Joana Albret

EAEko Liburutegien Legea udazkenean bozkatzeko prest dago

Kristina MARTÍN | DONOSTIA

Euskadiko Liburutegien Legeak beste aurrerapauso bat eman du. Lege egitasmo hori eztabaidatzen ari den Gasteizko Legebiltzarrak ponentziaren «testua adostu eta talde parlamentario guztien iritziak entzun ostean, zuzenketa gehienak onartu ditu», Lakuako Kultura Sailak atzo jakinarazi zuenez.

Lakuako hirukoaren babesaz gain (EAJ, EA eta EB), PSEren, PPren, Ezker Abertzalea taldearen eta Aralarren zuzenketak ere jaso ditu ponentziak. Lan hori eginda, Legebiltzarrak udazkeneko osoko bilkuran eztabaidatu egingo du, eta onartu ala ez erabaki beharko du.

Bilkura horretan ponentziak aztertu barik utzitako zuzenketak ere bozkatu beharko ditu, gainera.

Lege egitasmo horrekin liburutegien alorreko ordenamendu juridikoa eguneratu eta osatu nahi dutela argitzen du Saileko prentsa oharrak. Egitasmoak Lakuak eskuartean duen Kulturaren Euskal Planak aurreikusten dituen beharrak betetzeko asmoa du.

Egun arlo horri buruz indarrean dagoen araudia 1990eko uztailean onartutako Euskal Kulturaren Ondarearen Legea da. Horrek liburutegiak eta euskal bibliografiaren ondarea arautzeko eta Euskadiko Liburutegien Sistema Nazionala osatzeko oinarriak ipini zituen.

Udazkenean Gasteizko Legebiltzarrean bozkatzekoa den legeak 1990koa garatzeko asmoa duela dio Kultura Saileko prentsa oharrak. «Gaur egun, pilatutako esperientzia eta sektore honetako beharren azterketa kontuan hartuta, komenigarri ikusi dugu berariazko araua sortzea Euskadiko egungo liburutegien sistema osotasunean berraztertzeko eta sistema horretan Europako esparruan berriki egin diren ekarpen teknikoak sartzeko», azaldu zuten.

Horretaz gain, Liburutegi Nazional horren helburuak ezarri ditu egitasmoak: Bizkaiko, Gipuzkoako eta Arabako bibliografia eta euskararen eremuarekin lotutako produkzioa biltzea, kontserbatzea eta zabaltzea.

Irakurketa Sare Publikoa

Halaber, euskal bibliografi ondarea eskuratzeko, kontserbatzeko eta zabaltzeko beste erakunde batzuekin batera egiten den lana koordinatuko du. Formatu berrietan sortutako ekoizpenaren gordailua ere izateko asmoa du sortu nahi duten Liburutegi Nazional horrek.

Horrekin batera, Irakurketa Sare Publikoa ere eratu nahi dute. Horren bidez, tokiko administrazioen menpeko liburutegi sareak batuko lirateke. Irakurleei eskaintza ahalik eta zabalena emateko, foru aldundien eta Estatu espainoleko liburutegi publikoei zein pribatuei ere sare horretan sartzeko aukera emango liekete.

Legea onartuko balitz, Euskadiko Liburutegien Aholku Batzordea eratuko litzateke. Erakunde horren betekizunen artean, EAEko Irakurketa Publikoko Mapa egitea legoke.

The European Library Office, la Biblioteca Nacional de España, la Bibliothéque Nationale de France, la Biblioteca Nacional de Praga eta “Michael” erakundearen arduradunek Europako Liburutegi Digitalaren proiektua bateratua aurkeztu dute.

Aditu hauek azaldu dutenez, proiektu honek liburutegi nazionalek orain arte egindakoa abiapuntua harturik proiektu komun batera ailegatzea du helburu.

