Harrikadak

Manuel Cañadaren hamahiru folioko artikuluaren izenburua "Humos y caciques" da. Zaila da pantailan irakurtzea, baina komeni da inprimatzea eta lasai-lasai leitzea.

Gaur egungo Extremadurako jauntxokeria eta klientelismoa aztertzeko, herrialde horretako enpresari garrantzitsuenaren ibilbideari erreparatzen dio egileak. Alfonso Gallardo Jerez de los Caballeros herrikoa da eta bertako Fundiciones Gallardo enpresako langileek izan ziren bere metodoak pairatzen lehenak. Hala ere, 1992an sorturiko Siderúrgica Balboa enpresan abiatu zen gizon honen ibilbide loriatsua. Cañadak kontatzen duenez, Ardila ibaiaren alboan zeuden lurrak desjabetu zituen Extremadurako Juntak eta, gainera, 27 milioi euroko dirulaguntza eman zion gure gizonari. Horrela erraztu zioten inperioa martxan jartzea.

Gaur egun tematuta dago Extremaduran bertan petrolio-findegi bat egin guran. Cañadak dioen bezala, mundu guztia aldaketa klimatikoarekin kezkatuta dagoenean, proiektu megalomanoa jarri nahi dute martxan. Izan ere, 1800 milioi euroko inbertsioa behar omen da aurrera egiteko (Junta prest dago 360 milioi jartzeko). Dena den, kontra egiten ari den mugimendu anitza antolatu da jada eta ez dute erraza izango.

Urrutiko kontuak direla uste baduzue, Gipuzkoako hiru enpresa indartsuetako akzioduna dela esango dizuet. Corrugados Azpeitia, Corrugados Lasao eta, erosi berri duen, Errenteriako paper-fabrika. Noticias de Gipuzkoa egunkariak kontatzen duenez 200 milioi euro pagatuko omen ditu Papresa erosteagatik. Artikulua abenduaren 21ekoa da eta bertan dio azken tramiteren bat falta zela erosketa gauzatzeko. Alfonso Gallardo taldearen webgunean oraindik ez da agertzen enpresa honi buruzko informaziorik.

Galderak: ba al dago jauntxo edo kazikerik Euskal Herrian? Nolakoa da klientelismoa gurean? Nor izango da gure Manuel Cañada? Eta gure Alfonso Gallardo?

En castellano

Egunkaria auziko hamabi auzipetuak

2004an hasi zen Erakusleihoa. Oker ez banago, Oier Iruretagoiena aka Tüsüri (oraindik) gazteari egokitu zitzaion bere lana programa honetan erakusten zuen bigarren artista izatea. Garai hartan hamazazpi urte betetzeke zegoen oraindik.

Lau urte pasa dira jada eta Oier Bilbon dago egun ikasketak burutzen. Halere, ez du herrikoekin zuen loturarik galdu. Horren adibide da proiektu hau, Mikelazulo Elkartearen inguruan dabiltzan bost lagunek prestatutakoa:

Nortzuk: Iker Fernandez eta Asier Sarasola (testuak); Oscar Manso eta Oier Iruretagoiena (musika) eta Ander Fernandez (argiztapena).

Non: Ernest Lluch Kultur Etxeko areto nagusian (Anoeta Estadioko 8. atearen aldamenean).

Noiz: otsailaren 21ean, arratsaldeko 19:30etan.

Sarrera: doan.

Prentsa-oharrak dio: "Ikuskizun honek taldeko kide batek Parisera egindako bidaian du abiapuntu. Bertan, kubisten lana ezagutu eta horiengan inspiratuta, gitarra melodia bat sortu zuen. Hari horri heldu eta, taldearen laguntzaz, deskonposaketa prozesu antzekoa erabili nahi izan zuten, baina margoen ordez literatura eta musikan oinarrituz. Abiapuntu izandako gitarra melodiak gailu elektronikoen bidezko zatiketa eta berkonposaketa kaotikoak jasan zituen, eta emanaldirako sortutako testuak ere esaldien deskonposaketa eta berkonposaketak hartu zituen ardatz".

Kartela Neus Caamañorena da.

En castellano

Jesús Cutillas musikariak idatzitakoari esker jakin dut Espainian Eurovision 2008 jaialdian aritzeko ordezkaria aukeratu nahian ari direla TVE eta Myspace.

