Ortozik

En cuanto a movilidad destacan el número de vehículos particulares, el estado de cuasi-colapso en plazas de aparcamiento, y la gran congestión de tráfico en horas punta de días laborables (7.30-9.00, 11.30-13.30 y 17.30-20.30) o eventos deportivos.

Por otra parte, en la movilidad peatonal el Ayuntamiento apostó por las escaleras mecánicas de subida en los accesos a los barrios en altura, Urki, Legarre, Ipurua, Jardines, etc. Son ampliamente utilizadas y muy agradecidas para las personas de la 3ªedad (también peligrosas), pero son totalmente inaccesibles para las sillas de ruedas y en teoría, también prohibidas para sillas o coches de niños, aunque casi nadie en la segunda situación duda en utilizarlas.

El fin de semana se peatonaliza el centro de la ciudad, mejorando mucho el centro en cuanto a bienestar, aunque congestionando alguna zona concreta en el trayecto alternativo.

Las soluciones internas no son fáciles. Existe un autobús municipal, Udalbus Azitain-Amaña, que fundamentalmente sirve a personas que viven en las zonas más alejadas de Azitain y Amaña, y no es demasiado funcional. No hay muchos viajes y no soluciona el problema de congestión (horarios). Creo que se deberían explorar mejor posibles vías en consonacia con el estudio británico de 1998 de reducción de la capacidad de la infraestructura, pero es complicado por las peculiaridades de que ya las calles son estrechas de por sí, casi la totalidad de las vías son en un sentido, la accidentada orografía y la situación apilada y desorganizada de los edificios.

Un sistema parecido al bicing no es atractivo por la orografía y porque la mayoría de los trayectos se resuelven a pie. Haría falta que las bicis tuvieran aporte eléctrico (con electricidad producida de forma local con energía renovable, por ejemplo), y podría ser interesante para trayectos cortos de casa al taller o la oficina (polígonos industriales cercanos) eliminando automóviles.

Los planes y mejoras contempladas en en el Plan Estratégico de Desarrollo Sostenible, inciden en movilidad interpueblos de Debababarrena (la comarca) con un tranvía urbano-metropolitano nuevo (Plan de Acción 2006-2010, pdf: http://tinyurl.com/2k4fdy) y ampliación de horarios en la red ferroviaria Ermua-Eibar-Elgoibar-Mendaro, con lanzaderas a zonas cercanas, Hospital Mendaro, Mallabia, Mutriku, Deba. Se contemplan también, la creación de zonas azules de parking y gravámenes para accesos a centros urbanos. Estas son actuaciones que disminuirían el uso del coche en estos trayectos comarcales.

En las jornadas sobre Movilidad Sostenible organizadas se apostaba también por las conducciones eficientes de vehículos particulares: http://tinyurl.com/2594gj

En el mismo marco, se habilitó un servicio para facilitar el compartir coche: http://debegesa.compartir.org/castellano.htm

En conclusión, se trata de un caso problemático en el que considero que hará falta alguna nueva idea...que ahora no se me ocurre.

Gure inguruan ur falta ez da arazo izaten. Egunotan gutxiago. Baina penintsula mailan eta mundu mailan, kontua bestelakoa da. Palestinako judutar koloniek ur erreserben kokalekuekin zerikusi zuzena dute eta Israelek kontrolatzen ditu Palestinako ur erreserben %90 edo gehiago, biztanlez, gutxiengoa diren arren. Eta multinazionalak, Hego Amerikan erreka garrantzitsu eta akuifero handiak dituzten lursail pobreak erosten dihardute.

Ura aurrezteko sistemei buruz honoko hau idatzi nuen:

El sistema más importante es tomar conciencia individual y colectiva del uso del agua. Después de este primer y fundamental paso, existen diferentes iniciativas. Muchas consisten en simples hábitos ahorradores que se deben adquirir de forma individual como, regar las plantas de noche, ducharse en lugar de bañarse, cuidar los grifos en los fregados y cepillados de dientes, lavado de fruta en recipientes, etc.

Otros sistemas requieren una inversión económica en las instalaciones que debe ser amortizable en el menor espacio de tiempo (además de ahorro energético y de agua). Algunos son colectivos (municipales, comarcales...) y otros asumibles por hogares y pequeñas empresas.

