Argazki biharrak
ADES espeleologia taldia
Urdaibai, Lea eta Artibai (Bizkaia)
********************
Aste honetan, Josu Granja espeleoargazkilari famatuakin egon gara barriro, Iñeritzeko lezan.
Illuntzar mendiko leza erraldoi hau misterioz beteta egon da gure gurasuen denboretararte (kondaira eta guzti), harik eta 1960 hamarkadan exploratzen hasi zan arte. Gaur egunian, Urdaibai eta Lea-Artibaiko sakonena da.
********************
ades@euskalnet.net
94 - 625 23 52
http://www.espeleologia.info/
Amezketa - Kazkinak eta kazkindunak
"Azkuen Ipoin Bildumia" Arrakala Irratijan 2004 eta 2007 urtien artian grabautako ipoin txorta bat da. Resurreccion Maria Azkuek bere "Euskalerriaren Yakintza" liburu kolekziñuan (4 tomo), tomo bat osorik eskintzen detsa ipoiñei, eta berau izan da ekoizpen honetarako erabilli dogun oiñarrixa. Azkuek jatorriko euskalkixan jaso zittuan ipoiñak, 1910 inguruan. Guk hórrek euskalkixok mantendu doguz, herri bakotxeko doiñu eta hizketak ahal danik eta fidelen errespetatuta.
Edith Piaf eta Manowarren arteko lotura sotila
Saiua entzuizu hamen... ¡AR!
Aittitta Raduga interneten edonoiz entzun leike, Arrosa Sareko beste irrati txiki askoren programekin batera. Gaiñera, uhiñetan be entzun leike, bestiak beste: Lekeitioko Arrakala Irratija 107.7 FM, Eibarko Matrallako Irratixa 102.8 FM, Bittorixako Hala Bedi Irratia (Lautada 107,4, Trebiño 107,7, Aiara 96,5, sakana 90,6 FM), Iruñeako Eguzki Irratia (107,7 FM), Bilboko Tas-Tas Irratia (97,0 FM), Oreretako Zintzilik Irratiya (100,0 FM), Urruñako Info7 (podcast), Oiartzun Irratiya (107 FM).
Espeleoirudixak eta dardaria belaunetan
ADES espeleologia taldia
Urdaibai, Lea eta Artibai (Bizkaia)
********************
Aste honetan, ERE famatuak espeleo gehixago egitteko aukeria emon deskue.
Eguenian, Josu Granja argazkilari famatuakin egin genduan osteria Ondaro
eta Zazpileizako haitzuluetara. Emaitzak, betiko legez, espektakularrak izan ziran:
http://actualid-ades.blogspot.com/2009/12/ondaro-ta-zazpileizako-argazkiak.html
Domekan, barriz, hankak pizkat dardarka abixau giñan helburura: Aulestiako Iturtzeko leza arriskutsura, hain zuzen be, erreskate fitxia egittera. Gogoratu daigun bertan gertatu zala ADES-eko kidiak izan dogun istripu larrixena, oin dala ixa 20 urte, eta ordutik bueltau barik genguazela.
********************
ades@euskalnet.net
94 - 625 23 52
http://www.espeleologia.info/
Herriko plazta
Izaba. Argazkixa: Juan San Martin.
Aurreko baten, familixa elkartze gozua izan genduan Ronkalen (naparrena, ez ondarrutarrena). Egualdi eskasa dala eta, ez genduan aparteko aukerarik izan hárek bazterrak ondo begiratzeko. Etxeko epelian asko egon, eta kanpuan ahal zana ibiltziakin konformau bihar izan giñan.
