Ingelesen hilerria

Arrazoia du Jabi Zabalak, 2005erako egindako aurreikuspen internetisten artikuluan.

Eusko Jaurlaritzak bere webgunea jabedun softwarearekin egitea edo Microsoft-en hainbat lizentzia ordaintzea atzera pauso tamalgarriak dira autodeterminazio teknologikoaren bidean.

Eusko Jaurlaritzak propaganda bai, baina software librearen dekretu aktiboak onartu ditu azken aldi honetan, hori da egia latza. Duela gutxi, software librearen guru nagusia ekarri zuten Bilbora, Richard Stallman, eta harekin erridikulua egiteaz gain (Linux-erako apropos ez funtzionatzeko egina den CD ustel bat eman ziotela salatu du Stallmanek ) propaganda gezurtia egiteko aprobetxatu zuen Jaurlaritzak. Kontu jonek oihartzuna izan du, adibidez El Pais-en, non titular benetan bitxia jarri duten, Stallmanen berba batzuk erabiliz:

  Stallman en Bilbao: 'Aquí se ve la cara del enemigo'   El gobierno vasco regaló un disco que no puede reproducirse en  sistemas Linux a uno de los ideólogos del software libre 

Baina Junkeraren diskoa anekdota bat da. Larriena GEZURRAK dira.

Barrapunton irakurri dudanez, Ana Agirre Industria sailburuak hau esan zuen:

*No voy a hablar yo hoy de qué es el software libre, para eso aquí tenemos a una eminencia en el tema: R. Stallman. Solo decir que nos hemos comprometido esta mañana seriamente a implementarlo en Eukadi en breve*

Propagandarako ekarri zuten Stallman, eta hori da dena, propaganda. Ze, ez. Agirrek esandakoaren justo kontrakoa dekretatzen ari da Eusko Jaurlaritza, eta susmoa dut Ana Agirrek jakin ere ez dakiela hori, bere gobernuak EJIEren eskupeko ze dekretu sinatzen diharduen, software librearen kontrako neurriak ezartzen.

Kontrastea beste nazionalista batzuekin, nazionalista kontsekuenteago batzuekin, adibidez Rodriguez Ibarrarekin. Joan den ostiralean, Ibarretxe planaz bere azken astakeriak esatearekin batera (Ertzaintza barne ministerioaren agindupean jarri), sail berri osatu zuen bere gobernuan: Garapen Teknologikorako kontseilaritza edo saila.

Linex eredua eta software librearen, garapen teknologiko lokalaren alde, sendo dihardu Rodriguez Ibarrak, eta erreferente teknologiko argiak edukiz Europan.

Ezagutu eta zabaldu egia, software librearen alde zer onartu zuen Eusko Legebiltzarrak, eta horren guztiz kontrako dekretua nola ezarri duen Jaurlaritzak.

Blog-etan askotan ikus daitekeen terminoa: trackbacks (1), edo Send your trackbacks here eta helbide bat... Erantzun ohikoen ondoan, zer da beste hori? Trackback-a da blog bati beste blog batetik egiten zaion erreferentzia.

Blogak egiteko software guztiek ez dute aukera hau, baina askok bai. Eibar.org-eko Coreblog-ek badute, Wordpress darabiltenek ere bai ( Gaztelumendi, kasu), Movable Type motakoek ere bai (nahiz eta hori darabilten euskal adibideek, Sarean.com eta Irratia.com-ek ez duten aukera konfiguratuta, ez dakit zergatik), eta web zerbitzu batzuek ere bai, hala nola Typepad edo MSN Spaces-ek. Aldiz, zenbait produktutan ez dago trackbackik, ez Blogs.ya.com ez Blogger.com: hortaz, Telezaborrak, Faroak edo Filoblogiak ezin dute trackback egin.

Aukera gaituta daukaten blogen artean, bi norabidetan egin daiteke trackback:

1. Guk beste blog batzuei erreferentzia egiten diegunean, trackback-a gehi diezaiekegu.
2. Inork gure blogeko mezuren bati erreferentzia egiten dionean, trackback bidez egin badu, oharra agertuko da gure blogean automatikoki. Euskarazko blog-en komunitate murritzean, gorago aipatu dudanez, ez daude denak trackback-erako gaituta, eta elkarren artean trackbackik egiteko ohiturarik ez da oraingoz zabaldu euskal blogosferan... Baina blogosfera indartzen bada, trackback-trukerako prest egongo da gure sistema, Eibar.org-eko blog komunitatea, eta Coreblog euskaratua.

