Egia eta denbora

Filosofia ororen mamia egiaren eta denboraren arteko harremana da Kojeverentzat. Filosofoak egiaren bila ibili izan dira beti, aurkitutzat eman izan dute maiz, eta hitzez, kontzeptuen bitartez, adierazi nahi izan dute. Baina egia, agertzekotan, mundu historikoan ageri denez, beharrezkoa da lehenaz eta geroaz, bilakaeraz, azken batean denboraz, hitz egitea. Egiaren eta errealitatearen arteko harremanak aztertzekotan, nahitaezkoa da egiaren eta denboraren artekoak ere azaltzea.

Eta egia, filosofia klasikoan behintzat, ukaezina eta aldagaitza da: nonahi, edozeinentzat, beti eta ezinbestean litzateke egia. Maisu grekoentzat eternala da, ez denborazkoa. Ordea, aurkitzekotan, une jakin zehatzen batean aurkituko litzateke egia, eta denboran zehar existituko litzateke, gizakia dela medio existitzen baita. Ondorioz, egiaz oldoztu ahal izateko beharrezkoa izango da denboraren eta eternitatearen arteko harremana ere aintzat hartzea, edo, xumeago, denboraren eta denbora ez denaren artekoa.

Kojeveren ustez, behin magia gainditu ostean, ez dago zazpi lotura filosofiko posible baizik denboraren, egiaren eta eternitatearen artean, eta soilik zazpigarrena, Hegelena, izango da gai giza askatasunaren berri behar bezala emateko.