Otsailaren 25era arte, dago botoa emateko aukera Myspace.com-en. 531 talde eta bakarlarik eman dute izena eta pertsona bakoitzak bost boto eman ditzake egunero (kontrola e-mailaren bidez egiten dute, baina ez dakit ezer gehiago kontrolatzen ote duten).

Cutillas y los Autónomos taldeak aurkezturiko kantaren bila ari nintzela, konturatu naiz bazegoela probintziaka begiratzerik. Laguna Murtziakoa da eta bertako 19 hautagai daudela ikusi dut, adibidez.

Gauzak horrela, jakin izan nahi nuen zenbat euskaldun egon zitekeen tartean. Eta hau da emaitza:

Araba, 19
Bizkaia, 9
Nafarroa, 2
Gipuzkoa, 0

Bitxia.

En castellano

Aspaldian ez nuen Pablo Cabezaren berririk. Atzo arratsaldean, Sareko Argiaren Haria  buletinari esker irakurri nuen Pablok Anari abeslariari eginiko elkarrizketa mamitsu hau. Gazteleraz izaki, lerro batzuk itzultzen hasi, baina uste baino gehiago luzatu naiz, interesgarriak baitira Anariren adierazpenak, oso-osorik irakurtzeko modukoak.

Gaur goizean, berriz, Juan Luis Zabala idazleak bere blogean eskainitako poesia irakurri dut ere.

Azken kontzertua, bolada batez behintzat

Pasa den hilaren 3an, bolada batez azken kontzertua izango dena eman genuen Le Bukowski aretoan, Donostian. Barruan nuen arantzatxoa zen. Emanaldi asko ikusita nituen bertan eta izugarria izan zen. Oso hunkigarria. Gainera, beti sentitu izan dut nire benetako tokia sorkuntzaren munduan dagoela. Kantak dira gauzarik garrantzitsuena, nahiz eta topiko bat izan. Asko gustatzen zait idaztea, abestea, ulertzen ez dudan edo ulertu nahi ez dudan guztia interpretatzea… Aldatzea, berridaztea… Sentsazio guzti horiek inoiz baino biziago daude nire baitan. Hau izan da urterik onena nire abeslari ibilbidean. Ezin izango nuke gehiago eskatu.

Noren esku dago musika, artea

Batzutan inbidia diot literatur munduari. Idazleak, batzuk behintzat, beraiengatik eta beraientzat dagoen sistemarekin kritikoagoak baitira. Uste dut musika jarrera bat dela, nik horrela sentitzen dut. Eta musikaren mundua, orokorrean artearekin gertatzen den bezala, musikaz ideiarik ez duen jendearen esku dago eta inork ez du ezer egiten edo esaten. Eta hau oso txikia da, onerako zein txarrerako, eta kontrola, zoritxarrez, esku gutxitan dago. Dena estuki dago lotuta eta, honela, nahiz eta txistea dirudien, zure obraz hitz egiten hasten bazara, elkarrizketaren amaieran, Eroskiren izena agertzen da: zure obraren formatuak Eroskiko apalekin bateragarri izan behar du. Eta gauza guztiekin berdin. Nik ulertzen dut gauzak egiteko beste modu bat dagoela, agian txikiagoa. Eta txikiaren zorionerako, denborak demostratzen du ez dela gehiago saltzen gehiago pilatzeagatik. Musika gehien maite duen jendea da kontzertuetara hurbiltzen dena. Eta zer nahi duzu esatea? Guretzat hori da balio duen bakarra: jotzea, abestea, jendea negarrez jartzea, salto edo oihu egitea… Eta uste dut nola edo hala lortuko dugula grabatzea eta jendeari guk egiten duguna helaraztea.

