Dinamitaz suntsitutako herria

Cenarbe hustu egin zuten lehenik eta suntsitu, gero. Basapiztiak bertaratu ez zitezen eta bertako biztanleok sekula gehiago etxe-jabetzarik aldarrikatu ez zezaten, Madrilgo ministeritzari ez zitzaion nonbait besterik otu, herriko eraikin guztiak –eliza ezik-- dinamitaz birrintzea baino.

Gaur egun, San Pedro eliza erromanikoaren dorre hutsala eta abside erdia besterik ez dira zutik geratzen, berrehundaka biztanle izan zituen herriaren kale-zantzuen artean.

Cenarbe euskal jatorrizko izena bide da. Wikipediari jaramonik egingo badiogu Azenari-be omen, iturburua. Auskalo. Zer nahi delarik, nabarmena gero, Aragoiko inguru horretan euskal kutsuko toponimia ugaria dela (Iguacel, Larrede, Loarre, Obarra, Orbil, Serraduy…) eta baita Cenarberen beraren parekoak ere (Aspe, Ayerbe, Izarbe, Sasabe, Sobrarbe…).

Cenarbe, 1966an, dinamitaz suntsitu aurretik. Erdi-erdian, zutik dirauen eliz-dorrea.

Eliz-dorrea, gaur egun, sasi artean

Villanuatik Iguacel baselizaraino, zortzi orduko joan-etorria, oinez. Erdibidean, Cenarbe. Inguru honetan sortu omen zen Aragoiko erreinua, orain mila urte