Eibarko periferiatik

2017ko udazkenean zehar Euskal Herriko 17. Bertsolari Txapelketa Nagusia jokatu da Euskal Herri guztian zehar. Inoiz idatzi izan dut hemen nire bertso-zaletasunaz.

Aurten gainera, lana dela eta, Txapelketari lotuago egon naiz, www.bertsozale.eus eta www.bertsoa.eus atarietan lanean izan gara eta. Agian hori dela-eta zuzenago jarraitu ditut txapelketako saioak, dela telebistaz edo www.bertsoa.eusen bidez egin dituzten zuzeneko jarraipenei esker. Gainera Barakaldoko BECen jokatu zen final nagusian egoteko aukera ere izan nuen, azken orduan anaiak lagatako sarrerei esker. Lehenengo aldia izan zen bertan eta esperientzia polita izan zen. Norbaiti txapelketa ondorenean irakurri nion bezala, zaila egiten da bertsolariek inprobisatu egiten dutela sinistea. Benetan lan ikaragarria egiten dute hitzak, errimak eta doinuak lotuz ikus-entzuleen gozamenerako.

Aurtengo txapelketan zehar bertso eder asko entzun dira. Asko asko gustatu zaizkit eta beste batzuk gutxiago. Baina artikuluaren izenburura etorriz bigarren bertso batzuen perfekzioa nabarmendu nahi dut.

Txapelketetako ariketa bat izan ohi da bertsolari guztiak banan bana aurrekoaren lana entzun gabe gai baten aurrean kantatzen jartzea, kartzelako lan gisa ezagutzen den hori. Hiru bertso kantatu behar izan dituzte horrelako egoeran oraingo txapelketan.

Egoera horretan Maialen Lujanbiok txapeldunak kantatu dituen hiru bertso ekarri nahi ditut hona, beren perfekzio edo perfektutasuna nabarmentzeko. Asko gustatu zaizkit hirurak eta idatzita jasotzea merezi dute. Idatziz ere zaila ematen du horrelako bertsoak idazteak, ba pentsatu inprobisatuz egindakoak direla eta 13.000 lagunen aurrean. Hotzikara emateko modukoa!

Lehenengoa Irunen bota zuen, finalaurrekoetako lehenengo itzulian "Dena ondo zihoan argia piztu den arte" gaiari erantzunez:

Estali arte izan dugunak
nahiko irri nahiko broma
ahorik aho pasa dugunak
gin-tonic barruko horma.
Bular parea zut neukan eta
zuk eman didazu forma
galtza estuak nebilzkin arren
ez takoi eta ez gona.
Hau ta hura naiz, hartzen ari naiz
zenbait botika, hormona
gizona eta andrea nauzu
ez andrea, ez gizona
Nere inon ez egon nahia ote
da zure ezinegona.

Doinua: beste bateko inularretan
Bertsoaldi osoa ikusi

Donibane Lohitzunen jokatu zen finalaurrekoen bigarren itzulian hauxe bota zuen "gezurra esan duzu, baina merezi izan du" gaiari erantzunez:

Ume umetik aditu nuen
nik Europa bat bazala
desertuaz gain ba omen zela
itsaso uhinen kresala
agurtu nuen familia ta
gurtu egin nuen Ala
ia Afrika dena pasatu
aroak joan ahala
polizi andreak eskatu zidan
adina esan nezala
ez sinestuta miatzen dizkit
haginak eta azala
arretaz baina zaintzen gaituzte
animaliak bezala

Doinua: lurraren pean sar nindaiteke
Bertsoaldi osoa ikusi

Behin Barakaldoko finalean, goizeko kartzelakoan "atetik sartu zarenean isildu egin dira denak" gaia jarrita, hauxe kantatu zuen:

Jada ez dira ez larogeiak
baina neri errepara
azala zimel kolore zuri
ai inork ez nau anpara!
Badakizue ze hauts horizta
sartu ohi den zainetara
haren bila-ta harekin beti
berdintsu zein eratara
Hainbeste oker egin dut hemen
hau jakina ez al da ba?
Burua makur ta lotsaz gorri
jo dut etxeko aldaba
Amari hainbeste gauza lapurtu
nizkion lehen eta hara:
Zure pitxirik ez dakart baina
hemen da zure alaba.

