak gora-behera eragin, argentinuak legez)

Cerrado = itxita

Vacaciones = oporrak

Por = gaitik

Facilitar = erraztea

Irteera = salida

Bazkari iraltseriko baten ostian, gure modorria erreka inguruan pasiau juagu. Eta etxera abixatzeko ordua allegau danian, azken bisittia: Arrigorriagatik Zaratamora pasatzen dan pasarelan bestekaldian, Mendieta auzorutz igotzen dan aldaparan, errefujixo antiaereua. Alluitz lagunak pistia emonda, errez topau juagu: "U" formako tunel bat, marga harritzan excavauta, nahikua ondo eta legor kontserbatzen dana. Seguraski aurreko infraestrukturaren bat aprobetxau zan errefujixua prestatzeko (errepide hau eta autopista artian tolva eta kargaleku moroko batzun hondakiñak ikusten dittuk. Sinplia, baiña tira: hori baiño gauza txikixaguak gorde izan dittuk oroigarri modura. Errejistrauta geratu dok behintzat.

 Argazkiak.org | Fermin Valencia 2 © cc-by-sa: txikillana

Andria flakiak nekala, kotxian sartu eta gure atxekira zuzendu gaittuk: Arrigorriagan, errepublikian alde hildakuei omenaldixa eta Fermin Valencia bakarlarixan kontzertua. Uruguayen izan najuan lehelengotz gizon honen barri, eta geroztik bere musika gordin eta zintzuak gogor jot izan nok; ez dok alperrik joterua. Diskorik etxakak oiñ arte, baiña interesa dakanak errez topatzen jok Fermin Valencia eta bere musikia interneten:

Berandu heldu gaittuk baiña azken kantu bixak entzutzeko aukeria izan juagu, ez edozelakuak: "Maravillas" eta "Navarra tiene cadenas". Horregaittik bakarrik, egun osua merezi izan jok.

Argazkiak.org | Fermin Valencia 1 © cc-by-sa: txikillana

 Argazkiak.org | Ustaran 1 © cc-by-sa: txikillana

 Umiei hamaiketakua emoteko, basarri baten pretillian jarri gaittuk: bertatik urten jok Sagardui jaunak gurekin barriketan jardutera. Etorri ugarixakin, gaztelera dotore eta aberatsian -bape euskal azento bakuan gero- kontau jeskuk Montejurra tertziuan peripeziak, Ganekogorta eta Pagasarriko ardi eta bihorrak zaintzen ibiltzen zanekua... hala jardun juagu hamar minutoz. Halako baten, umetan gazteleraz ez zekixala ta... "¿Y habla usted vasco? ¿Euskaraz badakizu?" galdetu nik, eta "¡Etxuat jakingo ba!" handik aurrera dana euskeraz, gazteleraz besain ondo eta hika. Sorpresa atsegiña, eta hurrenguan kontuan hartzekua: Zollon, euskeraz.

 
Argazkiak.org | Ustara 3 © cc-by-sa: txikillana

Umiak negarrez hastiakin batera, katu gris-nabar eder bat etorri dok pipar landarien artetik, aspaldi ikusi doten polittenetakua. Kilikili batzu jaso eta gero, umiak ikuskatu eta bere bizimoduakin jarrattu dau, kalabaza artian galduta...

Argazkiak.org | Ustara 4 © cc-by-sa: txikillana