Araba maite

               Kez egindako erretratua / Bill S. Sallinger-ek idatzia, Joxemari Iturraldek euskaratua. – 2. edizioa. – Igela argitaletxeak aterata 1996an. – Sail Beltza.

               Euskaraz sortutako eleberri beltzekin hasita euskarara ingelesetik itzulitako liburuetara pasatu naiz. Jeneroaren jatorria ameriketan dago, haiexek dira aitak (tartean “ama”ren bat ere badela) eta seme-alabak mundu guztian zehar laga dituzte. Igela argitaletxeak Sail Beltza plazaratuta dauka, dozena bat inguru titulurekin eta bertan gehienbat klasiko amerikarrak daude. Sail honi esker irakurri ahal izan ditut hiru edo lau titulu gogoangarri horiek sortutakoak.

             Gaurko “Kez egindako erretratua”k berezitasun bat badauka. Nobela egileak gehienbat gizonezkoak dira eta protagonistek horrekin bat egiten dute, mutilak dira nagusi. “Kez ...” honetan berriz gure antiheroea neska bat da eta bere bizi ibilbidea kontatzen zaigu. Kontaketan bi zati egiten dira, bata neskarena, eta bestea neskaren arrastoan dabilen mutilarena. Bukaerarako kapituluetan baino ez dute bat egingo euren lerroek.

             Literatura plazerra izan behar du eta honekin halaxe izan dut. Gauean irakurtzen ditut hauek gehienbat eta nobela honekin deseatzen nengoen ordu hori ailegatzeko hurrengo kapituluen berri jakiteko, beharbada aurreko beste eleberri batzuekin baino gehiago.

             Kontaketaren haria sinplea da, erdi asmatu liteke gerokoak nondik joko duen, baina beti tira egiten zidan, “dirudiena gertatuko da?, eta orain zer?”. Gomendagarria.

              Larunbat honetarako Pirritx, Porrotx eta Marimotots datoz euren ikuskizun berriagaz: Irrien lagunak. Gure txikia (5 urte) deseatzen dago joateko, nagusiak berriz (8 urte) handitzat ikusten du bere burua eta ez du joan nahi, hori “ñañarruentzako” da eta. Amak bi sarrera erosi ditu bat txikiarentzako eta bestea guraso batentzako, beste gurasoa nagusiarekin geratu beharko da. Neri eskatu dit neu joan nadin. Baiiii! Gura dooot!

              Ekitaldi bi ematen zituzten egun horretan, bat arratsaldeko bostetan eta bestea zazpiretan, gurea azkena da. Joan orduko banekien aparkatzeko ez zela erraza izango, eta gainera nahiago dut autobuses joateko. Garaiz abiatu eta garaiz ailegatu, hamabost minutu lehenaga heldu gara. Lasai asko sartu gara, lasaiegi, lehenengo inpresioa da bete-bete eginda dagoela, ez dirudi erreza guretzako toki ganorazko bat topatzea. Aurkitu dugu bat. Goian gaude, eta hor behean arduradunak –badira batzuk- umeak ondo jartzen jarduten dute.

            Oraindik ez da hasi. Jendea hara eta hona doa bere tokia bilatzen, eseritzen da, ikuskizunaren azken ikutuak doitzen dira, umeak beren tokian jartzen dira. Prestatzen gara.

             Hasi da! Hasi da! Oraindik ume guztiak beren tokian daude, dena ordenatuta, pailasoek dantzan eta kantetan energia gastu itzela egiten dute, begibistakoa da, baina badirudi ez dutela nahi neska-mutilak beraien tokietatik gehiegi mugitu daitezen, eta logikoa, momentu baten behera jaitsi direnean ehundaka ume mugitu dira batera. Bai, neri ere arriskutsua eta dena begitandu zait.

           Gurasoak ondo pasatzen dugu, geuk ere ikusten dugu espektakulua lanuda dela, baina, jakina, gehienbat umeek pasatzen dute ondo.

