Garagoittiko Orakulua

Umetako errekuerduetako bat, etxerako bueltak diraz. Goguan dakatena biajiak diraz (Bittorixatik gabaz urtetzen, Kas eraikiñan argixak, abenida luzietako farolen keriza ritmikuak kotxe barruan, begixakin kiñu egiñ eta argi arraixuen irudixekin olgetan) eta “Eibarrera” berbian ahoskatzian zentzu ixa majikua. Eta kotxian lotan nagola, bateronbatek aidian jaso eta besuetan Mekolako eskillaretan gora naroiala; eta etxera allegautakuan, foball partiduen berbarua.

Biajiak Bittorixatik izango ziran; Tio Felix eta amamanian egun pasara juaten giñanekua, diñot nik. Ordu biko biajiak, Urbina aldeko kamiñuan tiobibo-gorabehera gogoangarrixekin (¡sabela ahora igo eragitten zebenak!).

Ez dakat goguan zeiñek eruaten ninduan besuetan, baiña aitta izango zuan ¿zein bestela? Gaur egunian Ane eta umiak Oiartzundik allegatzen dirazenian be, Nikokin hala egittia tokatzen jata, eta nere buruari galdetzen detsat: ¿zerekin gogoratuko ete dok nagusittan? ¿Niko maitte doten beste maittatuko ninduan ni aittak?

Gurian ez da foball partidorik entzutzen domeka arratsaldetan; baiña nik Estudio Estadion musikia gogoratzen dot ondiok, Hammond organuan pilpilleko soniduakin.

 ¡Gora uhin elektromagnetikuak!

 L'eguneraquette 2011-IX-09

Gauza bat aittatzia ahaztu jata: ETAko kidiak Madrildik zihar inkognitoz egindako bizimoduan deskribapena. Biharbada liburuko pasarte onenak horren konturakuak diraz: Albaceteko DNI-xa euki baiña kriston euskal azentuakin jentiak segiduan ezagutu nunguak dirazen, auzotarrak “ya vienen los de la ETA” eten barik, adarra jotzeko –eta eurak barre egin bihar, jakiña-... Euretako batek bere herriko ezaguna kalian topatzen dabenekua be antologiakua da: “que tú eres Mikel”, “que no, que soy otro”, “que no, que eres Mikel, que Mikel es de mi pueblo y es de ETA”...

(ordenadorian teklaua konpondu baiño lehen idatzittakua)

 Oso liburu bizi ea ineresgarrixa, bizkor irakorri doena. Biharbada simpaia konuengaiik, edo enrebisa modura anolaua dagolako, edo ekinza gogoangarri harako euforixia ea umore ona igarzen zalako... Ez daki zergaiik, baiña asko gusau jaa. Pasare bi ezin izan diudaz ragau, hori bai: 1993ko prologua (Eugenio Exebesek egindakua), ea “Txikia” komandokuak egindako azken dokumenua; saiau saiau naiz, baiña anabasa marxisa anakronikuan ittota (pueblorabajadorvaskua... luxadeklasia... exploaziondelombreporelombria...) eta sigla-eszisiño dantzan galduta parrafuak saltoka ibilli bihar izan naiz, lokartzeko arriskuan aurrian.

Hisoriako momenu hau gogorazia (ezaguzia, nere kasuan) oso asegiña izan da. Gauzak makillaua egongo dira, jakiña (azken fiñian, hau propaganda liburua da) baiña use do ezin dala ukau ETA-k bee beian asmau zebala ekinza honekin, zenzu zuzenian nahiz figuraibuan.

Aspaldi nekan liburu honen barri baiña hara, tituluak beste gauzak sujeritzen zestazen: bideojokuak bizitzako metafora lez, argumentuzko idazki baten... baiña ez, zutabe periodistikuak dittuk, eta gero artikulo morokuak.

Andriak ekarrittako liburuen artian jeguan hau; Luistxo ondiok “Luisillo” zan sasoi remotuetakua. Erretratuan be, ixa-tupez agertzen da gure gurua.

Pozten nok Luistxo ezagutu nebanian (¿1998 ingurua?) liburu hau irakorritta ez izatiaz. Izan be, nik ez nekixan bera zein zan be, ezta zertan zebixan: eta liburu honetan agertzen dirazen hainbeste ideia interesgarri berakin identifikau ezkeriok, beranganako halako miresmen bat sortuko jatan seguraski, harreman natural bat oztopazeko baiño ez zana izango. Etxakat goguan be bere artikulorik prentsan iñoiz irakorri izan dotenik; euskal prentsia oiñ baiño gauza marjinalagua zuan, “eta kitto” dohan zalako hartzen genduan sasoi hartan. Etxakixat zer gertatuko jatan berak idazittakuak nere eskuetara allegau ezkeriok: 18 urte inguruko sasoi ezin permeabliago horretan beste norabide bat hartuko najuan biharbada (interesau be asko interesauko jatalako Luistxon ikuspegixa). Onezkero baiña asto zaharrak bere bidia egin jok...

 Liburuan mamiña bera hartuta, iñoiz lehenago pasautakua gertatu jatak oin be (Benedettin liburu ha, edo Disraelin biografixia). Bere epokatik kanpo dagon liburu batek (Luistxon liburuak 80 hamarkada amaiera eta 90ko hasierako akualidadiaz dihardu), printzipioz balixua galduta izan biharko leukek; baiña neri, ostera, oso interesgarrixa suertau jatak. ¿Zergaittik? Sasoi hartan bizi edo barneratu ez neban tesuingurua ezagutu ahal izan dotelako, orduko nere bizipenak geografia politiko-kultural baten hobeto kokatuta. Valenciatik oso urrin najekan euskal kakatza (sensaziño atsegiña, dana esateko) eta era berian, nere orduko kezka-existenzial-txortagintzakuak ixa etxuen lekurik lagatzen nere buruan Balkanetako egoeriaz jabetzeko. Liburu honi esker, zeozer errekuperau dotela somatzen juat.

Argazkixa: Gari Araolaza