Elkarrizketa Volgako Batelarioi

"Aldizkari hau sareratzea erabaki dugu bost lagunok zenakulo batean hala erabakita, potrotan jartzen zaigulako literaturaz jardutea, dibertitu nahi dugulako literaturaz jardunez”. Hasiera ona ematen du proiektu baterako. Zenakuloaren zein momentutan eta nola erabaki zenuten martxan jartzea Volgako Batelariak?

Juanjo Olasagarre: Beno ba egun batean halako elkartze telepatiko bat izan genuen, kontaktu une bat eta orduan bururatu zitzaigun, seioi batera. Askotan komentatu dugu bakoitza non geunden une horretan, bat edo bat, etxeko batan arraina erosten, besteren bat zeregin aitorrezinetan eta horrela.

Lortzen zoazte hasierako proposamena?

Juanjo Olasagarre: Ez eta pentsatu ere, hasierako proposamena lortu, gure egiteko nagusia gure hasierako asmoak ez betetzean datza. Falta zitzaiguna, asmoak betetzea. Orduan gure buruei fidel izan beharko genuke eta hori oso aspergarria da.

Ondo... Behintzat dibertitu, dibertitzen zaretela ematen du...

Angel Erro: Bai, eta sufritu ere bai. Elkarrekin gaudenean bururatzen zaizkigun gauza (ustez) dibertigarriak paper digitalera eramateak lanak ematen dituelako. Eta, jakina denez, lan egiteak nekatzen du. Eta nekeziak asperdura sortzen du. Horregatik, argitaratzen ditugun artikulu askotan dibertigarriak izateko oso modu aspergarria darabilgu. Grazia batere egiten ez diogun bat baino gehiago ezagutzen dut.

Zein da helburu nagusia, azkena?

Uxue Apaolaza: Tira, helburu bat baino gehiago ditugu, bat promozioa da ziurrenik, "darnos pisto"; batzuk beren merituak argitaratuz promozionatzen dira, besteren bat besteen ospea usurpatuz. Helburu garrantzitsua da baita ere erantzukizunak diluitzea, bakarka egingo ez genukeena taldearen izenean egin ahal izatea, mugitzen garen inguruan arriskutsua baita zenbait botere faktiko zalantzan jartzea. Hori guztia zertarako? Pixkanaka Euskal Letren Errepublikan postu estrategikoak okupatu eta estatu kolpea emateko, gutako bat (ezin dizugu izena zehaztu) boterean jartzeko. Egina daukagu exiliora bidaliko ditugun idazleen zerrenda.

Juanjo Olasagarre: Ez ba, Euskal Herria eta mundua salbatzea da gure helburua. Azkena-azkena hori da, baina gero tartean baditugu beste batzuk, izurdeak salbatzea, neskazahar eta mutilzahar euskaldunen parke tematikoa sortzea, Ibarretxeren kontsultari buruzko kontsulta bat antolatzea eta abar.

Puntuz puntu.... Zerrenda hori aurreratzea, Uxue, ‘exclusiva’ garestia liteke?

Uxue Apaolaza: Off the record onartu behar dut (eta hau argitaratuko bazenu, zu zinateke zerrendako lehena) zerrenda itxi gabe dagoela, ia hasi gabe egia esan. Gure zailtasunak arintzearren Juan Luis Zabalari lan eskaintza egin genion asmoa kamuflatuz, baina blogean irakur daitekeenez ezezkoa eman digu, bere burua exiliora kondenatuz erremediorik gabe... Agian gu joan gaitezke...

Iban Zaldua: Bueno, nik ez dakit, benetan, exilioarena komenigarriena ote litzatekeen. Azken batean gure literaturan norbait erbestera doan bakoitzean idazle arrakastatsua bihurtzen da… Zerbait krudelagoa asmatu beharko genuke gure etsaientzat, nik zer dakit, euskal gatazkaren inguruko eleberri trilogiak idaztera behartu adibidez, eta gu joan exiliora…

Parke tematikoarenak arrakasta ziurtatua izango luke; behingoz euskal-gatazkaren amaia, ‘Vaya semanita’koak argudio gabe uzteko arriskuarekin noski.

Angel Erro: Ez dago kuidadorik: Euskal Herria parke tematiko bat da dagoeneko, Mendebalde hipergaratu guztia bezala; jada ez daukagu itsasontzi-industriarik, Nabigazioaren Museoa baizik; ez meategirik, Meatzaritzaren Museoa baizik, eta abar. Eta Literatura parke tematiko horren gidaliburua besterik ez da. Tira, horrek ez du zertan txarra izan behar, berez…

Gure gizartea umetzen ari dela diozue; literatura harekin batera doala prozesu horretan baita. Garbi hitz eginez (horrela egiten duzue blogan ere eta): zertan datza “umetze” prozesu hori zuen ustez...

Iban Zaldua: Edozein liburu dendatako erakusmahaiak gainbegiratzea besterik ez dago: Paulo Coelho, Ken Follet, Toti Martinez, Pako Aristi… Gauzak xehe-xehe ematen dituen literatura (hitz egiteko modu bat da) nagusitzen ari da. Erantzun prefabrikatuak, eta ez galderak. Duela gutxi Berlinen kokatutako nobela bat irakurtzen ari nintzen; pentsa, Berlin, Europako eta munduko historiaren jokaleku nagusienetako bat azkeneko mende honetan. Ba kontu politiko bati dedikatzen zaion une bakarra, nobela osoan, da nola protagonistek azaltzen dieten ume batzuei Horma zer zen… umeentzako azalpen hipersinplifikatu baten bitartez, nola ez.

