Ingelesen hilerria

Blogarien protestaren ardatz izan zen e-administrazioaren gaineko Gipuzkoako Jardunaldian izan nintzen joan den astean. Han entzundako batzuk ingelesez ( bat eta bi ), eta euskaraz (bat, bi, hiru eta honako mezu hau) komentatuta utzi nahi ditut blog honetan.

Blogen fenomenoaren gainean hizlari DVkoa jartzea, ba, Vocentoren aldeko propaganda saio bikain bat izan zen, duda barik. Blogintzan eurak aitzindari. Herriaren ahotsa media berrietan. Ederto. Horrez gain, programa gezurrak matizatu egin zituen DV-ko hizlariak: 1. Diario Vasco-renak dira egunkari nazionalen artean, lehen foro pre-moderatuak (hau da, karga libre da, baina a-posteriori moderazioa ez da ezabatzen, izatez bi lagun dituzte a tiempo completo horretan).

1. Diario Vascorenak dira, egunkari nazionalen artean, irakurleei bloga izateko aukera eman dieten lehenak...

Beraz, haiek asmatutako kategorietan, bai, lehenak dira. Nahikoa da kategoria bat nahi erara definitzea, zeu horretan aitzindari zarela demostratzeko. Edozein modutan, paperean banatu zen programan gezurra ageri zen, eta ez zehaztapen xehe hori.

Kanpotik etorritako beste hizlari batek partaidetzaz pista onak eman zizkigun: Steven Clift ... Ba omen daude toki batzuetan erakundeek beraiek sustatutako partaidetzako plataformak sarean ( Queensland, Australia)... Baina berak normalago deritzo (eta neuk ere bai), herri-partaidetza beste toki batzuetan gertatzeari (medioetan, edo gune herritarretan): Clift bizi den Minnesora inguruan, adibidez, Northfiled.org, albistegi herritar eta kolektibo bat, non, aldi berean, administrazioaren ahotsa ere entzun daitekeen (aldameneko zutabean, Civic Blogosphere atalean, bloga duten kargu-publiko batzuen feedak sindikatuta daude!).

Hortaz, DV, bai, herri-partaidetza politiko-sozialerako toki bat bada. Klaro, bere parametro zehatzetan. Bere copyright vocentaurikoarekin... han bloga idazten duenak Copyright-ak hari ematen dizkio... Baina, duda izpirik ez daukat neuk, herri-partaidetzarako tresna gisa Eibar.org batek ez dela DV baino gutxiago: gehiago, izatekotan.

eGipuzkoa jardunaldietako beste kontu bat: herri-partaidetzarik izan daiteke Interneteko gune foro instituzional ofizialetan?

Ba horren adibide bat ere eman zitzaigun. Hiritarrok2005 ekimena: Europa Pressek nonbaitetik atera du dirutza hori bultzatzeko eta horretan dihardute.

Sekulako exitotzat aurkeztu zitzaigun Hernaniko Foro hau: Hernani.2005hiritarrok.net Enfin, Hernanin demokraziarik ba ote dagoen sinestea zaila da (zerrenda bozkatuena, zinegotzi kopuruan gehiengo osora iritsiko zena, legez kanporatua izan zen), eta e-demokraziarik udal babesarekin... ba gutxienez dudosoa da. Eta exitoaren neurriaz, hilean 500 bisitara iritsi da webgune hori, bost hilabetean 200 bisitatik igota: datu hori powerpointean erakutsi ziguten balitzalez ez dakit zer... Eibar.org-eko estatistiketan, eguneroko 2000 bisitatan gabiltza... Egunean! ez hilean!

Europa Press-en aurreko inbento exitosoa Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeetan izan zen: Euskadi2005.net . Foro sorta bat aurkeztu zuten, ez-dakit-zer balitz bezala. Bi gauzatarako balio izan zuen Legebiltzarrak babestutako ekimen horrek:

1. EHAK-ek zuzeneko foro ireki bat izan zuen Interneten: bestela ez zutela izango ematen du.
2. EAJ-k bere forora zuzendutako galderak ez zituela erantzuten argitaratu zen. (Ibarretxe.com webean erantzuten zen edo ez ikusi beharko zen, baina...)

Bueno, horiek dira nik atetarako ondorioak... Legebiltzarreko komunikazio taldeak ez dakit bere inbertsioaren emaitzen analisi bera egin ote duen.