           Aurrera goaz, umeak honezkero jaiki dira eta oholtzara urreratu, aurrez aurre dira. Rock kontzertuetan legez pailasoen laguntzaileak “izarren” eta ikusleen artean jarri dira –fijatu zaitezte- denak bereiztuta mantendu daitezen.

           Bukatu dugu, azken traka eta agurra: “Bihotza, burua, eskua! Sentitu, pentsatu, ekin!” Eta gero musuak eta etorriko dira, eta denak poliki-poliki mugitu gaitezela.

            Ba al dago gaur egun euskal ikuskizun bat hainbeste zale erakartzen duenik? Ez dut uste, eta baietzean bazaudete, esaidazue. Fenomeno batzuk dira, berbaren zentzu guztietan.

             Begiratzen egon nintzen gai horretaz zer zegoen argitaratua. Bitxia iruditu zitzaidan, neri hain nabarmena egiten zaidanean estatuan futbola (kirola jeneralean) eta politikaren artean dagoen lotura, aztertu nuen zer idatzi zen horretaz, eta, liburu formatuan ez zegoen, ez dago, ezer. Topatu liteke futbola eta politika frankismo garaian, topatu liteke gai horretaz Hego Ameriketako herrialderen batean edo baten baino gehiagotan, baina estatu honetan eta gaur egun ez, ez dago, gaur hona dakarguna izan ezik. Zer? Politika eta futbola ez doazela eskutik helduta? Utzidazue barre egiten.

             Dani Gómez kazetaria da, katalana, Euskal Herritik dezente ibilitakoa eta, nola ez, ezagutzen ditu Espainiako sentimenduak eta jardunak. Alde horretatik nahiko ezaguera eta ikuspegi zabala dauka. Igartzen da liburua kazetari batek idatzia dela. Niretzako kazetari gehienek modu berezia daukate liburuak idazteko: asko idatzi, ikerketa gutxi eginda eta estilo arinean, erraz irakurtzeko modokoa. Halaxe da ere hau liburua hau, egunkari bat lez irakurtzen da, trankil, orriak bata bestearen ostean hegan pasatuz.

               Merezi duen? Bai, kontatzen duena ondo dago, ez nekien nahikotxo gauza irakurri dut, gehien bat Barçaren inguruak. Badakizue Errepublika garaiko bere presidentea frankistek afusilatu zutela? Eta horrez gain, eta lotsa eta dena ematen du esateak, gai horretaz argitaratu den liburu bakarra delako. Airez inguraturik bizi dugunok ez dugu airea ikusten, eta arrainok ere ez dute ura ikusiko. Eskerrak alderdi horretatik Daniri.

            Miñao herrian dugu Arabako Parke Teknologikoa, Gasteiztik hamar bat kilometro iparreruntz Durangorako errepidean. Ez dakit Araban besterik ote den.

             Urtero antolatzen dute “ate irekien egun” bat, zera, tokia eta bertako jarduna jendeari erakusteko ekitaldia. Beste urte batzutan izan dugu bertara joateko asmoa baina, arrazoiak arrazoi, inoiz ez gara izan. Aurten bai, begiratu, goizean goiz aditu orduantxe bertan zela, eta, bi bidarrez pentsatu barik, hara joan ginen ea zer topatzen genuen.

             Aparkatzeko problemarik ez. Hasiera behintzat ona.

            Tonto-tonto, heldu eta enpresa batean sartzen ahalegindu ginen. Ezin, lehenago inbitazioa izan behar genuen. Gero harrera gunean galdetu eta erantzun bera, ezin zela inon sartu, gehienetarako gonbitea behar zela eta ordurako denak agortuta zeudela. Nire eritziz, jarduna antolatuta dago alde batetik jende zehatz batek enpresak bisita ditzan; eta beste aldetik bestelako jendeteriak eguna pasatzeko, nahiz eta benetan parke teknologikotik ingurua edo besterik ikusi ez. Horretara, ezin izan genuen batere baina batere enpresarik ikusi. Ondo ez?

             Geu bestelako jendearen artean sartzen gara, aparteko gonbiterik ez dutenen arteko beste horiek. Beraien artean mugituko gara hara eta hona, ea zer.

