♥ ♥ Nire irakurketa hautatuak ♥ ♥
1.- Marcel Proust
Urteko azken egunetan eskutitz hori iristea zerbait gertagarria iruditu zitzaidan. Agian ez zen hala, baina hori sinesteko, gerta dadineko gogoa eta beharra aski zaigu. Soldadu orok uste sendoa du amaigabe luza daitekeen denbora daukala aurretik hil dezaten baino lehen; lapurrak, harrapatu dezaten baino lehen; gizakiak, oro har, heriotzak eraman dezan baino lehen. Maiteminduta gaudenean, amodioa hain da handia non ez zaigun barruan sartzen: maite dugun lagunarenganantz irradiatzen du, bertan bidea mozten dion superfizie bat topatzen du, abiapuntura itzularazita; eta talkak bihurtzen digun samurtasun hori, geure samurtasuna bera, besteren sentimendutzat jotzen dugu, eta gogokoagoa dugu gure maitasuna itzultzean joatean baino, ez baitugu nabaritzen geuregandik datorrela.
2.- Estraton Sardesekoa
Kalean, beti, mutil ederrei
aurretik baino ez begiratzeko
asmo sendoa dudan arren, ezin
dut, ai, neure burua kontrolatu,
eta, behin igaro direnean,
segituan itzuli egiten naiz.
***
Duela gutxi, lore merkatuan
nenbilela, mutil bat ikusi dut,
loreak sortetan txirikordatzen.
Ezin izan naiz ondotik igaro
eta minik hartu ez. Lasaiturik
egin diot galdera:
“zenbatetan saltzen duzu koroa?”
Lore hostoak baino gorriago jarri da
eta lurrari begira esan dit:
“zoaz hemendik, aitak ikusi baino lehen.”
Aitzakia hutsez, koroa batzuk
erosi dizkiot, eta etxean
jainkoei eskaini egin dizkiet
beraren alde erregutuz.
3.- Euskarazko Wikipedia
Augusta Ada King, Lovelaceko kondesa (1815-1852) jaiotzez Augusta Ada Byron, Historiako lehen programatzailetzat jotzen da. Lord Byron poetaren alaba, ekuazio diferentzialak askatzeko gai zen Charles Babbageren konputagailu mekaniko aitzindariaren deskripzioa idazteagatik da batez ere ezaguna.
Kategoriak: Informatikariak • Matematikariak
….....
Urpo Ylönen Saria 1977tik urtero SM-liiga finlandiarreko atezain onenari ematen zaion garaikurra da; SM-liigako arduradunek erabakitzen dute sariaren irabazlea.
Urpo Ylönen izotz-hockey jokalari profesional bat izan zen.
Kategoria: SM-liigako garaikurrak
4.- Emily Dickinson
Euli bat entzun nuen–hil nintzenean–
Gelan, Baretasuna
Bi Ekaitzaldiren arteko–
Airearen Baretasuna bezalakoa zen–
Begiak inguruan–malkoez lehor–
Eta Arnasari eusten zioten denek
Azken Oldarrerako–Erregea
Agertzerako–behingoz Gelan–
Nire Oroitzak oinordetzan utzi nituen–nitaz
Esleitu gabe zegoen zatia
Laga nuen–eta orduantxe
Euli bat sartu zen tartean–
Burrunba Urdin–lauso sigi-saga horrekin–
Argia–eta nire artean–
Eta gero leihoak itxi zituzten –eta gero
Ez zegoen ikusteko ikusterik–
5.- Jarvis Cocker (PULP)
Abesti hau, elkar ezagutu baino bi ordu lehenago, idatzi nuen.
Oraindik ez nekien zure izena, ezta nolakoa zinen ere.
O, etxean gelditu eta ohera joan nintekeen.
Edo pelikula bat ikustera joan, bestela.
Ideiaz alda zenezake zuk eta zure lagunak bisitatu.
Bizitza oso ezberdina litzateke, baina orduan
zerbait zen aldatu.
Zuk sinesten duzu norbait dagoela hor goian?
Norbait planifikatzen dituena maitasun kontuak?