Arartekoaren interbentzioa e-Gipuzkoaren jardunaldietan. Tristea iruditu zitzaidan.

Jardunaldietan egiten den bezala, Euskal Herriko hizlariek zeozer esan euskaraz, eta igaro ziren gaztelaniara. Iñigo Lamarca Arartekoak, berdin, baina, nonbait, erderaz hasterakoan hori justifikatzea okurritu zitzaion, eta pare bat minutu eman zituen bueltak ematen gaiari:

• euskaraz hastearena sinbolikoa zela, baina gauza sinbolikoak ere garrantzitsuak direla...
• euskara bigarren hizkuntza ofiziala izanda, hemengoa dela eta bla bla bla... Harri eta zur geratu nintzen. Hizkuntza "sinbolikoa". Komunikaziorako eta bizitza moderno osorako hizkuntza ez da? Jardunaldien ildo orokor horretan, enfin, berriz ere euskara zokoratuta zegoela iruditu zitzaidan.

Baina, tira, sinbolismoa modu askotan uler daiteke, eta beharbada zentzu positiboan ere bai. Baina bestea ez dago nondik hartzerik, Arartekoaren hitzetan: euskara ez da BIGARREN hizkuntza ofiziala. Hizkuntza ofiziala da, koofiziala bestearekin, eta bigarrena, batzuek bihurtzen dute, besteak beste Arartekoak berak holakoak esanda (behin baino gehiagotan aipatu zuen, BIGARREN termino hori). Herritarren eskubideen aldeko sentsibilizatutzat hartzen dugu Lamarca, eta baita legedia kontuetan pertsona jantzitzat... Ba euskararen ofizialtasunaz eta euskaldunen eskubideez norbaitek esan beharko lioke zerbait.

Eta, portzierto, aldi bereko itzulpena bazegoen. Ingelesetik gaztelaniara eta euskarara egoki itzultzen zuten aurikular sistemetatik. Pentsatzen dut hizlari euskaldunek aukera bazutela hasi eta amaitu euskaraz egiteko, eta entzuleek aldi berean hori gaztelaniaz edo ingelesez jarraitzeko.

e-Administrazioaren eta herri-partaidetzaren Donostiako jardunaldiek bi ildo izan zituzten, joan den ostegun-ostiralean:

a) herri partaidetza bizitza sozio-politikoan Internet bidez

b) e-administrazioaren lehentasunak eta norabideak

Ez dut uste antolatzaileek, Gipuzkoako Diputazioan e-asuntoaz arduratzen direnek, bi alor horietan tentu askoz ibili direnik edo dabiltzanik.

a) alorrari dagokionez, ez dakite nor dabilen zer egiten Gipuzkoan, eta pentsatzen dute ordea, DV ari dela zoragarri.

b) alorrari dagokionez, Diputazioa enpeinatuta dago e-zerbitzu oso zehatz batzuk antolatzen: gure zergak ordaintzea. Oso adierazgarria izan zen Diputazioaren informatika erakundeko arduradunaren esposizioa. Herritarrok, zertifikatu digital baten bidez, sartuko gara laster Gipuzkoako udal guztiek gutaz dituzten datuetan eta ordainketak eta abarrak bideratu ahal izango ditugu. Besteak beste, 1982tik hona ordaindu gabe ditugun isunak ikusiko ditugu !!!!

Ez da broma. Diputazioak uste du herritarrok zertifikatu digitalak aterako ditugula, gu haien sarera konektatzeko, 20 urtean pagatu ez ditugunak ikusteko, eta isun horiek pagatzen hasteko... Enfin.

Bremengo gonbidatu majo bat bazegoen, Martin Hagen, eta hark oso garbi hitz egin zuen e-administrazioaren funtzioez:

1. informatu
2. komunikatu.
3. trantsakzioak

Bere hitzaldia 3. puntuan zentratu zen, hori delako Bremenen egiten duen lana, baina argi esan zuen herritarren demanda 1. puntuan dagoela: informazio bila goaz gure kabuz e-administraziora, ez isunak pagatzera! Gainera, trantsakzioen alorrean erabiltzaileak zein diren argi zuen: enpresak eta intermediarioak. Haientzat da beren lana. Normala, online zergak ordaintzera dedikatzen dira jestoriak eta halakoak, edo horretarako egitura duten enpresak... jende arrunta ez da zertifikazioen zurrunbiloan sartzen. Aterako ote zuen eGipuzkoako inork ikasgairik Bremenekoak esandakotik?