Euskadin rock & rollak ez du inoiz dirurik emanen

Euskadin, produkzio gehiena –taldeak, kontzertuak, diskoak…- ez dago bertako diskoetxe handien esku eta ez da agertzen gure irrati-formuletan. Hain aipatua den krisi diskografikoak ez du hainbesteko eraginik izan, beti izan baita gogorra. Arazoa da produkzio eta produkzio-etxe handietaz hitz egiten dela soilik. Nazkatuta nago behin eta berriro errepikatzeaz krisialdia egitura mailakoa dela, 80. hamarkadako boom-etik datozen eta 90. hamarkadan emaitza hobeagoak eman zituen egitura handiei eragin diela. Garai horretan musikarekin dirutza egin zuen jendea dago, eta ondo iruditzen zait, baina hori amaitu egin da jada. Gaur egun inor gutxik du gure estudio handietan grabatzeko aukerarik, ezta gure ekipo handiak alokatzeko edo katxeta handiak kobratzeko aukerarik ere…

Artea letren mundukoa da

Etsigarriena da berdin-berdin egiten direla gauzak gaur egun. Izar mediatiko handiak sortzen dira, multinazionalen klabeak aplikatuz. Hau horrela da mundu mailan, baina guk gurea aztertu beharra daukagu. Kaka hutsa urrean pare jartzen da eta urrea, kakaren pare. Zenbakiek balio dute soilik eta artea letren mundukoa da… Gainera, hitz egitera eseri aurretik, garbi geratzen da kristoren mesedea egiten ari zatzaizula. Gauzak oso gaizki doazela ere, ezin da ahaztu diskoetxeak daudela artistak daudelako eta ez aldrebes. Gauzak ondo zirenean, diskoetxeek artistek baino diru gehiago irabazi dute diskoekin. Guk, Esan Ozenki  diskoetxearekin sinaturiko lehen kontratuetan, hogei urteko karrera zuten musikariek baino kontratu hobeagoak genituen. Niretzat Metak diskoetxearen itxieraren alderik txarrena da gauzak ondo egitearen eta artistarekiko begirunearen erreferentea galdu dugula. Badago oso gaizki pasatzen ari den jendea, baina ez da malko gehien isurtzen dituena. Eta badago jendea urteak daramatzana aretoetan, diskoetxe txikietan, aldizkarietan, irratietan… Chapeau beraiengatik!

Bidea nola egin

Badakit modu batez grabatuz gero, kontsakrazioa lortuko nuela. Teleberrian aterako nintzateke eta telebistako iragarkietan. Euskal musikaren zutabe bat nintzateke azkenean, nahiz eta soilik hamar kontzertu eskaini urtean zehar eta inor ez joan horietara. Ni beti egon naiz horren aurka. Musikari esker zerbait lortu badut, hori izan da pertsona apartak ezagutzea, gauzak nola egin behar diren erakutsi nautenak. Fermin Muguruza, adibidez, aurreko belaunaldikoa da, baina berau da gu guztion artean subertsiboena; bere musika gustuko izan edo ez izan, ezin uka arriskatzen duen pertsona dela. Garrantzitsuena da esaten duena, baina, batez ere, egiten duena. Hori da niretzat balio duen bakarra. Ferminek uko egin die benetako eskaintzei, bizimodua konpontzen dizuten eskaintzei, multinazionalek egindakoak, eta hori jakin beharko litzateke. Eta gainera diskoa Talka Records diskoetxean argitaratu du, autoprodukzioa; bitartean, ustez alternatiboagoa den nire belaunaldiko jendea sistemak irentsi egin du. Musikari gehiago daude, Ruper Ordorika adibidez, edo nire lekuko handiena, Mikel Abrego… Pozten naiz zuen gehigarrian Joseba Irazoki abeslariaren diskoa Sprinsgteen-en aldamenean ikusterakoan. Hori da gehien bat behar duguna, sistemak ez kontrolatzea guztia. Komunikabideak libreak diren bitartean, denek izango dugu tokitxoren bat.

En castellano

Igandean aipatu nuen bezala, astelehenean hasi nintzen lantoki berrian. Ondorioak ateratzeko unea ez da hau (badakizue, lehenengo egunetan ez zara ezertaz enteratzen eta egoera horretan nago ni une honetan). Gainera, etxeko ordenagailua gaur arratsaldera arte ez dut jasotzerik izan. Gauza batzuekin borrokan aritu ondoren, kezkagarriena izan da konprobatzea ehundaka lotura nituela irakurri gabeak bloglines-en eta gehienak antzarak perratzera bidali ditut.

Berrehundik gora jario izatera iritsi naiz eta garbiketa egiteko garaia da. Pixkanaka pixkanaka abiatu naiz eta jada lortu du ehun eta laurogeira jaistea jario kopurua, baina oraindik gehiago murriztu beharra dago.