Halan be, muzturrak handik eta hamendik sartuta, herrialde txito interesgarrixan itxuria hartu detsat hari, erregular. 1988 aldian egon nintzan estraiñekotz, gurasuekin, baiña gustora egon banintzan be, 16 urtekin ezin gauza askori erreparau mendi tontorretatik aparte. Oinguan gaiñera, kasualidade kausalak katigatu jataz: ba da denporatxo bat Juan San Martinen izena handik eta hamendik agertzen jatala, espiritu lotsabaku baten moduan. Normalian baiño gehixago, esan gura dot: izan be, etxian beti jarraittu izan dogu zeozelan bere produkziño kulturala; biharbada Mekolan auzuak izan giñalako. Espeleologixan serixo hasi nintzanetik barriz, takian potian topau dot bere izena juan dan 55 urteko erreferentzietan: ikerlanak, esploraziñuak, barrikuntza teknikuak, argazkixak... Zeiñek esango zestan neri, komunidadeko errezibua kobratzera bajatzen najakonian, sotanoko bulegoko tipo ixil ha hainbeste bihar interesante egitten zittuanik... Oin dala hille batzuk be, gurasuen diapositiba zaharrak eskaneatzen, Erronkarirako lehelengo biajianak agertu ziran (70ko hamarkadan), eta háren harira jakin genduan Juanitok jirau zeskuala ostatua Isaban (Charranco etxian), ha eskiatzen ibiltzen zala, ondiok iñok ez zebanian egitten... Orduan egongo zan bai, bere ikerketen erdi-erdixan: Pax Avant museuan behintzat (museo bikaiña, “oroimenan etxe” moduan antolatuta) han agertzen da, Erronkariko kulturia jasotzen ibillittako beste ikerlarixen artian. Artian, azken uskaldunak bizi ziran ondiok; ez denpora luzez...
Simona Anaut, 1965.
Gipuzkoako Foru Aldundixan webgunian be, San Martiñen erretratuak ipiñi dittuez ikusteko moduan; tartian Erronkariko hainbeste eta hainbeste irudi. Destinuan diarra izango dok: “Ju’hari Erronkarira, Oieeeeer... Un lugar por descubriiiiir....”.
Onlineko bilduma horretan topau dittudaz, esate baterako:
Izabako azken uskaldunen arpegixak: Antonia Anaut Garde (Katalingarde etxekua) eta Ubaldo Hualde (Esandi etxekua).
Gure arreba Emma eta beste neska bat, Erronkariko traje tipikuekin jantzitta Eibarko Mekola auzuan, 1967ko euskal jairako: hamen eta hamen.
Julian Gaiarren museua uste nebana baiño gehixago gustau jatan, Erronkari herrixan. Basarrittar haren ibilbide estelarra, ardixak zaintzen egotetik Pariseko opera famatuenera kantatzera... edozein transtornatzeko moroko saltua, orraittiok... Museuan ez da ezer aittatzen, baiña behin eta barriro kontu bat etortzen jatan burura: zenbatek egingo ete zeben dirutza bat gaixo haren kontura. Urtainen modura.
Halan be, duda barik, Isabako Pax Avant museua gustau jatan gehixen. Dan-dana ikusteko denpora asko bihar da (opor kultural majuak egin leikez Erronkarin, museo danak ikusitta), eta denpora askorik ez genkanez azken plantako altxorra ikustera juan nitzan zuzen-zuzenian: ahozko ondaria. Ikerlarixak jasotako lekukotasunak dagoz bertan, entzuteko moduan, eta hori zan neretako nobedade nagusiña: bueltaka dabillen grabaketa bat dago bertan, eta dan-dana entzun arte ez neban pakerik izan. Azkenian entzun dot ba, jatorrizko doiñua. Ez da-ta bardiña irakortzia eta entzutzia. Oindik aurrera, beste irakorketaren bat egittia suertatzen jatanian ez naiz "zerotik" abixau biharko...
Burgiko museua geratu jakun ikusi barik, almadixena-eta. Ni neu kotxian geratu bihar izan nintzan Nikon lua zaintzen, Radio3-eko irratsaio ederra belarrixen gozagarri. Eta senidiak, bueltau ziranian, opari bat ekarri zesten. Nere akats eta graffitixak biltzeko zaletasunan barri ba dake, eta argazki honekin etorri jatazen:
Argazkiak.org | Herriko Plazta © cc-by-sa: txikillana
Nik neuk be ospatu neban akatsa, eta bapatian pentsau neban oso ondo geratuko zala Euzkal Errian Euzkaras taldeko muralian. Halan be, barruan argitxo bat ixotu jatan: “hori egin aurretik, konprobaik”. Eta hara nun, kartela zuzena dala dirudi. Hala ondorioztatu leike Koldo Artolan artikulu interesgarri honetatik.
