Ingelesen hilerria

Gaurko hau refrito bat da. Batetik duela hamar egun Euskal blogosfera gaur mahainguruan (ref. bat , bi ) bota nituen gauza batzuk. Eta bestetik, Administrazioa Euskaraz aldizkarirako HAEE-IVAP-etik eskatu didaten artikulu bat. Bien arteko nahasketa da emaitza. Baina arinagoa izan dadin, ilustrazioak sartu ditut.

Interesatzen bazaizu... Blogak, blogak, blogak. Modako kontzeptua. Argitalpen azkarreko Interneteko webgune eredua. Albiste eta nobedadeak komentatzeko, primerako eredua.

Weblog kolektiboetan badugu esperientzia bat euskaldunok Sustatu.com-ekin 2001eko azarotik hona. Blog pertsonalen kontua, beranduago iritsi da Euskal Herrira. Ez dakit nori eman behar diogun lehena izatearen domina. Sarean.com Jabi Zabala kazetariaren blogari, seguruenik. 2003an sortu zen. Harrezkero, zenbat etorri diren... batzuk saldoka ere bai, Eibar.org elkarteak blog komunitatea sortu zenetik batez ere (2004ko uztailean).

Zenbat blog euskaldun ote gaur? Atzo baino gehiago, eta bihar baino gutxiago.

Galduko gara informazio itsaso horretan? Ez ote da gauza gehiegi egongo dela Interneten irakurtzeko, jakiteko? Beharbada bai. Blog euskaldun guztiak egunero irakurtzera dedikatuko den pertsonarik ez dago Euskal Herrian 2005. urtean. Ez da posible jarraipen hori egitea. Ez da posible, bederen, termino humanoetan. Baina bai termino robotikoetan: 2005. urtean martxan jarritako ekimen berri batek, Aurki.com eraldatu duen Jarioa proiektuak, blog euskaldun guztiak irakurtzen ditu, etengabe, eta haien azken nobedadeak antolatzen ditu albistegi kolektibo automatiko batean: Aurkik, gainera, blogen irakurketa harpidetza bidez egitea ahalbidetzen du, eta hori inportantea da,harpidetza bidezko irakurketa.

Ikusi dugu, adibidez, blogariren batek kezka zuela bere bloga bakartuta ez ote zegoen, ea ez ote zuen irakurlerik; monoblogoa ote zen bere jarduna. Beharbada bai: blog pertsonal bakoitza hedabide bat da, baina irismen txikiko hedabidea.

Hala ere, ez du horrek inporta: irakurlegoaren eskasiak bost axola. Azaltzen saiatuko naiz jarraian.

Etorkizunean denok izango dugu 15...

Denok ezagutzen dugu 20. mendean mass-medien eragina sinbolizatzera etorri zen esaldi famatu hura, Andy Warholek esana: Etorkizunean denok izango dugu 15 minutuko ospea. Asmatu zuen Warholek. Mass-medien biderkatze eta irismen populista bazter guztietara iritsi da, eta gutako edozein txotxolok du aukera (eskubidea, esan genezake) telebistako talk-show estupido batean azaltzeko, Klaudio Landak elkarrizketa gaitzan. Bai, nire mutilaguna transexuala da eta gustura onartzen dut.

Baina orain 21. mendean bizi gara, eta mass-mediak barik, Internet dugu artikulu honetako gaia. Paradigma aldatu da. Ez du balio Warholen predikzioak. Beste bat da gaurko profezia fetitxea: Etorkizunean denok izango ditugu 15 harpidedun.

Halaxe da, bai. Gutako edozein hedabide bihurtzen denean, bakoitzak bere mikro-audientzia izango du. Gure lagunek, gure etsaiek, gure seme-alabek irakurriko gaituzte... Haientzat garrantzitsua izango da gure bloga, eta gutako bakoitzak, halaber, bere kuttunak izango ditu: harpidetza batzuk jarriatuko ditugu, ez beharbada masiboak, bai edozein faktoregatik gutako inportanteak direnak.

Buztan Luzea, The Long Tail

Blogen audientzian, sareko beste alor askotan bezala, buztan luzearen kontzeptuak funtzionatzen du. Interneteko egia estatistiko bitxi bat da hau, The Long Tail esaten zaio ingelesez. Adi grafiko honi:

Salmenta aukerak merkatu jakin batean. Horixe adierazten du grafikoak: produktu salduenak, ezkerraldean, asko saltzen dira. Katalogoko lau produktu salduenek milaka ale saltzen dituzte. Baina katalogoa luzatu ahala, bateko eta besteko aleak dozenaka edo banaka saltzen dira. Denda batean halako katalogoa gobernatzerik ez dago: asko saldu daitezkeenak bakarrik izan daitezke baldetan. Supermerkatuak aukera gehiago du buztana luzatzeko, baina neurri batera arte: hilean ale bat edo beste salduko duen produkturik ezin diete tokirik kendu korridoreetan asko saltzen dutenei.

Interneten, aldiz, katalogoa infinitoa da. Amazoni ez zaio kostatzen ale bat salduko duen diskoaren datuak datubasean gordetzea. Ez diote kentzen tokirik salduenei. Eta, izatez, gutxi-gutxi saltzen diren milaka diskoen artean, askoz gehiago saltzen du Amazonek superventas horiekin baino. Interes generalistek merkatu handia dute, baina gizarte anitz batean, milaka lagunen mikrointeres konbinatuek, merkatu handiagoa osatzen dute.

Informazioaren mundu editorialean ere berdin gertatzen da. Paperean edo ikus-entzunezko hedabide euskaldunetan, kirol informazioan, izan dezakegu informaziorik futbolaz eta txirrindularitzaz, dudarik ez. Interes generalistak dira, badute berezko merkatu handi bat. Mendigoizaletasunak, ordea, juxtu-juxtuan du jarraipena. Bere interes maila, buztan luzearen grafikoaren alor ilun eta argiaren artean, hor nonbait behar du. Xakeak, berriz, ez du tokirik hedabide euskaldunetan. Bere mikroaudientziak ez du justifikatzen. Grafikoaren alde argian dago xakezaletasun euskalduna.