Zergatik idatzi nuen abesti hau egun horretantxe?
Zergatik ukitu zenidan eskua, goxo esanez:
“Utzi galdera horiek, ez du axola edonola ere.
Muxu emadazu, ordea, ospatzearren gaur hemen
zerbait dela aldatu”?
Goiz horretan esnatu ginenean ez genuen jakiterik
ordu gutxiren buruan bizitza aldatuko zitzaigula.
Non nengoke ez bagenu elkar topatu?
Abesti hau beste norbaiti abestuko nioke?
Ez dakit, baina, zuk esan bezala,
zerbait zen aldatu.
6.- Ovidio
Beti bezala, galdetu didazu, adiskide horrek, zertan nabilen, nire isiltasunagatik iragar zenezakeen arren. Zorigaiztokoa naiz: horra hor ene gaitzen laburpena. Jende honen artean bat bakarra ez dago latinezko hitz arrunt bat ere esan dezakeenik. Ni, Erromako poeta ospetsua –barka nazazue, o Musak!–, sarmatarren hizkuntzan mintzatzera behartuta nago. Lotsaz aitortzen dut, luzaro ez erabiltzearen poderioz, latinezko hitzak ahaztuz noala. Zalantzarik gabe, liburu honetan barbarismo asko egonen dira: errua ez da gizonarena, tokiarena baizik. Hala ere, latindar hizkuntzaren trebetasuna ez galtzearren eta nire ahotsa ez dadin mutu gelditu aberriaren doinuetan: neure buruari hitz egiten diot, maiz erabili gabeko hitzak berpiztu eta poesia grina zorigaiztokora itzultzen naiz. Horrela denbora pasa eta lana ematen diot gogoari. Bertsoetan nire ezbeharren ahaztura bilatzen dut. Horixe lortzen badut, aski da.
7.- Patrick Ourednik
Lehen Mundu Gerran telegrafoa mezu sekretuak bidaltzeko baino ez zen erabili. Bigarren Mundu Gerran ingelesek ordenagailua asmatu zuten mezu sekretuak deskodetu ahal izateko, eta 60etan amerikarrek Internet asmatu zuten. Eta 370.000.000 lagunek interneterako sarbidea izan zuten eta beraien ideiak eta desirak libreki eta mugarik gabe komunikatu ahal izan zituzten. Eta emakumeek internet bidez eska zezaketen emaile izengabe baten esperma eta hainbat laborategik kalitate bereziko gizonen esperma eskaintzen zuten, astrofisiko, ingeniari edo saskibaloiko jokalariena. Emakumeek esperma 115 irizpideri jarraiki aukeratu ahal zuten: nazionalitatea, jatorria, arraza, erlijioa, ikasketa-maila, norberaren gustu eta hobbyak, ile-kolorea, bilo-lodiera, testikuluen bolumena, eta abar, eta jatorri afganiarreko 30 urteko biologo amerikar ile-beltz begi-urdin baten esperma eros zezaketen. Dosi batek, bataz beste, 1.050 dolar amerikar balio zituen, bidalketa-gastuak barne, eta emakumeek esperma-emailearen ahots-grabaketa bat ere eska zezaketen. Grabaketan zera entzun ahal zen: “Kaixo! Gaur egun ederra ari du, benetan, mendian buelta bat emateko modukoa. Espero dut asebeterik gelditzea nirekin”. Eta grabazioa enkargatua zuen emakumeak jakin nahi izan zuen %10eko beherapena egin ahal zioten, esperma-emailea erremerrea zelako.
8.- Rikardo Arregi Diaz de Heredia
Amodiozko poema IV
Iluna zela hiria
esaten zuten edonon.
Gu biontzat argiegia da,
inork ezin du ulertu
gure jolasa. Gure borroka.
Harriturik begiratzen dute
gure janzkera. Gure desira.
Gureak dira bakarrik
jolasak, borrokak, kamisetak.
Ongi da horrela izatea.
Parkeak, plazak, kale zabalak.
Gureak desirak, grinak.
Bigarren Inperioko etxeak.
