Markos Zapiain

Gobernuaren ordezkaria garbitu zuen urtean izango zen agian, 1998an, edo hurrengo urtean. Hori bai, abuztuan, Donapaleun, frantxixkotarren egoitzan. Tesia behingoz amaitzera joan nintzen, aste bete. Biziki xarmanta du klaustroa. Donejakueko erromesak bertan gelditzen dira. Juan Joxe Iturriotz legorretarra zebilen orduan arduradun. Orain, oker ez banago, frantsesek komentua ostu digute, eta Juan Joxe, Donapaleun "Xanko", Arantzazun da.

Otorduak erromesek, etxeko jendeak, noizbehinka agertzen ziren apaiz batzuek, Xan Casenave besteak beste, elkarrekin egiten genituen.

Egun batean, afaltzera berandu agertu nintzen. Iturriotzek "arazo bat izan duk ordenagailuan, erakutsiko diat" esan eta gela batean sartu ninduen: "kontuz, txorakeria handirik ez bota, Starsky eta Hutch zauzkaagu afaltzen": erromesarena egin nahian zebiltzan bi morrosko haiei urrutitik usaintzen zitzaien txakurtasuna.

Biharamun gauez, afalostean, zinerako asmoa nuen. Bazen hirukote aleman bat heldu berria, bi neska eta mutil bat. Mutila eta nesketako bat amorosten hasiak izaki, beste neska, Friburgoko yogi pertxenta, gurekin zebilen gehiago.

Zinera joateko zapatak janzten ari nintzela, halako batean, gelako atea zakarki jo zuten. Zabaldu eta bortz polizia: gela goitik behera miatu, karneta eskatu, zertan nenbilen: "Tesia idazten". "Zeri buruz?"."Kojèveri buruz". " Nor arraio da hori?" "Filosofo bat". "Filosofo bat? Gezurra! Filosofia ikasi nuen Lizeoan: Platon, Descartes, Kant... Kojèverik ez haatik! Ekarri ordenagailua eta zaude hemen miaketa egiten dugun bitartean." "Filma ordea..." "Ez, berton!"

Neska alemana, lehenbiziko eguna Euskal Herrian, zuhur eta elur zegoen abuztu gori hartan, Euskal Herriko gauak oro halakoak ote ziren galdezka bere buruari.

"Zabalik" egoitza xumea xehero-xehero miatu ondoan alde egin zuten; aurretik, ordenagailua itzultzeaz batera, erromes batek Colonna bertan zela salatu zielako etorri zirela ziurtatu zidaten. Zehazki, Colonnak erromesei... bazkari-afariak zerbitzatzen zizkiela! Eta Starskyk eta Hutchek nirekin nahastu zutela.

Juan Joxe Iturriotzen ustez, berriz, aitzakia merke bat zen hura guztia; Txalapartakoek, laborariek, emakume idazleek, besteak beste, hainbat bilera egiten zutenez bertan, ziur zen mikrofonoz bete zutela.

Irailean, epelago, Donostiako Koldo Mitxelena kultur etxean tesia burutzen ari nintzen. Lan gelatik hamar minutuz desagertu -komunera eta hantxe bertan zegoen Bixente Ameztoiren erakusketa bat ikustera- eta bueltan ordenagailutik, tesia bere baitan gordetzen zuen ordenagailutik, kablea baino ez zen gelditzen, dardarka oraino.

EUSKALDUNA EUSKALDUN

Historia azterturik bistan da anabasa, txiripa, grina eta hondamendia izan dela nagusi, historialarien ahaleginak gorabehera arrazoiak, joerak eta hariak aurkitzeko zein asmatzeko.

Hala ere, zenbaitetan ematen du hitzak batera ala bestera erabiltzea garrantzitsua izan dela Historian, ondorio sakonak izan dituela; bestalde, ondoriorik sakonenak, kasu bitan bederen, ez ditu hitzen erabilera harrigarriren batek eragin, baizik gizakiok betidanik dakiguna zehazteak, Pernandoren egiei erne erreparatzeak.

1-Lehenbiziko kasua: garai batean, oro har, uste zen izaki bat aldi berean beste bat ere izan zitekeela, gizaki bat aldi berean oilo, berbarako. Halatan, uste zen aztiek gizakia oilo bilakaraz zezaketela, substantzia bereziak irentsi ondoren "artxila murtxila!" oihukatu eta gorputz atalak bortizki astinduz oiloaren arima gizakiaren baitan sartzen zutela. Haitin eta Brasilen, besteak beste, bizirik daude halako ikuspuntuak gaur egun ere.

Edozein gisaz, aurrenekoz filosofo grekoek adierazi zuten burubidea nagusitu da munduan: gizakia gizakia da, eta ezin da aldi berean oilo ere izan.

Ondorioei dagokienez, askoz ere eraginkorragoa izan da grekoen ikuskera garai magikoetako aztiena baino: "oiloa oiloa da" perpausa oinarri duten zientziak eta teknikak lorturikoa miragarriagoa da magorik abilenak oneski agin lezakeena baino.