Aldiz, eGipuzkoa ditxosoa ez da gauza ezta feed tontoena eskaintzeko beren Gipuzkoa.net sare osoan, edo zerbitzuz hornitzen duten Gipuzkoako Udal guztien sarea... Salbuespena bakarra da: CodeSyntax-en bezeroak dira, eta beste pare bat udal, beste enpresa txiki baten bezeroak.

Ez dago, informatzeko orduan, Eskoriatza baino udal txukunagorik (gure beste bezero baten bidez kudeatzen du hori hango udalak, Goienaren bidez, blogen diskriminazio kasu honetan adarra jo izan dioten beste taldea da Goiena, gogoratuko duzuenez), adibide soil bat jartzeagatik: albisteak bi hizkuntzatan... e-postaz jasotzeko aukera, RSS feedak ere bai, sinplizitatea diseinuan, eta kudeaketa zuzen-zuzena eta etengabe berritua.

Holakorik sistematikoki nola egin ez dakite eGipuzkoan. Adibide on hori (Eskoriatza) esistitzen denik ere ez dakite. Eta, hara, isun zerrenda informatizatua kontsultagai jartzen edo, aurkeztu zitzaigun beste marabilla bat, e-administrazio gipuzkoanoa telebista digitaleko kanal baten bidez eskainiko omen zaigula...

Nik nire testuak testu editore huts batekin idazten ditut, beti txt formatuan. Zeozer maketatuagoa egin behar denean, Word bidez moldatu apur bat (gutxi), eta inori bidali behar bazaio formatu maketatuan, PDF bihurtu. Baina testua bada, eta ez maketa bidali edo gorde nahi dudana, testu soila e-posta mezuan edo txt gisa gordeta, eta listo.

MS Word erabiltzea testuak idazteko, gero eta nekagarriagoa iruditzen zait holakoen ondoan. Word gainditzeko, RTF erabiltzea ere ona izan daiteke, Joxek Faroan dioen moduan, baina nik uste dut testu arruntarekin nahikoa dela gehienetan.

Testu editorerako NoteTab erabili izan dut azken sasoi honetan PCan. Badakit Mac-ean testu soileko editore aukera ona dagoela, eta mundu horrekin kontaktua galdua dudan arren, Joxek bere artikuluan aipaturiko TextEdit hori horrelakoa delakoan nago. Baina oraintsu Sustatun SciTE editorearen berri izan dut, euskaratua gainera, eta instalatu dut.

Uste dut hemendik aurrera SciTE izango dela nire testu-editore erreferentziazkoa. Honako testu hau SciTE-n idatzi dut. Oso ona 3Arrano taldeak egindako euskaratzea. Sustatun bertan jakin dut hobespenak nola egin, bestela ez nukeelako asmatuko, baina foro bat ere ireki dute beren webean 3Arranokoek, eta pentsatzen dut erabili ahal izango dela nirea bezalako zalantzetarako.

Ez dakitt premiñiak, hedonismuak ala espiritu santuak eragindda, baiña etxia dakat Donostian eta biharra Eibarren, eta Bidegi (Gipuzkoako Autopistaren jestoria) aguantatziakin potruetaraino nago.

• tag automatikuan detektoriak, nahi daben bezala funtzionatzen dabe. Azittaindik urtetzekotan, eskumatik seguruago %20ko erroria edo, ezkerrekuan huts eitteko aukeria %60 edo holan. Zarauzko nausixan Eibarrerutz, ostera, ezker-ezkerrekotik saiatu, ze bestietan kale eitteko aukerak %90ekuak dira.
• Beti obretan. Teoria ofiziala da Europistasek deskuido haundixakin laga zittuala gauzak azkenengo urtietan. Nere ustia da: zenbat eta obra gehixago, hobeto, %3ak geixao emoten dabelako.
• Informatzen ez daben web bat dauka Bidegik.
• Informaziñua web bidez emon emoten dau Bidegik, ez detaile edo berrittasun askokua, baina DiarioVasco.com-en portadaren bidez, eta itxura guztien arabera, DV-ri pagatuta han agertzeko. Hau da, Bidegik zerbitzu publikua emon biharrian, DiarioVascori dirua emon detsa informatzeko, eta herritarrok informaziño hori nahi badogu, DiarioVasco.com-en ataritik sartu biharra daukagu, peaje horrekin: Vocentoren publizitate, OJD datuak, eta gaiñerakuak puzteko erabiltzen gaittue.
  • Obra bat ointxe amaittu dabe: tunel txukunketa Deba baiño lehentxuago. Tuenelen aurretik kartel barrixak jarri dittue (bi behintzat bai). Erdera hutsez.