Todo lo que sea ahorrar agua y energía, está justificado ambientalmente. Habrá que analizar cada caso, sus costes (económicos y energéticos) y los períodos de amortización. La implicación social en hábitos y en exigencias a la administración es otro factor que puede acelerar el ahorro efectivo, pero globalmente, el mayor trabajo está en mejorar las eficiencias de consumos en agricultura, y también, en reforestar y aumentar la vegetación natural, incidiendo en la climatología de una forma ecológica.

Los principales sistemas técnicos de ahorro que se pueden adoptar en el agua de consumo en casa o en el trabajo son:

Detección de fugas de agua en las conducciones particulares o colectivas generales.

Mejora de los tiempos de calentamiento con colector intermedio: reducir el tiempo de espera y desperdicio de agua fría mientras se espera que salga el agua caliente.

Sistemas de grifería especial: consisten en mezcladores de diferente tipo del chorro de agua con aire para reducir el consumo sin perder calidad en la utilidad del caudal de agua (limpieza, ducha, etc.)

Sistemas anti-cal mediante agua magnetizada: se trata más de un ahorro energético y de eficiencia de las conducciones de agua. Puede ser colectivo y también instalable en hogares y pequeñas empresas, mejorando también la calidad del agua para beber.

Electroválvulas para el cierre automático de grifos: producto más interesante para hoteles y edificios públicos en los que se tiende al despilfarro. En casa, basta con cerrar el grifo y hacerlo bien.

Ahorro en la cisterna del baño: la mayoría consisten en dobles pulsadores con opción de descarga reducida. Otra simpática opción y muy barata, es el introducir dentro de la cisterna una bolsa o botella de agua (mejor con sal) que reduzca su volumen.

Eficiencia de los electrodomésticos: lavavajillas y lavadoras de bajo consumo de agua. Los primeros lavavajillas consumían mucho agua. Ahora hay algunos muy eficientes que mejoran el gasto de agua de un fregado manual (sobretodo, según quien friega...).

Contadores y software de control: a veces puede ser necesario realizar un seguimiento y control para optimizar los consumos. En hogares y pequeños establecimientos difícilmente estará justificada la inversión.

Decálogo para ahorrar agua publicado en www.elmundo.es:
http://www.elmundo.es/elmundo/2005/05/06/ciencia/1115393495.html

Un pdf interesante de sistemas de ahorro:
http://tinyurl.com/3y68un
otro resumen: http://tinyurl.com/2owkvq
http://www.internatura.org/educa/agua10.html

Algunas empresas que comercializan productos de ahorro de agua
http://www.tehsa.com/
http://www.rst-iberia.com/spanish/default_es.htm
http://www.ahorroagua.es/
http://www.planetaqua.es/planetaqua_spa.html

EIBAR (Gipuzkoa)

Habitantes:  28.219         
Viviendas: 13548
Vacías: 1670
Densidad de ocupación:        2,08 hab./viv.
Densidad de ocupación por vivienda habitada:   2,37 hab./viv.

Eibar ha sido y es un ejemplo bastante desastroso en cuestiones de ecología, y más en urbanismo. La acelerada construcción de la posguerra es la causa principal, acumulándose gran necesidad de vivienda, actividad industrial y crecimiento.

En cuanto a la vivienda, los hogares vacíos, además de suponer una proporción considerable, van en aumento. No se puede menospreciar el dato de que en Eibar en la década de los 70 vivían más de 40.000 personas, contra las 28.000 o menos, de la actualidad.

No obstante, se sigue construyendo vivienda nueva. El plan general aprobado acota bastante la nueva construcción y a la marcha actual se agotará pronto ese “coto”. Se están construyendo viviendas en Alfa, taller histórico y emblemático de máquinas de coser y microfusión, de gran superficie. Derribado. Viviendas VPO en otros tres emplazamientos, y también está aprobado el derribo de un barrio industrial entero llamado Txonta en el que se mezclan viviendas con talleres, como en casi toda la ciudad hace unas decenas de años. Todo para viviendas en edificios de 8-9 pisos.

