Eibarko periferiatik

Azitaindik hasita bertako poligonotik zehar Santa Kurutz ermitaraino joango gara. Horretarako Arratera doan bidea hartu behar dugu Biriñao baserriraino, han Arrateko bidea utzi eta ezkerretik joango gara.

Handik, Gipuzkoako itzuliaren GRaren marka zuri gorriei jarraituz Usartzako atsedenlekuraino joango gara. Usartzatik Ixura doan bidetik Eibarko bista ederra ikusi dezakegu orain delako gutxi bota dituzten pinuek oztopatzen zuten bista.

Ixuan Urkorako igoerari ekingo diogu. Hemen aukera dago Urko igo nahi ez duenak ezkerreko bidea hartu eta geroago jaitsiko garen bidearekin bat egiteko.

Urko gailurretik gure inguruetako gailur guztiak ikusten dira. Atseden pixkat hartu ostean berriz ere bideari ekingo diogu beste aldetik jaitsiz. Pinudian sartzean adi egon behar gara, ezkerrerantz IXUA markatzen duen bidea hartzeko.

Bide horren lehenengo zatian, katea dago jarrita ibiltariari bere bidea errazteko. Katearekin lagunduta errez egingo dugu aurrera. Hortik berehala zuhaitz bat aurkituko dugu bide erdian, bere azpitik erraz pasatuko gara.

Aurrerago zuhaitz bat aurkituko dugu eta han eskumara egingo dugu beheranzko bidea hartuz. Bidearen amaieran Amazabalegi baserrietara helduko gara eta handik berehala Iturburu ikastetxera. Errepidean behera egingo dugu eta beheko bihurgunean errepidea utzi eta eskumara egingo dugu Estixako antenara doan bidetik. Antenara iritsi aurretik eskumara egingo dugu Miraflores auzora. Handik pistari jarraituta Arrateko bidera helduko gara.

Errepidea gurutzatu eta sigi-saga egiten duen bidean Sakunera helduko gara, lehengo Ignazio Zuloaga institutoaren atzeko aldera. Iturria daukagu bertan zain, ur pixka bat edan eta freskatzeko. Eskailerak jaitsi eta Jardineta kalean egongo gara.

Ibilbidea Wikilocen deskargatu daiteke.

Iaz egin nuen bezala, hemen 2018ko nire mendien zerrenda. 100 mendien leihaketak dioen bezala, 20 bakarrik kontatu ditut, zerrenda guztia mendiak.eus webgunean ikusi daiteke:

• Murugil (Pagoeta), 717
• Enaitz, 1289
• San Pedro Atxarre, 312
• Orkatzategi, 869
• Leungana, 1008
• Erdella, 682
• Larragorri, 751
• Elorreta, 1141
• Hauza, 1304
• Oderiaga, 1244
• Ganbo, 1413
• Aketegi, 1551. Izen honen inguruko informazio gehiago Smithyren blogean irakurri dezakezu. Toponimia lan batzuen ondorioz Euskaltzaindiak Aketegi hobetsi baitu lehen Aitxuri gisa ezagutzen zen gailurrarentzat.
• Iturrigorri, 1073
• Malkorra, 1246
• Aldamin, 1373
• Aizkolegi, 841
• Kurutzebakarra, 902
• Udalaitz, 1120
• Intxorta, 743
• Anboto, 1331

2018ko zerrendatik pare bat aipatzearren, Aizkolegi eta Anboto aipatuko ditut.

Aizkolegi Bertizko jaurerriko parkean dagoen gailurra da. Zuhaitz ederrez inguratutako tontorrerako bidea erraza eta atsegina da, pista bati jarraitzea besterik ez da egin behar. Gailurrean jauregi dotore bezain utzi bat du, hemen jauregiari buruzko bideo bat.

Eta Anbotori buruz zer esan. Bada, Mariren koban egon ginela! Klub Deportiboak antolatutako irteeran, Arrazolatik gora Gerriko kobaraino joan ginen, handik, sokaz ondo lotuta, Mariren kobaraino, eta amaitzeko gailurrera igo ginen, ondoren Zabalandira jaitsi eta handik berriz ere Arrazolara jaisteko.