Jardunaldi hauetan Liburutegi Nazionalen proiektu digital batzuk ikusteko aukera eduki ditugu: Espainiako Liburutegi Nazionalaren Biblioteka Digital Hispanika Frantziako Liburutegi Nazionalaren Gallika (Bibliothéque Numérique de la BnF) eta Europeana eta Michael proiektua (Frantzia, Portugal eta Hungriako liburutegi nazionalen arteko proiektua )

Teknologiaren bidez kantitateaz gain kalitatea era kontua hartuko duten ezaugarririk nagusienetariko bat da: irudiak OAIren bitartez eskuragarri, eta bilaketak testu osoan egin ahal izango baita, digitalizatzeko azken teknikak erabiliko dutela, alegia. 2007 urte honetan Europako Liburutegi Digitalaren aurkezpena egindo da, eta 2008ko azarorako abian jarriko da.

Europako Liburutegi Digitala ( Bibliothèque numérique Européenne, the European Library, Europeana)Egun 23 liburutegi nazionalen funts bibliografikoak kontsulta daitezke (150 milioi liburu, kartel, soinu, bideo…)

Joan den astean, Santiagon dokumentazioari buruzko 10. jardunaldiak izan dira. Dakizuenez, jardunaldi hauetan ordu berean hitzaldi ugari daudenez, ezinezkoa da ekintza guztietan parte hartzea, leku guztietan izatea.

Hona hemen iruditako esanguratsuenak, ezbairik gabe azpimarratuenetariko bat Los blogs en la biblioteca 2.0. La blogosfera bibliotecaria, documentalista y archivera: quién, para qué, para quién izan da; baina ekintza honen gaineko gorabeherak patxadaz eta luzez Asnabiko blogean irakur ditzakezuenez, beste izenburu batzuei erreparatuko dizkiot.

Ekintza honez gain Software askeari buruzko hitzaldiak azpimarratu nahi ditut.

Santiagon jardunaldi hauek izana ez da izan kasualitatea, Galiziako Xuntak software librearen aldeko erronka egin baitu.

Universitat Politécnica de Katalunyak software askean egindako PPCommons proiektuaren ezaugarriak ezagutzeko ezinparegabeko aukerak eduki ditugu. Repositorioak (e-prints, Tesiak, aldizkariak, lan akademikoak...), software (linux, apache, MySQL, Php, Dspace, HTML...) Standareak (Dublin Core, OAI...) ezagutu dugu.

Halaber hiru egun hauetan UNEDeko proiektua eta Extremadurako Juntako softwaren askearen (LibrEX) aplikazioaren eskarmentuak bertatik bertara ezagutzeko aukera eduki dugu.

Hona hemen liburutegien legearen gaineko beste artikulu bat

Aurreko bi artikulutan azpimarratu nituen Eusko Jaurlaritza osatzen duten hiru alderdi politikoek aurkeztutako Euskadiko liburutegien legearen gabeziak. Oraingoan Euskal Sozialista taldeak legeari egindako zuzenketak az- tertuko ditut. Esan beharrean nago sistema bibliotekarioari dagokionez haratago joan den alderdi politikoa izan dela, bi arrazoirengatik, alde batetik, disimulurik gabe legean begiztatzen diren deszentralizazioaren bideak argitu eta zehaztu dituelako, eta bestetik espresuki proposatzen duelako irakurketa sare publikoaren kudeaketa eta finantzaketa aurrera eraman behar dela Eusko Jaurlaritzaren, foru aldundien eta hiriburuetako udalen artean.

Legebiltzarrak onartuko duen legean, liburutegien eskumenak, ekintzak eta laguntzak Eusko Jaurlaritzaren, foru aldundien eta hiriburuetako udalen artean banatzen dira, aipatutako erakundeen arteko lehia sortuz eta handituz. Horrela bada, PSEk proposatutako zuzenketek herri osoan aginpidea edukiko duen sistema sortu beharrean, orain arte bezala agindu duten erakunde guztien arteko lankidetzan jarraitzea bultzatzen dute.

Lege honek, hortaz, nekez arautuko du liburutegien sektorea; nekez jarriko du indarrean politika bibliotekario komuna; aitzitik, Euskal Autonomia Erkidegoko herrialde bakoitzean dauden liburutegiek (foru aldundietakoak, hiriburuetako udaletakoak, unibertsitatekoak, Jaurlaritzakoak, espezializatuak...) Eusko Jaurlaritzarekin bat egiten ez duten bitartean, Euskadiko sistema bibliotekarioak ez du irizpide bateraturik edukiko.

