Garagoittiko Orakulua

"Deia" egunkarixa dagonik eta txarrenetakua begittantzen jatak. Baiña, paradoxikoki, bere umorezko suplementua euskal kioskuetatik onenetakua, onena ez bada. "Caduca hoy" jaukak izena. Aurreko baten, Espainiako erregian gaiñeko txiste bat argittaratziangaittik eta salaketa legal bat jaso juek Audientzia Nazionaletik. Badakik (eta hala ez bada, neuk esango deuat) gure auzokuen herrialdeko agintari gorenak ba daukala hainbeste aje ondo ezagunak dirazenak baiña tabú diranak komunikabidietan, benetako tabuak gero: Borboien atzerapen mental hereditarixua (Juan Carlos eta Elena bere alaban agerixena), erregiak alkoholakin daukazen arazuak, bere sexuzaletasun konfliktibua (Barbara Rey, Paloma San Basilio artista espainiarrak izan dittuk bere maittale ezagunenetakuak), bere anai nagusiña -legez erregetzia hari tokatzen jakon- tiroz akabatu izana umetan, kaza istripuan... eta gehixago be. Bueno, ba hauxe izan dok salatutako fotomontajihori.

Hau jakinda, zelan ez gogora ekarri oin dala denporaldi bat Mahoman karikaturekin gertatutakua . Islamisten protesta haundixak gertatu zittuan, eta Europako iritzi publikua, orokorrian (sektore katolikuak barne) "moruak" gitxiesten, ez zala hainbesterako eta intolerante fanatikuak baiño ez zirala... ¡Ay amigo! Onda Cerokuak Amabirjiña santuan "birjintasuna" (juo, juo) katxondeogaitzat hartu juen arte. Orduan kristauak etara juen turbante eta alfanjia.

Dana dok adarra jotzeko morokua, dan-dana.

Compostelako liburu azokan erosittako facsimil dibertigarri hau irakorri juat barriro (Librerias Paris-Valencia-n argittarapena). Sermoi moroko bat dok, puzkarren alde egindako diskurtso barregarrixa. Nere kautan etaratako konklusiñua: Martí hori noble eta aberatsen artian ibiltzen zan abare graziosillo bat izango zan kontizu (*), eta festetan gatz eta pipar haundixakin botako juan “puzkarren aldeko sermoia”, latiñez jakiña, elizako sermoi grabe eta solemne baten tonuan. Imajiñatzen jittuaraz bere lagunen barriak. Arrakastia izango juan sermoitxuak, eta halako baten gaztelerara itzuli eta inprimidu egingo zeban aberats lagunen artian banatzeko edo. Sasoi hartan eliziak erabiltzen zittuan metoduekin, pentsatzekua dok argitarapena ezkutu xamarrian egingo zebela.

Barregarrixa dok liburutxua. Atxiñako umorezko gauza guztiekin gertatzen dan modura, hainbeste gauza ez dezkue egittten graziarik 250 urte geruago, baiña beste asko ondiok oso onak dittuk eta hala eta guzti be harrigarrixa dok halako gauza bat esku artian izatia.

Gero, bigarrengo parte motzago bat jaukak liburua: “Gracias y desgracias del nobilissimo Señor Ojo del Culo. Dirigidas a Don Chupas de la necesaria monton de passa por arrobas. Escriviolas Juan Lamas el del camisón cagado”. Azken parte honen hizkuntzia askoz be ariñagua eta “kaletarra” dok, ez lehelengo zatixan modura, sermoi kulto bat imittatzen dabena, eta igual horretxengaittik ez dau hainbeste grazixa egitten. Baiña hala eta guzti be merezi jok irakortzia, zapore herrikoixagua daukalako edo.

Vale.

(*) Interneten topatu juat bere barri. Castelló-n jaixo zan 1663ian, eta bai, “Pro crepitu ventris” bere hitzaldi ezagun bat izan zan, 1694an esan zeban estrainekoz eta batek daki zenbat bidar gehixago errepikatuko zeban bere sermoi solemnia, noblien irri artian, harik eta 39 urte geruago gaztelerazko ediziñua inprimatu zan arte. (“Su presencia era requerida en los círculos literarios y sus intervenciones eran celebradas y aplaudidas tanto en recitales de versos italianos, en cuya composición adquirió gran habilidad, como en los discursos de ingenio, uno de los cuales se hizo famoso con el título de Pro crepitu ventris”).