Ping egiten

Trackback-ak bidaltzen dira blog-en artean ping eginez. Ping egitea, robot batek beste bati ukitutxo bat egitea bezala da... Beste blog baten erreferentzia sartzen badugu gure blogean trackback bidez, makinak, ping egingo dio jatorrizkoari, eta han gehituta geratuko da gure erreferentzia. Beste batek gure erreferentzia egiten duenean, gure makinara ping bat bidaliko du...

Txat edo barriketetan, adibidez beste erabiltzaile bat konektatuta dagoen konprobatzeko, geure makinatik PING bat bidaltzen dio sistemak, eta hango makinak PONG batekin erantzuten du, konexioa benetan gertatu bada. Trackback erreferentzietan-eta, ping egitea umetako harrapaketa-jolasetako katibu! edo eginda! oihuarekin konpara dezakegu: ukitu soil bat, jokoaren arauak aldatzeko nahikoa (ukitzailea ibre geratzen da, eta ukitutakoa gatibu bihurtzen da). Blog-en arteko ping-arekin, makina ukitzaileak esaten dio besteari: tori, honek zu aipatu zaitu. Eta ukitutakoaren blog-ean, ping soil horrekin, erreferentzia gehituta geratzen da.

Bestalde, blogetan ping egiteko beste modu bat ere badago: bloga berritzean blog-bilatzaileetan abisua emateko modua da haiei ping bat bidaltzea. Feedster, Technorati eta holakoen garrantzia handituz doan heinean ping egiteko kontu honek garrantzia izango du. Eibar.org-eko Coreblog-ak ping egiteko modu horretara egokituta daude, eta neure kasuan, ping-o-matic zerbitzuaren bidez konfiguratuta daukat, lehengo batean aipatu nuen bezala.

Beste bati trackback egiten

Beste blog batean irakurri dugun zerbaiti, erreferentzia egin nahi diogu gure blogeko mezu propio batean. Hortaz, lehenengo eta behin, jatorrizko mezu haren trackback helbidea behar dugu. Moduren batean edo bestean, URL edo helbide baten erreferentzia behar dugu... Hona blog batzuetan nola ageri den URL hori iragarria:

Helbide hori apuntatu, eta gure blog-eko sarrera gehitzean web bidez (edo sarrera batean a-posteriori editatuz), eremu bat egongo da interfazean, trackback URL-ak gehitzeko. Han gehitu URL hori (bat baino gehiago izan daitezke, behintzat Eibar.org-ekoen kasuan), eta bidali edo gorde. Coreblog eibartarretan, Send Trackbacks immediate aukera aktibatuta eduki ezazu.

Adibidez, herenegun izan nuen mintzagai neure sarrera batean Gaztelumendirenean irakurritako zeozer. URL honetan aurkitu nuen:

• http://gaztelumendi.blogthing.com/2005/01/04/balea

eta bertan aurkitu nuen halaber, trackback helbidea:

• http://gaztelumendi.blogthing.com/2005/01/04/balea/trackback

Begira nola jarri ditudan bi helbideak: bata klikagarri, bestea ez. Izan ere, trackback URL-ak ez dira klikatu eta bisitatu ditzagun. Helbide hori ez da bisitatzen, gordetzeko da, kopipega eginez jaso, gero guk gure artikulua idaztean blog tresnaren interfazearen alorren batean pegatzeko.

Trackback-a bidali ondoren, gure blog-ean mezua normal kargatuta agertuko da, eta ez dago erreferentziarik nora egin dugun ping... Baina erreferentziatutako blog horietan, automatikoki, gure mezuaren izenburua eta nondik egin diegun erreferentzia agertuko da, lerro batzuekin batera.

Trackback egiten diogunean norbaiti, haien blog-a da berritzen dena, ez geurea. Gaztelumendirenean funtzionatu zuen herenegun, jakina.