Egindako zuzenketen akatsa lankidetzaren printzipioan oinarritzean datza. Liburutegien ezaugarririk esanguratsuenetariko bat lankidetzan lan egitea den arren, eta proiektu bibliotekario guztietan kooperazioa ezinbestekoa bada ere; lankidetzan lan egiteko era, ohitura eta moda honek ezin gaitu itsutu. Gogoan izan behar da Europar Batasunak eta batik bat nazioarteko liburutegietako erakunde ofizialek (UNESCO, IFLA, ISO...) erakunde nazional indartsuak sortzera bultzatzen dutela, esaterako Unescok informazio sistema nazionala gomendatzen du. Herri guzti- etan horrela bada, zer esanik ez gurean non hainbat erakunderen interesak nahasten diren, non irizpide katalografiko eta linguistiko bateraturik ez dagoen.

Irtenbidea liburutegi sistemaren lege esparrua ezartzeaz gain, sistema ezartzeko ezinbestekoak diren azpiegiturak ematea litzateke: egoitzak, baliabide teknikoak, giza eta material-baliabideak... Halaber, nazioan liburutegi sistemen buru egiten dutenek, hots, liburutegi nazionalek, ondoko funtzio eta eskumenak dituzte: lurraldeko ekoizpen bibliografikoa bildu, bibliografia nazionala egin, lurraldeko gainerako liburutegiei arauak eman, lurraldeko agentzia bibliografikoa izan... Eta gurean ere, ezinbestekoa zaigu pareko funtzioak legean jasotzea: horretan datza legearen muina.

Azken buruan, gure herrian ere, lege honek, izenaz gain izanez ere, benetako sistema nazionala sortu beharko zuen, gainontzeko nazioetan sortzen den bezala. Izan ere, lege honek ez du bermatzen sistema bibliotekario orokorrik, hainbat erakunderen interes eta helburu diferenteak elkartzen baitira, taifen erreinua dirudien legea baita.

Egitasmoa: TESIKER, unibertsitate mailako euskarazko tesiak digitalizatzeko egitasmoa. Egitasmo honen lan dokumentala aurrera eramateko pertsona baten bila gabiltza. Bere esku geratuko litzateke, egileekiko harremanak bideratzea eta tesiak digitalizatzeko egin beharreko prozesuaren kudeaketa.

Ekainaren 1ean asko jota gurekin lanean izatea komenigarri ikusten dugu, uztaila 15 bitarte egindakoa frogatu ahal izateko. Lau orduko lanaldi batetan pentsatzen gabiltza.

Emaitzaren arabera, iraila-abendua bitarteko lan kontratua gauzatuko genuke eta gauzak ondo bidean 3 urterako lana egon daitekela aurreikusten dugu eta agian lanaldia handitzeko aukera. Hori, egitasmoa aurrera joan ahala erabakiko genuke.

Lana EUSKARAZ burutuko da.

Zuen erantzuna hona bideratzea eskertuko genuke: • Ane Sarasua: gestioa-idazkaritza@ueu.org • Lore Erriondo: zuzendaritza@ueu.org

Ane Sarasua / UEUko Idazkari Nagusia

Blog honetan jasota geldi dezan aldaketa hamasei aldizkariko 183 zenbakian argitaratutako artikulua dakarkigu.

Artikuluak Arantxa Arzamendi, Fito Rodriguez eta Gerardo Luzuriagaren iritziak jasotzen ditu.

Nafarroako Aldizkari Ofizialeko 48 zenbakian (2007-04-18) 12/2007 Foru Legea, artxiboei eta dokumentuei buruzkoa argitaratu dute.

Interesgarria iruditu zait, ur handitan sartu gabe, jakina.