Juan San Martinen (1922-2005, aste honetan joan zaigu) bizibidearen errepasoetan, bere berak irakurri eta entzun izan ditugu azken egunetan medioetan. Baten baino gehiagotan tokatu zait irakurtzea, Juanitoren soldadutzako pasarteena, nonbait han ziotu zitzaiolako euskararekiko grina edo...

Adibidez, atzo Berrian, San Martinen berba batzuk erreskatuta:

* euskaltzale, soldadutzan: «Soldadutzara joan nintzenean, amari idazten hasi eta buruan ez zitzaidan sartzen amari gazteleraz ezer idaztea. Euskaraz idatzi nion, erdarazko grafiarekin. Ez nekin besterik. Lehenengo aldia izan zen euskaraz idatzi nuena. Eta giroaren aldetik, Madrilen txoke handia izan nuen hango mentalidadearekin. Euskaraz ezin zenuen hitzik ere atera, bestela, akabo. Erdaraz ez zekitenak zigortu egiten zituzten, eta erdararik ez zekiten euskaldunak teoria klasetan burla egitearren ateratzen zituzten, tontoak balira bezala. Itzultzaile egin behar izaten nuen. Behin euskaraz entzun eta brigada batek esan zidan: 'Malditos vuestros padres que os enseñaron esa puñetera lengua!»... «Oiga, perdone, a mi mis padres no me han enseñado nada malo'. Esan banion esan nion! Eman zidan jipoi ikaragarria! Lurrera bota, zapaldu... odolduta utzi ninduen. Horrek erreakzioa sortarazi zidan. Niretzat azkena izan zen. Hor hasi nintzen kontzientzia hartzen.

Soldadutzan beste eibartar batekin ibili zen Juanito gutungintzan. Jose Luis Fernandez geure aitarekin (ordurako eibartar, Elgetakoa izatez). Kintoak dira, soldadutzan, eta urte berean jaioak gainera. Gure aitarekin Burgosen ibili zen. Akaso ez zuten ibilbide bera egingo, ze aita ez zen Madrilen izan, Juanitok pasarte horretan dioen moduan, eta bai ostera Burgosekoaz gain Donostian, ospitale militarrean, Donostiako Atotxako inguru horretan.

Gutunak euskaraz idaztearena, aitarengatik dakit, ez bakarrik norberaren familiarekin egiteko... Beste batzuei laguntzeko ere egiten zuten. Eta horretan, neure aitak ere hartu zuen luma inoiz. Nafarroako euskaldun analfabetoren baten komunikazioak bideratzen lagundu izan zuen gure aitak Burgosko hartan, euskaraz halamoduz idazten eta irakurtzen nafar haiek etxekoekin zituzten tratuak. Batek daki nola moldatzen ote ziren, grafiekin eta euskalkiekin.

Beraz, hantxe hasi zen Juanitok eta Jose Luisek euskal letrei egindako ekarpena. Geure aitaren kasuan, ekarpena hasi eta amaitu, hantxe bertan. Juanitok, tornero gazte hark, beste ibilbide bat jarraitu zuen.

Tira, ez blog hau, baizik eta benetako hilerria, Donostiako bazter eder hori. Egunkari ekonomikoek asteburuetarako izaten dituzte halako atal hedonista-kulturalak, eta halako batean idatzi zuen maiatzaren 13an Kieran Cooke batek, On the trail of Basque delights, ikusmira erromantiko eta topiko samar bat.

Donostia gustatu Kierani (normala), eta Hilerria bisitatu du (ez hain normala). Halaxe dio:

There is a British cemetery: Colonel Tupper ended his days in the mid 19th century fighting in Basque country. Not a bad place to finish up: it was in those times that San Sebastian became fashionable among Europe's aristocracy.