Beste batek trackback egiten digunean

Beste batek trackback egiten digunean, mezu jakin horren trackback zerrendan agertuko da nondik, nork, zein mezutatik... Era berean, gure blog-eko sarreran (Coreblogen kasuan), aldameneko zutabean, azken tracknack-ak atalean azalduko da erreferentzia hori.

Adibidez, duela egun batzuk Galestik trackback bat jaso nuen hemen. Bloggerreko blog galesetan datak galeseraz konfiguratzeko zer asmatu duten kontatzen nuen, eta nire artikulua arreta deitu zion Morfablog galestarrari, hemendik aipatu eta trackbackeatu (?? pingatu??) nindutelako.

Erantzunengandik desberdina da trackback bidez komentarioak jasotzea. Erantzunak gaituta dauden blog-etan, erantzun guztiz anonimoak edo faltsuak (norbaitek Mariano Rajoy sinaturik utz dezake mezua) guztiz posible dira, baina trackback faltsuak askoz zailago dira: beti agertuko da zein blog-etatik egin den erreferentzia. Blog anonimoa edo ia anonimoa izan daiteke, baina autortzea kontrolatua egongo da.

Klik egin eta klikatu, baina trackbackak eta pingatu?

Klik egin eta klikatzea, euskararen doinuarekin bat egiten duten terminoak dira, eta eguneroko gure teknohizkuntzan nahiko ondo txertatu dira. Gero azaldu zitzaigun Anjel Lertxundi gogoratzera Hegoaldeko ezjakinoi klikatu aditzak baduela beste adiera bat Iparraldean... Bego, beraz, klikatu, bi adierako berba moduan.

Baina, pingatu? benetan zatarra ematen du. Ping egitea izan behar ote da alternatiba bakarra?

Bestalde, trackback, arrotz, zatar eta idazgaitza da gero. Nola euskaratu dezakegu, merezi baldin badu behintzat? Aipuak? Erreferentziak? elkar-erreferentziak? Iradokizunak gustura jasoko dira.

Harritzen nau medio euskaldunen (Eitb, Berria) geografia eskasa tsunamiaren kontu honetan. Bi aste dira gertatutakoa, behin eta berriro, "Asiako hegoekialdean" kokatzen dutela. Kazetari horiek ez dute sekula mapa bat arreta apur batekin begiratu, esango nuke. Bengalako Golkoa, zer esanik ez Maldiva uharteak, ez dago Asiako hegoekialdean...

Despiste geografikoak jatorri argia dauka: espainolak gara, eta prentsa espainoleko topikoak errepikatzen dituzte kazetari euskaldunek, baita abertzaleenek ere. Espainolak dira, hain zuzen ere, munduan tsunami hau "sudeste asiático" inposible baten kokatu dutenak. Google News arakatuta ere konprobatu dut, nola ingelesez South Asia, frantsesez Asie du Sud eta espainolez, Ameriketan behintzat, Sur de Asia erabiltzen duten; espainolak dira, "sudeste asiático" horrekin enpeinatuta daudenak. Baina tsunamia beste nonbait gertatu da: Asia hegoaldean. Indonesia akaso hegoaekialdean kokatu daiteke, baina uharte horietan ere, Sumatrako Aceh dago, prezisamente, Indonesiaren iparmendebaldean.

Klixe hutsa da sudeste asiático espainola. Ez dago beste eskualderik Asian, nonbait: suroeste edo nordesterik ez dago. Oriente Próximo luze bat, Pakistaneraino, eta haruntzago, sudeste asiático.

Eta euskaldunok, klixeak errrepikatu, eta punto.

Gaztelumendiren komentarioen artean topatu dut, aurretik ere hainbat posta-zerrendatan aurkitutakoa (adibide arketipiko bat duela bi urte Eibartarrak zerrendan)

1. Maddik uste du mezu baten harira txapapoteaz eta beste kontu batzuez zeozer esan beharra dagoela.
2. Maddik ez du ezer esaten
3. Beste batzuek esaten dute "zerbait" baina ez Maddik espero zuena, bere ustez esan beharra zegoena, baizik eta beste zeozer.
4. Maddi kexatzen zaie besteei, ez dutelako egin berak nonbait nahi zuena. Berak egin ez duena, besteek ere egin ez dutelako, purrustada besteei.

