Euskal Tenebrista
Sekulan ez dozue pentsau: ¿baiña zertarako da pegora kanpuan gabaz ixotzeko egoten dan argitxo hori? Gaur egunian alper-alperrik badago be, 1960ko hamarkadan ez zan halan. Instituto Nacional de la Vivienda frankistiak San Antoliñeko etxiak egin zittuanian, auzo honetan korridaplazia eta mahastixak baiño ez zeguazen (baitta kobak be). Etxien eta etxien artian, tarte illunak. Gaur egunian Berdintasun Teknikarixak onartuko ez leukiezen argirik bako baztar ugari topau zeikiazen herrixan. Illunttasun gozua: Txilin denporetatik, kaleko baltzian penitentiak baiño topatzen ez ziranetik hona, argittasunak lekua jan detsa Gauekori, eta gaur egunian baztar librerik ez da geratzen mundutik iges eta gabian izarrei begira refujiatzeko. Ondarrutik hona gabaz zatozela, argi txorro izugarri bat ikusten da mendi atzetik zerura; Lekeittioko kanpantorriari ipiñittako 2000 watiotako fokuak dira, kartzelako argi-scannerren antzian. Eibartarrok txispekin sorgiñak uxatzen hasi giñan legez, gizaldi eta gizaldixetan burrukiak aurrera segidu dau eta argi elektrikuak azken zoko baltzari be ez ei detsa barkatuko...
Oin dala ez urte asko, Karraspixoraiñok juaten nintzan gabaz antxitxiketan. Behin zubixa pasauta illuntasunian murgiltzen zan bat. Jentiakin topatzen ziñan, eta arpegixa ez ikusitta be kaso egitten gentsan alkarri. Itxasuan baiñua hartzian be, ederra izaten zan are baltzetik ibilli eta ur baltzetan sartu, herriko argittasuna ugarte baltzan atzian uretan isladia egitten zebala. Batez be iratargi betez.
Oiñ ostera, zintta barrixa eta hondarreko azken puntaraiñok farolak jarri dittuez; aeropuertoko pistatik zoiazela emoten dau. Bardin Antzorizko faroleraiñok. Amorrua emoten dau pentsatziak: ¿zeiñek eskatu dau hori? ¿Gabeko hiruretan zein ibiltzen da periodikua irakortzen kaletik? ¿Zertarako argi indar guzti hori alperrik gastauta? ¿Ez doguz ba martxa honetan nuklearrak eta baitta edozer be biharko? ¿Tontotu egin gara ala?
Lekeittion argi indarreko instalaziño berezixa dago. Massachusetseko azken teknologixiari jarraittuta seguraski, injenieruak zuntz klase berezixekin probak egitten hasi eta munduan beste iñun ez dagon kable klasia garatu eta sartu zeben herri honetan: membrillozko kablia. Hala emoten dau behintzat: urtian pare bat bidar beti geratzen gara argi barik: haizia dala, edurra dala... beti zeozer. Normalian herri parte batian bakarrik izaten dira, edo instalakuntzian parte jakin batzutan. Oin dala hiru-lau bat urte baiña, argi etenak haundixak izan ziran, ordu askokuak eta herri osuan. Nik goguan dakarazen haundiñak. Hain da eze, kalera bajatu nintzan girua ikustera: baitta inpresiño haundixa hartu be.
Kaliak baltzak zeguazen. Etxe barrixetan, eskolapetik gorako etxe modernuetan emerjentziako argixak egoten dira. Hantxe ikusten ziran ipurtargixak, pegora barruetan. Baiña behiñ alde zaharrian sartuta... ¡diabruan ahua! Ixa hanka puntiakin beheia tentatzen juan bihar ziñan, illunan illunaz hurrengo pausuakin nun zapaltzen zenduan ikusteko. Goguan dakat ozta-oztan ez nebala eskabadora batekin kaskarrekua hartu. Eta paretik zetorren beste pertsona batekin ondo-onduan egon arte ez nintzala konturatu: ¡haxe sustua! Zoragarrixa zan. Ez neban ibillaldi luzia egiñ: San Antoliñetik behera etorri, Apallo kaletik sartu eta apur bat ibilli baiño ez. Baiña gero, gorutzko bueltan, bapatian 500 urte atzera saltua egin neban. Apallotik alde zaharretik urteeran, argi gorritxo bat illunttasunian: Piedadeko ermittako kandelia zan. Inguru osua ipurdiko zulua baiño baltzago, horixe berori izango zan bertan zeguan murallako Piedadeko Portaletik Gernikako bidera urtetzian bidaiarixak ikusiko zeban argi bakarra...
Biharbada bueltauko dira hórrek denporak. Errekurtso guztiak agortu eta apagoi orokorra etortzen dan egunian. Martxa honetan, ez da hainbeste denpora pasauko. Eta izarrak barriro ikusi ahal izango doguz, gabaz.
Gezur saltzailea
Argazkiak.org | Samic © cc-by-sa: Patxi Argarate
Patxi Argaratek bialdu destan argazki honek bultzatuta, Eibarko Kili-Kolo antzerki taldian nenbixaneko lan-gidoi bat topatu dot, eta hamen kargaukko dot, ohar, akats eta guzti. Ez daka fetxarik ezta krediturik, baiña nik gogoratzen dotenakin eta laguntza pixkatekin datuok osatzen saiatuko naiz.
Montaje hau 1997 inguruan egingo zan nere kalkuluen arabera.
Gidoi orijinala zahartxuagua zan, Patxi eta Pedro Luken sasoikua; autoria ez dakitt. Guk euskerara itzuli eta moldatu egin genduan.