Doinua: kintak jarrita ondorenian
Bertsoaldi osoa ikusi

Eta Aitor Mendiluzerekin egin zuen buruz-burukoan, "bada ordu erdi auto bera atzetik duzula" gaiarekin hauxe:

Miribillako rotondan
errekarriz errekarri
bezelaxe egin ditut
mila buelta errukarri.
Geratzen dira kotxeak
ta gu begira elkarri
beraiek "etorri" esan
ta guk "dirua ekarri"
Nahi bezelako bezero
atseginik ez da sarri
ta askotan gisan orain
autoan estu ta larri.
Ertzain auto bat atzetik
eta sirenak aldarri.
Baietz bera libre utzi
ta neri isuna jarri.

Doinua: norbere mundu intimo
Bertsoaldi osoa ikusi

Irakurtze hutsarekin egoera irudikatzea lortzen dut. Ikusi egiten dut mugako polizia haur bat miatzen. Ikusi egiten dut ertzain autoa segika duen kotxea. Igarri egiten da mahai horretako isiltasuna...

Uste dut ez duela merezi komentario gehiago egiteak, ezta? Bideoetan ikusten den publikoaren eta beste bertsolari batzuen aurpegiei begiratzea besterik ez dago. Adibidez Irungo bertsoaren ostean emakume bat agertzen da txaloka eta buruarekin ezetz egiten. Sinistu ezin izango balu bezala. Eta buruz-burukoan botatakoan ostean Aitor Sarriegiren aurpegiak ere horixe dio.

Aurtengo txapelketako ale ederrenak eta finaleko bertsoaldi guztiak Bertsoa.eus atarian dituzue. Zorionak Bertsozale Elkarteari egin duen lan guztiagatik.

• Xakearen Legeak 2014 Euskaraz (ODT formatuan)
• Xakearen Legeak 2014 Euskaraz (PDF formatuan)
• Xakearen Legeak 2014 Ingelesez (jatorrizko testua)
• Xakearen Legeak 2014 Gazteleraz (jatorrizko testua)

Itzulpenaren inguruko komentarioak, hobekuntza-proposamenak edo akats-zuzenketak egiteko erabili erantzunen formularioa edo idatzi mezu bat larreategi a-bildua eibar.org helbidera.

Plugina Kodin erabiltzeko prest

Orain dela hilabete batzuk azaldu nuen hemen nola ikusi ditzakegun EITB Nahieraneko bideoak tvalacarta pluginaren bidez Kodin. 

Han egindako lanetik abiatuta EITB Nahieranen APIa egin nuen eta EuroPython 2016n Bilboneta UEUk antolatutako Software eta Teknologia Librearen III. Euskal Mintegian Donostian aurkeztu nuen.

Azken honetan, Igor Leturiak galdetu zidan eta APIa erabiltzen zuen Kodirako pluginik bazegoen, eta ezetz esan nion baina APIak erabiltzen zituen tresna guztiak (HTMLa parseatzea, URLak sortzeko javascript kodea, eta abar) tvalacarta pluginean integratuta zeudela.

Hala ere interesgarria iruditu zitzaidan ideia eta asteburuan prestatu egin dut plugina. Pluginaren kodea GitHuben dago eta instalazio-argibideak ere hantxe jarri ditut: zip-a deskargatu, Kodira kargatu eta kitto. Kodi arduratuko da dependentziak instalatzeaz.

Momentuz oinarri-oinarrizko gauzak egiten ditu: telebista eta irrati-programa guztien zerrenda erakutsi eta ikusteko aukera eman. Momentu batzuetan geldo dabilela igartzen baduzu, APIa doako zerbitzari baten ostatatuta dagoelako da.

Plugina probatu edo hobekuntzaren bat proposatu nahi baduzu, eskertuko dizut! Idatzi hemen komentario bat edo ireki ticket bat GitHuben.

Untzagan hasiko dugu ibilaldi hau, jubilatu-etxearen ondoan. Bi aukera ditugu hemen: eskilara mekanikoak erabiltzea, ala oinez Txaltxa Zelaiko parkean zehar igotzea. Goazen tokitik goazela, Armagin kalearen hasieran dauden eskilara mekanikoetara iritsiko gara. Eskilara horiek ala arruntak igota Urki kalera iritsiko gara, Cepa taberna ondora. Han hilerriraino joango gara eta espaloiari jarraituz Jose Antonio Iturrioz kalean zehar Arrateko Amaren ikastetxeraino helduko gara.

