Garagoittiko Orakulua

Lehendik irakorritta banekan be, panfleto hau barriro errepasatzeko gogua etorri jatak. Izan be, ordutik hona gehixago dakitt (Iparragirren liburua irakorritta, Argentinako Charo senidiak...). Liburu argixa, oso argixa dok. Bere sasoirako (1834, 23 urte jittuan!) EH-ko ikuspegi panoramikua dok (gizon honek Oihenarten biharrak ezagutuko jittuan, seguru) eta Xaho idealistian posturia oso interesgarrixa dok, nahiz eta gero ez karlistak ezta liberalak etxuen bat egiñ berak defenditzen jittuan planteamenduekin.

Hiperelikaduria ez da gerraosteko pentsakeriak laga deskuan onura bakarra. Iñoiz konbite bat egin dabenak badaki zelako elementuak biltzen dirazen dohan emondako jeneruan inguruan. Zaharrak jeneralian, baiña gaztiaguak be ez gitxi: bardin da sardiña-erriak banatzen bazagoz; edo landarak emoten; edo gaztai pintxuak partitzen. Beti topauko dozu illaran behiñ eta barriro ipintzen dan jentia; edo tupperwariakin etorri eta ezkutuan betetzen diharduana; edo etxeko balkoian kaleko jardiñetatik hartutako lorak dittuana... Halan be hónek kasuetan konbitia egitten dabena bakarrik gorritzen da; predator motako jente hau irribarre zabalakin etortzen da-ta, behiñ eta barriro, alto emon eta illaratik kanpora bialdu bihar izan arte.

Halan, gure umiak hazterako orduan gure izaerian marka genetiko hau indartzeko momentua be aillegatuko da, gauza onak mantendu bihar diraz-eta. Aukera faltarik ez dogu izango: paillasuak banatzen dittuan pegatinak; erregiak jaurtitzen dittuezen karameluak; Alderdixak banatzen dittuan boligrafuak... beti izango dogu aukeria jente moltzo baten barruan ukondoka bidia zabaltzen erakusteko, eta burrukian ostian bere trofeo sinboliko horrekin bueltatzeko. Izan be, emoten daben hori normalian ondoko dendan topau geinke bost xentimotan, baiña hori ez da kontua: kontua behartsuak giñaneko ohittura onak ez galtzia da.

Ezin dalako ahaztu gure aurrekuak zelako ondo ibiltzen ziran, agintari-jauntxuen atzetik zakutik jaurtittako ogi-koskorrak zeiñek harrapatuko... ah, good old times!

(Porrotxen emanaldi baten ostian idatzitta)

****

EGUNERAKETA: 2023-I-14ian, amaittutzat emoten dot nere "guraso estreinatu berri" fasia; atzetik etorriko dirazenendako, erabilgarrixa izan leikialakuan, momorró txiki bat sortzeko aholku guztiak hamentxe ipiñi dittudaz.

Uste dot iñoiz aittatu dogula, gure Pedokultura Master honetan, zelako garrantzitsua dan nagusixen antsiedade-estresa umiei transplantatzia, gizarte honetan normal bizitzen ikasi deixen.

Aholku errez bat emongo detsuet, guraso amantisimuak. Onezkero hau normala bada zuenian, kasorik bez; baiña hala ez ba da, antsiedadia zer dan bizi izateko aukera parebakua dakazue egunero.

 Umiak kopiñak izaten dittuez, eta euretako batzu bereziki maittiak. Hain da eze, ez dala arrarua izaten euretako bat lotarako lagun berezi legez hartzia. Hori hala gertatu ezkeriok, eta ume gehixenak dirazen morokuak dirazelako, batzutan gertatuko da interesatzen jakun kasua: lotarako orduan, lotarako kopiña topatzia ez. Zer egiñ? Garrantzixa kendu, eta beste edozein kopiñ emonda bixar topauko dogula esan? Ez, ez, ez; badakitt momorroturik bako ume gehixenak horrekin konforme geratuko litzakezela, baiña gogoratu ez dogula ume naturalik nahi: horregaittik, objektu kuttun hori galtzen danian (lotarako kopiñataz nabil, baiña beste edozer izan leike) etxeko errutinia geldittu egin biharko da; familixa osua mobilizau kopiñan billa; argi guztiak ixotu eta mueble guztiak mobitzen hasi; bardin detsa horrekin loguria juan eta gero gabardirarte oheratu ezinda egongo garan.

 Ñabardura bat azpimarrauko dot gaiñera: kopiña galtzia arazo tribiala barik, hil ala biziko auzixa dala ulertuarazi bihar detsagu umiari; nagusixoi etxaku bape kostatzen honetaz jabetzia (ohitturak ohitturak diraz) baiña ume batzuk ez dira konturatzen eta oherako bidia trankil hartuko leukie, arazuan benetako larrittasuna erakutsiko ez bagentse.