Kredituak:
Zuzendarixa, Aitor Eguren.
Bufoia, Ainara Egiguren.
Samic aholkularixa eta Pirujo, Oier Gorosabel.
Erregia, Oier Narbaiza.
Carol printzesia, Maite Arroitajauregi.
Morroi bizefalua: Eli eta XX
Trepezzuak, Ernesto Sanchez.
Oso ondo pasau neban antzezpen honetan. Aitorrek lan politta egin zeban, nahiz eta bolo pare bat baiño ez genduzen egin (gero “Lovo”-kin sartuko giñan, oker ez ba nago).
Niko hazten danian igual, Iñaki Aldai taldekidian gidoi barrixekin batera...
GEZUR SALTZAILEA
(Antzezpenaren melodia. Eskenaren erdian erregearen tronoa dago. Atzean erretratua. Eskenatokia hutsik. Bufoia bapatean agertzen da)
BUFOIA: Eguerdi on, neska mutilok! Eguerdi on! Je, je je. Ze zatarrak zareten…Zatarrak, benetan, itsusiak… buaj! (nazka keinua) Bueno… je, je, je, ez jarri horrela, ez nuen hori esan nahi. Bakarrik zuek zirikatzeko asmoa nuen. Beraz laaasai egon! Badakit munduko neska-mutilik politenak zuek zaretela; zuek…eta ni ere bai, ze zuek baino askoz ere ederragoa naiz ni.Je, je, je. Eta dibertigarria gainera….(pirueta batzu egiten ditu) Huy! nere burua ez dut aurkeztu! Jaun-andreok, neska mutilok, zuekin munduko bufoirik… bufoirik… zoroena! Zuekin.Fool Bufoia!.
(Inguruari begira, serio. Inor ez dago) Sekretu bat kontatu behar dizuet. Sekretu bat, haundi-haundia. Inor agertzen bada, zuek abisatu bale?
Bazen behin errege bat, alaba eder eta dotore bat zeukana, eta gaztelu haundi baten bizi ziren…..
(Samic sartzen da. Bufoia tronoaren atzean ezkutatzen da. Samic, konfiantzaz eskena ertzera. Ezkerrera begiratu… ez dago inor. Eskumara begiratu eta kuadroari…. Eta hantxe bertan, gaizto gaiztoa, barre egiten dau. Kuadroari begiratu eta gero hara bideratu. Bigoteak pintatu. Urrundu, artistarena egiten. Publikoari, pozik eta gaizto)
SAMIC: Ha, ha,ha…! Zelako iñuxentea dan gure erregea..! Eta zelako tonto aurpegia daukan! Ha, ha, ha, aha….!
(Barrearen erdian, tronoa ikusi: Ooooh!, que codicia! Inor ote dagoen begiratzen dau. Hara abiatzen da. Barriro begiratu. Tronoan ceremonia haundiz jarri, eta explotatu: musika gaiztoa,barreak)
KANTUA
(tartean, erregea eta séquitoa sartzen dira; AKZIOA: ALFOMBRA LUZE BAT TABERNA ERDITIK. Ahozabalik geratzen dira. Erregearen txilixoa)
ERREGEA: Zer egiten duzu nire tronoan jarrita, Samic? Zer nolako aholkularia zara? Zer nolako laguntzailea? Ez al dakizu aulki horretan neu bakarrik eser naitekeela?
(Samic jaiki, enbarazuz, beraren burua explikatzeko atxeki baten bila. Reberentzia asko, irribarre faltsu asko…)
SAMIC: Bai jauna! Bakarrik inork tranparik jarri ote zizun begira nengoen, jauna!
ERREGEA: Eta?
SAMIC: Ederto dago, jauna, ez dago inolako arriskurik zu bertan jartzeko!
(erregea jartzera doanean, irristatu eta kriston kolpea hartzen dau; Samic laguntzera doa)
ERREGEA: (hasarre) Eta?
SAMIC: Baina nik ez dut ezer egin, jauna! Zu torpea bazara…
(…)
ERREGEA: Torpea naizela esan duzu? Torpea, ni?
(…)
(erregea Samic´i begira; Samic¨ek ez daki zer egin. Carol berbetan hasten da eta Samic´ek alde egiteko aprobetxatzen dau. Bizefaloeri hazka egiteko agintzen detza, eta bigarrengo planoan geratzen da)
CAROL: Ez zaitez horrenbeste haserretu, aita. Oso egoskorra zara. Azken batean, ez da hainbesterako. Torpea bazara, torpea zara. Eta txikia bazara, txikia , eta kitto!. Onartu egin behar duzu. Gainera, horrela askoz ere dibertigarriagoa zara (erretratua ikusten dau eta barrezka) Zergaitik ez duzu bigoterik uzten, aita?
ERREGEA: Zer?
CAROL: Bigotea.
ERREGEA: falta zaidana, Carol! Zertarako nahi dut nik bigotea?
(Samic se hace el sueco)
CAROL: Askoz ere dibertigarriagoa izango zinatekelako. Begira!
ERREGEA: Samic!!! Esango zenidake zer den hori?
SAMIC: (sorpresaz, sekulan ikusi ez balu lez) Oh! Zeu zarela uste dut, Jauna! Bigote dotore batekin gainera…
ERREGEA: Nork margotu ditu bigote zikin hoiek nere erret erretra- erretratuan?
SAMIC: (ez daki zer esan, baina laster topatzen dau erantzun bat) Nahi baduzu, neuk aurkituko dut erruduna eta merezi duen zigorra ezarriko diot! Je, je je…
ERREGEA: Zoazte ba, errudun bila!