Aldapari jarraitu eta Urki kurutzekuako etxeak eskuman utzita, autopista gaineko zubia gurutzatuko dugu. Hementxe hasten da Txontarainoko bide ederra. Lekamendi baserria pasatuta, beste pare bat txabola ere ikusiko ditugu eta baita Eibarren beste ikuspegi bat ere. Tekniker alde baten, Legarreko dorrea bestean, eta Jardineta-Urkizu-Azitain inguru guztia ikusteko aukera.

Pixka bat aurrerago, jada ia Txontan gaudela, pagadi txiki bat ikusiko dugu bide bazterrean.

Pagaditxo bat Urki eta Txonta artean

Pagaditxo bat Urki eta Txonta artean

Pistatik jarraituta, Txontatik Salbadorrera doan bidearekin bat egingo dugu. Bertan ezkerrera egin eta Txonta kaleraino jeitsiko gara. Han, ezkerrera egin eta Galizia pasealekuan zehar Arane kaleraino iritsiko gara. Han, zuzen jarraituko dugu Arane eta Errekatxu arteko errepidetik. Errekatxura iristean, eskumara egin eta Portalea kultura etxera iritsiko gara.

Ignazio Zuloaga institutuan hasiko dugu ibilbidea, eskilara mekanikoen ondoan. Eskilarak igo eta Sakunetik zehar bidean gora eginda Arratera doan errepidera helduko gara.

Errepidea gurutzatu eta Miraflores kalean gora egingo dugu etxeetara iritsi arte. Bi etxeen artetik pasatzerakoan aurrera doan bidea hartuko dugu beherantz doana ezkerrean utzita. Pistari jarraituz Arrajola baserrira iritsiko gara.

Arrajola eta Sosola arteko bidea

Hesia gurutzatu eta handik gutxira beste hesi bat ikusiko dugu. Bidea utzi eta bigarren hesi hau gurutzatu egingo dugu, bidezidor hestu baten zuhaitzen artean errekasto batera iritsi arte. Bidezidorra jarraituko dugu basoan zehar, harrizko bide eder baten zehar. Euria egiten duen egunetan erreka urez beteta egoten da.

Iluntzea Eibarren Arrajola eta Aritxuleta arteko bidetik

Bidean zehar beste hesi batera helduko gara, Sosola baserritik gertu. Han baserrira doala dioen kartelari jarraitu eta eraikin baten ondotik pistara helduko gara Sosola baserria ondoan dugula. Pistan zehar Amaña auzora jaitsiko gara.

Azitaingo gasolindegi ondoan hasiko gara, Barrena kalean zehar, Lidl supermerkatua dagoen etxeetatik aurrerantz sahiesbidera iritsi arte. Han, sahiesbide gainetik La Salle ikastetxera doan bidea hartuko dugu.

Behin ikastetxea pasatuta, ezkerreko pistatik jarraituko dugu industrialdera joan beharrean. Pistatik zehar Altzubarren baserrira eta haren ondoko frontoira iritsiko gara. Frontoia pasatuta, garbigunea ere pasatu egingo dugu eta berehala bidegurutze bat aurkituko dugu: eskumara beherantz doan bidea hartuta industrialdearen goiko aldera eta Arrateko bidera iritsiko gara. Ezkerreko bidea hartuko dugu, gorantz doan pista.

Pistari jarraituz, bidegurutze bat ere hartu gabe, Agarre gainekoa eta Agarre azpikoa baserrien sarrerara iritsiko gara. Bertatik Eibar luze-luze ikusi dezakegu Ego ibaiaren ibarrean.

Agarre eta Azaldegi baserri inguruak Iparragirretik

Pistatik jarraituko dugu Azaldegi gainekoa eta Azaldegi azpikoa baserrietan zehar, Naiorberaino iritsi arte. Hemen, baserria pasatu eta berehala beherantz doan bidea hartu behar dugu. Gipuzkoako Itzuliaren GRaren marka gorri-zuriak ikusiko ditugu eta eurei jarraitu behar zaie. Bidea beste baserri batera helduko da, eta baserriaren bi eraikinen artetik doa beherantz. Txakur nahiko zaratatsuak aurkituko ditugu bertan, baina normalean lotuta egon ohi dira beraz, lasai pasatu ahal baduzue.