****

EGUNERAKETA: 2023-I-14ian, amaittutzat emoten dot nere "guraso estreinatu berri" fasia; atzetik etorriko dirazenendako, erabilgarrixa izan leikialakuan, momorró txiki bat sortzeko aholku guztiak hamentxe ipiñi dittudaz.

En los tiempos “de anchiñaco”, umiak kalerik kale ibiltzen ziran, latin-king txikixen estiluan, edade desbardiñeko kuadrilletan bata bestiari nahi barik zaintzen (harrikada bat gora behera). Halakuetan, amak nahikua zeken etxeko gauzen gobernua ahal zan moruan eruatiakin, kaleko umien atzetik ibiltzeko. Justo-justo leihora urten eta bazkaltzera etortzeko irrintzixa bota, eta hori izaten zan arreta printzipala; bazkarixa emon (biharbada begi morauakin agertuko zan umiari), eta gero ospa barriro kalera “¡Eta ez etorri afal ordurarte!”.

 Testuinguru ixa apokaliptikua pinttau dot, modu pizkat exagerauan biharbada, baiña halakuak behiñ eta barriro etortzen jataz gogora aurreko baten parkian ikusi neban paisajiakin. Zelan aurreratzen dirazen gauzak! Lehen, klase baju eta eskasekuak giñan eta aittak esku eta arpegi baltzekin etortzen ziran etxera, amak handik urten bez... gaur egunian edozein bihargiñ zehek neskamia daka. Asko aurreratu gara.

 Bueno, harira: aurreko baten parkian ikusi nebana bienestarran gizarte honen lagin ona begittandu jatan, lehelengo eszena apokaliptiko horrekin alderatu nahiko neukiana. Bedratzi bat ume juntau ziran olgetan, moltzo politta osatuta –ez dira askotan hainbeste egoten han-. Bedratzi ume hórrekin zortzi guraso zeguazen –batzu inguruan, bestiak nahastian-. Ez pentsau alkarrekin berbetan edo umien gauzak komentatzen zeguazenik, ez: gogoratu momorro txiki bat ez dala burujabe izan bihar bakarrik olgetan ibiltzeko (zer da hori?) edo inguruko umiekin interaktuatzeko. Horregaittik, gizarte zoriontsu honen adibide eredugarrixan, guraso bakotxa bere umiakin bakar-bakarrik komunikatzen zan, izan hari cucamonak egitteko, izan ventrilocuo papela betetzen ondoko umiakin komunikatzeko. Oso irudi xelebria: danak biribillian, baiña alkarri begiratu barik. Zamarixeri antxiñan ipintzen jakozen begixetako estalki hárekin gogoratzen nintzan, aurrera bakarrik begiratzeko zirazenak. Edo fast-food tabernetako mahaixak, zure pareko bezerua manpara transluziduakin estaltzen dabenak, begirada-kruze inkomodorik egon ez deiñ.

Baiña tira: lekziño ederra emon zesten neri, guraso irresponsable honi (mea culpa), hamar bat metrora liburua irakortzen nenbixan gizajuari. Graziak ez zetsela bertatik Asistente Sozialari deittu Nikon kustodixia neri kentzeko (uste dot gaba horretan ez nebala lorik egiñ, ardurian arduriakin).

****

EGUNERAKETA: 2023-I-14ian, amaittutzat emoten dot nere "guraso estreinatu berri" fasia; atzetik etorriko dirazenendako, erabilgarrixa izan leikialakuan, momorró txiki bat sortzeko aholku guztiak hamentxe ipiñi dittudaz.

Beste sasoi bateko idazlana, beste sasoiko estiluakin ta beste sasoiko kezkekin, eta kasu honetan anakronismua kalterako dok... Kostauta irakorri juat liburua, eta nere ustez itzulpena izatiak etxok lagundu. XIX gizaldiko gaztelera jorixa euskerara emotian testua asko aldatu biok, derrigor, eta nahiz eta itzulpena bera ona izan (euskeria bera atsegiña zuan), jatorrizko kontzeptuak berez jittuan lauso eta metafisikuak, orduan...

Liburuan erdi partetik aurrera, Augusto mutilzahar aberats aspertuan maittasun kontuak esperpento itxuria hartzen dabenetik, behiñ eta barriro irudikatzen najittuan protagonistak Pedro Osinaga eta Arturo Fernandezen arpegixekin. Bai, vodevil baten gidoi prototipikua dok hau (ez nintzake harrittuko onezkero antzeztuta balego, begiratuko juat); montaje “narruzkero” batendako egokixa (adjektibo honen konnotaziño guztiekin: mesa-camilla, sofa, aparadorra...).