Azken hiruzpalau asteetan, gainera, aste egunetan oso gutxitan erosten dut prentsa. Nazkatuta nagoelako berri, albiste eta abarrekin. Badakit ni jakinaren gainean egon gabe ere, munduak bere martxa penagarria jarraituko duela, baina haize freskoa behar dut bolada batez.

Ikusiko dut zenbat denbora pasatzen dudan desinfoxikatzen.

Aste nahasia izan dut hau: lan asko fabrikan eta etxeko ordenagailua izorratuta (medikuarengana eraman dut: ordenagailuek badute medikurik, baina ez dira Osakidetzakoak). Gainera, Javier Ortiz kazetariak apunteak idazteari utzi behar diola jakin dugu (espero dezagun bolada batez izatea soilik) eta Hasier Etxeberriak ere larunbatero El Mundo periodikoan idazten zuen zutabea idazteari utzi dio. Okerrena atzo gertatu zen: Reala txapeldunean aritutako Genaro Celayeta beratarra hil baitzen.

Etxeko ordenagailurik gabe, igande arratsalde honetan etxe azpian dagoen lokutoriora jaitsi naiz niri dagokidan albiste baten berri emateko. Izan ere, gaurkoa dut azken lan-eguna Ernest Lluch Kultur Etxean. Bihartik aurrera, Donostia Kulturan jarraituko badut ere, Komunikazio eta Irudia departamentuan arituko naiz.

Lau urte t´erdi izan dira Amaran (beste urtebete Casares Kultur Etxean, Altzan), eta bada beste zerbait probatzeko garaia. Asko ikasi dut, asko eman dit lanpostuak (nik ere eman diot), ezagututako jende jator mordoa, langile-lankide batzuk tartean, ekitaldi piloa. Eskarmentua, hitz batean... baina bada gauza berriei ekiteko tenorea.

Ez naiz Komunikazio mundukoa, "stricto sensu", baina ikusiko dugu zelakoa den mundu hau, nolakoa den B aldea. Espero dezagun hemen idazteko gogoarekin jarraitzea eta horretarako denbora izatea. Amen.

En castellano

Atxagak atzo kontatu zuen bigarren aldiz egon zela Barack Obama ikusten. Igandean, nire lagun batek bidali zidan mezua esanaz bera ere egon zela hautagaiaren mitinean. Uste dut biak toki berean egon zirela, baina laguna ederki sufrituta sartu zen barrura. Bere ustez, Atxagak pase berezia dauka. Horra hemen kontakizuna:

Larunbatean Obama Boisera etorri zen. Kontatzen dutenez, baziren 25 urte hautagairik hemendik agertzen ez zela (4.000 ordezkari demokraten artean, Idahori 22 besterik ez dagozkio), baina Coloradon zuen hitzordua erori eta Idahora etortzea erabaki zuen. Jakina, hemengo jendea eroturik zegoen (Supertuesday-aren aurreko asteburuan hautagai bat etortzea!).

Mitina goizeko 8:30etan zen hastekoa (eguerdian Utah-ra zihoan eta gauean Louisianara). Saskibaloi Arenako ateak goizeko 7:00etan zabaldu zituzten. Badaezpada, goizeko 6:30etan han nengoen ni. Bi kilometroko lau ilara zeuden. Ordu eta erdi zain egon ondoren (-8 gradu kalean), mitina hasi baino bost minutu lehenago sartu ziren azkenetakoa izan nintzen.

Foroak 20.000 eserleku ditu (Donostiako Belodromoaren antzekoa, baina palko, mezzanine eta balcony lau aldeetan) gehi beheko parketa. Ni bezalako tuntunak azken pisuan geunden zutik, aurreko bi lagunen sorbaldaz aparte zerbait antzeman nahian. 10.000 lagun kanpoan gelditu ziren, barruan gertatzen zena pantaila bidez ikusten.

Obamarena baino, jendearen ikuskizuna zen jarraitu beharrekoa. Hemengoek ez dute erdibiderik: suediarrek bezala itxoiten dute ilaran (ezer esan gabe, txintxo-txintxo), baina Euskaltelen Pirinioetako jarraitzaile bihurtzen dira barruan.