Interneten, berriz, desberdina da. Interes anitzen merkatu anitza osa daiteke. Blogista bat behar dugu, ez besterik: xakeaz euskaraz idaztea okurritzen zaion bat. Eta izango du bere mikroaudientzia. Eta haren ondoan, beste hainbat mikro-hedabide, bakoitzaren mikro-audientziarekin. Horrelaxe osatuko da edukiaren euskal unibertsoa sarean. Behetik gora. Nola bestela? Nitxo bakoitza subentzionatuta? Euskal xakearen webguneari subentzio publikoa emanez? Errezil-sagarraren foroa Diputazioen babespean eratu?

Ez. Egin dezagun zerbait eutsigarria, barka, iraunkorra. Eman diezaizkiogun armak herriari: blogosfera osa dezaten herritarrek, euskaldun bakoitza blogista bihurtzeko xaxatuz. Batzuek aukera aporbetxatuko dute, beste batzuek ez; baina gutako bakoitza (edo gure artean asko eta asko behintzat) hedabide bat denean, euskarazko informazioaren esparruak buztan luzearen antza izango du. Eta orduan, merkatu nagusiari zerbitzatzen dion EITBk barik, blogosfera anitz horrek okupatuko du nagusitasuna euskarazko Interneteko komunikazio eta informazio esparruan. Gu izango gara nagusi. Gu, blogariok, bakoitza bere 15 laguneko jarraitzaile-multzoarekin.

Podcasting egiten dugun egunean...

Eta adi, blogetako testu-produkziotik podcasting-era igaroko garelako akaso: audio eta bideo produkzio zuzen eta pertsonalera... Bai. Zergatik ez. Akaso bost edo hamar urte barru, euskarazko TB kanal gehien egongo den tokia AurkiTV izango da, ez EITB edo Euskaltel.

We, the media, esango dugu. Don't hate the media, be the media. Beste lema polit bat. Lema anbiziosoa, bai. Bueno, nik uste dut gure helburuak errealista izan behar duela: MUNDUAREN DOMINAZIOA.

Lehenago ere azaldu dut zer esan nahi dudan horrekin. Funtsean, teknologia geuk menderatuko dugula, ez berak gu. Eta anbizio apur bat ondo etorriko dela. Beste adibide batekin saiatuko naiz azaltzen.

Wargames, 1983

Ordenagailuen inguruko film kultuzkoa, agian. Interneten inguruan egin den onena, agian. Bueno, orduan Internet ez zen oraingoa, WWW ere ez zegoen, baina tira, modem bidez ordenagailuak nola elkarlotu daitezkeen sare global batean... Horixe iradokitzen zuen Matthew Broderick gaztetxo baten film honek. Konektatu da mutila eskolako ordenagailura, eta bere nota kaxkarrak igo ditu. Hegazkin-konpainiarekin beste norbaiten Visarekin, eta hara, bidaia Parisera... Neska baten aurrean fardatzeagatik, edozer modemari eta sareari esker.

Halako batean sarbiderik uzten ez dion ordenagailu batekin topo egiten du. Bere hacker truko guztiek huts egiten diote. Halako batean, esaten dio aldamenean duen neskari: Tira, makina hauek ez dizute sartzen utziko, baina normalean joko zerrenda eskatuta, jokatzeko aukera ematen dizute behintzat. Eta hala egiten du, joko-zerrenda eskatzen dio zerraila itxi-itxia duen makina misteriotsua.

Txorakeria bat da hori, baina pelikula bat da, ez ahaztu. Eta makinak erantzun ederra emaren dio une horretan:

  Greetings, Professor Falken.   chess   checkers   tic-tac-toe   ...   global thermonuclear war  How about a nice game of chess? 

Zerrenda luzeagoa da. Xakea, damak, hiru erreskadan, karta-jokoak eta bestelakoak tartean, eta azkenean, aukera potolo hori, Global thermonuclear war. Mutila liluratuta gelditzen da, baina, noski, ez du aukeratzen makinak Falken profesore misteriotsuari eskaintzen dion xake-partida. Ez, noski. Neska aldamenean duela, aukera posible bakarra du Matthewk, eta huraxe sakatzen du: Global thermonuclear war. Ondoren, misilak jaurtitzen dituzte, eta abentura gehiago...

Kontua da gu ere iritsi garela pantaila horren aurrera. Hala-nola, iritsi gara 21. mendera euskaldunok, gure kultura gutxitu eta diglosikoarekin. Iritsi gara, konektatu gara Internetera, eta jokoa aukeratu behar dugu orain. Zein aukeratuko dugu? Erantzun zentzuzko bakarra dago: Jokorik interesgarrienean jokatuko dugu... Zergatik gutxiagorekin konformatu? Global thermonuclear war!

Izarren ligan gaude: blog bat, atari bat baino interesgarriagoa da. Eta liga horretan gaude, beraz. Interneteko komunikazio esparrua ez du Euskaltelek edo EITBk menderatuko, guk menderatuko dugu, guk, blogariok.

Nire berba batzuk jaso dituzte gaur Berrian argitaratu den erreportaian: Zer demontre da bloga? Uste dut Idoia Etxeberria kazetariak ondo enfokatu duela artikuluan galdera horrentzako erantzuna. Zalantza bat argitzeke, beharbada: Berriaren blogak, noiz eta nola?

Berriaren Tartea atalean azaldu da hau gaur. Atal hori ez da Interneten izaten, baina testua bidali dit Idoiak eta hemen argitaratzen dut.

Zer demontre da bloga?

