Zumiriki eguna
Duela hainbat aste gonbidatu ninduen Oskarrek eta, mezu trukaketa errepasatzerakoan, konturatu nintzen 11 mezu zeudela postontzian. Bost batenak, sei bestearenak.
Oskarren hitzetan, 150 naufrago elkartu ginen bazkalorduan Iruñeko Geltokin (deskubrimendu bat niretzat). Erdiarekin beste hainbeste mezu trukatu bazituen, zer esanik ez gonbidatu eta joan ez zirenak aintzat hartuz, gustatuko litzaidake jakitea zenbat mezu pilatu diren Alegriaren postontzian.
Ziklismoaren lengoaia erabiliz, kontrol-itxiera 14:00etan genuen, baina beste ordu erdi bat behar izan genuen bazkaltzen hasteko.
16:15ean abiatu zen Baluarten Amagoia Gurrutxaga eta zinemagilearen arteko proiekzioaren aurreko solasa. Ikus uztail amaieran Berria agerkarian kaleratutako bien arteko elkarrizketa hau: «Arbolak imitatzea da gure erronka». Solasaldia proiekzioaren aurretik jartzearen arrazoia seguruenik izan zen iluntzean bertan Alegriak Siberia aldera bidaiatu behar zuela, 2019ko irailean Veneziako zinemaldian abiatutako bideari jarraipena emateko.
Zumiriki (ibaiaren erdian dagoen irla Jesus Alegria aitaren hiztegiari kasu eginez gero) urpean dago gaur egun, baina zazpi makal (zuhaitzak) azaleratzen dira oraindik. Nagusi, Adarra, Txima Luze, Galtzerdi, Lehorra, Seigarrena eta Eskeintza arbolei begira eraiki zuen 2018ko hasieran oraindik zutik mantentzen den etxola, baina egunen batean urak irentsiko duena.
2018ko udaberrian eta udan grabatu zuen materiala.
Oskarren txikitako zorioneko paisaia hartan murgildu da; zorionekoa haur garaiko udako oporrekin lotuta baitago.
Lau hilabeteko egonaldian ahotsa galdu zuen (erabiltzen ez diren ahalmenak galdu egiten baitira). Giltzarik gabe, dirurik gabe, nortasunik gabe. Bi oilo eta baratza. Baita zibilizaziotik eramandako txokolatea eta 70en bat liburu ere.
Behi bat eta hainbat animalia basati ikusiko ditugu filmean zehar.
Pertsonak ere ageri dira: ibaiaren beste aldeko errepidetik pasatzen diren txirrindulariak, neskatoren bat, kanoa baten gainean ibaitik barrena paseoan etorritako gizonezkoa.
Filmaren hasieran txertatu ditu Pirinioetako artzain zahar batzuk, laurogei urteko langa pasatuta mendiko etxolan azken gaua Oskarrekin eta bere kamerarekin igaro zutenak.
Eta 1956ko André Madré jeneralak kolorez egindako Gure sor lekua dokumentaleko irudiren bat ere azaltzen da. Euskarazko lehen film luzea, guregana audiorik gabe iritsi dena. Bitxia Oskarrek lau naufrago edadeturi pelikula horretako paisaia bati soinua jartzeko orduan eginiko eskaera eta horren emaitza.
Euskara. Ume garaian egunero Artazu inguruko bi gizonezkoren arteko solas haiek. Francisco Albistur eta Vicente Barberia.
Horiek buruan iltzatuta geratu zaizkidan film honetako hainbat irudi. Baina askok egin zidaten ihes eta berriro ikusi nahiko nuke, zinema areto batean ahal dela; etxean bestela, Filmin edo antzeko plataforma batean filma ikusgai paratzen dutenean.
Sartu bainaiz jada gauzak behin baino gehiagotan ikusi edo irakurtzen den edade horretan eta Oskarrek filmatzea bitan bizitzea dela esan zuen Iruñeko aurkezpenean.
Gogoratzea recordar da gaztelaniaz eta latinez recordis bihotzetik berriro pasatzea da. Tira, hori lortu du Oskarrek: gure bihotzean geratzeko egina baitago pelikula hau.
El día «Zumiriki», este apunte en castellano.