Hona hemen iruditu zaizkidan artikulurik esanguratsuenak:

III. Titulua: artikulua (6): Nafarroako artxibo sistema: Nafarroako artxibo sistema Nafarroako Foru Komunitatean dauden artxibo arloko organo, zentro, zerbitzu eta bestelako baliabideen multzo koordinatua da. Arau eta prozedura komunak aplikatuz, tratamenduaren uniformetasuna, elkar-osagarritasuna eta eraginkortasuna bermatzen du, Nafarroako dokumentu ondarea egoki kudeatu, babestu, baloratu, kontserbatu, bildu, deskribatu eta zabaltzeko lanetan.

artikulua (12): Behar diren langileak izatea..., instalazio egokienak izatea...

artikulua (13): Nafarroako artxibo sisteman sartutako artxiboek artxiboaren zerbitzu beharrei aurre egiteko eta foru lege honetan adierazitako helburuak lortzeko adina langile tekniko espezialista izanen dituzte.

Artxiboen zerbitzuko teknikariek behar duten titulazioa, prestakuntza eta lanbide profila behar denean ezarriko dira.

Nafarroako artxibo sisteman sartutako artxibo zentroetako arduradunek goi mailako titulua izan beharko dute.

artikulua (22): Hauek dira Nafarroako Foru komunitateko administrazioaren artxibo sistemaren partaide:

a) Sistemaren zuzendaritza.

b) Dokumentuen Ebaluaziorako Batzordea.

c) Bulegoko artxiboak.

d) Artxibo zentralak.

e) Administrazioaren artxiboa.

f) Nafarroako Errege Artxibo Nagusia...

artikulua (25): Artxibo zentralak: Nafarroako Foru Komunitateko administrazioko departamentuek, erakunde publikoek eta haren menpeko beste entitate batzuek ondoko eginkizunak izanen dituen artxibo bat izanen dute: Administrazio unitate guztietatik datozen dokumentuak biltzea, kontserbazio arauetan ezartzen diren epeei jarraikiz...

LABURBILDUZ: pertsonal teknikoei eta Gobernuko Departamenduen artxiboei buruzko artikuluak azpimarratu nahi ditut.

Estatuko gainontzeko Liburutegien legeen aldean “berantiarra" da. Halaber egoitzari dagokionez, egoitzaren ikurra eta herriaren ez den bakarra izango da. Izan ere, Liburutegi Nazionala Kultura Garaikidearen Nazioarteko Zentroan (KuGan) alokatua izateak, bazter batean kokaturik izateak, sortzear dagoen Liburutegi Nazionalari entitatea kentzea suposatzen du, bigarren mailako entitade bihurtzen baita. Gainontzeko lekuetan egoitza Liburutegi Nazionalerako sortu edo berriztu duten bitartean Euskadin alokatu dute espazio txiki bat liburuak gordetzeko.

Kultura Garaikidearen Nazioarteko Zentroko (KuGako) planoa ikustea baino ez da beharrezkoa konturatzeko zein mailatan utzi duten sortzear dagoen Euskadiko Liburutegia. Nahi duenak edozein Estatuko Liburutegi Nagusiren planoekin konpara dezan.

Ikus ditzagun Espainiako Autonomi Erkidegoetako Liburutegi Nagusi batzuek -interneteri bitartez lortu dudanez informazio hau, baliteke atzeratua izatea, eta honez gero espazio handiago izatea- zenbat metro karratu ematen duten dagozkion funtzioak aurrera eraman ahal izateko:

Errioxako Liburutegi Orokorra: 4.200 m2

Extremadurako Liburutegia: 3.000 m2

Gaztela-Mantxako Liburutegia: 5.000 m2

Gaztela eta Leoneko Liburutegia: 74 x 108 metrotako oinarriko Benavente Jauregia

Galiziako Liburutegia eta Hemeroteka : 15.700 m2 + 8.500 m2

Kantabriako Liburutegi Nagusia: 9.221 m2

Kataluniako Liburutegia 15.000 m2

Madrilgo Lurraldeko Liburutegia

Murtziako Liburutegia 11.000m2

Nafarroako Liburutegi Orokorra Egoitza: 10.500 m2

Valentziako liburutegia: 20.946 m2

Hona hemen Estatuko Komunitate Autonomoetako Liburutegi Nagusien ezaugarri fisiko batzuk. Hurrengo mezurako utziko ditut komentarioak.