2019an ez dakit zer egingo dudan argazkiekin, ezingo ditut Flickr-era kargatu, haren erabilpen baldintzak aldatu egin behar dira eta... agian argazki zaharrak ezabatu egingo dizkidate... Ea alternatibarik topatzen dudan.

Asier, iaz esan bezala, saiatu naiz txartelak leku gehiagotan uzten, eta leku batzuetatik etorri dira bueltan. Ea 2019an!

Eguneraketa 2019-03-19: argazkiak etxean montatu dudan zerbitzari txiki baten jarri ditut orain.

• Murugil (Pagoeta), 717
• Enaitz, 1289
• San Pedro Atxarre, 312
• Orkatzategi, 869
• Leungana, 1008
• Erdella, 682
• Larragorri, 751
• Elorreta, 1141
• Hauza, 1304
• Oderiaga, 1244
• Ganbo, 1413
• Aketegi, 1551.
• Iturrigorri, 1073
• Malkorra, 1246
• Aldamin, 1373
• Aizkolegi, 841
• Kurutzebakarra, 902
• Udalaitz, 1120
• Intxorta, 743
• Anboto, 1331

Bertso-sorta hori igandero-igandero jartzen zuten goizetan Arrate Irratian. Estrofa solteak nituen buruan baina bertso osoak ez. Pare bat aldiz irratia jarri dut igande goizetan baina ez dut bertso-sorta entzun... Beraz, asteburuko irteeraren ostean, Arrate Irratira idaztea erabaki nuen ea han pistarik ematen zidaten. Berehala erantzun didate Arratetik bertso-sortaren MP3arekin, hango Agurtzaneren hitzetan "Oker ez banabil, Eusebio Igarzabalen bertsoak dira, Aitzgorri gainari jarritakoak."

Hemen, Arrate Irratiaren eskutik, bertso horien letra eta MP3a.

Igande goiz bateko
nere mendi jira
bertsoz eman nahi nuke
Euskal Herrira.
Ohetik jeiki eta
juan naiz tranbira
bertan Zegamak duen
goiko geltokira.
Handik Aizkorrira
eguzki dirdira
jarri naiz begira
Andraiztik Urbira
oraindik gauz ederrak
ikusten dira!

Behelainoak joan dira
norabait igesi
eguzkian indarria
danean hasi.
Besteak beste gauz bat
nahi nuke bereizi:
behi ardi eta behor
nola diran bizi:
dana jaten hasi
han ditut ikusi
ta egin dit grazi
pentsatzen naiz hasi:
gizonak hori ezin
al du ikasi?

Mendiak edertasun
asko du beregan
hango pake giroa
zein ederra dan:
birigarroak kantuz
ta enarak hegan
halako bizi poz bat
ohi dute eman!
Ta abereak han
portatzeko eran
gutxi gora beheran
zer pentsatu dedan:
ez dakidala gu zer
abere geran

Gipuzkoako gain hau
ikusmiren jabe
aurrean Arabako
lautada berde
eskubira Bizkaiko
mendiak han daude
ezkerrera Nafarro
zu ere hor zaude
danak bertan gaude
ez da mila alde
ta egin dut galde:
zer hau baino hobe?
Ametsetan jardun naiz
lo hartu gabe

Ordu erdi bat pasa
bokadilo janez
begieri atsegin
ona emanez
zerua ederra da
esaten dutenez
hau baino ederrago
nere ustetan ez
eta zorionez
egin diot promes
edo behintzat ames
banaiz osasunez
berriro aurki arte
agur esanez

Ez zaizue inoiz gertatu zerbait behin eta berriz zuen bidean gurutzatzen deneko egoera hori? Ba azken uda hauetan behin eta berriz gurutzatu da Euskadi Irratiko saio hau nire bidean.

Webgunean ikusi daitekeenaren arabera, badirudi udako programazioaren barruan bakarrik ematen dutela saioa, eta izan ere udako programak bakarrik aurkitu ditut EITB Nahieran.