Egunetik egunera gehiago dira sarea komunikatzeko tresna bezala erabiltzen dutenak, argitalpen errazeko web guneetan aterpetuta

Idoia Etxeberria

Blog, blog, blog… asko entzuten da hitz hori azkenaldian, baina badakigu zer demontre den bloga? Gutako askok ez, seguruenez. Hori bai, gehienok bisitatuko genuen blogen bat sarean, oharkabean. Eta komeni da jakitea, internet etxekotu dezakeen ate-giltza baita. Bloga web gune bat da, bai, baina argitalpen errazekoa, orain artekoak ez bezala. Norberak nahi duena interneten jartzeko modu erraza da; informatikaz eta diseinuaz ezer gutxi dakienak ere izan dezake bere bloga. Zaletasunen gaineko azalpenak, albisteak, kezkak, iritziak, sentimenduak, kontu bitxiak, ipuinak, poemak, argazkiak… blogariek denetik ematen dute argitara sarean. Komunikatzeko beste bide bat da.

Itsaso zabal hori hobeto ezagutzeko, Luistxo Fernandez blog adituarekin egon gara, Eibar.org gunearen eta Sustatu blogaren sortzaileetako batekin. Sustatu duela lau urte sortu zuten, eta euskarazko lehen blog kolektiboa da. Eta orain eguneroko pertsonalak daude moda-modan, bitakorak. Egunetik egunera arraintxo gehiago agertzen da sarean harrapatuta, musikaz, literaturaz, eguraldiaz, bidaiez, sexuaz, politikaz edo zernahiz hitz egiteko prest. "Edozein izan daiteke blogari, eta gure interesak infinitoak dira. Paperezko munduan argitaraldi batek ezin du edozer gauzaz idatzi: merkatu bat behar du. Adibidez, xakearen inguruan publikatu daiteke ezer euskaraz paperean? Merkatuak seguru aski ez du ematen, ez du lan eta diru inbertsioa justifikatzen. Internetez, berriz, nahiko da xakelari afizionatu bat egotea euskalduna, eta hari otutzea euskaraz idaztea. Bere mikropubliko txiki-txikiarekin ere hori argitalpen baliagarria da. Ez du beste merkatu legerik jarraitu behar". Luistxoren ustez, "mikropublikazioaren modu perfektua da bloga".

Blog askotan erantzuteko aukera dago, interakzioa, mezuen joan-etorria; anonimoa ala izen-abizenekin. Baina ez beti. "Blogari batek erabaki dezake bere blogak ez duela izango erantzunik". Zer ezaugarri du, orduan? Nola jakin begibistan duguna bloga dela? Toki batzuetan argi dator: Urliaren bloga. Hor ez dago zalantzarako tarterik. Baina hala ez denean… Hona hemen beste argibide bat: "Azken orduko albisteak argitaratzeko sistema bat da, kronologikoki inbertsoa. Azala aldatu egiten da aldiro; azkenengo argitaratu duzun artikulua azalera joaten da, eta gainerakoak beherantz. Artxibatu egiten dira, hala ere, ez dira galtzen". Gainera, blogek harpidedun egiteko aukera eskaini ohi dute: "Edukiak ez dira zabaltzen bakarrik bisitari bat datorkizunean; harpidedunei zuzenean joaten zaizkie albisteak". Hor daude boglen arteko loturak eta iritzi trukeak ere: poliki-poliki, euskal blogosfera edo blog komunitatea sortzen ari dela esan daiteke. "Albisteen, iritzien eta pertsonen kate bat egoten da, informazioa sortzen da hor ere, eta giroa".

AEBetako ikerketa baten arabera, 2004a blogen urtea izan zen. Izugarri igo zen hango blog kopurua. Eta badirudi guretzat ere urte oparoa izan zela. Zenbat blog dagoen euskaraz? "Gaur atzo baino gehiago eta bihar baino gutxiago, maitasuna bezala", horixe Luistxoren erantzuna. Oso erromantikoa. Eibar.org eta Goiena.net komunitateetan orotara 25 bat blogari daude, eta ez dira gutxi bloga euren kontura ireki dutenak ere, elkarte zein norbanako. Unibertsitateetan ere sortu dituzte blogak: EHUn abian jarri duten Berriemaile.com ekimenean 300 bat ei daude, eta Deustuko unibertsitatean Littera egitasmoa dute; ikasle gehienek irakasleak agindutako etxeko lanak egiteko erabiltzen dute bloga, baina izugarri zaletu denik ere bada. Horrenbestez, zaila da blog kopurua zehaztea.

Nondik hasi bilatzen, baina? Ez da informazio aukera zabalegia, galtzeko modukoa? Ezetz dio Luistxok. "Blog bakoitzak bere audientzia izango du. Xakeari buruzko balizko blog euskaldun horrek edukiko du audientzia murritz bat, baina seguruaski bere idazle xakelaria pozik egongo da, eta irakurleak zer esanik ez. Nahikoa da hiru irakurle poz-pozik egotea blog batetik jasotzen duten informazioarekin. 1.000 blog euskaldun dauden egunean, ez ditugu denak irakurriko. Ezinezkoa da. Jarraituko ditugu batzuk, gure gustukoenak". Laster gustuak zehazteko aukera izango dugu, harpidetza egitean: literatura bai, futbola ez, txirrindularitza bai, xakea ez, politika bai, artea ez... "Zenbat eta aukera gehiago, nik uste hobeto informatuta egoteko aukera izango dugula".

Luistxok ere badu bloga, nola ez: Ingelesen hilerria du izena, urtea beteko du martxoan, eta eleanitza da: euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez. "Ingelesa, akats ortografikoz betea, makarronikoa! Halako idazkera zaindugabe bat izaten dugu blog askok… Esperimentu bat da, eta ez dauka inolako asmo editorialik. Gauza batzuk komentatzen ditut, papererako idazten ditudan zutabeak eta halakoak nire blogean argitaratzen ditut… Hori da guztia. Fitxategi pertsonal eta publikoa, sarean. Ni pozik nago gauzak hor biltzearekin, eta noiz edo noiz erantzun batzuk jasotzearekin".