            Badira, eta ez gutxi, guretako entretenimenduak. Hasteko globo bat, igo eta igo eta Parkea goitik ikusteko. Umeek gure dute, ume mordoak, eta demaseko ilara dago. Bertan gelditu beharko gara baina zortea gure alde dago, globoa izorratu da eta ez dago inorentzako. Libratu gara ordu erdi edo gehiago itxoiten egoteaz. A ze pena!

            Txu-txu tren bat ere badago, turistentzako erroberadun horietako bat. Ondo, gero hartuko dugu, dena geroko.

            Eta ez hori bakarrik, erraldoi edo hankapalu tantaien talde artezale bat ere kontratatu dute.

            Eta kometen erakusketa moduko bat. Baietz! Gauza pila dagoela umeekin eguna pasatzeko!

            Teknologia Parkearen etxe zentralean sartuko gara. Bai, asmatu dugu, hemen aterpeko eskaintza gehienak jarri dituzte, hementxe dago saltsa. Bista ederra ere badago bertatik kristalezko lehiateri galanta daukate eta. Ikusizue:

            Etxearen barruan hainbat ikuskizun dugu. Epsilon Euskadikoek kotxe karreras bi dituzte ikusgai, bat, zuria aurreko bideoan ikusten zen. Bestea, beltza, ondoren, kotxe fantastikoa:

            Horrez gain, baziren esperimentuak egiteko makinak, eta umeentzako espektakuluak esperimentuak eurak direla arretagai.

               Hitzaldi batzuk ere baziren, orain gogoratzen ez ditudan beste ekintzat batzuk, eta, besteak beste, fotografia tailer bat.

             Bukatzeko, teknologia maila altuko enpresak ikusteko ezer ez; baina goiza pasatzeko -eguerdirako dena bukatuta zegoen- oso ondo. Beste urte baterako, jakinik zelan funtzionatzen duen eta aldez aurretik joatea pentsatu badugu, ahaleginduko gara besperatik edo hainbat egun lehenago gonbiteak lortzen, ahal bada. Ene ba!, halako enpresetan sartzea badirudi FBIko bihotzean sartzea baino gaitzagoa dela! 

            Beste nobela bat gure artean gehienbat haren kontura film bat egin zelako ezagutzen dugula. Hartu orduko nire kautako pregunta: “eta irakurri ahala pelikularena gogoratzen badut eta leidu baino lehenago zer gertatuko den baldin badakit?” Honezkero badaukat behintzat horren erantzuna: “ez, pelikulaz hari jenerala baino ez dugu akorduan. Horregaitik ez larritu”.

             Irakurtzen hasi orduko estiloak jo zidan bistara. Azkarra, ia telegrafikoa, elkarrizketa nahikotxoekin eta kapitulu motzekin, zortzi orri bataz bestez, hasieran gutxiago eta bukaerarako gehixeago. Historioa kontatu, apaindura barik, di-da, di-da, eta bukatu arte.

             Gustora irakurtzen ote den? Nobela honek lau, bost edo sei edo edizio gehiago izan ditu euskaraz. Bistan da bai gustatzen duela. Gainera kontu bitxia dauka, itzultzailea Xabier Olarra da, eta titulua lehen edizioetan “Karteroak beti deitzen du bi aldiz” da, eta azkenengo edizioetan berriz “Postariak bi aldiz deitzen du beti” Aiii, itzultzaileak irakurleok ikusten ez ditugun detaileak ikusten ditu. Eta gutxi balitz hasierako edizioetan “Erdal literatura beltza” sailean argitaratu nahi izan dute, eta halaxe jarri dute azalean, baina gero portadan nahastu, oker jaso, eta “Euskal literatura beltza” sail moduan jaso dute. Biblioteka gehienetan honetara izango dute sartuta.

            “Baina bukatu mesedez, lerro hauek idatzi dituan horri, gustau egin zaik?” Bai ba, benetan obra ona da, hasieratik bukaeraraino, ondo kateatuta, ondo jantzita, dena ondo egina. Eta oso gustora irakurtzen da. Nota altua, benetan altua.

