Irakurri gabeko liburu baten bigarren kritika
Gure aurreko Irakurri gabeko liburuaren kritikarekin izandako arrakastaren ostean (bai, lagunak: Griot liburuaren kritika berezi hura armiarma.com web orrialdeko Kritiken Hemerotekan agertu zen hemen argitaratu bezain pronto, gainontzeko euskal komunikabideetako kritika eta iruzkin kanonikoekin batera!), hemen gatoz, Juanjo Olasagarreren eskutik, saileko bigarrenarekin: Etxeberriatar anaien "Itxoidazu Café de Passy-n"-rena hain zuzen ere.
Iraultzaren bikoitasuna
(KortazarŽs way)
"Itxoidazu Café de Passy-n"
Xabier Etxeberria
Martin Etxeberria
Elkar 2004
Transizioarekin jolastuz nobela berezia idatzi dute Etxeberria anaiek gaurko honetan: "Itxoidazu Café de Passy-n". Transizioak bi alde izan zituen, barnean eta kanpoan, orain eta lehen, sentimendua eta ideologia, nobela berezi honek ere bi plano ditu: 70 hamarkadan gertatutakoak eta bi anaiek, bi autore, bikoiztasuna berriro, Frantzian egiten duten bidaia.
Bi planoek bata besteari eragiten diote, eta esango nuke ez gaudela alde horretatik berritasunean, maisuek landutako teknika baten barnean bai, ordea. Bikotasunak, estrukturalistek zioten bezala, egituren aldarkotasunari eragiten baitio eta, beraz, munduaren bat izateari eta Octavio Pazek ongi agertu bezala bat ez dena, egitura dialektikoei begiratzen badiegu.
Nobela politiko guztiek bere baitan daramate dezepzioa, nobela honetan areagotzen delarik gaur egungo planotik iraganeko planoa begiratzen delarik, eta pertsonaien joan-etorriek perspektiba hau azpimarratu egiten dute.
68ko iraultza galduak ispilua dauka bi anaiek, seguru aski autoreen trasunto, Frantzian egiten duten bidaian, bikoiztasun horren bidez ia paradoja borgiar bat sortuz. Nago, hala ere, ez dela hau izan bi idazleen asmoa, eta, esango nuke, ustekabean egin daitekeela irakurketa hau: iraultzek beren beste planoa dute, ez-iraultzailea.
Alde honetatik esango nuke nobelaren alderik ahulena horixe dela bikoiztasunak ez diola ongi erantzuten autoreen asmoei, eta orrialde gehiegi dituela. Baina bide oparoa egingo dutela bi anaiek badakit, gaur egun puntako idazle uste dutenak baino oparoago. Hau desiratzen diet, behintzat.