"Blog bat izateko batez ere zerbait esateko gogoa, premia edo grina behar da, jakintza teknikoa baino gehiago". Blogari batzuk aski ezagunak dira -idazleak, zutabegileak…-, baina beste asko ez. Izenik ez ematea nahiago duenik ere bada. Oso barruko sentimenduak, funtsik gabeko tontakeriak, kritika zorrotzak, albiste interesgarriak… denetik aurkitu dezakegu. Joxe Aranzabal kazetari eta irakasleak, adibidez, bihotza ireki zuen Interneten, Sustatun, minbiziak sortu zizkion buruhausteen berri emateko (horri buruzko liburua plazaratu berri du, eta orain bere blog pertsonala ere badauka: Faroa ). "Nik uste dut ia-ia gutako edozeinek daukala zerbait interesgarria kontatzeko, eta gauza interesgarri hori apreziatuko duen irakurleren bat egon badagoela hor kapoan. Arrisku teknologikoa hutsa da, arrisku ekonomikoa hutsa eta komunikazioa sortzeko aukerak oso handiak".

Blogek kazetaritza partehartzailea sustatzen dutela dio Patxi Gaztelumendik bere bitakoran. Kazetari gabeko kazetaritzaren arora iristen ari al gara? "Xakeaz idazten duten kazetariak behar ditugu, ala behar dugu xakelari bat blogari bihurtuta? Beharbada bigarrena behar dugu". Luistxoren arabera, garbi dago blogintzak eragina izango duela kazetaritzan. Aldaketak ekarriko dituela. Zer nolakoak? Berak ere ez daki, oraindik.

Blogari izan nahi?

Edu Mendibil Berrigara aldizkariko kazetaria da, eta duela egun gutxi bihurtu da blogari, Mathiasen kopilotua bitakorarekin. "Goiena gure enpresaren barruan aukera hori eskaini ziguten, eta ideia ona iruditu zitzaidan". Ezagutzen dituen blogariek ere animatu zuten, eta hala, otsailaren bukaeran ikastaro txiki bat egin zuen, beste lankide batzuekin. "Informatika kontuetan ez naiz inolako aditua, eta poliki-poliki bagoaz gauzak ikasten. Baina edozeinek egin dezake, samurra da blogari ibiltzea". Zein asmo duen bere blogarekin? "Noizean behin idaztea; entzuten, ikusten edo irakurtzen ditudan gauzak komentatzen ahaleginduko naiz. Zinema, kirolak eta literatura ditut gustuko, eta nagusiki gai horiei buruz idaztea da nire asmoa. Zenbat eta erantzun gehiago jaso, askoz hobe. Irakurleek ere lagundu dezakete kopilotu lanetan!".

• Eibar.org elkartea. Elkartekideek bloga sortzeko bidea dute, baina kanpoko eskaerak ere aztertzen dituzte. www.eibar.org/blogak
• Goiena.net elkartea. Sortu berria da, eta nahi duenari bloga sortzen laguntzen dio. www.goiena.net/blogak
• Unibertsitatean. Irakasleek abian jarritako bi egitasmo: www.berriemaile.com eta Littera
• Automatikoki. Interneten badaude tresna batzuk blog bat automatikoki sortzeko, hiru urratsetan. Halakorik euskaraz ez dago oraindik, baina erderaz moldatu daiteke bat. Adibidez, Blogger

BOST ADIBIDE

SUSTATU

• Bloga: www.sustatu.com

• Nolakoa: Kolektiboa. Profesionalendako albistegi euskalduna.
• Blogaria: Iban Arantzabal, Filologoa, Goienako telematika arduraduna, Sustatuko editorea eta blog irakurlea ofizioz zein afizioz.
• Edukia: Profesional euskaldunarendako albistegia da Sustatu. Ekonomiaren alor desberdinetan (irakaskuntza, industria, zerbitzuak...) lanean diharduten eta prestatzen ari diren gazteentzako zerbitzu bat. Helburu izan ditu: Informazioaren sorkuntza eta hedapena, alde batetik; profesional euskaldunen komunitatearen trinkotzea, bestetik.
• Noiz sortu zen? 2001eko urrian. Lehen blog euskalduna. Ordutik hona eraldaketak ere izan ditu eta horretan beti asmatu dute Codesyntax enpresako lagun eta lankideek.
• Zergatik? Euskaraz bakarrak ginen, baina ez sareko blog bakarra. Ez dugu ezer asmatu. Sustatu sortzen da euskarazko eguneroko egunkari batek dituen helburu antzerakoekin, baina 2005ean ohikoa den erremintaz eginda, weblog eran. Autoedizioak iraultza ekarri zuen laurogeita hamarretan eta ondoren aldizkariak ikusi zitezkeen nonahi, onak zein txarrak. Orain blogekin gauza bera gertatuko da. Egungo tresna hauxe erabiltzen dugu guk komunikatzeko.
• Zer eman dio? Asko ikasi dut Internetez. Orain blogari diren askorekin dut harremana, eta hori ere oso aberasgarria da. Blog kolektiboa izateak lagundu du horretan.

Orain, blog pertsonalak datoz indartsu eta Goienan ere horren aldeko apustua egin dugu. Gurekin dozena bat blogari ari dira goiena.net-en. Batzuk on line dagoeneko, beste batzuk ateratzeko prest. Lan honek etengabeko ikaskuntza dakar berekin, eta hori gustuko dut.