Ideologia desbardiñen artian, anarkismuanganako interesa izan juat bereziki. Ezin esan, baiña, anarkistia naizenik; asko esatia izango litzake hori, teorixa politikuaz dakitten gitxixangaittik batetik, eta 10 bihargiñeko enpresa baten jabia naizelako bestetik. Gaur egungo egoeria begiratuta, gehixago egokittuko lejatake jefe absolutu paternalista-leninista etiketia.

Beti izan juat galtzekua diskusiño politikuetan: ezin ezerri heldu, anarkismua defenditzeko beste ideologixen aurrian. Horregaittik, igaz Buenos Airesetan nenbixala Plaza de Mayoko amen biltokixan sartu eta Noam Chomsky-n gaiñeko liburu hau ikusittakuan segiduan erabagi najuan erostia. Liburu meheia, elkarrizketaz osatuta, autore komunikatibo batena... nere moduko ezjakin batendako egoki eta irakurterreza.

Eta hala izan dok, pozik geratu nok liburutxuakin. Liburua etxok Chomskyk idatzi; “Letra Libre” talde argentinarrak egindako errekopilaziño bat dok, eta bertan 10 bat atalian biltzen dittuk artikulu, elkarrizketa eta beste autore batzuen liburueri egindako prologuak. Bilduma horretako ale batzu kostau egin jataz tragatzen, Pelipen idazki batzukin gertatzen jatan antzera. Baiña problemia ez dok idazliana, irakorliana baiño; ez dakit ze arrazoigaittik halako alergixa bat jetset testu politiko, filosofiko edo legalei, eta nekez aurreratzen juat pajiñan zihar. Parrafo bat hartu eta bedratzi bidar hasi bihar izatia, harixa guztiz galdu dotelako, ez dok arrarua izaten nere kasuan. Baiña, esandako moduan, bildumako ale jakin batzukin baiño etxatak hau gertatu. Beste artikuluak nahikua irakorterrezak diralako, eta ez hori bakarrik, oso argigarrixak suertatu jatazelako. Etorkizunian, diskutidu, diskutidu nerekin...

Eta azkenik, beste gauza bat gustatu jatak asko. Chomsky umilla dok, eta ez jok egixa absolutuan jabe legez aurkezten bere burua (entrebistatzaille gazte batzuk bai orraittiok). Detalle hori garrantzitsua begittantzen jatak pertsona batek esandakua serixuan hartzeko orduan.

Barru-barrura sartu jestek.

Juan dan eguenian, hara nun irakortzen doten Garan: PSOE-k, azken momentuan, AHT-an plana geratzeko eskatu dabela, nahikua babes sozialik ez daukala eta udal hauteskundietan euren kalterako izango dalakuan, tren suntsitzaille hori konjelatuta lagatzeko iniziatibia aurkeztuta. Haxe poza! Izperringietan agertutako albiste guztien modura baiña, nere erreserbak izan nittuan eta hau idatzi neban, eibartarrak forora bialtzeko.

Gaia: AHT-omar por culo? "Entzun dot, entzun dot... EAEko agintarixak "gure" bildur dirala, ez ei gagoz nahikua konbenziduta, eta geldialdi bat egingo dala AHT-ko proiektuan. ¿Hala ete? Eta "bildur" dirala... zera, hauteskundiak galtzeko bildur. Ba da tristia, gero, gure politiko profesional mangante hórrek arre edo iso egitteko estimulo printzipala horixe izatia. Ez gizartian ongizatia, ez ogasunan osasuna... ez, ez: hauteskundiak galdu edo irabaztia. Hau hala ba da, AHT-an kontrakuon garaipen partziala izango litzake; aintzat hartzekuak garala erakusteko beste. Oin baiña, AHT-zalien partetik gizartia konbenzitzeko zaparrada edo ur-eraso latzak datoz, eta argi ibilli. Entzun dot be, propaganda horretan sakontzeko kontrakuei abots publikua emotia aurreikusitta dagoala, zaindu egin biharko da ze modutan eta ze bermekin, ez deixan izan arpegi-garbiketa hutsa. Dana dala, itturri fidagarrixetatik jaso biharko dogu informaziñua. "

Hori bai, mezua bialtzerakuan konfundidu eta ez neban forora bialdu, blogen kontseillu editorialera baiño.

Eskerrak, ze... bixamonian zer irakorriko, eta... inozentadia izan zala. Lehelengo pentsatu nebana: "Garako putasemiak!" eta gero barreguria, eta gero lotsia, eta gero desilusiñua...

Baiña ez zestan behintzat kendu hortan zeozer lortzeko esperantzia.

361223 tagged map by user - Tagzania

361223: MAE-ko ontzixak patrullatzen.

• Ogoño iparraldian, Bizkaya eta Nabarra bouak Palos merkante alemaniarra atxilotu eta Bilbora daroie.