Bertan, Fidela Bernat andrian berbetia aztertzen da (dokumentatutako azken “uskalduna”, 1991an hil zana). Eta 495garren pajinako transkribapenian agertzen da “plaztan”. Egixa da ikertzailliak gero, 509 pajiñako vocabularixuan, galdera ikurrakin ipintzen dabela berbiori. Baiña nahikua argi ikusten da: Burgiko kaleko letrero horretakua ez dirudi akatsa, ikerketa filologiko baten ondorixua baiño. ¿Gure moduko zenbat ignorantek egingo zeben barre kartel horren kontura (ez bakarrik Burgin, beste lekuetan be ba dagozenak) Erronkariko biztanlien ganorabakotasun linguistikua dala eta? Ikasgai politta dana dakigula uste dogunondako.
Bombas inglesas
En 1974, el conjunto musical “Los Wilson’s” causaba estragos entre los jóvenes que acudían a las veladas organizadas por Radio Baracaldo en el Salón Parroquial. Decenas de granujas movían el esqueleto al compás que marcaba el órgano Helmholtz, amenazando con descoyuntar vértebras y calcañares con tan convulsivos movimientos. En este sudoroso contexto presentaban el que sería el gran éxito de aquel verano: “Bombas inglesas”, una canción inspirada en las películas bélicas que tanto se prodigaban en aquel entonces y que, con más buena intención que acierto, narraba uno de los lances de los esforzados soldados americanos en Europa.
Bien es verdad que aquellos muchachos no dieron mucha importancia al rigor histórico y geográfico, pensando sin duda que aquella canción de barrio serviría nada más que para hacer saltar a los jóvenes de su provincia. No esperaban aquel éxito, y con él las giras internacionales que les traerían galas por todo el mundo de habla hispana. Los ecos no tardaron en llegar a los países angófonos, siempre atentos a las novedades surgidas en nuestra Patria, y fue entonces cuando se evidenciaron las carencias de la letra original de “Bombas inglesas”. En una campaña orquestada indudablemente con ánimos de revancha por la pujanza de España en los mercados internacionales, algunos se aprovecharon de estos detalles nimios para criticar duramente el éxito de Los Wilson’s, y achacándole una falta de rigor histórico, consiguieron su retirada del concurso de Eurovisión. No contentos con esto, hubo presiones para evitar su difusión y hoy es el día que esta obra otrora emblemática se desconoce absolutamente entre la chavalería españiola.
Diremos más: en esta campaña se promovió una iniciativa sonrojante cual fue la difusión de una canción, descarada copia de nuestra “Bombas inglesas” que, con evidente recochineo, recreaba los errores e imprecisiones contenidos en aquella y la situaba en la contienda civil española buscando hacer sangre de heridas pasadas. Aquella canción se promovió hasta la náusea en aquellos días, borrando hasta la última huella que pudo quedar del éxito de los vizcaínos. Por si esto fuera poco, se dotó a la banda suplantadora de una cuidada estética provocativa que, empezando por el nombre (“The clash” / El choque) creó escuela y de ser un experimento antiespañol de laboratorio pasó a ser una moda conocida desde entonces como punk (basura).
Ya va siendo hora de reivindicar el lugar que le corresponde a esta composición, y por ello presentamos ante toda Españia la letra original de “Bombas inglesas”.
Bombas inglesas
(Miguel Juanes / José Estrume)
Canciones inglesas en las Highlands
se oyen disparos en los días de 1941
Oh por favor, deja la window abierta
Mister Byron está muerto y se fue.
Agujeros de bala en el muro del cementerio
los coches negros de los Bobbies
Bombas inglesas en el lago Ontario
volaré esta noche en un Airbus.
Bombas inglesas, I loaf you infinite
I loaf you, oh my earth
Bombas inglesas, I loaf you infinite
I loaf you, oh my earth
Semanas inglesas en el saloon
los guerreros libertarios mueren en la colina
Cantaron a la bandera roja, vistieron la negra
Aquello fue como la Matanza de Atocha.
Al volver a casa los cannons destellaban
la tumba del bailaor estaba cubierta de sangre
Bombas inglesas sacuden el hotel
La flor de milady fue cortada antes de florecer.