( Samic eta zaindariak eskenatoki ertzera. KANTUA)
SAMIC: Zeuetako zeinek margotu ditu bigoteak? Zeer? Neu izan naizela? Bai zera! (bizefaloeri, umeak agresibidade barik txintxatzeko) Harrapatu ezazue berbalapiko hori! Laster! (eta holan berba egiten daben guztiarekin. Eurak oldarzen joan ahala…) Zelako gaiztoak zareten gurekin… Baina hau ez da horrela geratuko! Neurri zorrotzak hartuko ditugu! Zapatu eta domeketan ere… eskolara joan beharko duzue! Ja, ja, ja,….!
(eskenatokira atentzioa)
CAROL: Aitatxo, hemengo hau erresumarik aspergarriena dela esaten dute.
ERREGEA: Zer jakingo duzu zuk, ba? Fool, gure bufoia, mundu guztian dauden bufoietatik onena da, erabat txikia izan arren (…). Beste inork ez nau horrenbeste dibertitzen.
CAROL: Bai, jakina: Zu baino txikiagoa delako ematen dizu barregura. Izan ere, erresuma guztian bufoia da pertsonarik txikiena eta gero… zu! Zentimetro bat altuagoa zara bakarrik.
ERREGEA: Eta zer? Nik ez dizut iritzia eskatu, Carol. Ixilik egon eta ez nazazu urduri ipini (paus) Jo musika erregearentzat, faborez
(joten dau, baina erregea ez dago pozik; bufoia nahi dau)
(Tronu atzetik,bufoiak laztan bat printzesari; begiraden jokoa; erregearekin jokoa; Bapatean, erregea bufoia hazi egin dala konturatzen da)
ERREGEA: Zelan ausartu zara hazten? Zaindariak! Bizkor, etorri hona!
(zaindariak datoz)
Zer egiten du erresumako gizonik txikienak, bufoiak, ni baino altuago izaten? Traizioa! Ez dauka inolako eskubiderik. Zatozte bizkor, zaindariok! Bufoia hazi egin da. (…) Orain neu naiz erresumako gizonik txikiena (…)
(zaindarieri)
Harrapatu eta burua moztu!!!
(…)
CAROL: (negar zotinka) Ez, mesedez, bufoiak ez daka inolako errurik. Horrenbeste maite dut..!
ERREGEA: Ze-ze-ze-zer? Baina nola maite dezakezu Fool ziztrin hori?
CAROL: Fool maite dut umeak eskola maite duten bezala. Bueno, askoz ere geihago maite dut.
ERREGEA: Hau disgusto makala, alaba! (…). Bufoia hazi egin da eta nire alabak berarekin ezkondu nahi du. Eta nik Samic’ ekin ezkondu nahi zaitut ba…
CAROL: Samic’ ekin? Oh, nere bihotza triste dago! Hau disgustoa!
ERREGEA: Ez zaitez izan astoa!
CAROL: Samic hain da gaiztoa…
(Carol eskenatokiko eskuma aldera doa; bufoia leihotik agertzen da “Oooh, ze poza!” Begiradekin alkar maitatzen dira. Bapatean Samic kristaletik agertzen da“Aaah!”Fool atetik sartzen da, eta publiko artean ezkutatzen da. Samic sartzen da bere bila, eta eskenatokirainok doa.
Bitartean, Carol eta printzesa leku diskretu batean bigarrengo plano batera pasatzen dira.
(Samic Fool’en bila; publikoa artean dago. Ikusten dau eta ezikusiarena egiten, Carol’eri egingo detzan gaiztakeri guztiak esaten ditu, bera entregatzen dan arte. )
Klabeak
Foolen atzean nagoenean, begiratu zuzen.
Aurrean nagoenean,beraren ondoan egon begira barik, baina eskuaz berari zuzentzen.
Oso gaiztoa baina inozentea.
Erregearekin berriz, oso chupapollasa
Ez bada entregatzen, Carol printzesak asko sufrituko du .(…) beraren jostailuak apurtu egingo ditut! Beraren instrumentoari sokak ebagi egingo dizkiot! Postrea kendu eta arraina bakarrik jan ahal izango dau!. Honelako garraisiak egingo ditu Carol printzesak (bizefaloak txilixoka) Eta nik honelako barreak egingo ditut ! (barre haundi, gaizto eta bildurgarriak)
FOOL: Ez, mesedez, ez….! (entregatu egiten da. Bizefaloak harrapatzen dabe)
SAMIC: Harrapatu zaitut, gizajoa! (gaiztoa baina ez krudela) Orain zure izterrekin zopa egingo dugu; zure begiek txakurreri jateko emango dizkiegu; zure gibelarekin patea egingo dugu, eta zure odolarekin odoloste ederrak..! Zureak egin du, artaburu hori!
(erregea printzesarekin, aspertuta. Samic goxo-goxo dator)
SAMIC: Jauna, mundu guztiko errege! (jaramon egiten dabenean) Hamen daukazu Fool bufoia, agindutako bezala. Zuk nahi duzuna egingo dut berarekin.
ERREGEA: (pozik) Bai! Bere erroparekin sukalderako trapuak egingo ditugu!
SAMIC: (peloteroa) Ha, ha, ha, ha, bai; eta nahi baduzun hankak ebagi egingo dizkiot!
ERREGEA: Bai, eta puzkarrak botako dizkiogu aurpegira!
SAMIC: Eta bihar goizerako hamar mila bider kopiatu beharko du: ni izan behar nintzen erresumako gizonik txikiena!