SAREAN

• Bloga: www.sarean.com

• Nolakoa: Euskarazko lehenengo bitakora pertsonala omen
• Blogaria: Jabi Zabala, kazetari eta web editorea. Argazkilaritza ere gustuko dut, horregatik egin dut argazki bitakora. Komunikazioa maite dut, eta sareak ematen duen aukera mordoak liluratu nau 1997an honetan hasi nintzenetik.
• Edukia: Prentsan argitaratutako nire kazetaritza testuez gain, edozein gairi buruzko albisteak, iruzkinak, elkarrizketak, iritziak eta paranoiak argitaratzen ditut
• Noiz sortu zuen? Bitakora 2003ko martxoan iragarri nuen. Egunkaria itxi eta berehala hasi nintzen, buru-belarri, sarean. com prestatzen. Lehenago Interneti buruz idazten nuen Egunkarian eta baneukan inoiz testu horiek guztiak sarean bertan jartzeko asmoa, baina denborarik ez. Denbora eta motibazioa eman zizkidan Egunkariaren itxierak eta hilabete hori edizio sistema aukeratzen, instalatzen eta testu horiek guztiak banaka datatzen, sailkatzen eta sareratzen eman nuen.
• Zer eman dio? Bada, komunikatzeko grina asetzea, denon onerako ekarpen xumea izango dela pentsatzea. Ordu asko kendu dizkit eta hogerleko batzuk ere bai, baina, Andu Lertxundik idatzi berri duenez, nire plaza sortzeko aukera eman dit, nire komunikabide pertsonala eta pertsonalizatua, neuk apaindua, nire gustura eta nire gustuko gaiak jorratzeko aukera, nahi beste luzatuz...

PATXITRAPERO

• Bloga: http://patxitrapero.blogspot.com/

• Nolakoa: Bitakora pertsonala
• Blogaria: Anonimo izatera derrigortutako baten bloga. Zergatik ote? Afizioak: nagusiki, galderak egitea, kontzientziak zirikatzea, zirikatzea besterik gabe, eta emozioak konpartitzea, literatura, argazkilaritza eta umorearen bidez.
• Edukia: Trapero moderno honen asmoa: goizero-goizero bezperan bildutako trapu zaharrak erakustea, kontu xelebreren bat edo gauza politen bat.
• Noiz sortu zuen? 2004ko ekainaren 5ean sortu nuen lehendabiziko bloga, Begietatik), argazki eta testuez osatutakoa, eta horren ondoren jaio dira, Patxitrapero, azkenaldi honetan gehien betetzen ari naizena: orotariko lapikoa. Eta azkenik sortu dudan beste hau: Harrapatu) bloga. Haurrekin jolasteko proposamenak eta ideiak eskaintzen dituena.
• Zergatik? Nik gozatzen badut, litekeena da beste batzuk ere gozatzea. Nola bada, niretako bakarrik gorde? Zer eskaini dio? Gauza asko: lagun berriak, emozioak, ikasgaiak... Eta bereziki, gauza aberats-aberats bat, Patxitraperok aurki bere blogean azalduko duena (barka bekit publizitatea).

LAGUN BATEK ESAN DIT…

• Bloga: www.eibar.org/blogak/gabiria
• Nolakoa: Pertsonala
• Blogaria: Julen Gabiria, idazlea afizioz eta itzultzailea ofizioz. 32 urte.
• Edukia: Blog honetan, batez ere, sorkuntza eta burutapenak idazten ditut. Sortu zenetik, bi hilabetez egunero-egunero idatzi izan dut zerbait bertan, baina orain lasaiago ari naiz, denbora dudanean idazten. Zenbait atal ditu: "Berbak" atalean, adibidez, Euskal Herriko prentsan topatzen ditudan kultura arloko deklarazio batzuk hartu eta aztertu, kritikatu... aletu egiten ditut. Beste atal emankor bat "Bertan Bilbo" da, seguruenik nire blogean jarraitzaile gehien dituen atala: Bilboko Zazpi Kaleetatik paseatu egiten dut, eta gero bertan idazten dut ikusi edo sentitu dudana. Badaude beste zenbait atal: "Lurrekoak" izenekoan jende arruntari begiratzen diot, eta egiten edo esaten dituzten gauza handiak jasotzen ditut. Nik nire begirada jartzen dut idazten ditudan gauzetan, baina gero jendeak barneratu egin behar du idatzitako hori: ez dakit asko esatea den, baina azenarioa jarri nahi nuke jendearen muturraren parean, jendeak beti eman dezan pauso bat aurrerantz, azenarioa harrapatu nahian.

Baina esaten dudan guztia ez da egia, ez da gezurra: nik ez dut argitu nahi egia edo gezurra den diodana. Blogaren izena da "Lagun batek esan dit lagun batek esan diola", kondaira urbanoa beraz: izan daiteke egia, izan daiteke gezurra, edo, soil-soilik, errealitatea.

• Noiz sortu zen? 2005eko urtarrilaren 1ean, zapatisten moduan. Zergatik, nolatan? Luistxo Fernandezek oparitu zidan, sorpresaz. Nik inbidiaz jarraitzen nituen Xabier Mendiguren eta abarren ibilerak, baina ez nuen ezer ere esan. Pentsamendua irakurri balit bezala, Luistxok opari hori egin zidan.
• Zer eman dio? Asko eman dit. Barruan ditudan kezka, hausnarketa, istorio asko kanporatzeko bidea. Eta, batez ere, jendearengana zuzen-zuzenean heltzeko bidea. Literaturarentzat sekulako ekarpena da hori, idazlea ohituta baitago bakarrik lan egiten, eta jendearen iritzia oso gutxitan heltzen zaio. Aldiz, blogarekin komunikazioa bat-batekoa da: blogaria ez da irakurlea baino gehiago, ze irakurleak erantzun egin dezake eta hutsaren pare utzi blogariaren jarduna. Blogaria irakurlearen maila berean dago, eta komunikazioa bizia eta erabatekoa da. Zer eman didan blogak? Zer ez didan eman!