Lehenengo kontaktua uste dut Mikel Iturriaren bloga irakurrita izan nuela orain dela urte batzuk. Ondoren, urte hartan bertan, kotxean nonbaitera nindoala tokatu zitzaidan programaren zati bat entzutea. Beste uda baten, lagun bati Twitterren ikusi nion programa horretan izango zela, eta gero abuztu hartan berriz ere tope egin nuen programarekin kotxean. Aste honetan ere kotxean egin nuen topo programarekin.

Programaren mekanika erraza da: gonbidatuak bere bizitzaren errepaso bat egiten du gustuko dituen edo bere bizitzan esanahiren bat izan duten 10 kantarekin. Ordubete inguruko saio atsegina da mota askotako musika entzuteko.

Ni ez naiz oso musikazalea izan ezta musika asko erostekoa edo kontzertu askotara joatekoa, baina irratsaio horietako gonbidatuen ariketa egin dut: 10 kanta aukeratu, nire bizitzan zehar esanahiren bat edo momenturen bati lotuta daudenak. Bateron bat kanpoan utzi dut, eta besteren batzuk "fusionatu" egin behar izan ditut 10 horietan sartzeko. Youtube erabili dut bilduma egiteko, hemen duzue nahi baduzue.

2016 urte bukaeran Mendiak izeneko Android aplikazioa argitaratu genuen lanean (orain iphone bertsioa ere badugu). Alde batetik aplikazio hori probatzeko aitzakiarekin, udan egin genuen Mittagskogel 2000korako igoerarekin eta bestetik urte hasieran jakinarazitako erabakiaren ondoren beste zerbait egiteko gogoa sartu zitzaidan eta mendira gehiago joaten hasi nintzen. Lehen asko jota Kalamuara edo Arratera joaten nintzen batzuetan, ez askotan egia esan.

Ordutik aurrera gehiago ibiltzen hasi nintzen: Salbadorrera, Txontatik Ipuruara, Sosolara edo Asua Errekan gora. 2017an Eibarko Klub Deportiboko Mendi Taldearen irteera batzuetara joaten ere hasi nintzen.

Lanean Asierrek komentatu zuen 100 mendien lehiaketa egiten hasi zela eta aste honetan komentatu digu bere hirugarren urtearekin hasi dera Luzuero igoz.

Hori ikusita, nire 2017ko mendien zerrenda ateratzea erabaki dut. 20 baino gehiago igo ditut, batzuk errepikatuta gainera, baina beno 20 bakarrik kontatuko ditut (zerrenda guztia mendiak.eus webgunean ikusi daiteke):

• Milpiribil, 1277
• Kakueta, 927
• Luzuero, 309
• Aizkorri, 1523
• Tellamendi, 834
• Arastortz, 827. Irakurri honen istorioa .
• Gantzorrotz, 779
• Karakate, 756
• Gazume, 997
• Mello, 629
• Aratz, 1445
• Untzillatx, 941
• Beriain, 1493
• Ipizte, 1057
• Haltzamendi, 813
• Peña del Moro, 818
• Kamaraka, 797
• Burgüeno, 1044
• Trasmosomos / Espaldaseca, 696
• Motxotegi, 799

Asier, 2017an txartelak pare bat lekutan bakarrik utzi ditut, argazkiek balio didate froga gisa, ezta? 2018an zehar txartelak utziko ditut.

Berrogei urte pasatu dira aitak eta amak Arastortzeko gainean buzoia jarri zutenetik. Etxeko argazki-album zahar horietako baten betidanik ikusi izan nituen argazkiak, baina inoiz bertan izan gabe nintzen.

Iazko aste santuan anaia eta biok igo ginen bertara, gutxienez buzoia ezagutu nahi izan genuen. Bi mendi-txartel utzi genituen bertan: bata buzoiaren behealdean. Buzoiak piramide itxura du eta beheko aldean hutsune bat dago, hutsune horretan ikurriña eta Gernikako Arbolaren irudi bat daude. Txartel bat hortxe utzi genuen, Gernikako Arbolaren gainean eta Lazkaoko lagun batek klubera itzuli zuen aste pare baten buruan gurasoak zorionduz. Txartela amak gorde zuen.