Urlia sartzen da Internetera, eta espero du X irakurtzea. Aurkitzen du, ostera, besteek Y eta Z dutela berriketagai, inork ez duela X esaten. Eta haserretzen da, aizuek, esan X! Baina Urlia, mutu ordura arte, ez X, ez Y eta ez Z. Urliak ez daki Interneten bidirekzionala dela, Interneteko edukia bere ardura ere badela, Interneten X ez bada ageri, bere errua ere badela, berak ez duelako X esan. Eta erresuminduta geratzen da Urlia, uste duelako errua besteena dela!

Beti dena egina jasotzera izatera ohitua dago Urlia: uste du komunikazioa horixe dela, gustuko egunkaria erostea, bere ideiekin bat datozen artikuluak dakartzan horixe erostea. Hori ez da komunikazioa, hori dotrina jasotzea da. Komunikazioan norberak ere badu erantzukizuna: jaso bai, eta eman ere bai. Hori da Interneten alde ona, Urliak ulertzen ez duena: gustuko egunkaria, norberak egiten duela, nahi badu.

Deiak jasotzen ditugu batzuetan, bezero eta inguruko batzuen artetik, gure webgune bat edo aplikazio bat ez dela ondo ikusten.

Mac-a eta MS Internet Explorer darabilen jendea da.

Ez dira konturatzen, ez dabilena hori dela, eta ez gure webguneak. Ze ez gure webgunerik, ez estandarretara moldatu den ezer ez dago ondo ikusterik ganorabako software poeza horiekin.

Mac-eko IExplorerrekin horrela ikusten da Del.icio.us

Eta Firefox-ekin, ordea honela:

Diseinatzaile zentzudunek iraungitzat jotzen dute jada kaka hori, Mac-eko MS IE. Adibidez, 456 Berea Street-ek: abenduko pare bat loturatan beste pare bat mezu Mac-eko IExplorer hiltzat ematea gomendatzen dutenak. Alferlan gehiago ez Mac-eko IExplorerrentzat gauzak egiten. Nahikoa da.

Kontua da, seguruaski, euskalgintzan bereziki 5 urte zahar diren iMac-ekin dabiltzan dexente daudela... Mac OS X baino sistema eragile zaharragoekin. Tira, berritu beharko dute behingoz 21. mendeko software eta makinariara (sistema horiek 20. mendekoak dira). Makinak Dell-en katalogoetan eta edonon hiletik hilera merkeago egonda, ez dut ulertzen zeren zain dauden.

Bada ordua aukeratzeko. Mac-eko Internet Explorerren edo Firefoxen aurpegiaren artean hautua egiteko.

Marije emaztearen aitona zenaren ahizpa da Inozentzi Iribar Galarraga. Nire amaginarreba Klaudiaren izeba, beste modu batean esanda. Getariarra da eta 103 urte bete zituen 2004ko abenduaren 28an. Urtebetetzearekin bat egiteko, bere sendiak liburua argitaratu berri dio: Mende oso bateko oroimen goxoak / Recuerdos inocentes.

Gasteizko psikologia ikasle batek, Vanesa Martinek, idatzi du liburua. Inozentzi Iribar Loidi baserrian jaioa da. Ezkondutakoan joan zen bizitzera Gasteizera, eta Getariarekin lotuta beti egon den arren, gaur egunean ere han bizi da, zaharren Ajuria egoitzan. Gabonetan-eta, ordea, Getariara etortzen da eta herrian jaso du aurtengo opari berezi hau.

Familiak, Klaudia Iribar ilobak koordinatuta, Vanesa Martinek gaztelaniaz idatzitakoa itzuli du euskarara, ilustrazioz hornitu du liburua, eta tirada mugatuko argitalpena egin du, lagun eta senideen artean banatzeko.