Azken pajinetan sorpresa moduan Unamuno bera sartzen dok nobelan, pertsonaje modura, bere buruari barrezka: eta iguak horixe dok gustau jatan gehixena, nahiz eta amaieran barriro metafisika aldetik jotzen dabela interesa asko flojotu jatan. Biharbada bere sasoirako barrikuntzia izango zuan hori... –etxakixat-.

Edozelan be, Don Miguelen hurrengo liburua –irakortzen segitzeko asmua jaukat eta-, hizkuntza orijinalian hobe.

Time goes by, and zenyeck essango leucke, almost two years have passed since we last gave some good aholks to cocinate. No time sobring anyway, and bien es verdad que not so often but we would like to take that thread again, and as far as possible –not an easy lan with two little cakenarres- keep our jarraitzaileitors’ feed elikated lantzean being.

The more I  sacconate in this fascinating etchecoandrew’s way of life, the more I understand so many facts that have lagunted me since the night of my times. For instance: why somewhen in the springtime, our mother jo-ta-started to bring once and again calabacins and pipers? We accabated overcartolled and, believe me, it was so disgusting... I have avoided calabacins for years, etara kontuack how used to amait. And pipers, hainbesting but not very conform anyway.

But these are the rests of anchiñake bizimodes. The cycles of nature. I have understood by now. Batez bee since I took the ardure of cocinating, and since I take part in the worried consum team (english for “kontsumo arduratsu taldea”-sic-) of Lecqueitio and I have jakited when each verdure grows –lechugs, pipers, borrajs, remolaches, tomats...- and so on with the frutes –saggars, madaries, laranjs, lemoys...-. This jackitury is as interesting for the osasun as for the sackel, you know: sassoy gender is betty much merck than invernator gender, hory if we don’t enter in the gustus gay: the recurrent topic about ortuko tomate’s taste invernaderokuan aldian, and so on.

I suppose that this matter has very much to do with nerabezator gay, which was the bizitch sassoy in that I happened to be in the gorago said calabacin’s affaire. What can be waited about a granulated person project, whose unique bizitch-helburoo is to mozkort in Elgoibar in the Saturday afternoon and play the bell at night? Ah, bloody sassoy where all gizakey should be hilled, no matter if the human race got extincted because of that. But barkate, my Krutwig-liked sein has harroted a bit too much: quiet little Federico! Quiet!

Well, I won’t luzate too much –I know that this inglesky can be hardly ulerted over two or three parrafs- and will try to lot to my primary asm: cocinament asunt.

As I said before, etcheckoandrews’ guideliburoes’ first lesson is to look betty for sassoy’s genders. That values for the arrain, of course. Well, by now I have incorporated in my urte-osock-routine two spices: tuna and anchove. There is Jesus Christ’s side between erosting tuna in tuna-sassoy (5 euro/kg) or out of it (15-20 euro/kg lassay ask); same thing with anchoves. But lot nadin to the hary-hary-hary-hey: that was the art of arrain-erosting. Not my intention to give a manual of arrain-saltzaile-fighting, just aipate a detail of how hard are the saltzailes we are treating with.

(Zenbat word only to say such an innocent thing; it’s ezagun that I have no asspaldy give a report)

I went to a fish&mojojon, cuyo name no quiero accordarmei... let’s call it Alone’s. So I go to Alone’s: “Good egunon! I want some trontzs of tuna fish. Zenbattian are they? (...) OK, put me three trontzs. Pothole ones, as I’m going to ass them in the parrel”. Well I start to wait (arrain saltzails are eager to berrikate with every bezzer that enters the tent). Somewhen, she finishes the trontzing-work and I hear that she tells me “My dear, I’ll put you this cocott piece too” (cocott is a not very appreciate piece of tuna that often remains saldu ezinda). Then I thought: “well, it seems that arrain-saltzailer wants to give me an oppary” (to fidelizate a new bezzer, you know) so I said her okay. But hara that I see her pissing the cocott with the rest of the tuna, and cobring me it in the same price as trontz, lassay ask gayner! Horisse dock gibbela!

Lehendick hacking issango bannew...! Cagho na cona que me botou...! Artian, I was just an apprendiz of etchecoandrew and I wasn’t able to react and tell her to put that cocott piece in a place where it fits her well. I had not oddol enough for it (ai, if she harrapated me now), and went out there with a disgusting sensation of having been iruzurted flagrantly. Since then I have no cuppid in the bassaty forest of the tents, where etchecoandrews’ law rules (queue-colling, etc). And, zer essanick ass, I never went back to Alone’s fish&mojojon.