(bitartean, Fool eta Carol dialogatzen eta aldegiteko agintzen detza.; Samic Konturatzen denean…..)
SAMIC: Baina, baina…! Oiloak baino iñuxenteagoak zarete! Zozomoko enklenkeok! Gela ilunean sartuko zaituztet!
CAROL: (mozten) Samic! Ezin dituzu zure zaindariok hola tratatu! Neuk agindu diet Fool askatzeko (Samic tripak jaten dago, baina irrifarrez ) Zer krudela zaren, Samic; zein gaiztoa. Zurekin sekulan ez nintzateke ezkonduko.
KONJELAZIOA
FOOL: Carol printzesari ezker, ihes egin nuen Samic’en hatzaparretatik Je, je, je…. Eta munduan dauden bufoietatik argiena, politena eta dibertigarriena naizenez, ez nintzen erresumatik joan. Zer uste duzue, tontoa naizela? Gazteluan bertan ezkutatu nintzen. Badakizue non? Erregearen ohe azpian. Eta denek pentsatu zuten Afrika aldean nengoela… Ikusiko duzue zer gertatu zen.
(DESKONJELATZEN GARA. Danok aspertuta. Erregeak moko pelotilla bat botatzen dau eta Samic’ i joten detza begian BIZKOR Samic’ ek barriro beraren jarrera pelotilleroa hartzen dau)
ERREGEA: Samic…Zer daukagu gaur egiteko?
SAMIC: Ospakizun bat egitea pentsatu dut.
ERREGEA: Ospakizuna?(…) Nire bizitzako egunik aspergarriena da, barren! Erabat aspertuta nago, erregea naiz, bufoirik ez daukat, nire alabak ez nau ulertzen edo nik bera ez dut ulertzen… eta erresumako gizonik txikiena neu naiz.(…) Halan jarraitu ezkero laster zoroetxean sartu beharko naute!
SAMIC: (publikoari) Ez litzateke ideia txarra izango, eh, umemokook?
ERREGEA: Ahopetik zerbait esan duzu!!!
SAMIC: Nik?
ERREGEA: Bai, zuk. Entzun egin dizut!
SAMIC: Egia esan, zu lasaitzea eta dibertitzea inportanteena dela esaten ari nintzan. Eta ni badakit nola dibertituko zaren, jauna; gure herritarrak lagunduko dizute.
ERREGEA: Nola?
PELOTAREN JOKOA: PUBLIKO ARTERA PELOTA BAT BOTA, ETA HAIEK BUELTAN EKARRI.
SAMIC: Zatoz nere ondora. Ikusten duzunez, erresuma guztiko herritarrak bildu dira hamen zu pozik egoteko eta geihago ez aspertzeko.Beitu; zu eskua jasotzen duzunean denak esango dizute: Kaixo errege! (egiten dau) Eta aldiz, jaisten duzunean denak galdetuko dizute: Zer moduz errege?(egiten dabe; nahastatzen dira; jokoa explotatu)
ERREGEA: “Kaixo errege”, “Zer moduz?” Nire bufoiak gauza interesgarriagoak egiten zituen. Guzti hau aspergarria da.
PUBLIKOA KANTATU ERAGIN
SAMIC: Orduan zera egingo dugu (Samic erregeari berba egiteko aktitudea jartzen dau, eta KONJELAZIOA)
FOOL: Erregeak leihaketa bat antolatu zuen. Leihaketa bat, telebistan bezala! Ja, ja, ja! Baina irabazleak ez zuen bidai bat edo ordenagailu bat irabaziko, ez. Irabazlea erregearen bufoi izango zen. Je, je, je.. Zer… eta bufoi! Eta ni naiz, ni izan naiz beti munduko bufoirik onena! Eta zuek munduko neska mutilik zatarrenak, itsusienak… Ji, ji, ji. Bakarrik zuek zirikatzeko asmoa nuen (piruetak). Leihaketara mundu guztiko aktoreak etorri ziren eta kantariak eta pailazoak eta pertsonaia kaskarrak ere bai. Baina inork ez zuen erregea pozterik lortzen. Eta egun batean…
LEIHAKETA
ERREGEA: Non dago Samic? Samic, Saaamic, non sartu zara? Hemen ez dit inork kasurik egingo ala? Bueno ba! Sartu bedi hurrengo partehartzailea!
PIRUJO: Kaixo, errege.Kaixo, printzesa; kaixo zaindari eta herri guztiari. Nire izena Pirujo da, eta zuretzat espreski prestatutako edari majiko bat dakartzut. Edaten badozu, zoriontsu izango zara betiko. Tori!
ERREGEA: Zutaz fidatu naiteke?
PIRUJO: Akaso itxura txarra daukat?
ERREGEA: Ez nuen hori esan nahi, baina jende arriskutsu asko dabil hortik zehar solte. (ez da fidatzen)
PIRUJO: (…) Nahi baduzu, borondate onez natorrela ikusteko, edan dezatela lehenengo zure zaindariok (erregeak baietz; bizefaloak hartzen dabe; mozkortzen dira, pozik, New York) Ikusten duzunez, ez zaie ezer gertatu eta oso pozik daude)
ERREGEA: Nik ere nahi dut, eman probatzeko, nik ere nahi dut! Azkar, azkar! Edari majikoa nahi dut!
(emon aurretik)
PIRUJO: Zoriontsu izango zara (aparte, jendeari) Ni bai zoriontsu! Ha, ha, ah…
ERREGEA: Zer ondo, zer ondo, munduko erregerik zoriontsuena izango naiz. Bizkor, emaidazu edari majikoa!