Las empresas promotoras quieren exprimir al máximo el mercado y a la vista de los datos, las últimas gotas no pueden estar lejos.

Por otra parte, la gestión municipal deja mucho que desear, ya que ha apostado claramente por el “exprimir” recursos.

Se acaba de derribar otro edificio con solera, la Plaza de Mercado. Aquí no se proyectan viviendas...pero lo prometido en las elecciones de 2003 y lo que se va a ejecutar no tienen nada que ver.

En este video de un minuto, se resume claramente lo ocurrido en este caso:

http://es.youtube.com/watch?v=dVRFsZlGNAw

Se planifica también la construcción de chalets de lujo en varias laderas con orientación sur. Esperemos que cuando menos se sigan criterios bioclimáticos, ya que no existe ninguna recomendación o incentivo dirigido hacia la sostenibilidad, más alla del santo CTE.

La construcción de nueva vivienda y la ocupación del escaso suelo por ésta NO ESTÁN NADA JUSTIFICADAS.

Duela hilabete batzuk Eco-union eta UOCren eskutik onlain ikastaro bat egin nuen, Ecología Urbana y Cambio Climático. Eibarko hiri guziz eredugarriari buruz egindako idazlantxo batzuengatik oso nota ona jarri zidaten. Horregatik edo, orain bioeraikuntzako ikastaro baten irakasle birtual izatea egokitu zait. Aurreko ikastaroan idatzitako batzuk blogean botako ditut. Kontu asko, eztabaidagarriak izango dira, eta beharbada, datuetan ere akatsen bat egon daiteke, baina tira, hor doa lehena:

Mexikoko Greenpeacek publikatu zuen:

1. Argiak itzali

Aldaketa klimatikoan erregai fosiletatik datorren elektrizitatearen gehiegizko kontsumoa faktore garrantzitsua da. Elektrizitate hori energia berriztagarrietatik ere etor daiteke.

Erle argizari eta parafinazko kandelak erabiltzea beste aukera erotiko bat da. Argitasuna behar beharrezkoa baduzu, erraza, egunez aritu.

2. Pasio fruituak...transgenikorik gabekoak
Guarana, marrubiak, mazustak, keixak, transgenikorik gabekoak eta ekologikoak.

3. Maitasuna kosta ahala kosta?
Ostra eta mariskoak afrodisiakoak izan daitezkeen arren zenbait kostalde izorratzen ari dira berauen ekoizpen eta arrantzaz.

Horien ordez, olio usaintsu eta jaboi biodegradagarri gozoak probatu, edo gustoko edozein jaki.

4. Birziklatu amodioan
Birziklatutako paketeak era berezian apaindurik erabil daitezke, kondoi, labaingarri edo jostailuak gordetzeko.

5. Eko-labaingarriak erabili
Lubrikazio naturala bultzatu. Mingaina beti izango da tresna egoki bat. Ez inoiz erabili petroliotik eratorritako labaingarririk, baselina eta beste olio komertzialak kasu. Esso bezelako multinazionalak planeta hondatzen ari dira, baina ez utzi zure izara artean ere sartzen. Ura oinarri duten produktu ekologikoak ere badaude (edo silikon deiturikoaz). 

6. Pasioaren esklabu, ez petrolioarena
Jostailu sexual ugari PVCz eginak daude, petrolioarekin eginak izateaz gain toxikoak izan daitezke.

Kautxoz, latexaz edo larruz egindakoak erabili.

7. Ura aurreztu binaka
Bainatu ezkero, ez bakarrik egin. Ura eta xaboia aurreztuko dituzu. Munduan jende ugari da ur barik dagoena eta bainua luxuzko jarduera da. Luxuak, hobe elkarbaatzea.

8. Ohe ekologikoa
Materiale organikoz eginiko koltxoia, eta egitura egurra era jasangarrian ekoiztutakoa.

9. Sexu berdea
Spanking delakoa gustatu ezkero, kontutan eduki egur zertifikatuz edo materiale organikoz egindako tesnak erabiltzea. Masajea emateko olioen jatorria ere ahal den ekologikoena, baita barneko erropa eta izarena ere.

10. Haz el amor, no la guerra.

Beste bertsio bat, ingelesez, hemen.