Obamak esandako erdia-edo ulertu nuen. Aste honetako diskurtsoa azaldu zuen: Tax (igoera %38-raino), Health (sistema bat osatu) and War (alde egitea). Telebistan egunero debateak eskaintzen dituzte eta hautagai bakoitzak inkesten arabera aldatzen ditu argudioak eta besteekiko jarrerak. Bera eszenatokian oso ondo mugitzen da eta berdin kontrolatzen du ere jendea noiz altxarazi eserlekuetatik.

Nire aldamenekoak Washington Statetik (8 ordu kotxez), Alaskatik (2 ordu hegazkinez) eta Montanatik (4 ordu autoz) etorriak ziren. Zergatik? Estatu hauek demografikoki ezer gutxi direnez, seguru horietara ez doala inor.

Portzierto, ni harrituta nago Atxagak nola azaltzen duen bere blogean zer den Obama eta Clinton kandidatoen mitinetara joatea: joan, sartu eta entzun. Pase berezia izan beharko du horretarako.

En castellano

Ostegunean Mikel Erentxun abeslariak bere bigarren bizitza musikalari (ustez) adio esateko abiatu duen hiruko seriearen lehenengoan egon nintzen Victoria Eugenia antzokian. Beteta zegoen aretoa eta Erentxun erdian, gitarren alarde amaiezinean (kanta bakoitzeko bat, María Dolores Praderak xalekin egin bezala), Fran Iturbe eta Rubén Caballero gitarristak ezker-eskuin; atzerago, bajista (izena ahaztu egin zait), Rufo Urbina bateria jolea eta Joserra Senperena pianista handia.

Alfonbra baten gainean aritu zen Mikel. Etxean bezala egon nahiko zuen, baina urduri zegoen. Publikoa, berriz, hotz. Noski bazeudela Erentxun zaleak, baina iruditu zitzaidan publikoa gehiago zela Victoria Eugenia zaleago. Jarreragatik diot.

Erreforma egiteko itxieraren aurretik, Antonio Bartrina tango-kantari madrildarra etorri zen Malevaje taldearekin duela hamar bat urte. Harrituta zegoen jendearen hoztasunagatik. Amaiera aldera esan zigun arrazoia topatu zuela: antzokiaren belusa. Horregatik jarriko zion agian "Aterciopelado" Juan Luis Etxeberriak ostiralean dvn agertu zen kronikari. Meritua dute Etxeberria bezalakoek, ordu erdi eskas izan baitzuen lerro horiek idazteko.

Osteguna propina izan zen, ostiraleko eta larunbateko sarrerak agortu zirela ikusirik. Filma grabatuko du Jose Mari Goenagak (are urduriago egongo da asteburuan, ea Goya sariren bat jasotzen duen Moriarti etxeak ekoitzi eta Aitor Arregirekin batera eginiko Lucio filmagatik). Ostiralean gonbidatuak egon dira, baita gaur ere. Bakarra egon zen ostegunean: Rafa Berrio. Detailea izan zuen Erentxunek eta ondo bete zuen papera Rafak.

Bi kanta berri eskaini zituen Mikelek. Horietako batean, blues doinuen artean, "tengo una cita en el Boulevard a las nueve y diez" abestu zuen. Silveira bertsolariaren hitzorduaz ("A las ocho en el Bule") eta Sabino Ormazabal bakezaleak hitz egiteko bultzatutakoaz gogoratu nintzen. Desberdinak denak, baina toki berean guztiak.

En castellano

Atzo goizean irakurri nuen albistea La Tafaneran (Kataluniako Zabaldu). Egunean zehar ordenagailutik aparte egon nintzen eta gauean heldu nion gaiari berriro.

Vicent-ek azaltzen du dena urtarrilaren 17an hasi zela. M izeneko ikasleak aipatu zuen bere blogean, Jo també!, unibertsitateko kide batekin eginiko lan bat. Lendakaris Muertos taldeak konposatutako ETA, deja alguna discoteca  kantuaren bideo-klipa egitea erabaki zuten Unibertsitatean (ikasgaia, bideo-edizioa eta -produkzioa). Protagonista Gironako zenbait diskoteketan bonbak jartzen agertzen omen da.

Arazoak hilaren 22an hasi ziren. Diari de Gironak gaia aipatu zuenean.

Segi irakurtzen Vicent-en blogean. Nahi izanez gero, hemen dago ere M-ren bloga (hemendik besarkada bat bidali nahi diot).