Bombas inglesas, I loaf you infinite
I loaf you, oh my earth
Bombas inglesas, I loaf you infinite
I loaf you, oh my earth
Clamor en los montes: "¡liberad a la gente!",
¿o son los ecos de 1945?
Trincheras llenas de poetas, el rabioso ejército
a las cinco toma el té y cala bayonetas.
Bombas inglesas caen en el palacio de Buckingham
oigo música de otro tiempo.
Bombas inglesas en las playas de Florida,
vuelo en Iberia esta noche.
Bombas inglesas, I loaf you infinite
I loaf you, oh my earth
Bombas inglesas, I loaf you infinite
I loaf you, oh my earth
Oh my earth
Oh my earth
Canciones inglesas en el Circo Picadilly (gaitas escocesas)
Oh my earth
Canciones inglesas en Manhattan
Oh my earth
Oh my earth
Oh my earth
Oh my earth
Vortizqueria hona eta charra
Saiua entzuteko, klikau hamentxe.
Aittitta Raduga interneten edonoiz entzun leike, Arrosa Sareko beste irrati txiki askoren programekin batera. Gaiñera, uhiñetan be entzun leike, bestiak beste: Lekeitioko Arrakala Irratija 107.7 FM, Eibarko Matrallako Irratixa 102.8 FM, Bittorixako Hala Bedi Irratia (Lautada 107,4, Trebiño 107,7, Aiara 96,5, sakana 90,6 FM), Iruñeako Eguzki Irratia (107,7 FM), Bilboko Tas-Tas Irratia (97,0 FM), Oreretako Zintzilik Irratiya (100,0 FM), Urruñako Info7 (podcast), Oiartzun Irratiya (107 FM).
Amezketa - Juan Miguel
"Azkuen Ipoin Bildumia" Arrakala Irratijan 2004 eta 2007 urtien artian grabautako ipoin txorta bat da. Resurreccion Maria Azkuek bere "Euskalerriaren Yakintza" liburu kolekziñuan (4 tomo), tomo bat osorik eskintzen detsa ipoiñei, eta berau izan da ekoizpen honetarako erabilli dogun oiñarrixa. Azkuek jatorriko euskalkixan jaso zittuan ipoiñak, 1910 inguruan. Guk hórrek euskalkixok mantendu doguz, herri bakotxeko doiñu eta hizketak ahal danik eta fidelen errespetatuta.
Atxurran (Berriatua) eta Itxinan
ADES espeleologia taldia
Urdaibai, Lea eta Artibai (Bizkaia)
********************
Pasa dan zapatuan, exkurtsiño arrakastatsua egin genduan Berriatuako Atxurrako kobara. Inguruko herrittarrak bai, baiña apartekuak be (Irundik, Bittorixatik...) erakarri zittuan herriko altxor naturalistiko ezezagun besain eder hau ezagutzeko aukeriak.
Domekan ostera, Itxina-Gorbeiako "Gruyere gaztai" erraldoian bildu giñan Bilboko GAES espeleologia taldekuei laguntzera. Helburua ITX-200 eta Otsabide leza mitikuen arteko loturia topatzia zan. Eta... baitta lortu be: lurpeko talde bixak ordu jakin baten piztu genduzen transmisoriak, eta berba egittia lortu genduan, etorkizunerako itxaropenezko bidia zabalduz.
Betiko moduan, gogoratu gure txangoak edonori zabalik dagozela. Interesa dakanak, nahikua dau gurekin harremanetan jartzia.
********************
ades@euskalnet.net
94 - 625 23 52
http://www.actualid-ades.blogspot.com/
Jozulain Zapirín
Entzun saiuori hamen.
Aittitta Raduga interneten edonoiz entzun leike, Arrosa Sareko beste irrati txiki askoren programekin batera. Gaiñera, uhiñetan be entzun leike, bestiak beste: Lekeitioko Arrakala Irratija 107.7 FM, Eibarko Matrallako Irratixa 102.8 FM, Bittorixako Hala Bedi Irratia (Lautada 107,4, Trebiño 107,7, Aiara 96,5, sakana 90,6 FM), Iruñeako Eguzki Irratia (107,7 FM), Bilboko Tas-Tas Irratia (97,0 FM), Oreretako Zintzilik Irratiya (100,0 FM), Urruñako Info7 (podcast).