Bigarren txartela buzoi barruan zegoen larunbatean hara joan nintzenean. Behealde horretan goitik jeisten den tiradera bat du buzoiak eta han barruan gordeleku bat. Bada guk 2017ko apirilean utzitako bigarren txartela hantxe zegoen:

Hemen 2017ko apirilean tontorrean buzoiaren ondoan anaia eta biok ateratako argazkia:

Aurten buzoiaren 40. urteurrena ospatzen dela-eta bertara joan nintzen otsailaren 24an, larunbata. Urteurreneko eguna astelehena izanda, ezin joan bertara eta eguraldiaren aurreikuspenak onak zirela-eta larunbatean bertaratzea erabaki nuen. Eguraldi bikainarekin, giro ezinhobea zegoen tontorrean. Larrunarri / Txindoki eta Aralar zuri-zuri zeuden. Aratz eta Aizkorriko mendizerra osoa ere zuri ikusten ziren, elurrez estalita.

Ditugun argazkien arabera, orain dela 40 urte ere elurra zegoen Txindoki eta Aralarren, agian aurten gehiago.

1978ko eta 2018ko argazkiekin, muntaia bezalako bat egin dut, gutxi gora behera leku beretik ateratako bi argazkiekin, ikusi:

Hemen, beraz, nere omenaldi txikia orain dela 40 urte Arastortzeko gainean buzoia jarri zutenei, amari, aitxari eta Eibako Klub Deportiboko hainbat laguni. Zorionak!

Informazio eta argazki gehiago:

• Arastortz Mendiak.eus atarian
• Arastortz Mendikat atarian
• Arastortzera Ataundik joateko bidea Wikiloc atarian
• 1978ko otsailaren 26ean Arasortzen ateratako argazkiak
• 2017ko apirilaren 21ean Arasortzen ateratako argazkiak
• 2018ko otsailaren 24an Arastortzeko ateratako argazkiak

2017ko udazkenean zehar Euskal Herriko 17. Bertsolari Txapelketa Nagusia jokatu da Euskal Herri guztian zehar. Inoiz idatzi izan dut hemen nire bertso-zaletasunaz.

Aurten gainera, lana dela eta, Txapelketari lotuago egon naiz, www.bertsozale.eus eta www.bertsoa.eus atarietan lanean izan gara eta. Agian hori dela-eta zuzenago jarraitu ditut txapelketako saioak, dela telebistaz edo www.bertsoa.eusen bidez egin dituzten zuzeneko jarraipenei esker. Gainera Barakaldoko BECen jokatu zen final nagusian egoteko aukera ere izan nuen, azken orduan anaiak lagatako sarrerei esker. Lehenengo aldia izan zen bertan eta esperientzia polita izan zen. Norbaiti txapelketa ondorenean irakurri nion bezala, zaila egiten da bertsolariek inprobisatu egiten dutela sinistea. Benetan lan ikaragarria egiten dute hitzak, errimak eta doinuak lotuz ikus-entzuleen gozamenerako.

Aurtengo txapelketan zehar bertso eder asko entzun dira. Asko asko gustatu zaizkit eta beste batzuk gutxiago. Baina artikuluaren izenburura etorriz bigarren bertso batzuen perfekzioa nabarmendu nahi dut.

Txapelketetako ariketa bat izan ohi da bertsolari guztiak banan bana aurrekoaren lana entzun gabe gai baten aurrean kantatzen jartzea, kartzelako lan gisa ezagutzen den hori. Hiru bertso kantatu behar izan dituzte horrelako egoeran oraingo txapelketan.