Mendi bidean zehar, inguru eder batetik Asua baserrira helduko gara. Hemen bi aukera ditugu: ezkerrera egin eta pistatik zehar Txarakua deritzon ingurunetik sahiesbideraino iritsiko gara. Baserria ezkerrean lagata beherantz doan mendi bidea hartuta (berriz ere GRaren marka gorri-zuriak dituena), Asua Erreka kalera iritsiko gara sahiesbidearen azpitik pasatuta, eta bertatik Barakaldo kalera.

Inguru hau oso ederra da, batez ere Naiorbetik Asua Erreka kalerako bide guztia. Basoa da, eta inguru benetan ederra herrigunetik bertan. Agarretik Naiorbera doan bidetik ikusten den Eibarren ikuspegia ere ederra da benetan.

Agiñazpi tabernaren ondoan abiatuko gara, Txonta kalean zehar, kalea bukatu arte. Han Salbadorrera doan pista hartuko dugu eta pistari jarraituko diogu bidegurutze bat bera ere hartu gabe Salbador ermita edo baselizara heldu arte.

Baselizaren aurrean dagoen hesia gurutzatuko dugu iparralderantz, eta Gipuzkoako Itzuliaren GRaren marka zuri-gorriei jarraituz Sautsi gaineko Gisastu-depositu etxeraino. Jeisten ari garela, justu Gisastu baserriaren gainean gaudela, Eibarren bista ederra ikusi daiteke, herri guztia, Urko, Lindari eta Ermua ere ikusten da (mapan agertzen den bidea gutxi gora-beherakoa da, ez da bidea ondo apreziatzen-eta, baina bideak ez du galbiderik: marka zuri-gorriei jarraitu besterik ez da egin behar).

Eibar Gisastu baserriaren gainetik

Hor bi aukera ditugu: ezkerrera eginez Gisastu baserria zegoen lekuraino iritsi gaitezke eta han pistari jarraituz Txontara jeitsi. Eskumara eginez, Eibar gaineko begiralekuan egongo gara, depositu-etxearen terrazan. Bertan Eibartik igarotzen den Gipuzkoako Itzuliari dagokion azalpenaren kartela ikusi dezakegu.

Eibarko ikuspegia Gisastuko depositotik

Pistari beherantz jarraituta, Sautsi auzunera iritsiko gara. Autopistaren zubia azpitik pasatu eta ezkerrera eginez, Iparragirre kalean zehar Urkusuko parkera jeitsiko gara.

Agiñazpi tabernaren ondoan abiatuko gara, Txonta kalean zehar, kalea bukatu arte. Han Salbadorrera doan pista hartuko dugu eta pistari jarraituko diogu bidegurutze bat bera ere hartu gabe Salbador ermita edo baselizara heldu arte.

Oiz eta urko Salbador gainetik

Baselizaren atzean dagoen hesia gurutzatu, eta txabola eta baserriaren artean dauden bi mendi-bideetako eskumakoa hartuko dugu (ezkerrekoa Topinburu gainera iristen da pinudian zehar) Gipuzkoako Itzuliaren GRaren marka zuri eta gorriei jarraituz. Uneoro marka horiei jarraituta, Asurtzako bidera iritsiko gara. Une horretan, Bergararaino joan garela esan dezakegu :)

Salbadorretik Asurtzarako bideko zuhaitzak Txontatik ikusita

Bidera iristeaz bat eskumara egin eta beherantz doan mendi bidea hartuko dugu. Bidean behera eginda, Unbe gainean amaituko dugu. Han aurrerantz egin eta Altamira goikoa baserriraino iritsiko gara. Bideari beherantz jarraitu eta Txontatik Salbadorrera doan pistara helduko gara metalezko txabola baten ondoan. Bertan ezkerrera egin eta Txonta kalera iritsiko gara gure ibilbidea bukatuz.