(emoten detsa; edaten dau eta flipatzen hasten da)
PIRUJO: Eta?
ERREGEA: Zoriontsua naiz, zoriontsua, ajiji, ajaja! (bueltaka, dantzan, musika majikoa) Zuk ere proba ezazu, Carol; hau ikaragarria da! (Carolek probatzen dau)
PIRUJO: Geihago edaten baduzu, hobeto sentituko zara. Tori.
(erregeak probatzen dau)
ERREGEA: Hau da marka! Zer pozik! Zuek ere, edan ezazue geihago (danok edan, eskizofrenik dancing, desparramea)
PIRUJO: Edan, edan, edan…!(KANTUA)
(halako baten danok lurrera jausten dira; Pirujok aurpegia erakusten dau; Samic da)
KOROIA HARTU
SAMIC: Ja, ja, ja! Orain poterea nere eskuetan dago! Erregea eta bere inguruko guztiek nahi nuen bezala engainatu ditut. Orain denak kaiola batean sartuko ditut eta nere borondatea egingo da beti. Ni izango naiz errege berria.
(erregearen tronoan jartzen da)
Zein gaiztoa naizen. Nire musika entzun bedi! (musika gaiztoa) Eta ni ere zoriontsua izan nahi dut. Horregatik, edari majiko pixkat edango dut. Pixkat edan ezkero ez zait eta ezer gertatuko (pixkat edaten dau, geroago eta soltura geihago, barre, pozik)
Beste pixkat edango dut.Pixkat bakarrik.
(eskenako pertsonai guztiak lurrean botata; mugitzen hasten dira, lehengoa erregea, gero danok.
Samic jaikitzen danean (KOROIA BURUAN) besteak konturatu, zindariak deitu.
Samic’ek ezpata hartzen dau eta mehatxuka.
Fool agertzen da, eta burruka.
Samic lurrera jausten da.
Gau ilunekoak
Asko idatziko zan liburu honi buruz kontizu: izperringiko suplemento literarixuetan, Durangori buruzko foruetan, euskal-kultureta-intelligentsia zera horretan. Berba bat be etxuat jakin.
Mesillan topau neban, eta Krutwigen ladrilluari buruzko arrantzia idazten nagon honetan, ba nekan zeozer irakortzeko gogua. Hartu, ta jan: bape begirune eta expectativa barik.
Ederra begittandu jata ba. Inozentzia haundiz idatzittakua emoten jok, eta hori ba da markia, hainbeste urte martxan diharduan idazle baten kasuan. Ipoin afrikar baten antza hartu jetsat, euren eboluziño harrigarri eta amaiera perplejuekin. Irakorri ahala, pentsatzen najuan: “Hara, hau ipoin moralistia dok: euskal kakatziakin paralelismoren bat-edo, alegorixia-edo, eta amaierako moraliniak izorrauko jok ipoiñ osua. Ba ez jauna: amaieria be, ipoiñ osuan alturan jagok. Ederra, inozentia, gardena, sujerentia eta zabala.
Gero, famosua izatian gauzak: etxakixat zenbatian erosi daben Anek liburutxo hau, baiña... hirurogei pajina baiño etxaukaz, eta erdixa idatzi bakuak. Irudi moderno batzu jittuk –polittak, dana esan bihar dok- eta batzu a doble pagina, testu barik. Aaaaiii... famosua izatian gauzak.
Eguneraketia: ¡12,50 euro balio jittuk bakarrik! Oin bai. Liburu perfektua dok.
Que demasiado (egunerado)
Dijestiñua hobeto egitteko, ariketa idiomatiko batzu egingo doguz "Que demasiao" kantuakin. Pulgarcito kantarixak grabautako bertsiñua hamen entzungai.
ZEIN GEHIEGI
(Euskara diskurtsiboan)
Macarra dun fraka estuak, kuadrillero tatuatu eta ko uribarren
seme ren etsipen eta ren alkohola, loba ren mina
lehengusu ren premia.
Zenuen tzat schola espetxe bat, tzat magistra billiard mahai bat,
muntatu zenuen ren guapo eta ren matoi, ren pajaro eta ren lapur
eta ri txifloa ematearen kopuru bat.
Oraindik ez duzu adinik ko bozkatu eta onezkero igarotzen duzu taz rola ren bizitzea,
lukainka eta gaizkile ko ohitura aurka jabegoa
ren aukeratzen uzten ez dizutenak.
Ren kalestu iluna automobile batek jaten badizu gogoa
ren erpin labaina eta ren bultzakada autoa zalantzati
doa aldatzen hoz jabe eta hoz leku.
Ezen ez dedin mugitu inor duzu agindu
eta doaz hamabost lapurreta an hilabete.
Zure atsoa xukatzen du ardoa zein duzun erosi eta sekulan ez du galdetu
tik non irtetzen duen diru guzti hau.
Sapoyak doaz zapaltzen zure orpoa, liskarra dago zoazen leku guztietan
neskatxak ko auzoa amesten dute kin lapurtzen zure bihotza
ba larunbatean eramaten badituzu dantzara..
Gau batean noiz zenbilen iskilurik gabe heriotzak kalekantoi baten itxaron zizun
zizuten bota sei tiro lotsarik gabe eta gero odolhusturik ingresatu zintuzten hon Pyramide tzarra.
Baina lehenago baino txalo egitea entzun zitzaizun esaten “¡zein gehiegi! kin hau ateratzen naute televistan”.
