Ingelesen hilerria

Bloglines-eko euskarazko feed bilduma ikusi ondoren, zera dio lagun batek:

  bataz beste, bakoitzak hiruzpalau "subscriber" du,   harpidedun alegia.  Zer esan nahi termino horrek testuinguru honetan? 

Pentsakizun batzuk horren inguruan.

Bloglines-eko subscriber edo harpidedunak dira: jarraitzaile zintzoak, gutxienez 3. 3 horiek jarraitzen dute blog hori Bloglines feed irakurgailuaren bidez. Hala ere, horrek ez du kentzen:

• beste harpidedun batzuk izan ditzake blog horrek, beste feed irakurgailu batzuen bidez irakurtzen dutenak. Ezin jakin zenbatek zenbat irakurtzen dituzten horrela.
• beste irakurle batzuek ere izan ditzakete blogok, web bidez zuzenean klikatuz, aurkitu egin dutelako, edo faboritoen zerrendan dutelako eta bisitatzeaz akordatzen direlako...

Bloglines-eko subscriber kopuruak balio dezake elkarren artean blog-en popularitatea konparatzeko:

• Telezaborrak 6 ditu.
• Sarean.com-ek 28
• Sustatuk 29

Hortaz, Bloglines-en erabiltzaileen artean, Sarean.com eta Sustatuk popularitate bertsua dute, eta Telezaborrak baino dexente gehiago. Hortik kanpora estrapolatu daitekeen? Sarean.com ez dut uste Sustaturen web bisitari kopurua lortzera iritsiko denik, baina...

Bloglineseko harpidetzen inguruko beste hausnarketa batera ere iritsi da beste bat hortik: Analysing Bloglines Subscriber Stats,

Popularrenetakoak Bloglineseko harpidedun kopuruarekin:

• Dave Winer: 2652
• Mark Pilgrim: 2100
• Lawrence Lessig: 2794
• Jon Udell: 1619

Harritzekoa ote 1-100 proportzioa euskarazko exitosoenen eta hauen artean? gertatzen da Bloglines-en ingelesezko erabiltzaileak milaka aukera dituela harpidetzeko. Zein diren erreferentziazkoak komunitate horretan... dispersiorako aukera gehiago daude gustuetan-eta. Erabiltzaile euskaldunaren kasuan, aukera gutxitxo daude, eta apuntatzen direnentzat Sustatu edo Sarean.com erreferentzia ia segurua izango da.

Euskarazko hiru posta-zerrenda beteranok Yahoo Groups atzean utzi dute azken hilabete hauetan. Software libre eta euskaldunera igaro dira. Eta lehen Yahoon pilatutako milaka mezutako, sei urtetako eta dozenaka Megabytetako ondarea berreskuratu dute gainera.

Lehen hiru zerrenda hauek Yahoo Groups-en zeuden. Orain Postaria.com zerbitzuan oinarritzen dira, eta Mailman software euskaratua erabiltzen dute.

• Eibartarrak zerrenda, Eibar.org elkartearena. Makelist izeneko zerbitzu batean sortu zen, gero eGroups bihurtu zen, eta hura Yahook erosi zuen.
• Dantzan zerrenda, Dantzan.com gune eta elkarteari lotua. Hau ere eGroups - YahooGroups ibilbidea egindakoa.
• ItzuL. Euskarazko zerrenda arrakastatsuena seguru aski, EIZIE elkarteak itzultzaileentzat zerbitzu profesional gisa antolatua. Onelist izeneko zerbitzu batean sortu zen 1998an, hura eGroups-ekin batu zen ondoren, eta gero YahooGroups-en egon da urteetan. Trantsizioa egitea erraza zen. Hartu harpidedunak, gehitu zerrenda berri batera, itxi zaharra, martxan jarri berria, eta kitto. Baina YahooGroups-en pilatutako artxiboak ziren koxka. Mila mezu Dantzan-en kasua, 8.000 Eibartarrak zerrendan, eta 20.000 ItzuL-en. Zer gertatu behar zuen horrekin? Akaso interes gabeko berriketa mordo bat besterik ez da. ItzuL-en baliteke intereseko gauza gehiago egotea, zalantza zaharberriei aspaldi emandako erantzun eta konponbideak, baina 20.000 mezutan bilaketak egiteko aukera handirik ere ez zegoen Yahoo-n...