          2009ko gabonak inguruan, tartean elurra zela, bisita bat egin genion Gasteizko seminarioari. Bada beste bat alde zaharrean, “seminario zaharra” deritzena, baina hau berau, Mexiko eta Tomas Zumarragakoa Doatsuaren kaleen artean dagoena, handiena eta beharbada ezagunena da. Demaseko historia dauka, bere garairik loriatsuena baliteke XX. mendearen lehen erdia izatea. Orduan abadegaiak mordo-mordoa ziren, ehundaka batzuk, milaka izatera ez baziren heltzen.

         Eraikina demaseko neurria dauka, bai zabaleran, 150 metro inguru, bai luzeran, beste horrenbeste. Ez da pentsatu behar dena dela karratu bat denikan, ez, barruan baditu hiru patio, bere forma, gutxi gora behera, lau haginetako sarda batena da eta.

         Horrez gain, inguruan dituen zelaiak kontutan izan behar dira. Zabalgune horretan bada gaur egun: a) ekialdean, UNEDaren alderdian, frontoi bat, zelai zabal bat (batzutan arku jaurtiketa egiteko darabilena), aparkaleku bat eta gaur egun atzeratuentzako zerbitzua ematen duen prefabrikatu itxurako etxetxo bat, hori ere erakunde publiko batek darabilena; eta b) hegoaldean golferako tarte bat (enpresa batek hartutako zatia, ez da golf zelai bat, aterpe batetik, toki fijo horretatik bolak botatzeko tokia baino, aterpetik landa zabal-zabal bat pelotatxoek gura beste hegan egiteko.

         Hasteko, bideo honetan fatxada nagusia ikusi ahal izango duzue:

           Etxea hain handia izanda erabiltzeko orduan hiru zati egin dute gaur egun.

          A.- Mexiko kaletik sartuz gero (sarrera librea da), hegoaldeko partera sartuko zarete, aparkalekua dagoen tokira. UNEDek alkilatu du zati hori eta bere jarduera akademikoetarako darabil. Nahiko berritua da barrutik eta beharbada gaur egun gehien erabiltzen den alderdia da.

         B.- Etxearen erabilera-alderdien arteko belargune barruko komunikazioa hesi batzuek eteten dute gaur egun. Kotxez ezin da barrutik pasa, eta oinez neu ere ezetzean nago. Alderdi nobleenera sartzeko lehenengo urten eta berriro Tomas Zumarragakoa Doatsuaren kaletik sartu behark. Hor fatxada izango duzue, elizak bere zereginetarako gorde duena. Atean kontserje bat dago eta inora joan nahi baduzu berak jakin eragingo dizu nondik jo. Hortik sartuta, besteak beste bibliotekara joan zaitezkete (hirugarren pisuan?). Bertako liburuzainak erakutsi zidan, jende guztiarentzako dago zabalik, guzti-guztientzako, eta batez ere garai bateko liburuetan da itzel aberatsa, ez hainbeste gaur egungoetan. Erabiltzaile hutsa dena harrera gela apal bat besterik ez du ikusi eta ezagutuko. Biblioteka horren fondoak ikusita begi bistakoa da sasoi batean esaten zena, huraxe zela pobreen unibertsitatea, eta nik gehiago esango nuke: unibertsitate ona. Gasteizko intelektualitatea, Arabakoa, eta Euskal Herriko zati batena, hor zegoen, zalantza barik.

            Elizak berak darabilen zati horren egoera ez ei da lar ona, berritze lan handiak behar omen ditu, teilatua berritu (fotografiak egin eta aste batzutara hor ikusi nuen garabi bat horretan), barruko gelak konpondu... Egia da ere bai, bertan toki pila, baina pila, hutsik dutela, egoera eskasean, horrekin zer egin ez dakitela. Zer izan diren eta zenbat bajatu diren.