Munduko hiri haundi askotan, Mexico DF, Mosku edo Beijing kasu, airea arnastea arriskutsua izan daiteke. Zentzu honetan, maskarillak erabiltzeko eta toki jakin batzutan ume eta agureak ez ibiltzeko gomedioak daude, baita bertan kirolik ez egitekoak ere. Hau batipat, ibilgailuetako keari zor zaio.

Eibarren bertan ere, trafiko asko eta jarraiko edo ez oso jarraiko  momentuetan (ohiko auto-ilaratan), CO (karbono monoxido) neurgailuarekin 10 ppm tik gora sarritan neurtu izan ditut.

Arazo honi irtenbidea aspaldidanik ezagutzen da.

1996an AEBetan General Motorsek seriean fabrikaturiko lehendabiziko kotxeak ekoiztu zituen. EV1 (Electric Vehicle 1) izendatu zuten. Ezaugarri ikusgarriak zituen, 0 tik 100 km tara 9 segundutan, etxeko argindarrarekin kargatzea, oso ixila, garbia, eta abar. Alokairuan eman zituzten Kalifornia inguruan eta denbora batera, GM-k erabiltzaileen nahiaren kontra guztiak bildu zituen, hauei kotxea erosteko aukerarik utzi gabe. Gero, deusezteko.

Hurrengo argazkiko kamisetan, “save EV1” irakur daiteke. Alperrik ordea, guztiak desguazera. Indar errepresiboak beti boterearekin daude, eta boterea, nahiz eta sistema “demokrazia” hitzaz izendatu, ez dago herriarengan, kapital multinazionalean baino.

1997an Nissanek Hypermini elektrikoa kaleratu zuen eta berriz ere Kalifornian (guardia zibilik ez dagoelako ote?) Pasadenako Udalak bere langileentzako auto profesionalak modelo honetakoak jarri zituen. 2006an alokairu kontratua bukatzen zen eta Nissanek kotxe guztiak batu zituen. Udalak autoak erosteko saiakera egin zuen, baina hau ere alperrik. Kotxetxoak desegin egin zituen Nissanek.

Toyota etxearen 4x4 modelo batekin ere istorioak errepikatzeko bidea egin du. Toyotak 2003an RAV4-EV kotxearen ekoizpena gelditzen du eta 2005era arteko alokairu kontratuak bukatu eta gero...zaborrontzira ateak zabalik. Kasu honetan ordea, DontCrush izeneko kapainaren presioz, azkenik Toyota etxeak ordura arteko erabiltzaileei erosketa baimendu zien. Info gehiago: pluginamerica

Badago ere ibilgailuak ibiltzeko hidrogenoaren teknologia, baina oso kontrolpean, eta oraindik ere petrolioaren lobbya munduko ekonomian indartsuenetakoa da (idartsuena ez bada), honekin ondo lotuta dagoen armenarekin batera (Bush, Rockefeler, Rothchild...). Petrolioaren prezioa altu xamar mantentzeko interes ugari dago, eta horretan armak gastatzea estrategikoki komenigarria da...edo hobeto esanda, komenigarri zaie.

Eta lobby hauek, ez dabiltza ekologiaren izenean, honen aurka baino. Gizateriaren bizi iraupena helburutzat izanik, hauek, bizitzaren etsaiak dira.

Erabiltzaile arruntok badaukagu zer egin:

• Teknologia berri eta garbiak eskatu
• Ibilgailu berri bat erosi beharra izan ezkero, beti teknologia hauek eskatu, eta ibilgailu garbiena erosten saiatu.
• Petrolio kontsumo haundiko ibilgailurik ez erosi.

eta beharbada garrantzitsuena:

• Informazioa zabaldu, zabaldu, zabaldu, zabaldu...
• Eta ia kontzientzia ere paraleloki piskat zabaltzen zaigun...

Gipuzkoa barreneko herritxo baten berriki photo hau egin dut. Argazkiak egiten ari nintzela ikustean, oihuka baten gelditzeko esan zidaten, birao batzuk gehituz. Errepide publiko batetik paisaia argazkiak egiten nengoela, ez zeukaten hainbesteko zalaparta egiteko arrazoi larregirik eta digitalizazioaren garai iruditsu hauetan gutxiago.