Interesa eta erabilgarritasuna zein direla ere, gauza bat argi zegoen: mezu horiek talde bakoitzaren ondarea dira. Eta gaur zukurik ateratzeko aukera handirik ez balego ere, 10 urte barru, auskalo zein tresna edo interes izango ditugun. Adibidez, 1999-2000 tartekoan ItzuL zerrendan pilatutako mezu eta edukiek balio berritua izan dezakete. Etorkizunerako gordetzeko besterik ez bada, nork bere ondarea eskuetan edukitzea inportantea da.

Eta horixe egin dugu. 30.000 bat mila mezu berreskuratu Yahoo-ren artxibo erdi ezkutuetatik, eta 60 Mb-tako mezu mordo bat antolatu. Mezu mordo hori, talde bakoitzaren eskuetan dago orain, .mbox formatu estandarrean. Morokil bat, oraingoz: beharbada ez dago mezu/testu kantitate hori tratatzeko tresnarik esku eskura... baina egongo da, etorkizunean egongo da.

Zerrenda bakoitzaren artxibo berreskuratuari erabilgarritasun gehiago emateko, bakoitzak orain duen artxibo paralelo batean gehitu dugu, Gmane zerbitzu doako eta harrigarrian.

Orain, zerrenda bakoitzaren korpus osoa dago hor:

• Gmane-ko euskarazko zerrendak

Bilaketak egin daitezke korpus oso horretan, eta ez dirudi oso santu dabilenik bilatzeko metodoa, baina, tira, bada zerbait.

Etorkizunean, kontrola norberaren eskuetan

Era berean, Postariak gordetzen du zerrenda bakoitzaren artxiboa, bakoitza Mailman-ekin hasi zen unetik: Itzul - Eibartarrak - Dantzan. Eta are garrantzitsuagoa, aurrerantzean zein delarik ere zerrenda bakoitzaren ibilbidea, dela Postariarekin edo beste baliabide batzuekin, Postariaren fasean pilatutako mezu-sorta osoa talde bakoitzaren esku dago uneoro (Mailman zerrenda-kudeatzaile guztietan dago aukera hau, ez bakarrik Postarian, artxiboak .mbox formatuan eskuratzeko). Beste trantsizio bat iristen bada, ez da egin beharko alkimiarik Yahootik eduki erdi-giltzapetuak berreskuratzeko. Nork bere edukia kontrolpean, bere jardunean burujabe.

Euskara eta Publizitatea izeneko blog interesgarria hasi du Iñigo Fernandez Ostolazak.

Bere XML feed-a hemen dago.

Iñigoren blog softwarea Simple PHP Blog da.

Oharra: Luistxoren izena Luis Fernandez Ostolaza da, baina Luistxo ez da Iñigo Fernandez Ostolazaren senide.

Zientzia eta Teknologia Plana 2005-2008, EAErako. 28 eremu eta bat da Hizkuntzaren Teknologia. Horren txosten-eztabaidara gonbidatu dute CodeSyntax, joan gara, eta iradokizun batzuk egingo ditugu. Info apur bat eta loturak Prospektiba blogean

Hizkuntzaren Teknologien honetan, sei alor estrategiko izendatu dituzte:

1. Oinarrizko erraminta eta baliabideen garapena
2. eLearning
3. Itzulpen automatikoa
4. eInclusion.
5. Ezagutzaren kudeaketa
6. Sistema interaktibo aurreratuak

Iruzkin batzuk gehitu behar ditut, eta txostengileei bidali, datorren ostegunean elkartu arte.

Nire iradokizunak izango dira.

• lizentzia libreena ez bakarrik softwarean, baita eduki eta korpusei dagokionez.
• i18n eta l10n ager dadila alor estrategiko gisa. Beste batek aipatu zuen eContent ere azaldu beharko zela, eta akaso arrazoia du hark ere.
• itzulpen automatikoarena, berrizendatzeko, ze hori kimera bat da oraingoz. Hitz egin dadila "itzulpengintzarako teknologiaz", askoz gauza zentzuzkoagoa.
• Ezagutzaren Kudeaketa izeneko alor estrategikoan, puntu bat gehitzeko eskatuko dut: gizarte-softwareko tresnak (wikiak, blogak, IM, feed meta-erreferentziak...). Ezagutza: informazioa + interakzioa.