Berdinen arteko ispiluak
gureak. Gureak gorputz hutsak.
Herriaren Jauregia.
Eliza ttipiak, museoak.
Gureak.
9.- Edward Gibbon
Ikuskizun publikoak Paganoen debozio alaiaren parte funtsezkoa ziren, eta jainkoek, beraien jaiegun berezien ohorean, enperadoreak eta herriak ospatzen zituen joko horiek onartu behar zituzten, eskaintzarik estimagarriena balitz bezala.(*)
(*) Ik. Tertulianoren De Spectaculis. Erreformatzaile zorrotz hau ez da barkaberago ageri Euripidesen tragedia batekin gladiadore borroka batekin baino. Aktoreen janzkerak bereziki mindu egiten du. Antzezleek, botak altxagarriekin erabiliz, modu sakrilegoan lortu egiten dutelako beren garaiera ukondo batean handitzea.
10.- Juan Antonio González Iglesias
Ya.com-ek mega mugagabeak eskaintzen dizkit,
nire orrialde pertsonalerako
bakarrik. Dohainik. Baina bada
asaldatzen nauen zerbait mega horietan.
Esamoldeak aitzineko tentazioaren usaina dakarkit.
Mega mugagabeak, zertarako?
Ziutate itzelek, desertuak,
unibertsitateek, munduko
eta bere monarkietako gobernuek, enpresek
eta are intelektualek ere
beharra izan dezakete,
baina nik, inoiz Horazio itzuli nuen honek, ez,
dakidalarik gauza orotarako mugak badaudela,
labirintoa
eta lerroa ezberdinak direla, nihauren mugek
espazioan eta denboran badutela
nik gogoko dudan izen sinplea: gorputza.
Ezbairik gabe,
gauzek duten muga berberak izan nahi ditut.
11.- Martzial
Poema oso txar batzuk agertu direlako
webgune galdu batean, zuri egotziak,
zureak izan gabe,
haserre zabiltza, zabiltza muturtua
eta bekaiztu zara. Ez nau harritzen.
Idatzi infame horiek bilatu,
aurkitu ditut sarean
eta kontua uste baino larriagoa da.
Poemak zureak ez izateaz gain
zureak dirudite.
12.- Sandro Penna
Mutiko, zure edertasun hau oro
nire logelatxo burges honetan nire,
hiri zorrotzak deus ez dakiela
zure edertasun honetaz orotaz.
*********
Alde egin du garbi-garbi, eta argi askoa
lantokitik eta atarietatik urrun igaro da.
Oi bat-bateko amodioa gizon bat batzuetan
hormaren kontra negarrarazten duena, oi gaua
13.- Laurence Sterne
Arrazoitzearen eta silogismoak eraikitzearen dohaina –gizakiengan ari naiz, beste izaki gorenengan, hala nola aingeruak eta espirituak, agian dena EGITEN DELAKO INTUIZIOAREN BITARTEZ, eta infernuan, jakin dakizuenez, sudurraren bitartez (nahiz eta uharteren bat omen dagoen, galduta itsasoaren erdian, kokapenari dagokionez ez badago ere guztiz nahi lukeen tokian, zeinean bere biztanleak, oker ez banago, zoragarri talentudunak diren arrazoiketak esan dudan azken modu honetara egiten, eta, izan ere, ederki egiten dituzte maiz; baina hau ez dator harira).
Gure artean behar bezala arrazoitzearen dohaina, ari nintzen esaten…
14.- Iñigo Astiz
Zarata kolore eta mugimendu
hainbeste zilipurdiz nazkatuta
pasio nagi eta muxu nekatuon
zetaz oheratzen dugu elkar
eta aspertuta jotzen dugu larrua
etsipen jadanik domestikatuaz
gure gorputzen uneko egiaz
egia handiagoa sumatuz eta ezkutatuz:
aspertuago geundeke hori gabe
baina denak guztiz errendituta
dirudienean zerbait diozu nitaz
eta egunerokoen artean ahaztutzat
nuen arren deskubritzen dut nire burua
zure ahotsean, aukera guztien aurka,
irribarrez, harrigarriki eder.