Bestalde, beraiena ez da turistentzako erakustaldia eta bere irudiaz egutegi bat egin nahi duenak ordain beza dagokiona. Arrazoia. Hau ordea, blog xume bat besterik ez da, baserritar hauek omendu nahi dituena gainera.

Ortozik, oin hutsik, oin biluzik egotea eta ibiltzea munduko millaka milloikaren egunerokoa da. Gehien-gehienak halabearrez, baina  badira naturari erantzuten dion logika aplikatuz egiten dutenak ere. Esaterako, ortozik egoteari zerbait gehitzeko xedez honekin egin dut topo.

Nirea ez da horrenbesterako, baina ezta bloga egiteko erabiltzen dudan izen hutsa ere. Metaforak alde batera utzita, asko dirakela, horiek baino gehiago ere bada apurtxo bat...Duela urte bat baino gehiagotik hilean behin gutxienez, gure baserritik gertu dagoen Kalamua mendia igotzen dut, ortozik.

Egun baten Miquel Colomer lagun eta errefrexologoaren aholkuz, froga moduan zein mailara arte posible den ikusteko ibiltzen hasi eta ordu erdira neukan totontorra jo nuen (bidetik kanporako sailak pasatuz). Ordutik, errepikatu, ibili eta bizio bihurtu da. Behar, ia. Gogaitua edo nekatu xamar nagoen garaitan bueltatxoa falta zaidala somatzen dut. Masajea musutruk, eta gehiago...

Behin, baserriko obra-erropa zaharrak jantzita abiatu nintzen, eta beharbada, aste bateko bizarrarekin. Ordu arrarotan joaten naiz eta ohikoena inorekin topo ez egitea da. Baina eguraldi traketseko astelehen batez, bidez kanpora nindoala hogei bat metrotara pertsona bat agertu zen. Begiratu, eta “bueltia hartu eskumatara” (gure tomtomak bezala) egin zuen. Beldurtu egin nuen...uxatu edo, nire uneko aurpegi lotsatiz.

Inoiz, eguraldi onarekin, jendearekin gurutzatzean agur ixil samarrak jaso ditut (jazkera txukunagoz, ordea).

Mendian beti agurtzea betiko ohitura da. Mantendu beharreko ohituren taldekoa.

Ortozik ibiltzea, probatu beharrekoen taldekoa.

Eta askorentzat, ni, txoroen taldean sartzekoa...bai, mendian topatu nuen harentzat bai seguru.

Baina orain ere ortozik, blogari nago.

Miquel Colomer Roig jauna orain dela pare bat urte ezagutu nuen Aralarren egin genuen GEA elkarteko bilera baten.  Ezagutzea merezi duen horietakoa, bai horixe!

Estrainekoz ikusi nuenean ortozik zegoen, bilera tokia zen Aralarreko santutegi ondoko gela horretan. Udazken bukaera zen eta ez zegoen bero larregirik, jende gehiena txamarra eta botaz, eta Miquel, han, jertsetxo bat eta...oinutsik. Bakoitzaren aurkezpenak egitean berak oin-azpiko errefrexologia, higienismoa eta digitoanalisia lantzen zituela esan zuen. Azken honekin buru-belarri azken 16 urteak pasa zituela gehituz.

Elkar ikusi genuen hurrengo aldian, berarekin pribatuan hitzegin ahal izan nuen. Eskuak erakutsi nizkion eta...ufa...nerekin denbora baterako izango zuela eta biharamonerako gelditu ginen, eta ordu bete baino gehiagoz nitaz aritu zen. Bigarren minuturako lehenengo gola sartua zidan nire gerriaren tentsioei buruz hasi zenean. Gero, egoera fisikoa, buruko hemisferio bakoitzaren ezaugarriak, analisi gaitasunak, intuizioa, pertzepzioa, alde emozionala, afektiboa, jarrera psikologikoak, barrenengo Niaren ezaugarriak, animo haundien beharraz, introbertsio puntuaren arrazoia, errezeloak, erradikaltasuna, “akumulatiboak” (sofritutakoak...). Guztia, matematika hutsa bailitzan...eta itxuraz, horrela omen da. Ordutik, zebait kasutan digitoanalisiaren potentziala ezagutu dut. Osasun arazo potoloak izan dituzten edo dituzten gertuko pertsona batzuren kasuak ezagutu ditut. Grabetasunetik kanpora, nere gurasoak ezagutu barik ere beraietaz mintzo zitzaidan, inork beraiei buruz inoiz esandakoak baino sakonagotik. Eskuaren aztarnak hartzeko tresnak eman zizkidan eta noizean behin bidali izan dizkiot “kasu” batzuk.

