Ni Kaiku naiz, ni bai behintzat
Ez nuen eztabaida gogaikarri honetan sartu nahi, are gutxiago beronen aztarrenik eibar.org honetan ikusi ez dudanez, baina Leire Narbaizak oraintsu aipatu berri duenez gero, ezin izango dut isilik egon. Horra: benetan lotsagarri deritzat Ni Kaiku naiz kanpainia dela-eta euskaltzaletasunaren izenean Kaiku enpresari egin zaion kritika latzari. Esan dezadan argi eta garbi: ene ustez kanpainiaren hasierako izenburua ondo zegoen, jaso dituen kritikak zorrotzegiak dira, eta Kaiku enpresak guzti honetan egin duen hankasartze bakarra hainbati jaramon egin eta, bakearen izenean, amore ematea baino ez da izan. Ez dut esango Ni Kaikukoa naiz txarto dagoenik, baina benetan uste dut Ni Kaiku naiz egokiagoa dela, indartsuagoa izateaz gainera jatorragoa dela eta kanpainiaren diseinatzaileek ez dutela zertaz lotsatu, alderantziz baizik.
Hain zuzen, orain hiru urte luze, 2006ko azaroaren 20an, Ni naiz Euskaltel izenburupeko artikulua idatzi nuen eta inork, inork gero, ez zidan esan gaizki zegoenik, euskaraz horrela ez denik, edota erdaraz asmatutako sasi-itzulpena zenik. Hainbat harritu zen Euskaltel telefono-enpresaren aldeko hain konpromiso itsuaz, baita eztabaidatu eta kontrakorik argudiatu ere, baina inork ez zidan esan ulertu ez zidanik, hura euskara gaiztoa zenik edota euskararen kaltetan ari nintzenik.
Zenbaitek esango du ez direla berdinak Ni naiz Euskaltel (edo ni Euskaltel naiz) eta Ni Kaiku naiz. Hau da, Euskaltel izenak ez duela bigarren edo hirugarren esangurarik eta Kaikuk, ordea, bai. Baina horrek ez du batere zer ikusirik esaldiaren jatortasunarekin, hizkuntza-zuzentasunarekin edo arau-betekizunekin, ulertu nahi ezarekin baino. Ez omen dago itsu larriagorik ikusi nahi ez duena baino, eta hemen ere ikusi nahi izan ez duen askotxo suertatu da, horrelako kanpainia bat egun batetik bestera, ziztu bizian eta ezustean prestatuko balitz bezala. Arinkeria dezente eta erantzukizun gutxi sumatu dut nik oraingo honetan, ez baitut uste zilegi denik bere publizitate-kanpainia ganora handiz prestatu duen lan-taldeari horrelako astindurik ematea. Kritika egitea ondo dago, iseka egitea ez. Hor ere pertsonak daude, profesionalak, euren ofizioaren jabe direnak, zertan ari diren dakitenak.
Nik ez dut uste zentzu berekoak direnik iragarki idatzietarako geratu den Ni Kaiku naiz eta irrati-telebistarako hobe beharrez "zuzendu" den Ni Kaikukoa naiz. Adibide xumea jartzekotan, hainbat kazetari beteranoren artean egindako azken afarian zehar sortutako galdera: "Aralar alderdikoren bat elkarrizketatzekotan nork emango ote luke joko gehiago, Ezenarrok ala Zabaletak?" Eta zaharrenetako baten erantzuna: "auskalo noiz eta zertarako baina… Aintzane Aralarrekoa da eta Patxi, aldiz, Aralar da". Ulertu nahi duenak ulertu dezala.
Nere hiru urte t´erdiko bilobak ere ondo bereizten ditu dagoeneko Lepoluze eta lepo luzea, Haginzorrotz eta hagin zorrotza, Buztanbeltz eta buztan beltza. Ez da gero erraz ulertzekoa nola arraio euren burua jakituntzat duten euskaltzale handi-mandiak ez diren Kaiku eta kaikua bereizteko gauza.
Duela lau urte esandako artikulua idatzi nuenean, ez nuen esangura Euskaltelekoa nintzenik –ez naiz-eta sekula izan— Euskaltel nintzena baizik, nere burua Euskalteltzat jotzen nuela alegia. Eta, hiru urte gero, ni ez naiz Kaikukoa, Kaiku baino, Kaikutzat sentitzen baitut nere burua, Kaiku esnea eta yogurra egunero hartzeaz gainera, zinez defenditu beharreko ekimentzat dudalako Kaiku enpresa bera, euskal telefonia defenditu behar dudala uste dudan bezalaxe.
Eta "kaiku" hitzak beste hainbat esangura duenaren aitzakiaz Kaikuren iragarki gardena ulertzen ez duena, segurutik hiztegiaren bidezidor estu-mestuan ari da, ez behintzat marketinaren bidean, ez iragarki-konplizitateari zor zaizkion lizentzien larrainean eta ez –inondik ere ez gero-- euskarari haizea eta arnasa eskaini beharreko galaxian.
Aupa Sestaotarra, Eskerrik asko azalpenagatik. Antza denez, kontu horretan, guztiz erratuta nengoen! Komentzituta nengoen Sestaoko trainerua Kaiku enpresak patrozinatzen zuela... Argi dago hanka sartu dudala horretan behintzat! Edozein kasutan, kirol taldeko kide izatearen zantuzak hartzen jarraitzen diot "Ni Kaikukoa naiz" leloari...