IRATXEREN BITAKORA

• Bloga: http://iradelpa.berriemaile.com

• Nolakoa: Pertsonala
• Blogaria: Iratxe del Palacio, 19 urteko gernikarra. Informazio eta Komunikaziorako Zientziak ikasten ari naiz Leioako kanpusean.
• Nola sortu zen? Bloga unibertsitaterako irakasgai baterako eginez hasi nintzen. Bertan, nahi zuenak klaseko ariketak sartzen zituen, eta apurka bere gauzekin bete.
• Zergatik? Bloga izateak askatasuna ematen du, nahi duzuna idazteko, eta jendeak komentario bidez parte hartzeak erakusten du ez zarela horma bati idazten ari.
• Zer eskaini dio? Espero dut nire bitakorak irautea eta denborarekin zerbaitetan espezializatzen joatea. Lanbide guztietarako osagai eta tresna egokia dela uste dut.

Euskarazko blogak:

• Aurki
• www.bloglines.com/public/sarean
• Eibar.org/
• Goiena.net
• Sarean.com
• CodeSyntax

Blogari euskaldunen topaketa

• Lekua: Elgetako Espaloia Kafe Antzokia

• Eguna: Apirilak 17, igandea
• Ordua: 18:30ean
• Nori zuzendua: Blogariei eta interesa dutenei
• Informazio gehiago: Espaloia.com blogean

Irutxuloko Hitza Donostiako hiri-egunkarian artikulugile hasi naiz haiek gonbidatuta. Baietz esan nien, eta neure artikuluei copyleft oharra jartzeko eskatu nien. 3 edo 4 astean behin tokatuko zait. Gaur argitaratu da lehena.

Suizidak

Errenteria 3D map

Duela urtebete kezka bat nuen buruan. Madrilen bizi den iloba ez zedila joan martxoaren 12rako Aznarrek Madrilerako deitu zuen manifestaziora. Bezperan, eta egun horretan bertan saiatu nintzen haren mugikorrera deitzen behin eta berriro hori esateko, baina ez nuen linearik lortu. Anaiak konfirmatu zidan, azkenean, baietz, berak hitz egin zuela eta alabak baieztatu ziola ez zela joango.

11tik bertatik Al Qaedako zoroen traza hartuta genion hari, diskurtso ofizialaren gaindi. Baina nik ez nekien Madrilgo gezurren artean, egiaz jabetzen ote ziren hiri hartan. Eta beldurra nuen ilobagatik. Suizidengatik. Harrezkero ere makina bat bider pentsatu dut. Trenetan arrakasta izugarria izan zutela hiltzaile haiek, baina gerora porrot estupidoa izan zela beraientzat Leganesko etxe batean hil behar izana. Manifestazioan lehertu izan balira, beste 200 eroango zituzten aurretik beharbada... Duela urtebete, nere ustez, horixe zen logikoa, errematea ematea manifestazioan trenetan hasitakoari.

Urtebete igaro da, eta ia egunero daude suizidak jendea hiltzen. Gehienetan Iraken. Bush eta Putinen politika zital eta terrorista lagungarri dute, duda barik. Boluntario horiek Europan ezartzeko logistika hobeto antolatzen dutenean, panorama eskasa inguruotan. Egun hori iritsiko da, eta ordurako akaso bat baino gehiago damutuko da beste auzi batzuk zintzilik utzi izana. Panorama horren aurrean, uste nuen euskal arazoa konpontzeko bultzada bat hartu behar zutela hemen inguruko batzuek, alde batekoek eta bestekoek. Baina ez. Hitz goxoak belodromoetan eta talantekerietan. Lehengoan gaude, ez dugu aurreratu.

Suiziden zain gaude. Tira, haiena, zehazki, martirioa da. Hemengoa bai, suizidio geldo bat: gatazka ez konpontzeko eman beharreko urratsak ari dira ematen, zehatz, inplikatutakoak. PPri ETA komeni zitzaion bezala, nago PSOE ere ondorio bertsura iritsi dela: egoera hau, eta ez beste bat, komeni zaiela. Eskolten negozioak emango ditu bere komisioak, botoetan Espainiaren batasun sakrosantua aktibo inportantea da Espainian, eta justiziaren manipulazioa zirko onuragarria zaie. Balantze tristea, urtemuga honetan.

Copyleft: Luistxo Fernandez, www.eibar.org/copyleft

Blogista euskaldunen topaketa deitu dute. Han izango gara. Elkarren aurpegiak ikusiko ditugu. Nolakoak ote gara? Horrelakoxeak, akaso:

Joan den ostiralean atera ziguten argazki hau. Lau blogista euskaldun Deustun, Euskal blogosfera gaur mahainguru torrealdaikoan parte hartu ostean, Joseba Abaituak gonbidatuta (bera da argazkigilea). Ikusten denez, blogari euskaldunak basko arruntak gara. Gizonezkoak zatar samarrak, eta neskak polit-politak.

Irudikoak gara: Jabi Zabala Sarean.com , Arantza Tamayo Obabatxue.com , Luistxo Fernandez Ingelesen Hilerria eta Nerea Basterretxea Littera.

Beraz, Elgetan, Espaloia Kafe Antzokian, apirilaren 17ko arratsalde-iluntzean, hauteskunde-emaitzak jarraitzearekin batera, Blogs & Beers elkarretaratzea. Deialdia hemen eta baita topaketaren orri ofiziala.

Blogs & Beers izenaren inguruan, batzuek diote BST beharko lukeela euskaraz, Blogak, Sagardoa eta Txakolina. Bedi, beraz, BST. Neuk ikonoa sortu dut, eta menuan jarri loturarekin, honaxe: http://www.espaloia.com/images/B2005

Zuek ere berdin egin dezazuen, hemen daukazue.

Albiste bat joan den larunbatean, Vocentoren egunkari batean.

Donostiako mutiko bat, senegaldarra jatorriz: Senegalen dago berriro, hara egindako bidaia baten ondoren, ataskatuta geratu delako, burokraziak ez dio uzten itzultzen. Bere eskolan larrituta daude, eta ekarri nahiko lukete.