Abokatuak eta bufeteak blogarekin, ez dira falta... Batzuk blog kolektiboak eta besteak batenak. BLAWG bilatu Googlen eta adibide mordoa, BLOG eta LAW terminoen arteko nahasketa da berba hori, blawg. Horra blawg sorta bat:

 http://www.lawtechguru.com/ http://professorbainbridge.typepad.com/corporation_law_and_econo/ http://ernieattorney.typepad.com/ http://arkfeld.blogs.com/dpl/ http://www.prismlegal.com/wordpress/ http://healthlawblog.blogspot.com/ 
Honako hiru hauek, geure Eibarblog-ekin konpatibleak diseinuan: http://www.dougsimpson.com/blog/ http://www.elawyerblog.org/ http://www.netlawblog.com/ 

Gainera, nere ustez, blog hauetan gehienak, murritz samarrak geratzen dira Eibar-Blog-en aukerarekin alderatuta.

Bakar-bakarrik egutegi erako informazioa daukate, notiziak bakarrik, eta ez eduki finkoak esplikatzen NOR den abokatua, ZEIN zerbitzu eskaintzen dituen, adibideko KASU edo BEZEROAK... Eduki finko horietarako, aldiz, aukera ematen du EibarBlog-ak.

Oraingoz ondoen Eneko Astigarragak egin du hori, bere bi blogetan aldameneko menuan eduki finko batzuk jarrita: http://www.eibar.org/blogak/kultu - http://www.eibar.org/blogak/prospektiba

Lagun bat gonbidatu dut Gmail kontu bat izatera, eta zerbitzuaren abantaila eta desabantailez mezuak trukatu ditugu.

Nire iritzian, bi dira GMail-en bentajak:

1. Bilaketak
2. spam kontrol ona

eta desabantaila nabarmen bat:

• edukia Googleren zerbitzarietan, ez neure makinan

Konponbidea etorkizunean: Bentajak neure makinara jaistea da koxka, ez neure mezu guztiak Googlera igotzea.

Giga bateko kapazitatearena ez dut abantaila gisa ikusten.

Giga bat espazio zer da? 5 urte barru, ezer ere ez. Kapazidadearen aldetik, norberaren ordenagailuan Giga bat ez da jada gauza handia. Sarean Giga bat Googlek guri eskaintzea ere ez da gauza handia: larria zera da, Giga hori HAN badago, handik HONA oso-osorik ekartzea, hori bai zaila...

Nik giga bat email, edo hiru giga email, nire ordenagailuan nahi ditut. Kopiatzeko moduan CD batzuetara edo sare lokal batean konpartitzeko moduan...

Nolanahi ere, aurtengo abuztuan, nire postontzien kontrola izateko suertea dudanez, desbideratuko ditut Gmail helbidera haien mezuak, eta horrela abuztuko spam uholdea gainditzea espero dut. Mezu horiek, azkenean, Google-ko makinetan geratuko dira, ez neurean (niri gustatzen zaidan bezala), baina iraila etortzen denean berriz lehengora itzuliko naiz, eta mezuak (eta spam uholdea) nire makinatik eskuz ikuskatzen jarraituko dut.

Nire disko gogorrean bilaketak zuzen eta artez egingo dituen zerbitzuaren zain jarraituko dut, ez dakit Googlek ala beste norbaitek eskainiko didan hori, baina hori bai, hori izango da zerbitzu izarra.

Coreblog euskaratuaren azken bertsioan data formatu osoan ageri da, hala nola 2004ko ekainaren 23a, asteazkena. Data deklinabide aldakorrak ere kontuan hartzen ditu: 2005eko ekainaren 11 (urtean -eko behar du, eta egunean 11 zenbakiari ez zaio -a artikulua agerian gehitu behar)

Urteen deklinabiderako, ia-ia miloi bat urtean ondo funtzionatu behar duen programa batek kalkulatzen du zein deklinabide gehitu zenbakiari, -ko ala -eko.