TOO MUCH THAT
(Babelfish’ English; must be read with Willy de Ville’s spanglish pronounciation)
Macarra of fitted trousers, tattooed and suburbial gang member
son of the defeat and the alcohol, nephew of the pain
cousin-brother of the necessity.
You had by school a prison, by teacher a table of billiards,
you you mounted lady's man and of lout, gulf and thief
and to give to the internode amount.
Not yet you are years old to vote and you already happen of the roll to live,
garlic sausage and habitual delinquent against the property
of that they do not let to you choose.
S.A. side of the dark alley buga eats the moral
to knife end and push to you the car vacilón
it is changing of owner and place.
That nobody moves you have ordered
and fifteen holdups in a month go already.
Your old man worries the wine that there are market and has never asked
where parné leaves all this.
Pasma goes pisándote the heel, is quarrel by where it wants that you go
chavalas of the district dream about robarte the heart
if you take it to Saturday to dance.
One night that you walked disarmed the death in a corner hoped to you
stuck six shots to you shameless and soon bled
they entered you in the Piramidón.
But before palmar it was heard to you say “too much that! ,
from this they remove to me in televisión".
QUE TROP
(Babelfish-français; tremblez Moliere!)
Macarra de installé pantalon, pandillero tatoué et suburbial
fils de la défaite et de l'alcool, neveu de la douleur
d'abord-frère de la nécessité.
As eu pour école une prison, par enseignant une table de billard,
toi tu l'as monté beau et de dur, de golfe et de voleur
et de la donner au joint quantité.
Tu n'as encore pas d'années pour voter déjà et passes le petit pain de vivre,
le chorizo et le délinquant habituel contre la propriété
de desquels ils ne te laissent pas choisir.
S.A côté de l'allée foncée un buga toi mange la morale
à pointe de rasoir et coup la voiture vacilón
il change de propriétaire et de lieu.
Que ne se déplace personne tu as ordonné
et vont déjà quinze arrêts dans un mois.
Ton vieille dépêche le vin que ha marché et n'a jamais demandé
de d'où il sale tout ce parné.
Le pasma va pisándote le chèque, ils ont bronca par où il veut que tu vais
les chavalas du quartier ils rêvent avec robarte le coeur
si samedi tu la danses.
Une nuit que marchais désarmé le décès dans un coin te t'a attendue
ont collé ensuite six tirs effrontés et desangrado
ils t'ont versée dans le Piramidón.
Mais avant de la palmar on t'a entendu dire "que trop! ,
de de celle-ci ils me sortent dans televisión".
TROPPO QUELLO
(Babelfish italiani)
Di macarra del membro tatuaato e suburbial misura dei pantaloni,
del gruppo figlio della sconfitta ed alcool, nipote del dolore
cugino-fratello della necessità.
Avete avuto dalla scuola una prigione, dall'insegnante una tabella del biliardo,
voi avete montato lady' uomo di s e dello zoticone, del golfo e del ladro
e per dare all'importo dell'internodo.
Non ancora avete anni da votare e già sembrate del rullo vivere,
della salsiccia dell'aglio e del delinquente abituale contro la proprietà
di quello non lasciano a voi scelgono.
S.A. il lato del buga scuro del vicolo mangia la morale
alla conclusione ed alla spinta della lama verso voi il vacilón dell'automobile
è cambiamento del proprietario e del posto.
Che nessuno lo sposta hanno ordinato
e quindici arresti in mese vanno già.
Il vostro uomo anziano preoccupa il vino che ci sia il mercato e mai non ha chiesto
dove il parné lascia tutto questo.
Pasma va pisándote il tallone, è litigio da dove vuole che andiate
chavalas del sogno del distretto circa robarte il cuore
se lo prendete a sabato al ballo.
Una notte che avete camminato ha disarmato la morte in un angolo sperato
a voi ha attaccato sei colpi a voi sfacciato e presto sanguinato
lo hanno registrato nel Piramidón.
Ma prima che palmar sia stato sentito a voi dica “troppo quello!
da questo rimuovono a me nel televisión".
UNICO DEMASIADO
(Babelfish português)
Macarra instalado de calças, pandillero tatoué e suburbial
filho da derrota e l' álcool, sobrinho da dor
d' abordagem-irmão da necessidade.
Ás ter para escola uma prisão, por professor uma mesa de bilhar,
você você l' ás montado bonito e de duro, golfo e ladrão
e dar-o à junta quantidade.
Você n' ás ainda não d' anos para votar já e passagens o pequeno pão de alimento,
o chorizo e o delinquente habitual contra a propriedade
do qual não lhe deixam escolher.
S. ao lado de l' aleia escura um buga come a moral
à ponta rasoir e golpe o automóvel vacilón
altera de proprietário e lugar.
Apenas deslocas-se ninguém ordenaste
e vão já quinze acórdãos num mês.
A tua velha comunicação o vinho que ha andado e n' a nunca pedido
de d' onde salga qualquer este parné.
O pasma vai pisándote o cheque, têm bronca por onde quer que vais
os chavalas do bairro sonham com robarte o coração
se sábado você as danças.
Uma noite que andava desarmado o falecimento num canto t' a esperado
colou seguidamente seis tiros descarados e desangrado
eles t' verteu no Piramidón.
Mas antes de ele palmar ele t' propôs-se dizer “único demasiado!
de esta eles mim saem em televisión".
QUE DEMASIADO
(Juan-etorrixa: castellano-français-castellano)
Macarra instalado de pantalones, pandillero tatuados y suburbial
hijo de la derrota y l' alcohol, sobrino del dolor
d' acceso-hermano de la necesidad.