Liburua maketatzeko lana Maite Rementeriak egin digu, eta emaitza, PDF bat, Interneten ere eskuragarri jarri dugu, helbide honetan. Liburuaren tirada mugatua egin dugu, lagun eta senideentzat, eta hortaz aleak urri dira. Osorik nahi duenak, PDF hori hor du, 1.5 Mb-ko fitxategia. 5 Mb-ko beste PDF bat ere badugu eskura, irudiak kalitate handiagoan gordez, eta hori nahi duenak, eska beza. Azalaren irudi ona, hementxe Inozentziren gaztetako irudi batekin.

Liburua sarean jartzeko lana aprobetxatu du Manterola.org familiaren domeinuari beste itxura bat emateko. Laster osatuko dut apur bat gehiago webgune hori.

Liburuaren eta urtetebetzearen albistea Urola-Kostako Hitza egunkarian ere atera ziguten, abenduaren 29an. Artikulu horretan diote gaztelaniatik itzulpena neuk egin dudala, baina ez da guztiz egia: Neuk itzulpenean lagundu dut apur bat, baina Marije Manterola emazteak egin du itzulpenean gehiena.

Iazkoek 2004ko zioten, eta aurtengo blog sarrerek, 2005eko diote.

Coreblog euskaratua darabilgu Eibarko blog komunitatean, baina produktua librea eta doan eskuratzekoa da. Data zuzen ateratzeko metodoa ere ez da intxixuen formula magikoa, algoritmo jakin bat baizik, eta hementxe daukazu.

Ez, bereziki, Ingelesen Hilerri honetan, ze hiru hizkuntza, estilo aldrebes samarra eta berezitasun zenbait ditu, baina bai konprobatu ahal izan dugu urteko lehen blog sarreran, blogari berri baten estreinaldian, Julen Gabiriaren blog berrian. Ongi etorri euskaldunon blogosferara, Julen.

Data aldaketaren kontuarekin jarraituz, zera aurkitu dugu: Coreblog produktuak bug bat dauka, urte berriko bug-a dei genieziokeen. Urte jakin batean ez baduzu mezurik kargatzen, aldameneko menuko artxiboen bilduma ezkutatu egiten da. Urteberri egun guztietan gertatuko da hau, harik eta mezu bat kargatzen ez dugun arte. Jatorrizko produktuak behar du konponbida, noski, eta garatzaileei jakinarazi diegu.

Eusko Legebiltzarrean boto baten gorabeherak markatzen du urte osoko aurrekontua, edo autodeterminaziorako bidea hartzen dugun ala ez (Ibarretxe plana). Eta boto hori gora edo behera doan ez du erabakitzen akordio politikoak, baizik eta bataren errore tontoak, edo besteen sorpresa taktikoak. Boto baten kapritxoak, gure destinoa erabakitzen du, eta aldiz, Legebiltzarraren unanimitateak ez du pitorik balio: software librearen alde bere garaian aho batez hartu zen erabakiaz dihardut. Parlamentu horrek aho batez onartu zuen, bere garaian, software librearen aldeko ekimena, horretan sendo egiteko eskaera zuzendu zion proposamen horrek Legebiltzarrak Eusko Jaurlaritzari. Gaur da eguna non Eusko Jaurlaritzaren zerbitzarietatik, webguneak kudeatzen dituzten programetatik, software librea EGOZTEKO arriskua dagoen.

Zergatik? Aholkulari edo teknikari batzuen gomendioz Jaurlaritzak "estandarrak" izendatu dituelako ofizialki, eta "estandarrak", webguneetarako, izen bat omen du: Interwoven.

Euskadi.net osoa eta harekin erlazionatutako web aplikazio guztiak, etxe horren software eta lizentziekin egin behar da. Hori da erabaki dena dekretuz.

Pozik egongo dira Interwoven Spain-en: lizentzia salmenta segurtatuta auskalo noiz arte... Vaya Semanitako notarioak baino lan errazago eta produktiboagoa. Hemen ere, tira, Interwoven Spain-en rebendedoreak pozik egongo dira: badago makina bat konsultorerentzako lana. Hautua, beti segurua: Interwoven. Lizentziak, Madril eta Interwoven Zentralera; jakintza eta berrikuntzak, baita: ikusiko dugu datak euskaraz zuzen emateko noiz den gai horrelako aplikazio bat, eta hori, "kode informatiko" bihurtzen badute, noren jabetzakoa izango ote den trukoa...