Azkenaldian, denbora libre gehiago dudalako-edo, lanetik irtenda ibilalditxo bat egiteko ohitura hartu dut. Egunero ez, baina sarri egiten dut ibilalditxoa. Udaberritik udazkena bitartean behintzat, ilundu aurretik etxera bueltatzeko bezalako ibilalditxoak egin nahi ditut, eta hemen azalduko ditut egindako batzuk.

Hemen aipatuko ditudanen artean denetik dago, batzuk gora beheratsuak dira aldapa asko dutenak, beste batzuk agian lasaixeagoak. Nire helburua ordubete edo ordu eta erdi inguruko bueltatxoak egitea da eta kotxerik hartu gabe egitea, guztiak etxetik abiatuz egin daitezkeenak.

Urkusutik Ipuruara Unbetik zehar

Maparen arabera, ordu eta erdi inguru eta 5 kilometroko luzera du ibilbide honek. Hasiera Txonta kalearen hasieran du, Agiñazpi tabernan. Txonta kalean zehar aurrera egingo dugu bukaerara iritsi arte, bertan Salbadorrera doan pista hartuko dugu. Pistan zehar Mertxete baserrirako bidegurutzeraino joango gara. Bidegurutzetik metro batzuetara, pista bitan banatzen da eta eskumako bidea hartuko dugu, Unbe dioen kartelari segika.

Aldapak gora egiten du eta pista Iraegi txikia baserrira helduko da. Han gorantz doan mendi-bidea hartuko dugu, BTT ibilbideen kartela duena eta Altamira goikoa baserrian bukatzen dena. Han 180 graduko itzulia egin eta segi egingo dugu, hurrengo bidegurutzeraino.

Altamira goikoa baserri aurreko zuhaitza

Bidegurutzean 3 bide bereizten dira: ezkerrekoa Azurtzara doa, erdikoa Galdaramiño puntara eta eskumakoak beherantz egingo du Unbe kirolgunera arte; azken hau hartuko dugu. Unbe kirolguneko goiko zelaira heltzean, ezkerrerantz doan pista hartuko dugu. Erreka gurutzatzean pista mendi-bide bihurtuko da eta aldapan gora jarraituko dugu.

Unbe eta Ipurua arteko bidea

Hemendik aurrera, bideari jarraitu besterik ez dugu egin behar, ez baitago bidegurutzerik. Mendi bidea amaitzen den tokian bidegurutze txiki bat dago: txabola bat dago eskumatan eta haritz handi bat haren ondoan. Ezkerreko bidea mendian gora abiatzen da, eta eskumako txaboletara doa. Erdiko bidetik jarraituko dugu Ipurua gaineko ur-arazgailura iritsi arte. Han pistari segika Elgetako bidera irtengo gara, eta han espaloitik, kiroldegi atzetik futbol zelaira iritsiko gara eta ibilbidea bukatuko dugu.

Eguneraketa 2016-10-7: Eskerrik asko Aimar Goenagari azken bidegurutze horren informazioa sartzeko gogoraratzearren.

@erralin Araztegira iritsi baino lehen, nahiz eta pista bideari segitzea den logikoena, alde banatara mendibide bana dagoen (1/2)

— Aimar Goenaga (@aimargoenaga) October 5, 2016

@erralin bidegurutze esanguratsu bat aipatuko nuke. Primeran deskribatua gainerakoan (2/2)

— Aimar Goenaga (@aimargoenaga) October 5, 2016

Abuztuaren 10an ilunabarrean iritsi ginen Villachera. Asteburuan hasteko zen Faaker See xake txapelketaren 32. edizioa jokatzeko joan ginen hara. Sarri egin izan dugu oporrak eta xakea uztartzeko ekinaldi hori eta oraingoa Austria inguruan egitea erabaki genuen.

AirBNBrekin apartamentu bat hartuta genuen eta maleta desegiten geundela, taldekide batek leihotik begiratu eta hauxe ikusi genuen

Hurrengo egunean inguruak ikustera joan ginen eta Faaker See ondoko turismo bulegoan galdetu genuen. Hainbat mapa eta ibilbideren inguruko informazioa eman ziguten eta espreski galdetu genuen mendi horrengatik. Igotzeko zailtasuna "ertaina" zela esan zigun bulegoko langileak, ibilbide orrian horixe agertzen zen. Gainera nahiko gora arte kotxean igo gintezkeela esan zigun, jende asko ibiltzen zela-eta.