Honaino, dena polita, baina kronikako esaldi batek pentsakizun okerragoak dakarzkit gogora:

El buen ritmo que Mame había logrado alcanzar en el colegio desde su llegada en 2º de Primaria, que le había hecho olvidar casi el francés, el yola (dialecto senegalés) y el poco wolof (lengua oficial que habla el 80% de la población) que sabía...

Kontxo. Hizkuntzak ahaztea, ikasketa-erritmo onaren seinale. Ondo gabiltza. Hori da euskal eskolaren eredua? Hori da multikulturalitatea eta eleaniztasuna aipatzen dugunean esan nahi duguna? Ez ote da hori betiko eskola etnozida, helburu gorentzat haurren ama-hizkuntza ezabatzea duena, haiengan koloniaren, metropoliaren, Madrilen edo Parisen hizkuntza ezartzea helburu duena?

Txetxeniako presidentea, Aslan Maskhadov, hil du Errusiako Armadak.

Ez dago deretxorik. Terrorismoaren kontrako gerra? Gezur terrorista horixe da, gerra horrena. Eta Putini eskua ematen diotenak, ez dira Bushi Azoresen eskua eman ziotenak baino hobeak. Hiltzaileen konplizeak dira.

Txetxeniako gerra genozidaren aurka. Txetxeniako herriaren alde. Herri txikien eta askatasunaren alde.

Polemika darabilte Berria egunkarian Jose Luis Lizundiak eta Anjel Lertxundik, Mondragoe izenari Euskaltzaindiak bermea kendu diola eta. Lizundiaren azken mezuan (gutun bat martxoaren 4an), hala zioen: "Ez dut blogik irakurtzeko astirik". Joxe Aranzabalen blogean agertutakoak aipatu baitzituen Lertxundik.

Blogista ikuspegitik esan dezaket Lizundiak ez duela ezer funtsezkorik galtzen blogik ez irakurtzeagatik. Oker larririk ez horretan. Lasai egon daiteke, eta are lasaiago gu, blogariok, Lizundiak irakurtzen ez gaituela jakinda. Akaso, astirik gabe ibiltzeak onurarik ez dakarrela, eta zaintzeko apur bat, horixe gomendatuko genioke.

Lertxundiri dagokionez, erraza dauka: idatz ditzala Euskaltzaindiaren gainekoak ez paperean baizik eta blog batean, eta bake ederrean biziko da.

Gaiaren mamiari helduta, matraka bai, baina argudiorik apenas, horixe da Lizundiak ematen duena. Lertxundik, eta Aranzabalek, eta neuk dioguna zera da: Euskaltzaindiak bermea kendu dionean Mondragoe izenari, hori erabiltzeari utziko diogula euskara batuan, zintzo, euskaldunok.

Eta horixe da gertatu dena, 1979ko izendegian, Mondragoe eta Arrasate, biak izen euskalduntzat eman zituen Euskaltzaindiak. 2005ekoan, Arrasate bakarrik. Euskaltzaindiak ofizialtasuna kendu dio izen bati.

Lizundiak, tartean, mareatzen ditu datuak udalaren, mankomunitatearen eta apostolu santuen ez dakit ze erabaki ofizial erabiliz aitzakia gisa. Baina Euskaltzaindiaren jarraitzaileok argi daukagu: ez dira horiek axola zaizkigun erabakiak. Ez digu axola Angeluko Herriko Etxeak ala Paueko prefetak ala edonongo agintariak zein izen, frantses, euskaldun, espainol ala kaskoin, ematen dion herri bati: Euskaltzaindiko izendegietakoak dira guretzat euskara onartua.

Eta 1979an Mondragoe ontzat ematen zuen Euskaltzaindiak. Baina 2005ean, ez.

Beste blog komunitate lokal euskaldun bat.

Gugandik, Eibar.org-etik gertu, Goiena.net-en

Iban Arantzabal hor dabil lanean, ez blog batekin, baina bai besteak ziztatzen. Faroa, Joxe Aranzabalena, joan den astean zabaldu zuten hor. Gaur beste lau blog. Blogari horietan bat ezagutzen dut pertsonalki, Mikel Irizar Euskadi Irratiko eta Argia-ko analista soziopolitikoa.

Eibarko blog komunitatearen azpiegitura berdina: Coreblog, software librea eta euskaratua. Bueno, akaso hobetua, gurea baino txukunagoa... Eibarko esperientziak horretarako ere balio du-eta, fintzeko eta hobetzeko.

Jardunaldi interesgarri batean izan nintzen herenegun: Administrazio eta Gobernu elektronikoei buruzkoa. Eusko Jaurlaritzako Administrazioa Eraberritzeko Bulegoak antolatua. Gaurtik etorkizuna idazten, jarri zioten goiburua. Bilboko Euskalduna Jauregian, honelakoak izaten direnean bezala, gorabatadun asko Bilbon.

Baina jende horren artean plazerra izaten da euskaldunak aurkitzea, postu interesgarrietan lanean diharduten euskaldunak, eta haiekin berriketan jardutea. Adibidez, Zelai Nikolas, lehendakariordetzako legelaria; Joseba Bilbao, Administrazioa Eraberritzeko Bulegoko zuzendaria; Xabier Arrieta, EHUko informatika arduraduna (halako postu bat duela uste dut), eta guztien artean, gure liderra, Javier Etxebeste, Yahoo-ko direktibo ohia.

Etxebeste bere lanbide berrian jardunean azaldu zitzaigun. Kontsultore independientea (urtea hastearekin amaitu zuen Yahoo Europarekin zuen kontratua), bazkide batekin osatu duen enpresa baten izenean, Business and Media, Bilbon eta Londresen bulegoak dituen enpresa. Bere hitzaldia oso interesgarria, eta ohituta gauzka horretara: administrazioak Interneteko leihoa merkatu, trafiko, bezero eta marken parametroetan nola uler dezakeen... Eta dei bat RSS eredua ezartzeko, e-gobernuaren informazioa jasotzeko. Uste dut oharra zintzo apuntatu zuela Joseba Bilbaok.