Ez dut uste garai aristokratiko modakoa Hilerrikoa denik. Hilerria gerra karlistetan bete zen, eta turismoaren kontu hori geroagokoa dela esango nuke. Edozein modutan, eskerrik asko Kieran, aipamanegatik.

Aipu honen berri izan dut Txikilike-Blex, blogari euskal-amerikarraren bidez. Financial Times-eko artikulua ordainpekoa da baina Txikilikek testua erreskatatu du honaxe.

Aurten nobedade haundia Eibarren: Udako ikastaroak. UEUrekin uztailaren 11tik 15era Markeskuan.

Batek arreta deitu dit: Emakumeentzako striptease terapeutikoa. Hala azaltzen da ikastaro horren zioa:

Jendearen arreta guztia zugan dagoenean zer sentitzen duzu? Nolakoa da zure gorputzarekiko harremana? Zeintzuk dira zure beldurrak, blokeoak, lotsak...? Hau dena striptisa egiten ikasteaz gain era dibertigarri eta emakumez osaturiko talde giro gozoan lantzeko aukera izango dugu ikastaro honetan. Dantza pausoak ikasteaz gain, ariketa terapeutiko ezberdinak tartekatuko dira, azken egunean ikasle bakoitzak bere show-a egitera iristeko.

Moxonean saio praktikoak barraren gainean? Piropo teraupetikoen gainean Eibartarrak zerrendan luze jardun ostean, ea ikastaro honen kronikarik jasotzen dugun...

Pentsatzen dut aukeratxo bat ere eskapatu zaigula Eibar.org-ekooi ikastaro hauekin. Lehenago jakin izan bagenu edo listo ibili bagina, aukera izango zen ikastaro internautiko praktiko bat emateko: RSS eta Tagak, beharbada. Duela urtebete gehienontzat Blogak ziren bezain kontzeptu ilunak askorentzat, baina ikastarotxo batekin, jendea Bloglines, del.icio.us eta Flickr bezalako zerbitzuak erabiltzen jartzeko moduko zeozer izango zen. Interneten ibiltzeko esperientzia asko handitzen da gauzatxo horiekin, sinistu...

Interneteko terapeutarik ez zen faltako irakasteko Eibar.org-en... Adibidez, Igor Leturia gure zerrendakidea ezkontza batera joan, eta ezkontideak eta frailea blogista bihurtuta bueltatu zen etxera! Irakurri hemen

LHGaztea.com gunearen propaganda egiten ari da Jaurlaritza, irrati iragarkiak entzun ditut nik, eta kaleko markesinetan ere ikusi kartelak. Bi web helbide ari dira publizitatzen, LHGaztea.com hori eta GenteFP.com

Bata euskaraz eta bestea erdaraz, pentsa daiteke. Baina bietan mezu bera gaur.

Esta web estará operativa a partir del 25 de Mayo (gaur da hori, baina...). Eta horren ondoan, kanpainaren lema bi hizkuntzatan:

• Lanerako heziketako gaztea (sic)
• Gente formada y preparada

EIZIE Itzultzaile Elkartearen ItzuL posta-zerrendara bidali dut pieza hori, han euskarazko itzulpen okerren Antologia egiten ari baitira, gutxi gora-behera, batak eta besteak bidalitako aurkikuntza barregarri edo negargarriekin.

EIZIE eta ItzuL-eko lagun pare bati, iradokizun bat egin nien duela egun batzuk: antologia ditxoso hori blog bihurtu. Outsider baten gomendioa, besterik ez. Baina polita izango zen.

Blog antologiko hori hornitzeko, honako hau ere ez litzateke txarra:

Kultura Saileko Euskara Planen Zuzendaritzak Eusko Jaurlaritzaren webgune ofizialean argitaratu ditu Web orri elebidunak edo eleaniztunak diseinatzeko aholkuak.

Gomendioetako bat: URL helbideetan artxibo eta karpetan izenak artxibo eta karpeta horietako edukiak dauden hizkuntzan ematea komeni da. Baina aholkuak dauden orriaren URL-ari erreparatuz: /eu/contenidos/informacion/... irakurtzen dugu. Gomendio hori ez dute betetzen, ikusten denez.