Egoera horretan Maialen Lujanbiok txapeldunak kantatu dituen hiru bertso ekarri nahi ditut hona, beren perfekzio edo perfektutasuna nabarmentzeko. Asko gustatu zaizkit hirurak eta idatzita jasotzea merezi dute. Idatziz ere zaila ematen du horrelako bertsoak idazteak, ba pentsatu inprobisatuz egindakoak direla eta 13.000 lagunen aurrean. Hotzikara emateko modukoa!

Lehenengoa Irunen bota zuen, finalaurrekoetako lehenengo itzulian "Dena ondo zihoan argia piztu den arte" gaiari erantzunez:

Estali arte izan dugunak
nahiko irri nahiko broma
ahorik aho pasa dugunak
gin-tonic barruko horma.
Bular parea zut neukan eta
zuk eman didazu forma
galtza estuak nebilzkin arren
ez takoi eta ez gona.
Hau ta hura naiz, hartzen ari naiz
zenbait botika, hormona
gizona eta andrea nauzu
ez andrea, ez gizona
Nere inon ez egon nahia ote
da zure ezinegona.

Doinua: beste bateko inularretan
Bertsoaldi osoa ikusi

Donibane Lohitzunen jokatu zen finalaurrekoen bigarren itzulian hauxe bota zuen "gezurra esan duzu, baina merezi izan du" gaiari erantzunez:

Ume umetik aditu nuen
nik Europa bat bazala
desertuaz gain ba omen zela
itsaso uhinen kresala
agurtu nuen familia ta
gurtu egin nuen Ala
ia Afrika dena pasatu
aroak joan ahala
polizi andreak eskatu zidan
adina esan nezala
ez sinestuta miatzen dizkit
haginak eta azala
arretaz baina zaintzen gaituzte
animaliak bezala

Doinua: lurraren pean sar nindaiteke
Bertsoaldi osoa ikusi

Behin Barakaldoko finalean, goizeko kartzelakoan "atetik sartu zarenean isildu egin dira denak" gaia jarrita, hauxe kantatu zuen:

Jada ez dira ez larogeiak
baina neri errepara
azala zimel kolore zuri
ai inork ez nau anpara!
Badakizue ze hauts horizta
sartu ohi den zainetara
haren bila-ta harekin beti
berdintsu zein eratara
Hainbeste oker egin dut hemen
hau jakina ez al da ba?
Burua makur ta lotsaz gorri
jo dut etxeko aldaba
Amari hainbeste gauza lapurtu
nizkion lehen eta hara:
Zure pitxirik ez dakart baina
hemen da zure alaba.

Doinua: kintak jarrita ondorenian
Bertsoaldi osoa ikusi

Eta Aitor Mendiluzerekin egin zuen buruz-burukoan, "bada ordu erdi auto bera atzetik duzula" gaiarekin hauxe:

Miribillako rotondan
errekarriz errekarri
bezelaxe egin ditut
mila buelta errukarri.
Geratzen dira kotxeak
ta gu begira elkarri
beraiek "etorri" esan
ta guk "dirua ekarri"
Nahi bezelako bezero
atseginik ez da sarri
ta askotan gisan orain
autoan estu ta larri.
Ertzain auto bat atzetik
eta sirenak aldarri.
Baietz bera libre utzi
ta neri isuna jarri.

Doinua: norbere mundu intimo
Bertsoaldi osoa ikusi

Irakurtze hutsarekin egoera irudikatzea lortzen dut. Ikusi egiten dut mugako polizia haur bat miatzen. Ikusi egiten dut ertzain autoa segika duen kotxea. Igarri egiten da mahai horretako isiltasuna...

Uste dut ez duela merezi komentario gehiago egiteak, ezta? Bideoetan ikusten den publikoaren eta beste bertsolari batzuen aurpegiei begiratzea besterik ez dago. Adibidez Irungo bertsoaren ostean emakume bat agertzen da txaloka eta buruarekin ezetz egiten. Sinistu ezin izango balu bezala. Eta buruz-burukoan botatakoan ostean Aitor Sarriegiren aurpegiak ere horixe dio.

Aurtengo txapelketako ale ederrenak eta finaleko bertsoaldi guztiak Bertsoa.eus atarian dituzue. Zorionak Bertsozale Elkarteari egin duen lan guztiagatik.