Markina-Xemein inguruan, Espainiako Guda Zibillian beste arrasto bat. Iparragirre basarriko lurretan, errepublikazaliak trintxera lerro luziak eraiki zittuezen 36-37ko neguan, Kalamuan gotortutako golpistengandik babesteko. Trintxera lerruon posiziño aurreratuena -arriskutsuena- dogu abixa hau.

Hasiera trukulentua, aspaldi ez ninduan hainbeste afektatzen krimen baten irudixak. Batez be hildako bat arrak zela jaten dabenen deskribapenangaittik. Zorixonez, ez dok bide horretatik jarraitzen eta gero detektibe eta serie-hiltzaille baten harrapaketian kronika politt eta intelijente bat bihurtzen dok. Liburuan bigarrengo erdixa iruntsi egin juat, engantxatuta egotian sentsaziño parebako hori dastatuta.

Enredo asko jagok, eta batzutan geratu bihar izan nok pertsonajiak eta euren harremanan bilan bat egitteko, argumentua ulertzen baneban. Baiña... fleko soltiak geratu jakoz judixo arpegiko autoriari. Biharbada itzulpen arazuak dittuk, batek daki (nik gazteleraz irakorri juat) baiña ba dira gauza batzu ez dirazenak ondo azalduta geratzen (liburu hasierako artikulo periodistikua, ezpatia eta moskittuena, Healey hilda agertzen dan hondartzako aukeraketia...). Bestalde, lerro argumental “faltsuak” jagozak, biharbada idazliak hala aukeratuta baiña igual modu erratikuegixan idaztiangaittik diranak, enfokatu barik edo... (Healey-en alargunan hazkuriana...). Era berian, ez dok sinistekua hain trama korapillotsua soldadu deszerebratu batek ixa ixa kasualidadez sortutakua izatia...

Baiña tira: liburu honetan Pearl-ek EEBB-etako XIX mende erdi parteko giro literarixuan erretratu bat egitten jok, eta sasoi hartako pertsonai errealak jartzen dittu (Longfellow, Holmes, Lowell eta Fields) fikziñozko trama batian. Atsegiña dok bai, sasoi hartako usaiña ondo heltzen jako-eta irakorliari.

Asierrek aspaldittik darabixan gaixa da, txori izenena eta horregaittik ipiñiko dot hamen. Gaur lagun arrantzale-izandako batekin berbetan, Lekeittion erabiltzen dirazen txori-izen bi ezagutu dittudaz.

Bata, MATXINPLANKIA (pottorrua). Hamen bat, ADES taldekuok bere abixan erretratatuta, ez dogu esango nun badaezpada (argazkixa, Gotzon Aranzabal).

Eta bestia, KARRABASUA (ubarroia). Argazkixa P. Duboisena.

Anizko inguruan, Abartan mendi hegixan topau najittuan. ¡Ha zelako bildurra!

Asteburu honetan Donezteben Manuel Rivas idazlian "Galicia, galicia" liburu desternillantiakin gogoratu nok. Bertan, galiziar españolzalien erretratu gaiztua egitten dok Francisco Vazquez A Coruñako alkatian pertsonan. Galiziar peto-petua izanda, bere kultura eta sustraixa dan galiziera marjinatu eta Ama Espainian besuak billatzen jittuk behin eta barriro. Nahi-eta-ezin baiña, zeaittik eze bere hiriko izen ofiziala marjinatu eta gaztelerazkua erabiltzian be, "La Curuña" esaten jok garrulo patetikuak. Eskerrak galiziar askok umorez hartzen dabela. ¡Biharko!

Euskal Herrixan be hainbeste adibide jagozak, hasi Eibar edo Markiñako 60 urte inguruko andra gehixenetatik, eta segi Sanz "komunidade prehistoriko"ko lehendakarixakin. Edo Doneztebeko inmobiliarixa honetako iragarkixokin.

Espaiñolez ipintzeko gogo bizizegixa edo... eta Bera "Vera" badok, Bidasoa "Vidasoa" kontizu. ¡Por rrregla de trres pues!

Nik dakittela, gazteleraz, frantsesez eta euskeraz herrixa Almandoz izan dok "lehen orai eta bethi"...

Euskeraz ondo baiño hobeto jakingo juek seguru, baiña aukeran nahixago juek erdera traketsa erabillitta analfabetuen modura geratu.

¡Hónek bai PALETOAK hónek!

Eskerrak dana ez dagola galduta. Donezteben bertan, mankomunidadeko buleguetan euskeriak bere leku naturala jeukan (preponderantia) eta harreragunian kartel esanguratsu hau jeguan.