Onartu den eredua:

• royaltyak Madril eta Kaliforniara
• jakintzaren jabetza Kaliforniara
• etxean, KOMISIOAK, hori bai.

Beste eredua guztiz baztertua. Software librearena: - Royaltyrik ez dago: lizentziak eta kopiak libreak dira,

• jakintza etxean geratzen da, eta esportatzen da halaber, Kaliforniara, Parisera, Japoniara...
• atzerriarekin, KOLABORATU egiten da: tresnak eta ideiak elkarlanean

Kasu honetan, ez bakarrik software librearen konpetentzia geratzen da baztertua, beste edozein softwarerekin planteatu daitekeena: hemen ez dago konkurrentziarik. Interwoven lizentziak saltzea, hori da amama, eta besterik ez dago.

Eta orain arte, zerbitzari publiko horietan zirrikituetatik sartu diren konkurrentzia libreko ereduak, software libreko web aplikazio apurrak: kalera! Hori ei da tokatzen dena. Dekretuak betez, "estandarrak" (sic) betez.

• Estandarra zer den definitzen duen Jaurlaritzaren dekretua
• Software librearen aldeko Legebiltzarraren ebazpena, (erderaz topatu dut) Jaurlaritzak oraingoz beteko ez duena, talde parlamentario guztien indiferentziaren aurrean.

Kexu honen muina Eibartarrak zerrendara bidali nuen duela aste batzuk, ikusita argitalpen elektronikorako trakeskeria gainditzeko urteak beharko direla zioen zerrendakide batek. Urteak beharko dira, bai, aurrera barik, atzera goazelako. Gainera, gezur publikoak zabaltzen dira, Barrapunto-n irakurritako titular positibo hau bezala ( El Gobierno Vasco exige Linux para euskadi.net ). Bai titular engainatzailea; egia erdizkakoa, makillajea. Aste honetako txiripazko bozketa erabakigarriek berriro gogoratu didate kasu triste hau: aho bateko deklarazio batek ez du ezer balio; kapritxoak, berriz, dena erabakitzen du.

Itsasikara, tsunamiak. Europako ikuspegitik, badirudi turisten inguru tailandiar horietan gertaturikoa dela larriena... Baina askoz milaka hildako gehiago izan dira beste toki batzuetan. Nik horietako bat ezagutu nuen, Tamil Nadu, Indiako hegoaldean. Turista gisa, jakina.

Kostalde pobrea du Tamil Naduk, eta ez oso ikusgarria. Laua, natura pobrekoa, hondartza zakar eta luze-luze bat da, Landetan bezala edo. Tamil Naduko edertasunak beste nonbait daude, mendialdeko naturguneetan, eta, batez ere, geografia humanoan: historian, hiri eta tenplo harrigarri eta bizietan. Egipto, Yucatan edo Grezia bezala da apur bat: tenploz tenplo zabiltza, hiri honetan tenplo bat, eta hurrengoan, bi, eta dena hola. Baina desberdintasuna zera da: tenploak funtzionalak dira! Martxan daude. Egiptoko paretetan kokodriloak ikusten dituzu, baina auskalo noizkoak. Tamil Nadukoetan elefanteak paretetan, baina aldamenean ere bai, bizirik eta tenplo barruan... Santuak kolorez eta kopinez igurtziak eta inguratuak, bikoteek umeak eskatzeko, lurra irekiten eta zu ortozik ibili behar...

Ikusten da kostan pobreak bizi direla, arrantzaleak-eta, egurrezko txalupa moduko batzuekin, hondartzan uzten dituzten untziekin. Haiei esker, hala ere, dieta alaiagoa dago han: ez bakarrik arroza, arraina eta itsaskiak ere jaten dituzu, dena pikantearekin jakina.

Pare bat turismo punto daude kostalde horretan, Mahabalipuram-eko tenploak Madrasetik gertu eta Indiaren amaiera: Kaniyakumari lurmuturra.

Badakizue nola India hiruki bat den, hegoalderantz begiratzen duena. Ba hirukiaren punta-puntako lurmuturra da Kaniyakumari. 200 lagun hil omen dira han, turistak gehienak, baina ez atzerritarrak: Indiako turistak.