As tener para escuela una prisión, por profesor una mesa de billar,
ti ti l' as subido bonito y de duro, de golfo y ladrón
y de darlo a la junta cantidad.
Ti n' as aún no d' años ya para votar y pasos el pequeño pan de comida,
el chorizo y el delincuente habitual contra la propiedad
de del cual no te dejan elegir.
S. junto a l' avenida oscura un buga come la moral
a punta de maquinilla de afeitar y golpe el coche vacilón
cambia de proprietario y lugar.
Que no se desplazas nadie pediste
y van ya quince paros en un mes.
Tu viejo despacho el vino que Ha. ida y n' a nunca pedida
de d' dónde sala todo este parné.
El pasma va pisándote el cheque, tienen bronca por dónde quiere que vas
los chavalas del barrio soñan con robarte el corazón
si sábado ti las danzas.
Una noche que iba desarmado la muerte en una esquina t' a esperada
se clavaron a continuación seis tiros descarados y desangrado
ellos t' pagaron en el Piramidón.
Pero antes de lo palmar él t' ¡se propuso decir demasiado “que! ,
de ésta ellos me salen en televisión".
DEMASIADO ESO
(Juan-etorrixa: castellano-english-castellano)
De Macarra del miembro cabido de los pantalones, tatuado y suburbial de la cuadrilla
hijo de la derrota y el alcohol, sobrino del dolor
primo-hermano de la necesidad.
Usted tenía al lado de la escuela una prisión, por el profesor una tabla de billares,
usted usted montó lady' hombre de s y de patán, de golfo y de ladrón
y para dar a la cantidad del entrenudo.
No todavía usted es años a votar y usted sucede ya del rodillo vivir,
de la salchicha del ajo y del delincuente habitual contra la característica
de eso no dejan a usted eligen.
S.A. el lado del buga oscuro del callejón come la moraleja al final
y al empuje del cuchillo a usted el vacilón
del coche es cambio del dueño y del lugar.
Que nadie le mueve han ordenado
y quince interrupciones en un mes van ya.
Su viejo hombre se preocupa el vino que hay mercado y nunca ha pedido
donde el parné sale todo el de esto.
Pasma va pisándote el talón, es la pelea por donde quiere que usted va
los chavalas del districto soñan sobre robarte el corazón
si usted lo lleva sábado a la danza.
Una noche que usted caminó desarmó la muerte en una esquina esperada
a usted pegado seis tiros a usted desvergonzado y pronto sangrado
le inscribieron en el Piramidón.
¡Pero antes de que sea palmar fuera oído a usted diga “demasiado eso! ,
de esto quitan a mí en televisión".
Gaberako aterpia eta estufia
Mutrikutik Ondarrura oiñez ibiltzen dan gizon calvo bizardun hori ¿nun sartuko ete zan gabon gabaz?
Isuntza I koban lotara sartzen dan gazte bizar luze hori, kostako bidetik euripian montgomery urdiñez eta motxila haundi batek konkortuta etortzen dana, ¿nun pasauko ete zeban Eguberri eguna?
Gure amanian, gas naturalezko galdaria orruka txipli txapla pun eta komuneko radiadoria be martxan. Eta gure hiru lantokixetan, estufak astegunero lez goizeko 7.00etan ixotuko ziran, eta 20.00etan emetau. Termostatuak kiñuka ibilliko ziran egunian zihar, argi gorritxua 21ºC-taraiñok heltzian emetau, gela illun eta hutsak tenperatura gozuan egun osuan...
Jai egun berezixa datorrenian beti izaten dot goizian juan eta tenporizadorien programak eteteko tentaldixa, baiña kotxia hartu eta hiru zentruetatik pasatzeko be energixia gastau bihar...
Etxerik bakuak hotzak akabatzen edozeiñ txokotan, eta lantoki hutsak bero-bero.
Momorro txiki bat sortzen (IX)
Aurreko baten, lagun bat topau genduan Dosdemayon. Aspaldi ikusi barik, kontuak esateko gogoz ibilli giñan; gure lagunak bost bat urteko umia daka, eta jakiña, asper-asper eginda amaittu zeban gure nagusixen barriketiaz. “Amaaaaa...” eta hamar segundura, “Amaaaaaa”, eta bost segundura “Amaaaa, guazen...” harik eta nere lagunak “¡Ixi, berbetan nago-ta!” esan zetsan arte. Umia isildu, eta bere asperguria resignaziñoz pasau zeban ordutik aurrera, bertan egon giñan tartetxuan (hamar minutu bez). Gero agur, hurrengorarte eta bakotxa bere bidetik aurrera.
Gero konturatu giñan gertatu zanakin. Eta benetan harrigarrixa begittandu jakun. Izan be, gaur egunian kalian ikusten dogunan araberan, hau ez da bape normala. Gaur eguneko gurasuak, bere umia momorro bihurtzeko lanian fiñ, ez detse sekulan entzungor egingo bere momorrogaixan atentziño eskaerei (horretarako bere zeregin eta konbertsaziñua eten egin bihar badabe be); ezta gitxiago okurriduko jake ixiltzeko agintzia (batek daki bestela zelako trauma infantilla sortu leikixen); eta kasualidadez gurasoren batek halakorik egingo baleu konturatu barik, ondo hezittako momorruak ez dau sekulan obedeziduko halako agindurik.
Benetan xelebria, bai, Asun eta bere semetxuan kasua. Eta kontua da, gure metodo psikopedagogikuan hiru arau batera hausi arren be, umiak ez zekala bape psikopata arpegirik...
