Trabajadoreak

Ahotsak-eko bideo honetan Tio Migelen lagunak ageri dira, osaba hil eta hilabete batzuetara Gerra Zibileko kontuak gogoratzen. Uztailaren 26an hil da eskuinekoa (Faustino Galdos). Pasa den urtean zendu zen anaia zaharrena, Juanito Galdos, ezkerrean ageri dena. Tiburtzio ere (ezkerretik hasita bigarrena) oraindik bizirik dago, baina burua jada ez dago hemen.

Gerra (a)hotsak dira nagusi laukotearen kontakizunean. Nola fusilatu zuten eskapo joandako "langile bat", ikaratu eta bueltan etorri zenean. Beorlegi ez baitzen atzera begira geratzen zen horietakoa.

Gerra Zibilaren ondorengo kontuak, galtzaileenak eta irabazleenak, inork baino hobeto kontatu zituen Espainiako literaturan Rafael Chirbesek. Heriotzaren urteurrena gogoratzeko, informazio bila aritu naiz sarean. Fundació Rafa Chirbes jada martxan dagoela ikusi dut (sarean soilik Facebook orrialde hori dute).

Información egunkariak argitaratu du abuztuaren 14tik 20ra idazlearen etxea zabalik izango dela hura bisitatu nahi duenarentzat. Urruti harrapatzen nau Beniarbeig-ek, baina aukera badut, ez dut alferrik pasatzen utziko hurrengo batean.

Aipatu Facebook orrialdetik jaso dut argazkia. Extremadurako Valverde de Burguillos herriak (bertan pasa baitzituen urte batzuk) kale bat eskaini dio Valentziako idazleari. Ofizioa azpimarratzen dute errotuluan (izan ere askotan ez dakizu nondik nora datorren kale izendegia).

Gabriel Aresti etorri zait gogora eta Nire izena. Arestik ez zuen nahi, baina makina bat Gabriel Aresti kale daude hainbat euskal herri eta hirietan. Zer pentsatuko luke gure Rafa maiteak?

Nire izena

Hiltzen naizenean egonen da

nire lauzaren gainean eskribu hau:

Hemen datza Gabriel Aresti Segurola. Goian bego.

Pérez y López. Marmolistas. Derio.

Bizkaiko Bibliotekan ere egonen da

(deskomekatzen ezpanaute),

liburu bat (behar-bada, ezta seguru),

inork letuko eztuena,

nire izenarekin. Eta

gizon batek esanen du kardanberak loratzen

direnean:

Nire aitak esaten zuen bezala, nik ere...

(Andre bat etorriko zait Done Santuru oro

lore koroa batekin).

Jainkoak eztezala nahi Bilboko karrika bati

nire izenik eman dezaiotela.

(Eztut nahi bizargile hordi batek esan dezala:

Ni Arestin bizi naiz, anaiaren

koinata nagusiarekin. Badakizu. Maingua).

Batzutan esan zaharrak erratzen dira.

Pentsatzen dut nire izena

nire izana dela,

eta eznaizela ezer ezpada

nire izena.

Trabajadores, este apunte en castellano.