Etxean, mendiari buruz gehiago irakurri genuen: Austria eta Eslovenia arteko Karawanken mendizerrako gailurrik altuena da Mittagskogel 2145 metrorekin. Esloveniarrentzat Kepa du izena, eta gailurrean "bi gailur" balira bezala dira eurentzat.

Pare bat egunetan eguraldiari begiratu ostean, abuztuaren 16an igotzea erabaki genuen. Goiz esnatu (aurreko egunean xake partida berandu amaitu ostean), eta han joan ginen Mittagskogela konkistatzeko asmoarekin. Kotxearekin mendian gora hasi eta ez genuen parkina aurkitzen. Bat batean aurrera ez jarraitzeko kartela zegoen, baina kotxeak handik ibilita zeudela garbi ikusten zen. Aurrera jarraitu genuen, jendea aurreratu genuen eta jada kotxeak aurrera jarraitu ez zuen leku batera iritsi ginen. Hango kartelaren arabera 900 metroan geunden, baina aparkalekuaren arrastorik ez oraindik.

Kotxea utzi eta gure lehenengo geltokirantz abiatu ginen: Bertahütte. Mittagskogelera bidean 1567 metroko altueran dagoen babeslekua. Pista lehenengo eta ondoren pista utzi (bazegoen, baina nahiago izan genuen bestea) eta mendi bidea, pinudi eta beste baso batzuetan zehar gora eta gora. Atsedenik gabeko ibilbidea baina ederra. Eguna ederra izango zela argi zegoen, zuhaitzen artetik goi lainoak aldentzen zoazela ikusten genuen eta.

Nahiko azkar iritsi ginen babeslekura. Bideko kartelek zioten denbora baino dexente azkarrago. Gure erbia benetan azkarra zen eta! Aupa Asier! Han ura edan, zerbait jan eta gure helburuari begira gelditu ginen.

Bertahütte eta atzean Mittagskogel, gure helburua

Handik gorako bidea hasi genuen. Bidea oso ondo markatuta dago bidea, dena marka gorriz seinaleztatuta. Bidea ona da, toki batzuetan kontuz pasatzeko lekuak daude, baina ez du arrisku edo zailtasun nabarmenik. Babeslekuraino, bidean gora beste pertsona batekin egin genuen topo. Gero hura ere Mittagskogelera bidean harrapatu genuen, eta beste hainbat mendizale ere bai, baina gehieneak bueltako bidean zetozen.

Azken aldapa benetan gogorra egin zitzaigun. Zeruko ateraino iritsiko ginela zirudien. Argazkietan agian ez da ondo apreziatuko, baina aldapa benetan gogorra zen.

Eta aldapa gogor hori bukatuta, ahoa bete hortz gelditu ginen:

Gorako aldapa bukatuta ikusten zen panoramikoa (egin klik handiago ikusteko)

Hortik gora, azken aldapatxoa eta bertan tontorra. Eginda!!!

Buzoia!

Gailurretik ikusten zena benetan zoragarria zen. Iparraldera Villach, Finkenstein eta Faaker See, lautada zoragarri baten eta mendiz inguratuta. Ekialdera mendiak, mendebaldera mendiak, eta hegoaldera Eslovenia.

Gailurreko gurutzea eta Villach

Gailurreko ikusmira (egin klik handiago ikusteko)

Ah, eta gailurretik nire anaia zoriondu nuen, bere urtebetetzea zen eta. Agian bideoan zerbait gehiago apreziatuko da bista zoragarria.

Hitzik gabe gelditu ginen, beno eta gose eta egarriz ere bai. Gailurreko bi buzoietan zeuden bi liburuetan sinatu, gose eta egarria baretu eta beherako bideari ekin genion berriz ere Bertahütteraino. Han garagardoa ia tragoan edan, zerbait jan eta berriz ere beherantz joan ginen, kotxea hartu asmoz.

Eguna zoragarria izan zen. Ea datorren urtean zein mendi igotzen dugun!

Egin genuen ibilaldia hauxe izan zen (gutxi-gora behera): https://eu.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=18553140