 Gaur egun badarabiltzate seminario legez, abadegai berriak prestatzen. Asko ez dira eta hauentzat, normala den moduan, ondo atonduta dute. Talde txikia dira eta bere edadeko ikasle jendearengandik pixkat aparte gelditu dira, euren ikastetxea bestelako unibertsitatioengandik fisikoki bereizita gelditu delako. Niretako historikoa, baina historikoa, da elizak azkenengo 50 urteetan izan duen beherakada. Bi mila edo mila bostehun edo mila urtetan ez dute horrelako krisirik izan, eta badirudi elizaren agintariak ez direla kontziente, nahiz eta eurak, seguru, halaxe uste.

            C.- Azkenean etxearen eskumako aldea frontisatik begiratuta Eusko Jaurlaritzak alkilatuta dauka Herri Kontuen Euskal Epaitegitegiaren zereginetarako, Tribunal Vasco de Cuentas Públicas horrentzat. Honek ere sarrera bereizia dauka, Tomas Zumarraga Doatsuaren kaletik, aurreko atalerako bezalaxe, baina hau hogei bat metro gehiago urrunduz. Sartzeko hemen kotxeek nolabaiteko baimena behar dute, sarrera langa altzagarri batekin zainduta dago eta, ostean oinez ez dago batere arazorik aurrera egiteko. Egona nintzen lehenago, paseatzen, eta igarri da bai PSOE-PP gobernuaren aldaketa, normaltasun ikur moduan Espainiako bandera (toki nagusian nola ez) eta ikurrina eta Europakoa jarri dute eta.

            Zalantzan nengoen, nik pentsatzen nuen etxe guztia elizarena zela eta halako zatiak alkilatuta eta bakarrik alkilatuta zeudela, baina bandera horiek ipinita neure buruari galdetu nion: “ba beharbada E.J.ak erosita dauka”. Baina ez, seminarioan barruan beharrean dabilen batek halaxe baieztatu zidan, ezetz, bakarrik alkilatuta, salduta ez dago ezer. Eta horretara, elizaren eraikin batean, alkilatuta izanda ere, halako banderak jartzea, edo beste edozein esango nuke nik, zer da? Kristo bati pistola batzuk jartzea legez? Onargarriagoa litzateke Kristo hori jabe pribatu batena balitz? Hori bultzatu eta egin egin dutenek onartuko lukete elizaren eraikin batean ikurrin bat jarriko balitz? Eliz katolikoak berak ontzat emango luke? Espainiako komunikabideek ez lukete sekulakoa montatuko? “Normala” zer den norberaren gustoaren eta interesen arabera doa? Edo segun eta zeinek zer egiten duen orduan Amen esan behar? 

              Ibaizabal argitaletxeak benetan lan dotorea eta merituduna egiten dihardu ahal dena bizkaieraz argitaratuz. Esan egin behar da, literaturan batua da nagusi eta euskalkiak zokoratuak gelditu dira. Batua bultzatuz, batua bultzatuz, bizkaieraz egin dena, nagusientzako arloan batez ere, eskasa izan da eta beharbada molde zaharrei lotua. Errua ez da beste inorena, bizkaieraz idatzi ez dutenena baino.

              Ume eta gazteontzako titulu gehiago dugu, edadeka edo sail diferentetan banatuta. Gaur eskutartean darabilguna, Ekin sailekoa, gaztetxoentzako dago pentsatuta. Jatorrizkoa, Migel Angel Mintegik egin zuena, batuaz egin zen, eta gero, bizkaierara Sabin Barruetabeñak aldatu du.

               Berbeta aldetik ez dago arazorik, bizkaieraz bai baina grafia guztiz homogeneizatuta. Inongo euskaldun alfabetatuk errez-errez adituko luke, ostiangoak aitzakiak.

              Eta zer kontatzen da? Abentura liburua da, Ataun-Beasain inguruan banderizo gerren sasoian kokatua. Gaur egungo mutil pare bat denboran atzera egin eta orduantxe agertzen da, jazartzen diete, askatzen dira, neska askatu, ihes egin, burrukak... Ba horixe, ondo pasatzeko aproposa, gazteok eta ez hain gazteok, bestelako asmo barikan. Egon behar da ere halako literatura mota euskaraz. Gazteentzako pentsatuta dago eta bere helburua ondo betetzen du, esanda dago.