Python programazio lengoaian dago idatzia programa, eta hauxe da: u aldagaia da urtea, eta dekli emaitza dagokion deklinabidea:

  if u % 20==1:     dekli='eko'  elif u % 1000==0:     dekli='ko'  elif u % 100==0:     dekli='eko'  elif u % 20==0:     dekli='ko'  elif u % 5==0:     dekli='eko'  else:     dekli='ko' 

Esplikazioa: Jarraian ageri diren urratsak hurrenkera horretan erabakitzen ditu programak. 6.en urratsera bakarrik iristen dira aurreko 5 urratsetan erabaki ez diren amaierak. Urratsak horrela ulertzen dira:

1. Urtea 20rekin zatitu, eta hondarra 1 bada, 01, 21, 41, 61 eta 81 amaierei dagokien -eko deklinabidea zehazten du (2001eko maiatza).
2. Urtea mila zenbakiarekin zehatz zatigarri bada (hondarra = 0), hau da, milakoa bada, -ko dagokio (2000ko maiatza, 3000ko azaroaren 12an...)
3. Ehunekin zehatz zatigarri bada, hau da, ehunekoa bada, -eko dagokio (2100eko urtarrilaren 1ean ospatuko dugu 22. mendeko lehen eguna, Amatiñok kontrakoa pentsatu arren)
4. 20rekin zehatz zatigarria bada, hau da, 20, 40, 60 edo 80rekin amaitzen bada, -ko dagokio (1980ko abenduan)
5. 5ekin zehatz zatigarria bada, hau da, 5 edo 10, 30, 50, 70 edo 90ekin amaitzen bada urtea, -eko dagokio (1995eko, edo 1990eko udaberrian).
6. Beste kasu guztietan (2, 3, 4, 6, 7, 8 eta 9 amaierak, eta 1 amaieren erdietan, beste erdiak lehen urratsean ebatzuita baitaude), -ko amaiera tokatzen da. 2129ko Nafarroa Oinezen elkartuko gara...

Uste dut 1000000. urtera arte funtzionatu behar duela

Coreblog euskaratuan berrikuntza txiki bat sartu dut: Data osoa, zuzen euskaratuta eta deklinatuta, agertzen du orain interfazeetan.

Ikusi demoa edo Eibar.org-eko blog komunitateko gehienak, salbu eta gutxi batzuk, adibidez neurea, apur bat atzeraturik gelditu baitzait nire blogaren kodea... zer egingo diogu.

Nik dakidala, urteen euskarazkoa deklinabideak betiko balio du... Hau da, 2000ko deklinatzen da, baina 1900eko eta 2100eko, adibidez. Baina ezin izan dut horren data urrunekin frogatu Coreblog-en ez dituelako ametitzen, aldiz 1995eko, 1996ko, 2010eko edo 2011ko bezalakoak ateratzen dituela ikusi dut. Hala ere, egindako euskaratzearen zuzentasun linguistiko eta matematikoan konfiantza osoa dut.

Ingelesez eta espainolez ere berdintsu lokalizatu dut

Fitxategiak, .zexp eguneratuak, lor ditzakezue hemendik

Bide batez, Eibar.org-eko blog komunitatearena aurrera doa eta, Coreblog euskaratuaren bertsio berriari adaptatzen zaizkion estilo orri batzuk eta ematen duten itxura lor dezakezue hemen

Europako Konstituzioaren haritik, beste iruzkin bat: Ez dakit irakurri ote nuen Espainiako Konstituzioa ere Euskaltzaindiak itzuli ote zuen... Oker nago beharbada. Edozein modutan jakingo duzue, akaso, 1978ko konstituzioaren itzulpenean gertatu zena. Gobernuak liburuki beix batzuk banatu zituen orduan, eta hiru probintziatan bederen, uste dut ale elebidunak bidali zituztela etxeetara. Alde batetik gaztelaniaz, besterik euskaraz. Euskarazko bertsio hartan, akats bitxia zegoen konstituzioaren azken-azkenengo xedapenean.

Halako zeozer zioen:

• Indargabeturik geratzen dira, konstituzio honen aurreko xedapen guztiak.

Zehazki itzulpen okerraren testua zein zen ez dakit. Inork eskura balu, eta anekdotaren berri jakingo balu, eskertuko nioke.

Espainiako Konstituzioaren itzulpena, dena den, eguneratua dago, eta HAEE-IVAP-ek eskaintzen digu bere webgunean eta lerro hori horrela ageri da:

3.- Indargabeturik geratzen dira, orobat, konstituzio honen aurkako xedapen guztiak.