“Dibertitu nahi dugu eta dibertituko gara”.  Hainbat topiko gaitzesten dituzue zuen aurkezpenean, baita salatu ere. Nolako harrera izan du zuen apustu honek?

Iban Zaldua: Literatura topikoen kontrako borroka bat da, eta guk printzipio horrekin bat egin dugu Volgako Batelariaken: topiko guztiak suntsitu nahi ditugu. Are literatura topikoen kontrako borroka dela dioen topikoa bera ere…

Juanjo Olasagarre: Harrera izan zitekeen hoberena izan da, nonahi ateratzen zaizkigu fans taldeak eta jakina, fans taldea dagoen tokian, antifansak ere egoten dira. Gu, dena dela, oso pozik gaude, ez dakigu zerekin baina oso pozik.

Boga-boga hasi zarete ohikoa ez den bide batean euskal kulturan. Kritikak ere izango zenituzten...

Uxue Apaolaza: Hemen goitik ez dira kritikak entzuten... Iraultza egiteko taldearen ahotsari baizik ezin zaio entzun, eta koherentea izan, zutarrekin bakarrik, eta helburuarekin, gure kasuan badakizu, postindependentzia.

Zer nolako kritikak esan nahi nuen...

Angel Erro: Zer kritikak jaso ditugun? Egia esan, hitz bakarreko kritikak izan dira gehien jaso ditugunak, guk funtzionaltasunagatik “irain” izena eman diegunak, batzuk laudorio hutsak diren arren. Adibiderik? “Gilipollas”, “putakumeak”, “sibaritak”… Haiek bildu ditugu eta laster gure kontrako irainen hiztegi iruzkindu bat zintzilikatuko dugu aldizkarian. 

Postindependentzia? Itxura ona dauka...

Angel Erro: Babesten dugun proposamena da, apirilean plazaratu genuena. Burujabetza osoa ez lortzearen traumei kontra egiteko modua da; zapuztuaren melankoliak gehiago hartu baino lehenago, independentziaren atseginez gozatzen hasteko modua.

Jende serioa zaretela defendatzen duzue inork sinesten ez zaituztela badiozue ere. Zergatik? Seriotasuna inkonpatiblea al da zuek erakutsi dozuen diskurtso “alternatibo” edo zuen jarrera hartze ezberdinarekin?

Juanjo Olasagarre: Ai ama zer beldurra! Zer aztoramendua! Alternatibo deitu gaituzu! Partaideetako batzuk berrogeietatik gora gabiltza eta berrogeietan ez da batere elegantea alternatiboa izatea. Gure partaide gazteei buruz, bestalde, alternatibotasuna aspaldi utzirik daukatela baino ezin dizugu esan. Haiek ere aldaretara igo nahi dute, noski.

Iban Zaldua: Kontua da ematen duela, batzuetan, aldizkari satiriko bat garela batik bat, broma bat besterik ez dela gurea. Baina umorea, jakina den bezala, oso gauza serioa da: guretzat bitarteko bat da, helburua baino. Beraz, guztiz konpatibleak dira.

“Irakurle militanteak” debaterako gai izan dira zuen aldizkarian. Zer alde, zer kontra?

Iban Zaldua: Irakurle militanteen kontra, egia esan, ezin da gauza txar askorik esan: haiek izan dira, institutuetako eta euskaltegietako ikasle sufrituekin batera, euskal liburugintza literarioaren sostengu nagusia, azken urteotan. Baina irakurle militantea bada, aldi berean eta platonikoki, nolabait esateko, edozer gauza irensten duen irakurle hori, produktu literario oro ontzat emateko joera duena, euskal labela edukitze soilagatik. Horixe kritikatu nahi genuela uste dut, besteak beste…

Angel Erro: Irakurle militantearen kontrako bederatziaren proba itzulpenak dira. Zergatik saltzen dira hain gutxi, euskaraz ekoizten denaren artean hoberena badira ere? 

Gomendioak eskatuko nizkizueke. Euskal labela izateaz gain hor goian irakurtzen eta disfrutatzen dituzuen testuen adibide batzuk...

Juanjo Olasagarre: Nik, zalantzarik gabe, Uxue Apaolazaren Umeek gezurra esaten dutenetik gomendatuko nuke. Nire mesanotxeko izarra da.

Angel Erro: Juanjo Olasagarreren hurrengo eleberria, T, Euskal Herriaren aztoramendu posmodernoaren inguruko obra definitiboa delako.

Uxue Apaolaza: Niretzat Iban Zalduaren Etorkizunak ez du parekorik, bere irakurketa gerorako geroratu daitekeelako etengabe, izenburuak iradoki bezala.

Iban Zaldua: Bat aipatzekotan, boteprontoan, Angel Erroren Eta harkadian ni gom… a, nahiago duzula bestea, nola zen? Bai, horixe, Gorputzeko humoreak, oso ona, bai horixe.