Eskarmentua
Gabonetan Miguel Sánchez-Ostizen El Escarmiento irakurri dut. Idazleak hain berea duen estilo errepikakor horretan 1936ko altxamenduaren lehen hilabeteak Nafarroan kontatzen ditu izen-abizen eta detaile mordoa emanez. Eta ez omen da horretan geratuko, amaieran esaten baitu liburu honek jarraipena izango duela (El botín). Lehenengoa 1936ko irailean Irun frankisten esku geratzen denean amaitzen da eta bigarrenak Bilboko erorketa (1937ko ekainean) bitarteko garaia harrapatuko luke.
Hona hemen Enrique Martínek Pompas de papel saioan Sánchez-Ostizi eginiko elkarrizketa bat. 2013ko ekainekoa da.
Liburuaren irakurketa fresko nuela, Argia aldizkarian Josefina Lambertori eginiko elkarrizketa batekin egin nuen topo. Josefinaren aita (Vicente Lamberto) eta ahizpa (Maravillas Lamberto) hil zituzten Gerra Zibilean (3.000tik gora lagun hil zituzten Francoren aldekoek Nafarroan, atzeguardian).
Vicente UGTn afiliatutako nekazari bat zen eta haren bila joan ziren gau batean Larragako etxera. 14 urteko alabak aitarekin zer egin behar zuten jakin nahi zuela eta, beraiekin etortzeko esan zioten bahitzaileek. Biek kuneta batean bukatu zuten, baina bortxaketa kolektiboa sufritu zuen, gainera, Maravillasek. Aitaren gorpua ez da agertu, nahiz eta hura ehortzi zuten tokian ustez ondo begiratu duten. Maravillasen gorpua erre egin zuten, txakur batzuk puska batzuk jan zituztelako.
Josefinaren informazio bila nengoela sarean, El informador gunean lau zatitan banatutako elkarrizketa topatu dut.
Maravillasen bortxaketa eta hilketa
Josefina Lamberto (bigarren zatia)
Josefina Lamberto (hirugarren zatia)
Josefina Lambertoren azken lezioa
Argiako pieza sinatzen duen Koldo Azkunek dioen bezala, kanta eskaini zion Maravillasi Berri Txarrak taldeak.
Eta nik ere uste nuen Barricadak (El Drogasek gidatutako Barricadak) beste kanta bat egin ziola La tierra está sorda liburu-diskoan, baina Matilde Landa zen protagonistaren izena. 150 bat liburu irentsi omen zituen Drogasek lan hori egiteko, baina abiapuntua Dulce Chacónen La voz dormida izan zen. Hona hemen haren jaioterrira, Zafrara, rock talde nafarrak eginiko bisita bat bideo honetan laburbildua.
Iruñean hasi eta Iruñean bukatuko dut apuntea. Ostegunean bisitatu nuen Katakrak! egitasmo berria: liburudenda, taberna, areto nagusia... duen kulturgune berria. Haize freskoa eta albiste on horietako bat. Webgunea oraindik beta fasean dago, eraikina bezala, baina sare sozialetan (@katakrak54) badabiltza eta ikusi berri dut jende andana elkartu zela atzo Gerra Zibilari buruzko erakusketarekin batera antolatzen ari diren jardueretan.
P.S.: Alberto Moyanok Natalia Junquerak Josefina Lambertori buruz idatzitako testua (aste honetakoa) aipatu dit eta Javier Vizcaínok Fermin Balentziak ahizpari buruz idatzitako kanta hau. Mila esker bioi!
Eta Xabier Mendigurenek facebook-en: Xabier Montoiaren Golgota nobelak ere Lambertotarren drama jorratzen duela. Beñat Sarasolak aurkeztu zuen. Eskerrik asko, Xabier.
Había que darles un escarmiento, este apunte en castellano.