Andaluzia / Izena: Biblioteca de Andalucía Sortua: 1994 Egoitza: Oin berriko egoitza. (Granada)

Aragoi / Izena: Biblioteca de Aragón Sortua: 1990 Egoitza: Oin berriko egoitza (Zaragoza)

Asturias / Izena: Biblioteca de Asturias Sortua: 1987 Egoitza: XVII (antigua casa de comedias o teatro de Fontán) eta XIX mendeko bi eraikuntza (Oviedo) 6.000 m2

Balears / Izena: Biblioteca Balear Egoitza: Monasterio de la Real, (Palma)

Errioxa / Izena: Biblioteca Central de La Rioja Sortua: 1988 Egoitza: Antigua tabacalera (Antiguo Convento de la Merced) (Logroño) 4.200 m2

Euskadi / Izena: Euskadiko Liburutegia? Egoitza:Kuga? (Donostia) 1.000-2.000? m2

Extremadura / Izena: Biblioteca de Extremadura Sortua: 1995 Egoitza: Antiguo Hospital Militar de Badajoz (Badajoz)

Gaztela-Mantxa / Izena: Biblioteca de Castilla-La Mancha Egoitza: Alcazar de Toledo. (Toledo) 5.000 m2

Gaztela eta Leon / Izena: Biblioteca de Castilla y León Sortua: 1989 Egoitza: Palacio del duque de Benavente. (Valladolid)

Galizia / Izena: Biblioteca de Galicia 15.700 m2 Hemeroteca: 8.500 m2

Kantabria / Izena: Biblioteca Central de Cantabria Sortua: 1999 Egoitza: Antiguos almacenes de tabacalera. (Santander) 9.221 m2

Katalunia / Izena: biblioteca de Catalunya Sortua: 1939 Egoitza: l’antic Hospital de la Santa Creu (Barcelona) 15.000 m2

Madril / Izena : Biblioteca Regional de Madrid Sortua: 1989 Egoitza

Nafarroa / Izena: Nafarroako Liburutegi Orokorra Egoitza: oin berriko eraikuntza (Iruñea) 10.500 m2

Valentzia / Izena: Biblioteca Valenciana Egoitza: Monestir de Sant Miguel dels Reis

Euskadiko liburutegien legea legebiltzarrean azken txanpan dago, hainbeste urte itxaron ondoren produktu hortaz itxaropentsu geunden, baina azkenean ustel atera da. Nahi duenak blog honetan honen gaineko artikulu ugari aurki ditzake: 30 urte iragan ondoren… zarata handia atera gabe liburuen biltegia baino ez baitira sortzeko gai, Euskadiko liburutegia lehengo lepotik buruari jarraitzen baitio… Asmoa daukat artikulu andana Espianiako Komunitate Autonomoen Liburutegi Nazionalekin (Orokorrekin, Nagusiekin...) Euskadiko Liburutegia konparatzea...

Legeria aldetik Euskadi ere atzean gelditu da, Katalunia eredu gisa har genezake, dudarik gabe, baina baita edozein Autonomia Erkidego ere. Ikusten denez, autonomi erkidego gehienek euren Liburutegi Nagusia sortu dute: Andaluzia, Aragoa, Asturias, Madril, Murtzia, Gaztela eta Leon, Valentzia... Funtzioak, Biblioteca Nacional delakoak Estatu espainiarraren mailan dituenen antzekoak, bakoitzak bere lurraldea marko bezala hartuta:

Andaluzia

16/2003 legea de 22 de diciembre, del Sistema Andaluz de Bibliotecas y Centros de Documentación.