             "Gosaria Tiffany’s-en", Truman Capote-rena, itzultzailea Koro Nabarro, Elkarrek 1989an plazaratua.

             Truman Capote nobela beltzaren maisutzat saltzen digute eta horregatik hartu nuen eleberri hau, mesfidati, liburuaren kontura pelikula ezaguna egin zutelako aspaldi, Audrey Hepburn protagonista zela, eta gogoratzen nuenarengatik nahiko film indargea. Belaunaldi kontua da, seguru, eta ni ez naiz aparta, zuribeltzezko pelikula horiek, 60 urteetakoak, aspertu egiten naute. Mentalidadea aldatu da, gure estetika, gure bizikera aldatu da.

             Baina liburua diferente izan zitekeen. Askotan esaten da, eta da, pelikulek ez dutela letretan dagoena jasotzen. Eta esperantza horrekin, literaturan zinean baina konfiantza gehiago jarriz, liburua hartu nuen.

             Ba ez. Liburua 1958an idatzi zen, 50 urte baino gehiago bete dira harrez gero, eta bai ematen dit urteek atzean laga dutela egilea eta obra hau behinik behin. Baliteke aspaldiko urte horietan zeozer berri eskaintzea Capotek. Esate baterako, ez dago konparatzerik 58 horretan euskal literaturan egiten zenarekin, baina egoera ere horrelakotxea zen, frankismo bete-betean ez zegoen toki askorik euskal literatur sorkuntzarako.

              Baina gaur, liburudenda eta liburutegietan topatzen duguna aldean jarrita, eta behin nobela hau irakurrita, nik ez nuke “Gosaria Tiffany’s-en” hau gomendatuko. Generoak bere bidea egin duelako eta gosari hau, bera jasotzen zuen pelikula legez, arestian esan dudan moduan, indarge gelditu da, geza. Izan liteke garai bateko literaturaren erakusgarri, baina gaur egun gozatzera joanez gero, deskafeinatua. Bukatu orduko ahaztu egingo dut eta apaletatik beste bat hartu. 

            Urtarril honetan Martxelo Otamendi Kataluniatik jiran dabil bere eta Egunkariaren kasua azaltzen: egunkaria ixtea, torturak, inguru politikoa... Hainbat komunikabidetan azaldu da, hainbat elkartetan berbaldiak eman, eta oraindik emateko dituenak.

             Blog honetan agertuerain ditugun bidaietan legez baina alrebes, ikusten baino, ikustarazten ahalegintzen. Guk hainbat urtetan Martxelok Katalunian izandako agerraldiak jaso ditugu, berrienetik hasita (aurtengoak) eta topatu ditugun zaharretaraino.

             Guztietan formato bera erabili da, guretzako beharbada bitxia, galderak katalanez, erantzunak espanieraz. Eta bada beste bitxikeri bat: ez dut uste elkarrizketzaile batekin errepikatu duenik!

             Hara ba, abiatuko gara:

            1) Lehenengua 2010eko urtarril honetan TV3n izandako ordu erdiko elkarrizketa

    2) Bigarrena egun batzuk lehenago 15 minutuko elkarrizketa Catalunya Radion. Horretaz badugu bideo formatua:

 http://www.youtube.com/watch?v=UTadnGl4aOU

               2b) Eta badugu solasaldi bera soinu formatuan: 

               3) Aldi honetan bertan Kataluiniako kazetariekin ere bildu zen:

http://www.vilaweb.tv/?video=5989

               4) Eta hilabete bat lehenago, 2009ko abenduan, minutu bateko berria eman zuten TV3n

                    5) Urte bat lehenago, 2008an, TV3an izandako berbaldia dugu: 

                   6) Lehenago juanda, 2007an TV3n izandakoa:

                       7) Eta lehenago juanda 2005ekoa, hau ere TV3koa. Hauxe, topatu dugun azkena:

 http://www.tv3.cat/videos/181896518

           Gabonetan hotz izaten da, umeek asti mordoa daukate eta gurasook halanola bete behar. Hainbat herritan izaten da aterpeko toki bat, zabalagoa edo txikiagoa, gaztelu puzgarriz eta bestelako jolasez beterik. Gasteizen toki hori Hegoaldeko Gizarte Etxea da, Zumakera eta Alberto Schommer kaleak gurutzatzen diren puntuan. Aurten Baskoniaren Kirol Hirian beste bat jarri ei dute, baina ezin izan dugu bertara joan, berandu jakin genuen. Hegoaldekoa, berriz, klasikoa da. Prezioa 2009-2010eko gabonetan erregalatua da, ume bakoitzeko bi euro eta erdi, nagusiok dohan daukagu.

           Zenbat solairu ditu etxe horrek? Hiru bat bai? Lau ere bai, eta denak hainbat aretotan banatuta. Inportanteena, gabonetako jardueretarako, behe aldeko polideportiboa da, berau da tokirik zabalena. Umeentzako gaztelu puzgarriak jasotzen ditu, hauexek izan litezke egintza guztien artean neska-mutiko gehien erakartzen dutena. Horiei gehitu saltoak egiteko uhalak eta koltxonetak, gehi bideojoz beterik dagoen karraju bat, gehi eskalatzeko tokia, gehi sokazko zubia, gehi tirolina altu bat. Eta hauxe hasiera besterik ez da. Lehenengo bideo honetan ikusi dezakezue.

            Beheko plantan ere, beste albo batean, normalean “Bilera aretoa” deritzen gela zabala dago. Urtearen zehar jendeak prentsa irakurtzeko, kartetan jolasteko, umeekin egoteko eta erabiltzen da. Geu gabonetan egon garenean berriz, arpegiak pintatzeko eta musika zuzenean entzuteko gertatu dute, kasu honetan Magrebeko musika.

                Are gehiago jaitsiz, sotoan, ping-pongarentzako tokia eta arku jaurtiketarako arloa jarri dute. Mahai librerik topatzen baduzue zorte izango duzue, bestela mahairen batean daudenekin txandakatu beharko duzue.

          Pisuetan gora egiten lehenengo pisuan bilarrak topa zenitzakeen.

                Eta batez ere tailerrak: pentsa tailerra, sukaldaritzarena, “diskoteka”, “telebista tailerra” ..., toki interesanteak dira, alderdi pegagokotik beharbada landuenak. Argazkirik ez, nahiko kalitate eskasekoak irten zitzaizkidan. Zaletu hutsa naiz.

                Eta bigarren pisuan beste plater inportante bat, batez ere edade batetik gorako ume eta gazteentzako: bideojokoen gela nagusia. Hormetan sartuta pantailak ipini dituzte, kable batetik lotuta aginteak, eta, hara, jolastera. Baliteke hau gela desiratuenetakoa izatea. Ez ei da pegagikoena (zenbat diskutidu litekeen horretaz!) eta horregatik beharbada da izkutuena. Seme-alabak gustora badaude ez da hain txarra izango. Benga, jolastera!

                 Epa!, eta kanpora irteten baduzue cars-entzako, kotxe txikientzako, pista bat jartzen dute, urtero. Kotxe txiki elektrikoak, pedaletakoak eta zutunik ibiltzeko diran bi erroberetako asmakizun moderno horiek, segway edo izenekoak, ekilibrioz dabiltzatenak. Ihaz ibili ginen haiekin. Aurten euria sarri izan zela eta Baskoniako jolas tokira eraman zituzten. Tira ba, ezin dena eskura izan.

                 Labur bukatzeko, Hegoalde gizarte etxea klasiko bat da gabonetan umeak ditugunontzat. Ezagutzen ditut beste herri batzuetakoak, Bilboko famatuak esaera batean, baina, konparazioan, nik nahiago Gasteizkoak. Egunen arabera baliteke jende larregi izatea, baina aurten oporretako bigarren zatian behintzat oso ondo ibili gara, eta Bilbokoetan egon ginen halako urte batean eta, ai ene!, hori bai jende andana, gurasook behintzak handik hegan egiteko gogoa. Baietz! Hobeak Gasteizkoak!