2-Orobat, bigarren kasua: "euskaldun fededun" aldarrikatzen zen behinola, edo euskaltasunaren funtsa kokatzen zen arrazan, foruetan, lurraldean, historian, deituretan eta auskalo-mortun.

Halako batean, haatik, Txillardegik egia apal bat azpimarratu zuen, beti bertan eskura izana zelako inork merezi bezala nabaritu gabea: "euskalduna euskaldun" (Huntaz eta hartaz, Elkar, Donostia, 74. or.) Hots: deiturak, historiak, foruak eta arrazak gorabehera, euskarak, ez bestek, egiten gaitu euskaldun.

Eta tautologia xume bezain mamitsu hori mila bider sustatzaileagoa izan da eta izango, euskalduna beste ezerekin berdintzea baino, oiloa barne.

Izan ere, aldarrika dezadan bukatzeko irmoki, gehiegikeriatzat jo beharra dago euskalduna eta oiloa parekatzeko "Oilozaleen topagunea.com"ekoen seta, euskaldunen eta oiloen arteko antza euskaldunen eta fededunen artekoa bezain pertinentea baita, edo oraindik gutxiago. Edozelan ere, azare historikoei dagozkie bi-biak, ez euskaldunaren muinari. Euskalduna euskalduna baita mamiz, aldi berean beste edozer izan daitekeen arren, baita fededun ere, nahiz oilo.

Etiam wisi ante, bibendum a, euismod non, luctus vitae, dolor. Aenean magna.

• Cras at dui ut lectus feugiat blandit.
• Praesent tempor urna.
• Nullam id sapien.
• Phasellus porttitor.

Morbi elementum purus ut nulla. Aenean nisl. Aenean semper, pede sed pellentesque semper, orci nisl pulvinar mi, vel vulputate justo augue sit amet libero. Suspendisse nibh ligula, aliquet in, ultricies at, ullamcorper eu, est. Phasellus viverra viverra mauris.

Duis faucibus turpis a leo. Suspendisse convallis. Donec dui. Sed dictum. Nunc posuere. Praesent luctus. Pellentesque elit. Sed felis eros, molestie id, feugiat eget, tempus id, purus. Duis et nunc ut est aliquet fermentum. Etiam elementum ante quis pede. Ut ipsum. Duis ultrices, justo nec dapibus congue, mauris massa convallis lacus, ac elementum mi erat quis lectus. Donec pellentesque magna at erat. In enim. Quisque consequat, augue id ultrices gravida, ipsum leo consequat odio, ut commodo est diam at ligula. Phasellus nonummy iaculis sem. Donec viverra neque non nunc. Phasellus nec purus vel quam pellentesque interdum. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae;

Vivamus ac mauris. Duis vel enim eu pede blandit auctor. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Pellentesque congue cursus eros. Nullam vel libero. Sed auctor egestas enim. In commodo feugiat tellus. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nascetur ridiculus mus. Donec lacinia leo quis felis. Suspendisse nisl libero, tempus at, cursus id, vulputate congue, mauris. Vivamus eleifend. Quisque faucibus, risus at commodo rhoncus, turpis nunc sollicitudin ligula, nec porttitor felis lacus ac tortor. In eleifend dignissim nulla. Suspendisse nec quam eget massa dictum blandit. Praesent adipiscing, arcu ac placerat ultrices, nisl diam pulvinar dolor, at pulvinar libero ante non libero. Donec in ligula. Vestibulum adipiscing, augue ac lobortis egestas, sem erat porta nisl, non commodo quam justo quis ligula. Mauris pellentesque erat nec odio. Aenean ante nulla, pharetra et, commodo sed, interdum a, leo. Pellentesque sem leo, aliquam at, dictum nec, placerat ut, mauris.

Pellentesque ante. Aenean velit dolor, facilisis in, pellentesque at, adipiscing id, felis. Suspendisse nibh nisl, placerat at, fermentum a, sollicitudin nec, eros. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. In auctor eleifend dolor. Quisque mollis pulvinar tellus. Pellentesque nibh. Nulla mattis lectus quis magna. Cras tempus, enim vel aliquam dignissim, ante mi mollis tortor, ac aliquam lectus wisi id eros. Phasellus suscipit sem eu turpis. Etiam sodales aliquam nunc. Ut id turpis. Nam imperdiet tortor non quam. Proin ullamcorper. Nam ac justo. Etiam tincidunt nunc sed pede.

Aliquam purus orci, rhoncus in, pharetra non, dictum ut, leo. Cras sed turpis. Nulla facilisi. Etiam et elit. Cras vehicula turpis at ipsum. Donec dapibus magna vitae enim. Curabitur sit amet sem et quam gravida ultricies. Aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. Ut lorem ligula, tincidunt quis, aliquet et, blan