230/1999, azaroaren 15ekoa, Andaluziako Liburutegi Sistema onartzen duena. (Reglamento del Sistema Bibliotecario de Andalucía)

Aragoi

8/1986 Legea, azaroaren 19koa, Aragoiko liburutegiei buruzkoa. (Bibliotecas de Aragón)

1996ko martxoaren 8ko Agindua, Aragoiko liburutegi publikoen funtzionamenduaren eta barne-erregimenaren araudia onartzen duena.

Asturias

65/1986 Dekretua, maiatzaren 15ekoa, Asturiasko Printzerrian liburutegi-zerbitzuak sustatzeko eta koordinatzeko jarduera-arau orokorrak ezartzen dituena. (Normas generales de actuación del Principado de Asturias para la promoción y coordinación de servicios bibliotecarios)

1998ko apirilaren 28ko Ebazpena, Asturiasko Printzerriko liburutegi eta kultur etxeen araudia aldatzen duena. (Reglamento de Bibliotecas y Casas de Cultura del Principado de Asturias)

Balears

Ley 19/2006, de 23 de noviembre, del Sistema Bibliotecario de las Illes Balears

Errioxa 4/1990 legea, ekainaren 29koa, Errioxako liburutegiei buruzkoa. (Bibliotecas)

Decreto 24/2002, de 19 de abril, por el que se aprueba el reglamento del Sistema de Bibliotecas de La Rioja

Euskadi

7/1990 Legea, uztailaren 3koa, Euskal Kultur Ondarrari Buruzkoa (Patrimonio Cultural Vasco)

Extremadura

Ley 6/1997 Legea, maiatzaren 29koa, Extremadurako liburutegiei buruzkoa. (Bibliotecas de Extremadura)

184/2000 Dekretua, azaroaren 17koa, Liburutegien zentroak eta zerbitzuak Extremadurako Liburutegi Sisteman sartzeko prozedura ezartzen duena. (Estructura y funcionamiento de la Biblioteca de Extremadura)

Galizia

Lei 17/2006 do 27 de decembro, do Libro e da lectura de Galicia 14/1989 Legea, urriaren 11koa, liburutegiei buruzkoa. (Bibliotecas)

Gaztela-Mantxa

1/1989 Legea, maiatzaren 4koa, Gaztela-Mantxako liburutegiei buruzkoa. (Bibliotecas de Castilla-La Mancha)

1991ko urriaren 4ko Agindua, udal-liburutegi publikoak sortzeko arauak ezartzen dituena.

Gaztela eta Leon

9/1989 Legea, azaroaren 30ekoa, Gaztela eta Leongo liburutegiei buruzkoa. (Bibliotecas de Castilla y León)

56/1991 Dekretua, martxoaren 21ekoa, Gaztela eta Leongo Liburutegiaren egitura eta funtzioak zehazten dituena.

214/1996 Dekretua, irailaren 13koa, Gaztela eta Leongo Liburutegi Sisteman sartuta dauden zentroen eta liburutegi-zerbitzuen arautegia onartzen duena.

Kantabria

3/2001 Legea, irailaren 25ekoa, Kantabriako liburutegiei buruzkoa. (Bibliotecas de Cantabria)

Katalunia

124/1999 Dekretua, maiatzaren 4koa, irakurketa publikorako Kataluniako Sistemaren zerbitzuei eta pertsonalari buruzkoa.

4/1993 Legea, martxoaren 18koa, Kataluniako Liburutegi Sistemari buruzkoa. (Sistema Bibliotecario de Catalunya)

Madril

10/1989 Legea, urriaren 5ekoa, Madrilgo Autonomia Erkidegoko liburutegiei buruzkoa. (Bibliotecas)

Murtzia

7/1990 Legea, apirilaren 11koa, Murtziako erregioko liburutegiei eta ondare bibliografikoari buruzkoa. (de Bibliotecas y Patrimonio Bibliográfico de la Región de Murcia)

Nafarroa

32/2002 foru-legea, Nafarroaren liburutegien Sistema (sistema bibliotecario de Navarra)

Valentzia

10/1986 Legea, abenduaren 30ekoa, Valentziako Erkidegoko liburutegien antolamenduari buruzkoa. (Organización Bibliotecaria de la Comunidad Valenciana)