Baina ez dakit nik testu euskaldun zuzendu eta berri honek ofizialtasunik baduen ala ez. 25 urte bete zituen duela hilabete batzuk Konstituzio horrek, eta Espainiako agintariek berriro bidali ziguten etxeetara liburukia. Oraingoan, ordea, gaztelania hutsez. Euskaraz, zero akats.

Euskaltzaindiak bere burua eskaini dio Espainiako Gobernuari Europako Konstituzioa itzultzeko. Ooo! hori ohorea dagokiguna euskaldunoi, testu horren euskarazko bertsio bat itzuliko dugu. Gero kopia hori Bruselara eroango da, ofizialki, leku ofizialean gordeta izaera ofiziala izan dezan.

Itzul zerrendako mezu baten haritik idatzi nuen jarraian datorrena:

Benetan negargarria iruditzen zait, euskarari Europako instituzioetan emango zaion tokia konstituzioa behin itzuli izanarekin beteta egongo dela jakitea. Iraingarria ere bada, eta ez Euskaltzaindiak ez EIZIEk ez lukete bere burua ESKAINI behar nere ustez. Del Olmok erdi txantxetan bota du berea, eta ni ez naiz EIZIEkide, baina, Karlos, egitekotan, mesedez, ordainduta gomendatutako tarifarik zorrotzenean ahal bada, edo inola ere ez bestela.

Horrez gain, konstituzioaren itzulpen euskaldun horrekin egin behar dutena ere aipatzeko modukoa da. Ale bat eroan behar omen da instituzio zentralera (ez dakit Brusela, Estrasburgo ala Salamancako artxiboa den hori), eta han gorde.

Erdi-aroan egiten zen hori, Europan hain zuzen. Inprentarik ez zegoen garaian, legeak-eta kopiaz kopia edo ahoz aho zabaldu ahala, edukia guztiz aldatzeko arriskuan egoten ziren, zer esanik ez interpretazioan. Horregatik, lege bakoitzak bere kopia ORIJINALA zeukan, BAKARRA eta ondo gordea errege-jauregiko kutxaren batean. Carta Magna haiek, hortaz, zehatz karta bat eta bakarra izan ohi ziren. Eta legearen letra edo izpirituaz zalantza zegoenean, metodoa izaten zen zalantza argitzekoa kutxa ireki eta gutun demontreko hark zehazki zer esaten zuen irakurtzea. Kopia bakar sakratu eta gordearen izaera zen legearen zehaztasunaren bermea.

Orain ere, horretan gaudela ematen du. Europako jauntxo feudalek horrela tratatzen dituztela, gu, euskaldun jopuon eskubideak. Ale sakratua gordeko da Bruselan gure eskubideak euskaraz idatzirik izango direlarik! ooooooo! eskerrik asko, hau da ohorea!

Ameriketan duela bi mende beste modu batean pentsatzen hasi ziren. 1778 inguruan Estatu Batuen sorrera erabaki eta beren konstituzio propioa egitea erabaki zutenean hango batzuek, justo kontrako estrategia erabili zuten: konstituzioa inprenta bidez masiboki banatu, batetik independentismoaren propaganda gisa, eta bestetik, egiazki, kopia masiboa zelako, kopia bakarra baino gehiago, zalantza faltaren bermea. Estatu Batuetan, zailagoa izan zen, orduanik bertatik, inork herritarrari esatea, "aizu, legeak hau eta hau dio", herritarrak ere bere kopia eskura eduki zuelako, eta bere kopia beste mila kopiaren berdina zela ere jakin bazekielako, eta testuaren literaltasuna zein zen ondo zekielako herritarrak...

Baina hemen, mediabelenek ere Internet darabiltenean (buru-mozketak web bidez transmititzen omen dituzte), Europa teknokratiko honek jopu feudaltzat hartzen gaitu.

Zaldi Eroak Berrian hain ederki marrazten duen Laugarren Xedapen mediebalaren mendean daude Txosten eta Emendakiña, euskal super-zeozer edo super-heroiak.

--- Mezu honek halaber, erantzun argigarri bat jaso zuen HAEE-ko IZO-ko zuzendariaren partetik.