Euskaldunarentzako e-administrazioa

Galderen txandan, eta gero berriketan, puntu interesgarri bat atera zuen Zelai Nikolasek. Bezeroan konfidantza sortzea bada administrazioarne lehen betebeharra Interneten, zer esan bezero euskaldunak jasotzen duen e-administrazioaz? egoki euskaratua dago e-administrazioa?

Potentzialki, lehiatila fisikoak eta haietan esertzen direnak euskalduntzea baino errazagoa da interfaze bat euskaratzea, baina hala ere, aplikazio informatikoen itzulpen hotzak atzera botatzen du erabiltzailea... Eta gainera, Zelai kexu da ez dagoelako euskaldunarentzako informazio espezifikorik: egia da, euskalduntzen denean e-administrazio bat, erdarazkoaren eduki paralelo berdina eskaintzera jotzen da, onenean. Baina zergatik ez euskaldunarentzat euskaraz pentsatu eta diseinatutako sarbide puntu bat? toki bat, non e-administrazioak esplikatuko dion euskaldunari euskaraz zer eskain diezaiokeen. Non aurkitu abokatu euskaldun bat, zein zerbitzutan zer espero daitekeen, eskubideak, bide zehatzak zirkuitu administratibo anitzetan euskaraz funtzionatu ahal izateko... Ez erdarazko orri baten itzulpena, erdaraz berez ordain zehatz bat ez lukeen euskarazko zerbitzu telematiko integral bat baizik.

Ideia interesgarria, Zelai. Bat egiten dut zure eskaerarekin.

Gainerako hizlariak

Interesgarria iruditu zitzaidan Joan Domenech Accenture-ko kontsultorearena. Oso katalana. Emandako adibideetan, Irlandako errejistro zibilarena eta Reach proiektuarena, ona. Estudiatu behar. Oraingoz e-administrazioak e-demokrazia ez duela esan nahi ere argi utzi zuen, eta horretan politikariek interesik ere izango ote duten... Baina geroak ekarriko du aldaketarik, akaso, ez berak edo bere seme-alabek ikusteko, baina bai egunen batean.

Antolakuntza

Dokumentazioan liburu bat eman ziguten, 2004-2006 On Lineko Administraziorako Plan Estrategikoa. Eta CD batean ere eman ziguten. Baina nonbait oraindik ez dago online ;-) ja ja... Bueno, Joseba Bilbaok esan zidan laster egongo dela Euskadi.net-en. Begiratzeko. Bale ba, begiratuko dut, ze RSS bidez behintzat ez naiz harpidetuko berritasunez enteratzeko.... Generalitateak badauka etiketa laranja, Gencat.es gunean, baina ez Euskadi.net-ek.

Horrez gain, 200 euro ordaindu ostean, zutik jan beharra... Pintxo-jana, ea ze harrapatzen diodan aurretik pasatu behar duen zerbitzariari, pintxoak politak bai, baina euro baten tamainakoak, eta zutik. Hori ez da egiten.

Joan den astean Inaki Irazabalbeitia blogintzari buruzko ebento batean ikusi nuenean (Jose Luis Orihuelaren hitzaldi bat), pentsatu nuen: honek badu zerbait buruan. Bai. Bloga hasi du, eta oso interesgarri izateko itxura du blog horrek, gainera.

Baina Bloggerren hasi du bloga. Orihuelak promozionatutako tresnan. Duela lau hilabete, Orihuelaren beste hitzaldi batean izan zen Joxe Aranzabal, eta hark ere, hara!, Bloggerren hasi zuen Faroa. Errore hura aurpegiratu nion Aranzabali, eta orain berriro aurpegiratzen diot Irazabalbeitiari.

Ze behar ote du Googlek, euskaldunok gure edukia doan hari emateko? Benetan bihotz-zabalak gara, gure edukia munduko behartsuenei doan ematen... Blogger Googlerena baita, eta Bloggerren idazten duguna norena ote? Hasieran artikulu bat edo bi, eta haiek izan ditzaketen erantzunak: ez dirudi asko. Baina lau hilabeteko jarduna, ehundaka mila karaktere ziren dagoeneko Faroak Bloggerren bildutakoak. Berreskuratu ditugu, script batzuk martxan jarri eta Goiena.net-eko blog komunitatera ekarri dugu Faroa, eta edukia bere jabe legitimoari itzuli diogu, Joxe Aranzabali, Goienan ez bakarrik erakundeak, blogariak ere bere edukiaren kontrola izango baitu.

Tira, kendu diogu Faroa Bloggerri. Ez dakit Joxek bakarrik asmatuko ote zuen. Ez da beti erraza izaten: Eibartarrak zerrendako 6 urteko jarduna Yahoo-ren hatzaparretatik hartu, eta tresna eta jabego beregainera ekartzea dexenteko lana izan zen.

Orain Ixinet - Izarren Hautsa hasi da elikatzen Iñaki Irazabalbeitia. Google puzten bere jakintzarekin. Eta Elhuyarreko blogak? ez dago holakorik. Elhuyarreko blogariak badaude, eta ez dira txarrak, baina etxetik kanpo dihardute komunikazioa eta dibulgazioa egiten... Hau gertatzen zaio zientzia-dibulgazioan eta kanal anitzeko euskarazko komunikazioan (Internet, papera, TB) dagoen enpresa azkarrenetako bati. Informazio zientifiko-teknikoa blogosferan beste hainbat alor baino dexente aurrerago doanean, Euskal Herrian alor horretan adi ibili beharko lukeena geldi oraingoz.

Edozein modutan, etorriko dira Elhuyarreko blogak, nik ez daukat dudarik, bihar ez bada etzi. Zenbat eta beranduago, orduan eta zailago Izarren Hautsa Googleren hatzaparretatik blog.elhuyar.com-era eroateko.