• Xakearen Legeak 2014 Euskaraz (ODT formatuan)
• Xakearen Legeak 2014 Euskaraz (PDF formatuan)
• Xakearen Legeak 2014 Ingelesez (jatorrizko testua)
• Xakearen Legeak 2014 Gazteleraz (jatorrizko testua)

Itzulpenaren inguruko komentarioak, hobekuntza-proposamenak edo akats-zuzenketak egiteko erabili erantzunen formularioa edo idatzi mezu bat larreategi a-bildua eibar.org helbidera.

Plugina Kodin erabiltzeko prest

Orain dela hilabete batzuk azaldu nuen hemen nola ikusi ditzakegun EITB Nahieraneko bideoak tvalacarta pluginaren bidez Kodin. 

Han egindako lanetik abiatuta EITB Nahieranen APIa egin nuen eta EuroPython 2016n Bilboneta UEUk antolatutako Software eta Teknologia Librearen III. Euskal Mintegian Donostian aurkeztu nuen.

Azken honetan, Igor Leturiak galdetu zidan eta APIa erabiltzen zuen Kodirako pluginik bazegoen, eta ezetz esan nion baina APIak erabiltzen zituen tresna guztiak (HTMLa parseatzea, URLak sortzeko javascript kodea, eta abar) tvalacarta pluginean integratuta zeudela.

Hala ere interesgarria iruditu zitzaidan ideia eta asteburuan prestatu egin dut plugina. Pluginaren kodea GitHuben dago eta instalazio-argibideak ere hantxe jarri ditut: zip-a deskargatu, Kodira kargatu eta kitto. Kodi arduratuko da dependentziak instalatzeaz.

Momentuz oinarri-oinarrizko gauzak egiten ditu: telebista eta irrati-programa guztien zerrenda erakutsi eta ikusteko aukera eman. Momentu batzuetan geldo dabilela igartzen baduzu, APIa doako zerbitzari baten ostatatuta dagoelako da.

Plugina probatu edo hobekuntzaren bat proposatu nahi baduzu, eskertuko dizut! Idatzi hemen komentario bat edo ireki ticket bat GitHuben.

Untzagan hasiko dugu ibilaldi hau, jubilatu-etxearen ondoan. Bi aukera ditugu hemen: eskilara mekanikoak erabiltzea, ala oinez Txaltxa Zelaiko parkean zehar igotzea. Goazen tokitik goazela, Armagin kalearen hasieran dauden eskilara mekanikoetara iritsiko gara. Eskilara horiek ala arruntak igota Urki kalera iritsiko gara, Cepa taberna ondora. Han hilerriraino joango gara eta espaloiari jarraituz Jose Antonio Iturrioz kalean zehar Arrateko Amaren ikastetxeraino helduko gara.

Aldapari jarraitu eta Urki kurutzekuako etxeak eskuman utzita, autopista gaineko zubia gurutzatuko dugu. Hementxe hasten da Txontarainoko bide ederra. Lekamendi baserria pasatuta, beste pare bat txabola ere ikusiko ditugu eta baita Eibarren beste ikuspegi bat ere. Tekniker alde baten, Legarreko dorrea bestean, eta Jardineta-Urkizu-Azitain inguru guztia ikusteko aukera.

Pixka bat aurrerago, jada ia Txontan gaudela, pagadi txiki bat ikusiko dugu bide bazterrean.

Pagaditxo bat Urki eta Txonta artean

Pagaditxo bat Urki eta Txonta artean

Pistatik jarraituta, Txontatik Salbadorrera doan bidearekin bat egingo dugu. Bertan ezkerrera egin eta Txonta kaleraino jeitsiko gara. Han, ezkerrera egin eta Galizia pasealekuan zehar Arane kaleraino iritsiko gara. Han, zuzen jarraituko dugu Arane eta Errekatxu arteko errepidetik. Errekatxura iristean, eskumara egin eta Portalea kultura etxera iritsiko gara.