Xabier Lete eta mundu erreala
Eguna amaittu da. Ekialderutz, kostako farolak kiñuka ikusten dira, eta herrixetako argi gorrixak hodietan. Sukaldeko argixa emetau, eta erretiratzeko une gozua dator. Gelako ipurtargittan, eguneko zeregiñak kanpuan geratu dira eta ordu erdi dakagu ezertan ez pentsatzeko, erdi-lo-erdi-esnako une santu horretan. Mahaitxotik liburua artu, eta arnasak sakondu ahala berbak hegan hasten dira.
Azken oihurik gabe aldenduko naiz
argia gandutu zen menturazko lurraldean barrena,
ez dio nehork itzalari abegirik eskainiko
baina itzalaren erresuman itzaliko gara,
zer pena bizitza galtzea, diozu ilunabarrean
maite dituzunak gogoeta xehe iheskaria direnean
eta ibaiarekin batera aldenduko zarela jakitean
nehork mintzirudikatu ez zuen
haraindiko ibar urrunera,
hala ere, ederra zen bizitza eta bizi izatea
(Prreeeeeet...)
azkenik galeraren zerrenda ankerretan
idatzia utzi bagenuen ere
gurutza ditzagun elkarrekin, maite
azken belazea, azken loredia.
(...)
Pilates´ dream (aboutta-finish-gaz body dance)
(txaluak)
Hola amigos, queremos presentaros el nuevo body sport que está causando sensación. Todo el mundo habla de Pilates´ Dream, un ejercicio fácil de hacer en tu casa (irribarrez, muskuluak kontraitzen) y que cambiará tu forma de ver el mundo y –por supuesto- la forma en la que el mundo te ve a ti (pectoral senduak, laztanak jasotzen).
Para practicar Pilates´Dream se necesita una ducha a gas butano, y –ojo amigas, que aquí viene lo más importante- una bombona especial que contenga exactamente 75 gramos de este gas. Este tipo de bombonas las conseguimos partiendo de una bombona de butano convencional, a la que sometemos a un proceso de madurado y rodaje durante aproximadamente un mes, después del cual se hallan en condiciones idóneas para practicar Pilates´ Dream y que podéis conseguir mandando un SMS al 8899 indicando la palabra “butano” (coste del mensaje 8,56 euros) y recibiendo cada bombona especial a sólo 12 euros contra reembolso.
La sesión de Pilate´s Dream comienza con una placentera ducha de agua caliente (plazerez gaiñezka dutxapian) durante la cual procederemos a jabonarnos todo el cuerpo. Es en este momento cuando el gas contenido en nuestra bombona especial produce un descenso en la combustión de la caldera que, según estudios testados en estudiantes de la Universidad de Theresenstadt, induce una contracción isométrica en los músculos que están siendo duchados en cada instante (jaboiz beteta eta saltoka). El efecto es progresivo, y conseguimos de esta forma un aumento en la fuerza de contracción de los diferentes grupos musculares resultando una tonificación sumamente equilibrada. El método Pilates´ Dream tiene resultados garantizados, ya que serás impelido a realizar los ejercicios hasta en el último músculo del organismo, al menos si quieres retirar el jabón de tu piel antes de vestirte.
(gorputz sendo eta ederrak, laztanak jasotzen) Recuerde: Pilates´ Dream, el nuevo body sport que causa furor en todo el mundo, disponible en su casa por sólo 12 euros la sesión. Pide nuestras bombonas especiales mandando un SMS al 8899 indicando la palabra “butano” (coste del mensaje 8,56 euros).
Esto es todo por hoy, amigos. Hasta el próximo programa de Pilates´ Dream (aboutta-finish-gaz body dance).
(txaluak)
Etxeko-andros
Faszinantia dok asteko jatekua antolatzia. Astia barixakuan asten dok, Aulestiko basarrittarrak otzaria pegoran lagatzen deskuanian: ¿ia, zer ekarri jeskuk Jabik gaur? Aza bat, sei arrautza, mermelada potia, azenayuk... ondo da, oin ekologisten lokaletik pasauko gaittuk falta dana erostera: kipulak, frutia, laboriak, gaztaia... Zapatua aberatsa izaten dok: haitzulotik urtenda, bakarrik egoten nok jeneralian (Ane eta umia Oiartzunera juanda) eta nere muskulo nekatuekin –oi zer plazerra...- jatekua prozesatzen hasten nok: porruak konjelau, penkak egosi, gai diferentiak potxatzen hasi egun bi barru puddiña egitteko... Normalian, eguastenerarte jateko guztiak konpontzen jittuadaz, barazki eta laboriekin. Astian zihar, ogixa eta beste gauzatxoren batzu erosten jittuadaz dendetan, asko bez. Eta eguen-barixakuan gai freskuak agortuta, pastiakin betetzen juat hurrengo otzaria etorri arteko hutsunia. Pozik nagok nere menuen orekiakin, ustez nere txiki bixak ondo elikatzen jiharduadaz.
Agur eta ohore
ez dot ospatzen nik, ezta horren modura ezta beste erritual relijiosorik. Horregaittik, gabonak familixiakin biltzeko atxeki paregabia dira neretako, beste barik. Hori dala ta, ez naiz oparirik egitteko zalia ezta gitxiago be ezer zoriontzekua.
Baiña hau bai gustau jata:
¡Zelako ilusiñua egin destan! Oso politta izatiaz aparte, harro sentitzeko modua da gero. Jente inportante guzti horren artian, ¡eta zelako lekutan gaiñera! Eskerrikasko, Patxi Trapalleiro
hori.
Froilain.