Andrearekin izan nintzen Kaniyakumarin, 1996an. Abuztua zen, eta turistaz betea zegoen, baina denak indiarrak. Ez dut gogoratzen okzidental bakarra ere ikusi genuenik. Haientzat, hura espeziala da: hiru itsaso elkartzen dira han (gure ikusmiratik bakarra den arren, Ozeano Indikoa), eta India amaitzen da; hori esatea mundua han amaitzen dela esatea bezala da haientzat.

Tenplo bat dago lurmuturrean, eta apur bat itsasorago, irlatxo bat beste memorial batekin. Gandhi hil zenean, haren errautsak hortik haizeratu zituzten itsasorantz. Jendea puntu honetara iritsi, eta zoratzen ziren pozez, peregrinazio moduko bat zen haientzat: santoi mordo bat zegoen gillette kutxilekin, jendeari ilea mozteko prest, eta halaxe, hantxe geratzen ziren burusoil, familia osoak, ondoren denak bainatzeko, batzuk jantzita etorri diren bezala, eta beste batzuk bilusik, India amaitzen den harkaitz haietan. Makina bat hilko ziren hala, poz horretan olatuak harrapatuta, joan den domekan.

Umeak izan baino lehen izan nintzen Tamil Nadun. Berriz itzultzeko gogoa badut, umeekin. Turista bat bezala, noski, ze erremedio, baina herrialde eder hura umeei erakusteko irrikitan nago.

Kaniyakumariko tsunamiaren berri ematen duen blogger tamil bat (nonbait blogosferan lehendik ere ezaguna) dabil hortik, Rohin Gupta.

Blog gehiago ere bada tsunamiaren inguruan: informazio eta lotura interesgarriak kontu honetan primeran funtzionatu duen Wikipedian aurkituko dituzue.

Abenduko nazioarteko notiziek, eta Eibartarrak-eko mezuren batek gogora ekarri dit 1992ko udazkenean hilabete egin nuen oporretan Ukrainan. Zerrendako mezuan irakurri dut ukrainarrak izatez apalak omen direla. Nuek han ez nuen sentsaziorik izan apalak zirenik. Herrialde handia da Ukraina, oso handia, eta hango nazionalismoari herrialde handienen txaubinismoaren traza gehiago hartu nion, euskal nazionalismo txikiagoarena baino. Feeling gutxi, hortaz, hango nazionalismoarekin.

Hizkuntza ere aipagai izan dugu, eta herrialdearen izena. Hango ahoskeran ukraína esaten da gutxi gora-behera, diptongoa hautsi egiten da.

Bi eremu linguistikotan dago banatua herrialdea, hego-ekialdea errusieraz mintzo da Janukovitxen aldeko lurraldea da, eta mendebaldea ukraineraz. Hiriburuan esaten dute errusiera gehiago entzuten dela, baina sentimendua mendebalderantz gehiago. Noiz errusieraz eta noiz ukraineraz ziharduten, doinuan ez nuen ezer igartzerik, berba batzuk ez badira. Errusieraz etengabe spasiva eta khoroxio (eskerrik asko / ondo da) esaten dizute, eta ukraineraz yakuyu eta dobre.

Idatziz, ordea, oso erraz desberdintzen dira, eta Justxenko eta Janukovitxen aldeko karteletan ere egin daiteke jokoa, igartzeko nor ari den errusieraz eta nor ukraineraz. Bi hizkuntzak alfabeto zirilikoz diren arren, letra berezi bat gehiago dago ukraineraz: I. Errusieraz, gure i idazteko espilu batean iraulitako N baten tankera duen letra erabiltzen dute. Ukraineraz N irauli hori ere badute, baina beste I bat ere bai, I latinoaren berdina. Ahoskeran ñabardura bat bada bien artean, bata i eta bestea yi, edo holako zerbait. Hortaz, idazkiren batean I latinoak ikusten badituzue, hori ukraineraz dago.

Izan ere, ukrainera i-z betea dago. Hirien izenetan ere, mapetan errusierazkoak ikusten ditugu oraindik: Kiev, Ternopol, Lvov... Baina ukraineraz hiri horiek Kiiv (kíyiv ahoskatua), Ternopil eta Lviv dira.