Informazio asko dago benetan hor, eskuan. Zati haundi bat genetikoa da, baina baita bizitzan zehar garatzen direnak ere, onean eta txarrean. Ikerketa maila oso handia da eta baliteke hurrengo urteetan ezagunagoa izatea. Gai honetako maisua Antonio Cerdá dugu. Berrogeitamar urtetako ikerketa egin du, zenbait liburu publikatuz.

Hamar hatz-markei buruzko Antonioren liburu bat badut, agortua dagoena baina Miquelek oparitutakoa. Ikusgarria da hatz-puntatan zenbat formazio dauzkagun: espiralak, oboideak, eseak, espigak, trirradioak eta abar. Oso konplexua da hemisferio bakoitzaren interpretazioa liburu horren irakurketa soilaz egitea...eta gainera, gainontzeko eskuaren aztarnak falta dira...

Egia esan, horko informazioa jakitea oso lagungarria izan zait nere burua onartu eta nire bizitzako kontu aunitz errez ulertzeko. Edozeini gomendatzeko modukoa.

Eta osasun arazo potolo baten aurrean ere, geobiologiarekin batera, zulotik ateratzeko oso lagungarria dena.

 
Evaristok oihuka zioen: La Religion Es Una Maldición (jerarquiak, patriotak eta idiotak beste baterako...), eta horrela izan da pertsonak kontrolatzeko erabili delako, berez eta era naturalean pertsonak bere askatasunerako behar duen garapen espiritualaz jabetuz, horretan bildurra ere erabiliz. Eta hau, maldizio garbia dela iruditzen zait.

Aitagurea edo Gure Aita delako otoitza, jatorriz arameoz ei da, Josu judeo-palestinoak hizkuntza horretan esan ohi baitzuen eta horrela idatzita omen dago Olibondoen Mendiko marmolezko harri handi baten. Bere itzulpenarekin zalantza asko daude eta itxura guztien arabera itzulpen horietan esangura jakin batzuk piskat desbideratu dira...betiko leloak, tentaldiak, pekatariak, zorrak...

Itzulpenean esangura posible ezberdin asko daude eta gure izatearentzat ariketa ez-didaktikoan buruz ikasteko erakusten zigutena, oso mugatua dagoen adiera bat da.

Elizaren interferentzia gabe egin daitekeen itzulpena horrelako zerbait izan daiteke:

Sortzailea (aita-ama), Bizitzaren arnas, soinuaren iturri, hitz gabeko ekintza, Kosmosaren Sortzaile!
Zure Argia bihurtu egizu distira gugan,
gure artean, barruan eta kanpoan erabilgarri izan dezagun
Lagundu egiguzu gure bidean aurrera egiten zugandik datorren sentipena soilik arnastuz
Gure Nia, zurearekin aurki bedi, errege-erregina bezela ibil gaitezen gainontzeko izaki guztiekin
Zure nahia eta gurea, bat izan bitez, Argi guztian eta forma guztietan,
norbanako guztietan, talde guztietan bezala
Sentiarazi egiguzu Lurraren arima gugan, horrela,  guk orogan dagoen Jakinduria senti dezagun
Ez utzi munduko azalkeria eta itxurak engainatu gaitzaten, eta libra gaitzazu gure hazkuntza mozten duten horietatik
Ez ahazten utzi zu zarela etengabe berritzen zarena eta guztia edertzen duena
Zure maitasuna gure ekintzak hazten direnetan bakarrik egon bedi
AMEN

Polita, zatarra, ados edo desados egonda ere, desberdiña oso.